της  Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή,
μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr

Σε μία εποχή όπου η ιατρική ενημέρωση παρέχεται απλόχερα μέσω του διαδικτύου και ταυτόχρονα η υγειονομική περίθαλψη έχει αλλάξει σημαντικά, ο ασθενής έχει ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη για ουσιαστικό διάλογο με το γιατρό του.

Οι ασθενείς πλέον συμμετέχουν περισσότερο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με την υγεία τους, έχουν πιο συχνά άποψη σχετικά με τη διάγνωση και τη θεραπεία τους και θέλουν να έχουν καλύτερη εικόνα των διαθέσιμων επιλογών τους, αναζητώντας μόνοι τους πληροφορίες σχετικά με την πάθησή τους και τις θεραπείες. Ταυτόχρονα, οι γιατροί υφίστανται τεράστια χρονική πίεση, αφού δέχονται περισσότερους ασθενείς και διαθέτουν λιγότερο χρόνο από ποτέ, πράγμα που σημαίνει ότι συχνά η επικοινωνία γιατρού–ασθενούς διακόπτεται και παρακωλύεται.

Τα οφέλη του διαλόγου ανάμεσα σε γιατρό και ασθενή είναι πολλά.

Η σωστή επικοινωνία ανάμεσα στον ασθενή και τον γιατρό μπορεί να βοηθήσει τον πρώτο να ρυθμίσει τα συναισθήματά του και να κατανοήσει καλύτερα τις ιατρικές πληροφορίες, αλλά και τον δεύτερο να αναγνωρίσει πιο αποτελεσματικά τις ανάγκες του ασθενούς.

Οι ασθενείς που δηλώνουν ότι έχουν αποτελεσματική επικοινωνία με τον γιατρό τους είναι πιο πιθανό να είναι ευχαριστημένοι με τη θεραπεία τους, να μοιραστούν κρίσιμες πληροφορίες που θα οδηγήσουν στη σωστή διάγνωση των προβλημάτων τους, να ακολουθήσουν τις συμβουλές του γιατρού τους και να συμμορφωθούν στη συνταγογραφούμενη θεραπεία.

«ΧΩΡΙΣ ΔΙΑΚΟΠΗ: η σπουδαιότητα του αμφίδρομου διαλόγου ανάμεσα σε γιατρούς και ασθενείς»

Πρόσφατα  στο Άμστερνταμ, η Boehringer Ingelheim, παγκόσμια φαρμακευτική εταιρεία με προσανατολισμό στην έρευνα, διοργάνωσε μια εκδήλωση κατά τη διάρκεια της οποίας επισημάνθηκε η σπουδαιότητα αυτού του διαλόγου – ιδιαίτερα για την αντιμετώπιση σοβαρών και χρόνιων καταστάσεων όπως είναι η κολπική μαρμαρυγή και η πρόληψη του εγκεφαλικού επεισοδίου.  

Κολπική Μαρμαρυγή: ελλιπής ενημέρωση παρά τη σοβαρότητα της πάθησης

Το παράδειγμα της κολπικής μαρμαρυγής δεν είναι τυχαίο καθώς, ενώ πρόκειται για μία πάθηση με σοβαρές επιπλοκές η οποία επηρεάζει περίπου 6 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη, οι ασθενείς δεν είναι καλά ενημερωμένοι. Η κολπική μαρμαρυγή χαρακτηρίζεται από ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό και αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου κατά 5 φορές, πολύ περισσότερο από άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες όπως είναι π.χ. η υπέρταση. Η πρόληψη του εγκεφαλικού σε ανθρώπους με κολπική μαρμαρυγή γίνεται με τη λήψη αντιπηκτικών τα οποία εμποδίζουν τη δημιουργία θρόμβων. Παρά τη σοβαρότητα της πάθησης η ενημέρωση των ασθενών είναι ελλιπής. Μόνο οι μισοί από αυτούς γνωρίζουν την ονομασία της πάθησής τους, οι μισοί παίρνουν αντιπηκτικά απλά επειδή «ο γιατρός τους είπε να πάρουν» και μόνο οι μισοί περίπου γνωρίζουν ότι η πάθησή τους αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.

Οι ασθενείς θέλουν να έχουν μεγαλύτερη συμμετοχή και περισσότερο έλεγχο

 Στο ταξίδι της υγειονομικής περίθαλψης οι ασθενείς μεταμορφώνονται γρήγορα από παθητικοί συμμετέχοντες σε ενεργούς και είναι πολύ σημαντικό να βρούμε νέους τρόπους για να διατηρήσουμε μια αμφίδρομη συζήτηση, αναφερει η γενική ιατρός και μέλος του Βασιλικού Κολεγίου Γενικών Ιατρών και Υγείας των Γυναικών στο Ηνωμένο Βασίλειο, γνωριζουμε πολύ καλά τα οφέλη του ουσιαστικού διαλόγου μεταξύ γιατρών και ασθενών, ιδίως υπό το πρίσμα των σημερινών τεχνολογικών και κοινωνικών αλλαγών. Οι ασθενείς θέλουννα έχουν μεγαλύτερη συμμετοχή και περισσότερο έλεγχο, γι’ αυτό υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα σε αυτή την από κοινού λήψη αποφάσεων, ανάμεσα στα οποία είναι και η καλύτερη συμμόρφωση στη θεραπεία».

Γιατί το «γιατί» είναι τόσο ισχυρή λέξη

«Ο ανοικτός διάλογος με τους ασθενείς μας είναι κάτι που θα πρέπει να αγκαλιάσουμε εμείς ως γιατροί», είπε ο καθηγητής John Eikelboom, επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου McMaster του Καναδά, ο οποίος ήταν κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση. «Όταν ένας ασθενής με ρωτάει “Γιατί;”, αυτό δεν μου δείχνει μόνο ότι ο ασθενής αυτός συμμετέχει στον διάλογο τη συγκεκριμένη ημέρα, αλλά ότι ενδιαφέρεται ουσιαστικά να καταλάβει την κατάστασή του και θα συμμετέχει ενεργά στο θεραπευτικό του σχήμα – βελτιώνοντας σημαντικά τις προοπτικές ανάκαμψης της υγείας του».

Οι ασθενείς έχουν ανάγκη από πλήρη ενημέρωση για την πάθησή τους

Στην εκδήλωση μίλησαν επίσης δύο ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή (ΚΜ). Περιγράφοντας πώς έμαθε για την πάθησή του και μιλώντας για την επικοινωνία που είχε με τον γιατρό του σχετικά, ο Klaas de Groot από την Ολλανδία ανέφερε τα εξής: «Το πρώτο μου επεισόδιο ΚΜ το έπαθα όταν ήμουν περίπου 68 ετών. Σχηματίστηκε ένας θρόμβος που μεταφέρθηκε στον εγκέφαλο και μου προκάλεσε εγκεφαλικό επεισόδιο. Τότε δεν γνώριζα ακόμα ότι πάσχω από ΚΜ. Έτσι, είδα αρκετούς ειδικούς που εξέτασαν αρκετά πιθανά αίτια πριν μου τεθεί τελικά η διάγνωση της ΚΜ. Αρχικά, οι γιατροί απέδωσαν το εγκεφαλικό μου στην υψηλή χοληστερόλη. Όμως εγώ είμαι φανατικός δρομέας κι αυτό δεν μου φαινόταν λογικό. Έτσι, αναζήτησα επιπλέον απαντήσεις και τελικά ανακαλύψαμε με τον γενικό γιατρό μου ότι πάσχω από υποκείμενη KM.

Άρχισα να παίρνω αντιπηκτική αγωγή για να αντιμετωπίσω την πάθησή μου και συνέχισα να ενημερώνομαι για τις τελευταίες εξελίξεις στον συγκεκριμένο θεραπευτικό τομέα. Με δική μου πρωτοβουλία ρωτούσα τον γιατρό μου σχετικά με τα διαθέσιμα αντιπηκτικά, όσον αφορά τις αλληλεπιδράσεις και την ευκολία χρήσης τους, και για το πώς αντιμετωπίζονται οξείες καταστάσεις όπως οι χειρουργικές επεμβάσεις και τα ατυχήματα, τότε που είναι αναγκαίο να σταματήσει η αιμορραγία.»

Σημαντικό ρόλο έχουν και οι φίλοι και συγγενείς του ασθενούς

Στην εκδήλωση μίλησε επίσης η Ineke Baas-Arend, νοσηλεύτρια στο Νοσοκομείο Martini, στο Γκρόνινγκεν της Ολλανδίας, που τόνισε ότι σημαντικό ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στο ταξίδι της υγειονομικής περίθαλψης ενός ασθενούς – όχι μόνο ο γιατρός και ο ίδιος ο ασθενής. «Ως νοσηλεύτρια δεν βλέπω απλά μεγάλο αριθμό ασθενών, αλλά αλληλεπιδρώ και με τον ευρύτερο κύκλο τους – τους φίλους και τους συγγενείς τους. Ο ουσιαστικός διάλογος μεταξύ ασθενών και γιατρών είναι σημαντικός, όμως εξίσου απαραίτητο είναι να υπάρξει συνεργασία από ολόκληρο το δίκτυο υποστήριξης του ασθενούς, που επίσης παίζει σπουδαιότατο ρόλο στο ταξίδι της υγειονομικής περίθαλψης. Πάντοτε ενθαρρύνω τους φίλους και τους συγγενείς να συνοδεύουν τον ασθενή στις ιατρικές επισκέψεις, επειδή έτσι θα δοθεί και σε αυτούς η ευκαιρία να κάνουν ερωτήσεις και να κατανοήσουν καλύτερα την πάθηση και τις θεραπευτικές επιλογές του αγαπημένου τους προσώπου».

Η επικοινωνία ασθενούς – γιατρού είναι εξαιρετικά σημαντική και διαδραματίζει σπουδαιότατο ρόλο στην επίτευξη της καλύτερης δυνατής έκβασης για τον ασθενή. Οι γιατροί μπορούν επίσης να ωφεληθούν από την πιο ενεργό ανάμειξη των ασθενών στο ταξίδι της υγειονομικής τους περίθαλψης, μια που η μεγαλύτερη συμμετοχή του ασθενούς συνεπάγεται μια πιο συνεργατική και εμπεριστατωμένη συζήτηση, και οι ασθενείς είναι καλύτερα ενημερωμένοι για τις πληροφορίες που θα πρέπει να δώσουν και σχετίζονται με τη διάγνωσή τους.