Η ρύθμιση των 120 δόσεων για οφειλές προς τα ταμεία που αποτελεί το σημείο αιχμής του νομοσχεδίου - σκούπα του Υπουργείου Εργασίας τελικά καταλαμβάνει τους πάντες και τα πάντα, με στόχο να αντιμετωπιστεί συνολικά ένα “βουνό” χρεών που φτάνει στα 35 δισ. ευρώ και αφορά 1,5 εκατ. ασφαλισμένους.

Το σχετικό πολυνομοσχέδιο αναμένεται να κατατεθεί σήμερα Δευτέρα στη Βουλή θα περιλαμβάνει τις ρυθμίσεις οφειλών σε εφορία, Ταμεία και δήμους, βελτιώσεις στις συντάξεις χηρείας καθώς και διατάξεις που αφορούν σε εργασιακά θέματα.

«Το προωθούμενο σχέδιο νόμου θα δώσει τη δυνατότητα σε 1,3 εκατομμύριο οφειλέτες να βάλουν ένα οριστικό τέλος στα βάρη του παρελθόντος» τόνισε η υπουργός Εργασίας κ. Εφη Αχτσιόγλου στην κοινή συνέντευξη τύπου που έδωσαν στο υπουργείο Οικονομικών, ο υπουργός Εσωτερικών Αλέξης Χαρίτσης, η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου και ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος.

Αναφερόμενη στα βασικά χαρακτηριστικά της ρύθμιση η υπουργός επεσήμανε:

• Η Ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα δέχεται αιτήσεις για τη ρύθμιση των οφειλών θα ανοίξει αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου το οποίο κατατίθεται σήμερα  και θα παραμείνει ανοικτή έως τις 30 Σεπτεμβρίου. 
• Δεν προβλέπονται εισοδηματικοί ή περιουσιακοί περιορισμοί.
• Αφορά το σύνολο των οφειλών στα Ταμεία έως και τον Δεκέμβριο του 2018, που αγγίζουν τα 35 δισ. ευρώ.
• Στη ρύθμιση θα μπορούν και φυσικά πρόσωπα, με κλειστά βιβλία.
• Στη ρύθμιση εντάσσονται επίσης οι εργοδοτικές οφειλές, δηλαδή οι οφειλές των επιχειρήσεων των εργοδοτών από την απασχόληση των μισθωτών τους. Ειδικά για τις οφειλές των επιχειρήσεων, αυτό που προβλέπει η ρύθμιση είναι ότι θα υπάρχει διαγραφή προσαυξήσεων κατά 100% αν κάνουν εφ' άπαξ εξόφληση και 50% κούρεμα προσαυξήσεων αν κάνουν εξόφληση σε δόσεις. Και πάλι ελάχιστο ποσό δόσης οριζονται τα 50 ευρώ και ο αριθμός των δόσεων θα φτάνει τις 120.
• Ειδικά για τους αγρότες, η ρύθμιση προβλέπει ότι θα υπάρχει διαγραφή προσαυξήσεων κατά 100%, και πάλι σε 120 δόσεις, με ελάχιστο ποσό δόσης τα 30 ευρώ.
• Η ρύθμιση αυτή θα έχει ένα πολύ μεγάλο ευεργέτημα για περίπου 80.000 εγκλωβισμένους ασφαλισμένους, οι οποίοι έχουν συμπληρώσει τις άλλες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, αλλά επειδή έχουν μια οφειλή προς τα ασφαλιστικά Ταμεία δεν μπορούν να λάβουν σύνταξη. Οι άνθρωποι αυτοί θα μπορέσουν αμέσως να λάβουν σύνταξη και μέσα από μια μικρή παρακράτηση που θα γίνεται στη σύνταξή τους και πάλι σε έως 120 δόσεις, να τελειώσουν και με την οφειλή τους.
  Ειδικά για τους αγρότες, αλλάζουμε το όριο της οφειλής προς το ευνοϊκότερο: η οφειλή που μπορεί να έχει ένας αγρότης σήμερα είναι 4.000 ευρώ για να μπορέσει να πάρει σύνταξη. Αυτό αυξάνεται στις 6.000 ευρώ για όσους μπουν στη ρύθμιση, προκειμένου να καλυφθούν περισσότεροι και να είμαστε βέβαιοι ότι και οι αγρότες που είναι εγκλωβισμένοι και δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν, θα μπορέσουν να λάβουν σύνταξη.
• Στη ρύθμιση εντάσσονται ως προς τα εναπομείναντα χρέη και όσοι βρίσκονται σήμερα ενταγμένοι σε ρυθμίσεις του παρελθόντος ( 12,100 δόσεις) .Εξαιρούνται μόνο όσοι έχουν τελεσίδικα ενταχθεί στον Εξωδικαστικό και στον νόμο Κατσέλη.
  Η επίμαχη ρύθμιση στόχο έχει να δώσει «ανάσα» κυρίως στους ελεύθερους επαγγελματίες που πνίγηκαν στα χρέη την τελευταία δεκαετία της κρίσης όπως δείχνουν και οι αριθμοί. Οι οφειλές των ελεύθερων επαγγελματιών από 8 δις ευρώ που ήταν το 2014 σήμερα ανέρχονται σε 14 δις ευρώ. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΚΕΑΟ η πολυπληθέστερη κατηγορία οφειλετών , περίπου 1.2 εκ. οφείλουν έως 30.000 ευρώ στα ταμεία ενώ λιγότεροι είναι οι μεγαλοοφειλέτες. 

Η ρύθμιση για την εφορία

Για τα φυσικά πρόσωπα, αναγνωρίζεται η επιβάρυνση των πολιτών λόγω της δημοσιονομικής προσαρμογής και δίνεται η δυνατότητα ρύθμισης έως 120 δόσεις, βάσει της φορολογικής δυνατότητας των πολιτών.

Μπορούν να ενταχθούν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές έως 31/12/2018. Όλα τα φυσικά πρόσωπα μπορούν να ενταχθούν. Μόνος περιορισμός η ελάχιστη δόση θα είναι 30 ευρώ.

Μέχρι ετήσιο εισόδημα 10.000 ευρώ θα γίνονται 120 δόσεις.

Για μεγαλύτερα εισοδήματα θα υπάρχει ένας συντελεστής. Οι συντελεστές θα μειώνονται ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων.

Η εφάπαξ πληρωμή οδηγεί σε απαλλαγή των προσαυξήσεων κατά 100%.

Εάν ο οφειλέτης επιλέξει λιγότερες δόσεις, μείωση προσαυξήσεων κατα 95%.

Ελάχιστος αριθμός δόσεων είναι οι 18.

Τα νομικά πρόσωπα

Για τακτικές οφειλές (από φόρο εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ κ.λπ.) θα έχουμε 18 δόσεις.

Για οφειλές από έκτακτη αιτία (φόροι κληρονομιάς κ.λ.π.) μέχρι 30 δόσεις.

Η ρύθμιση θα ισχύει για το σύνολο των βεβαιωμένων οφειλών που έγιναν ληξιπρόθεσμες μέχρι 31/12/2018.

Μείωση των προσαυξήσεων εφόσον ο οφειλέτης επιλέξει λιγότερες δόσεις από εκείνες που προτείνει το σύστημα.

Η ρύθμιση θα είναι ανοιχτή μέχρι τις 30 Ιουνίου 2019.

Μπορούν να ενταχθούν και οφειλές που βρίσκονται ήδη σε ρύθμιση (12 δόσεις) και θα αναστέλλεται η επιβολή αναγκαστικών μέτρων είσπραξης.

Εξαιρούνται οι οφειλέτες που έχουν καταστεί για φοροδιαφυγή.

Θα ξεκινήσουμε μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου, εάν ψηφιστεί αυτήν την εβδομάδα, μπορούμε να ξεκινήσουμε στις 14 Μαΐου για τα φυσικά πρόσωπα και στις 16 Μαΐου για τα νομικά πρόσωπα.

Όσοι έχουν ρύθμιση 100 δόσεων σε ισχύ δεν θα ενταχθούν στις 120 δόσεις, αλλά όσοι έχουν χάσει τη ρύθμιση των 100 δόσεων πριν την κατάθεση του νομοσχεδίου θα μπορέσουν να ενταχθούν.

Η ρύθμιση οφειλών στους δήμους

Όσοι ενταχθούν στη ρύθμιση θα μπορούν να εξασφαλίσουν διαγραφή των προσαυξήσεων. 

1. 1.Εφάπαξ πληρωμή: Διαγραφή 100%
2. 2.Πληρωμή από 2 έως 24 δόσεις: διαγραφή 80%
3. 3. Πληρωμή από 25 έως 48 δόσεις: διαγραφή 70%
4. 4. Πληρωμή από 49 έως 72 δόσεις: διαγραφή 60%
5. 5. Πληρωμή από 73 έως 100 δόσεις: διαγραφή 50%.

Αναλυτικά οι ρυθμίσεις προς τα Ταμεία

Ένταξη των ελεύθερων επαγγελματιών στις 120 δόσεις - Πόσο θα μειωθούν οι συντάξεις 

- Η υπαγωγή του ελεύθερου επαγγελματία στη ρύθμιση και στον επαπαναυπολογισμό θα γίνεται με αίτηση του οφειλέτη καθώς το «κούρεμα» θα έχει επίπτωση στη σύνταξή του. Η μείωση της σύνταξης  έως και 40% θα είναι το βαρύ τίμημα που θα πρέπει να πληρώσει ο ελεύθερος επαγγελματίας αν θέλει να ρυθμίσει με ευνοϊκούς όρους τις οφειλές του. Ωστόσο όπως τονίζει ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ Γιώργος Καββαθάς «Πρέπει να συνυπολογίσουν οι οφειλέτες ότι η σύνταξή τους θα μειωθεί. Όμως θα πάρουν σύνταξη! Αν δεν μειωνόταν η οφειλή είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα δημιουργείτο μια νέα γενιά «εγκλωβισμένων» οφειλετών που δε θα μπορούσαν να βγουν στη σύνταξη. Από τους σημερινούς «εγκλωβισμένους» που φθάνουν τις 80.000 εκτιμώ ότι το 80% θα καταφέρει να ενταχθεί στη ρύθμιση και να πάρει σύνταξη μετά από πολλά χρόνια ταλαιπωρία.»

- Η πλατφόρμα που θα δέχεται τις αιτήσεις των οφειλετών θα ανοίξει το Μάιο και θα παραμείνει σε λειτουργία έως τις 30 Σεπτεμβρίου.

- Στο πρώτο στάδιο ζητείται ο προσδιορισμός της οφειλής μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του ΕΦΚΑ. Στους οφειλέτες που επιλέγουν επανυπολογισμό της οφειλής, παρέχεται ενημέρωση για το ύψος της οφειλής, όπως διαμορφώνεται πριν και μετά τον επανυπολογισμό. Μετά την ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου και τη διαβίβαση της προσδιοριζόμενης οφειλής στο ΚΕΑΟ, υποβάλλεται αίτηση για την υπαγωγή στη ρύθμιση μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας . 

- Ως βάση  του επαναυπολογισμού των ποσοστιαίων ασφαλίστρων του ΕΦΚΑ υιοθετείται ο κατώτατος μισθός των 586,08 ευρώ, δηλαδή η κατώτατη εισφορά των 117 ευρώ υπέρ σύνταξης. Υπενθυμίζεται πως ο επανυπολογισμός εφαρμόζεται σε χρέη της περιόδου 2002 – 2016, ενώ οι παλαιότερες (έως και το 2001) και οι μεταγενέστερες οφειλές (των ετών 2017 και 2018) παραμένουν ως έχουν χωρίς επανυπολογισμό, αλλά με κούρεμα προσαυξήσεων 85%.

Το νέο ποσό θα μπορεί να αποπληρωθεί σε έως 120 δόσεις. Η ελάχιστη δόση θα είναι 50 ευρώ. Οι δόσεις αντί τόκων, πρόσθετων τελών και προσαυξήσεων εκπρόθεσµης καταβολής θα έχουν τόκο 5% ετησίως υπολογισµένο.

1. 1.Για παράδειγμα αν η αρχική οφειλή με τις προσαυξήσεις ανέρχεται σε 67.426 ευρώ (οφειλή 133 μηνών) με τον επαναυπολογισμό των εισφορών με βάση το νόμο Κατρούγκαλου, η οφειλή μειώνεται στα 22.118 ευρώ (-67%). Η μηνιαία δόση για τον συγκεκριμένο οφειλέτη διαμορφώνεται στα 184 ευρώ. 

Προσοχή! Για να ενταχθούν οι οφειλέτες στη ρύθμιση θα πρέπει να έχουν καταβάλλει τις βεβαιωμένες εισφορές του 2019. Δηλαδή αν η αίτηση γίνει το Μάιο , θα πρέπει να έχουν καταβληθεί οι εισφορές Ιανουαρίου- Απριλίου. Επίσης πρέπει να είναι συνεπείς στην καταβολή των δόσεων. Αν δεν καταβάλλουν δύο δόσεις θα χάσουν τη ρύθμιση, το ύψος των οφειλών θα επανέλθει στα προγενέστερα επίπεδα και προβλέπεται επιτόκιο το οποίο κρίνεται εξαιρετικά υψηλό (5%).

2. 2.Για παράδειγμα, αν ένας ελεύθερος επαγγελματίας οφείλει συνολικά 22.361 ευρώ (οφειλή 58 μηνών) με τον επαναυπολογισμό, η νέα του οφειλή θα ανέρχεται σε 9.475 ευρώ (-57.6%) και η δόση του θα ανέρχεται σε 78 ευρώ μηνιαίως.

Ποιοι εντάσσονται - ποιοι εξαιρούνται

Από το νέο σχήµα εξαιρούνται µόνο όσοι έχουν τελεσίδικα ενταχθεί στον εξωδικαστικό και στον νόµο για τα υπερχρεωµένα νοικοκυριά (Ν. 3869/2010).

Κομβικό σημείο αποτελεί η δυνατότητα που δίνει το νομοσχέδιο στην νέα ρύθμιση να υπαχθούν και όσοι είναι σήµερα ενταγµένοι σε άλλη ρύθµιση (π.χ. στην πάγια των 12 δόσεων), καθώς στο νοµοσχέδιο προβλέπεται ότι στο νέο σχήµα «υπάγεται υποχρεωτικά και το υπολειπόµενο ποσό οφειλής που έχει ήδη υπαχθεί σε ρύθµιση τµηµατικής καταβολής, η οποία είναι σε ισχύ, µε απώλεια των διευκολύνσεων των προηγούµενων ρυθµίσεων». Μάλιστα προβλέπεται πως αν εκκρεµεί διαδικασία υπαγωγής οφειλών προς τα Ταµεία στον νόµο του Εξωδικαστικού ή των υπερχρεωµένων, τότε ο οφειλέτης µπορεί να ενταχθεί στη νέα ευνοϊκότερη ρύθµιση εφόσον παραιτηθεί.

Στη νέα ρύθµιση υπάγονται νοµικά και φυσικά πρόσωπα, ανεξάρτητα από την ύπαρξη εµπορικής ιδιότητας, τη διακοπή της επιχειρηματικής δραστηριότητας ή/και τη διακοπή ή αλλαγή της ιδιότητας, λόγω της οποίας δηµιουργήθηκε η οφειλή.

Πότε χάνεται η ρύθμιση

Η ρύθμιση των 120 δόσεων χάνεται

α) Αν δεν καταβληθεί ποσό δόσεων που αντιστοιχεί σε δύο (2) δόσεις της ρύθμισης.

β) Αν δεν καταβληθούν βεβαιωμένες οφειλές που δημιουργήθηκαν μετά την 1.1.2019.

γ) Αν δεν καταβληθούν εντός τριών (3) μηνών από την άρση της οι οφειλές που κατά την ημερομηνία υπαγωγής στη ρύθμιση τελούσαν σε αναστολή είσπραξης και δεν υπήχθησαν, με επιλογή του οφειλέτη, στη ρύθμιση.

δ) Αν δεν καταβληθεί το σύνολο των δόσεων που αντιστοιχούν στο διάστημα από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης έως την επίδοση της απορριπτικής απόφασης,

Ωστόσο, η ρύθμιση δεν απόλλυται, εάν οι οφειλές που δημιουργήθηκαν μετά την 1.1.2019 τελούν σε αναστολή είσπραξης, διοικητική, δικαστική ή εκ του νόμου, ή έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση, οι όροι της οποίας τηρούνται.

Ασφαλιστική ενημερότητα: Κατά τη διάρκεια της ρύθμισης, εφόσον τηρούνται οι όροι αυτής δύναται να χορηγείται στον οφειλέτη αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας διμηνιαίας ισχύος, στο οποίο πιστοποιείται το υπολειπόμενο ποσό της οφειλής.

Πώς θα ρυθμιστούν τα χρέη των εργοδοτών

Στους οφειλέτες εργοδότες που θα υπαχθούν στη ρύθμιση για χρέη που δημιουργήθηκαν έως και 31.12.2018, συμπεριλαμβανομένων των πάσης φύσεως προσαυξήσεων, πρόσθετων τελών και τόκων, παρέχεται έκπτωση επί των πάσης φύσεως προσαυξήσεων και τόκων λόγω μη εμπρόθεσμης καταβολής, όπως έχουν διαμορφωθεί έως την ημερομηνία υπαγωγής στη ρύθμιση, κατά 100%, σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής της κύριας οφειλής, και κατά 50%, σε περίπτωση τμηματικής καταβολής της κύριας οφειλής. Δεν υπάρχει καμία έκπτωση στο οφειλόμενο αρχικό κεφάλαιο εισφορών.

Η ρυθμιζόμενη οφειλή καταβάλλεται σε μηνιαίες δόσεις που δεν μπορούν να ξεπερνούν τις εκατόν είκοσι (120), ενώ το ελάχιστο ποσό της οριζόμενης μηνιαίας δόσης δεν μπορεί να είναι μικρότερο από πενήντα (50) ευρώ.

Κατά τη διάρκεια της ρύθμισης, εφόσον τηρούνται οι όροι αυτής χορηγείται στις επιχειρήσεις  αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας, για την είσπραξη λογαριασμών δημοσίου έργου, εφόσον για το έργο για το οποίο χορηγείται το αποδεικτικό δεν υφίστανται τρέχουσες ή ληξιπρόθεσμες οφειλές. Σε περίπτωση ύπαρξης οφειλής, χορηγείται αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας με παρακράτηση ποσού ίσου με την οφειλή.

Τι αλλάζει στις συντάξεις χηρείας 

Η χήρα / ο χήρος δικαιούται σήμερα το 50% της επανυπολογισμένης σύνταξης ενώ με την ρύθμιση που προωθείται θα δικαιούται το 70%. Δηλαδή θα αυξηθεί έως και 40% η σύνταξη για  45.000 ήδη εκδοθείσες συντάξεις χηρείας που έχουν υπολογιστεί με τον νόμο Κατρούγκαλου. Προσοχή! Η αύξηση ισχύει από την ψήφιση του επερχόμενου νόμου και μετά και δε θα καταβληθούν αναδρομικά.

- Την ίδια στιγμή καταργείται και το «ψαλίδι» που επιβάλλονταν στις συντάξεις χηρείας με τον επανυπολογισμό της σύνταξης του θανόντα. Με την διάταξη που προωθείται, το δικαιούμενο ποσοστό θα υπολογίζεται στην επανυπολογισμένη σύνταξη, εφόσον αυτή προκύπτει μεγαλύτερη από την παλιά, αλλά αν προκύπτει μικρότερη το ποσοστό θα υπολογίζεται στην παλιά σύνταξη του θανόντα. Αυτό σημαίνει πως αρκετές χήρες που συνταξιοδοτήθηκαν μετά τον νόμο Κατρούγκαλου θα διατηρήσουν πλέον «προσωπική διαφορά».      

- Αναστέλλεται η ενεργοποίηση κόφτη του ηλικιακού ορίου των 55 ετών για την καταβολή σύνταξης χηρείας στην πράξη θα εφαρμοζόταν για πρώτη φορά  το Μάιο του 2019, δηλαδή αφού είχαν παρέλθει τρία χρόνια από το θάνατο ο οποίος επήλθε μετά την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου. Με την προωθούμενη διάταξη ο κόφτης θα ενεργοποιηθεί όταν το ποσοστό ανεργίας υποχωρήσει κάτω από το 10%.

Επιπροσθέτως, αποσαφηνίζεται ότι μετά την πάροδο της τριετίας, αν ο επιζών σύζυγος εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από από οποιαδήποτε πηγή, καταβάλλεται, ανάλογα με την χρονική διάρκεια της εργασίας ή αυτοπασχόλησης, το 50% της σύνταξης, η οποία δεν μπορεί να υπολείπεται των κατώτατων ορίων 

Απολύσεις με αιτία

Βαθμό δυσκολίας στις ανεξέλεγκτες απολύσεις θέτει το νομοσχέδιο σκούπα του υπουργείου Εργασίας.

Η ρύθμιση αναφέρει πως η απόλυση θα θεωρείται έγκυρη, εφόσον οφείλεται σε βάσιμο λόγο, κατά την έννοια του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη. Σύμφωνα με τον καθηγητή Εργατικού Δικαίου κ. Ιωαννή Ληξουριώτη η συντριπτική πλειονότητα των δικαστικών εργασιακών διενέξεων στην Ελλάδα αφορά υποθέσεις απολύσεων ως  «βάσιμος λόγος» θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί  η μη ικανοποιητική απόδοση του εργαζόμενου, η παράβαση των συμβατικών υποχρεώσεων, η παραπτωματική συμπεριφορά, καθώς και οι οικονομικές, παραγωγικές, οργανωτικές και τεχνολογικές ανάγκες της επιχείρησης.

Αν αυτό δεν θεμελιώνεται, θα μπορεί το δικαστήριο να διατάξει την ακυρότητα της απόλυσης και την επαναπρόσληψη του εργαζόμενου.Σήμερα στο ελληνικό δίκαιο, σε αντίθεση με άλλες έννομες τάξεις, δεν απαιτείται αιτιολόγηση από πλευράς του εργοδότη.

Με την προτεινόμενη διάταξη  το βάρος της απόδειξης για πρώτη φορά το έχει ο εργοδότης ενώ δίνεται έτσι η δυνατότητα στους εργαζόμενους να διεκδικήσουν επαρκή αποζημίωση ή άλλη κατάλληλη επανόρθωση, σε περίπτωση απόλυσης δίχως βάσιμο λόγο.