Ξεσηκωμός στον Βόλο για τον «καρκίνο που έρχεται»

 

Ενα πυκνό νέφος σκεπάζει την πόλη του Βόλου




Τάσος Σαραντής

Αγανάκτηση επικρατεί στους κατοίκους του Βόλου έπειτα από την αδειοδότηση που έλαβε η τσιμεντοβιομηχανία ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ (της γαλλοελβετικής πολυεθνικής Lafarge–Holcim) για καύση 200.000 τόνων σκουπιδιών ετησίως (RDF) που θα τα αξιοποιεί ως καύσιμο.
Με την καύση των σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ να έχει ξεκινήσει εδώ και έναν χρόνο και με τις ποσότητες των σκουπιδιών που καίγονται να αυξάνονται συνεχώς με εισαγωγές από το εξωτερικό, οι αντιδράσεις των κατοίκων και των φορέων της Μαγνησίας εντείνονται, καθώς η καύση RDF εκλύει στην ατμόσφαιρα επικίνδυνους για το περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων ρύπους.

Οι αντιδράσεις για «τον καρκίνο που έρχεται» κορυφώνονται με τη διοργάνωση παμβολιώτικου συλλαλητηρίου το Σάββατο 5 Μαΐου από την Επιτροπή Αγώνα Πολιτών Βόλου, η οποία έχει συγκεντρώσει πάνω από 7.000 υπογραφές.



Ολα ξεκίνησαν το 2013, όταν η ΑΓΕΤ ζήτησε άδεια για να καίει σκουπίδια (RDF, δηλαδή υλικά στα οποία περιλαμβάνονται χαρτί, γυαλί και πλαστικό) ως καύσιμο, προκειμένου να παράγει τσιμέντο, καταθέτοντας μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Ακολούθησε θετική γνωμοδότηση του Περιφερειακού Συμβουλίου Θεσσαλίας επί της μελέτης, αλλά κομβικό σημείο υπήρξε η Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) από το υπουργείο Περιβάλλοντος το 2014, που έδινε το δικαίωμα στην ΑΓΕΤ για καύση 100.000 τόνων RDF και 100.000 τόνων άλλων «εναλλακτικών» υλικών.

Το 2015 πραγματοποιήθηκε καύση 7.000 τόνων RDF από την ΑΓΕΤ, ενώ με την τελευταία τροποποίηση της ΑΕΠΟ, που αφορά τον τρόπο μεταφοράς του RDF -όχι μόνο με φορτηγά αλλά και με πλοία- και εγκρίθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τον Φεβρουάριο του 2017, άνοιξε ο δρόμος για την καύση των συνολικά 200.000 τόνων σκουπιδιών.


Η ΑΓΕΤ σε... δράση |

Αν και το RDF κατηγοριοποιείται στα «εναλλακτικά καύσιμα», ο όρος είναι άκρως παραπλανητικός, καθώς η ΑΓΕΤ θα μπορεί να καίει ετησίως, μεταξύ άλλων, λάσπες απομελάνωσης από την επεξεργασία χαρτιού, λυματολάσπη από αστικά κέντρα και βιομηχανίες, καύσιμα απόβλητα προερχόμενα από απορρίμματα και από τη μηχανική επεξεργασία αποβλήτων, που αποτελούν ιδιαιτέρως επικίνδυνα υλικά.

Συν τοις άλλοις, ο Δήμος Βόλου προχώρησε σε μια «υπόγεια» συμφωνία με την ΑΓΕΤ, προκειμένου να της παραδίδει τα σκουπίδια του προς καύση στις εγκαταστάσεις της. Ετσι, τα 41 εκατομμύρια ευρώ που προορίζονταν από το Ταμείο Συνοχής για μονάδα επεξεργασίας και ανακύκλωσης, θα δοθούν για μονάδα παραγωγής SRF στον ΧΥΤΑ του Βόλου με προδιαγραφές μόνο για τσιμεντοβιομηχανίες, δηλαδή με «φωτογραφημένο» αποδέκτη την ΑΓΕΤ.


Διαμαρτυρία και κατάληψη στο υπουργείο Περιβάλλοντος |

Πέραν του ότι κάτι τέτοιο αποτελεί διαστρέβλωση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων, πέραν του ότι η καύση σκουπιδιών είναι όχι μόνο επικίνδυνη, αλλά κοστίζει και περισσότερο, αυτή η απόφαση του δήμου ενέχει τον κίνδυνο να κατακλυστεί ο Βόλος με απόβλητα από την Ελλάδα και το εξωτερικό για να μετατραπούν σε στερεά καύσιμα, με προδιαγραφές μόνο για την τσιμεντοβιομηχανία της Lafarge.

Η αποκάλυψη και η υποκρισία του δήμου

Η «κάτω από το τραπέζι» συμφωνία του Δήμου Βόλου με την ΑΓΕΤ αποκαλύφθηκε όταν ο δήμος πραγματοποίησε ημερίδα στις 20/3 για την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής SRF στον ΧΥΤΑ Βόλου, όπου ο εισηγητής ήταν ήδη από το 2014 μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΑΓΕΤ.

Κατά τα λοιπά, ο Δήμος Βόλου κρατά μια υποκριτικά διττή στάση - από τη μια τάσσεται κατά της καύσης σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ και από την άλλη δρομολογεί ακάθεκτος την κατασκευή της μονάδας παραγωγής SRF για την ΑΓΕΤ! 

Τόσο το RDF όσο και το SRF είναι αποξηραμένα και χλωριωμένα απορρίμματα, αποτελούμενα από πλαστικό, συσκευασίες τετραπάκ, τυπωμένα χαρτιά κ.ά., ενώ διαφέρουν μόνο στο ότι το SRF περιέχει και οργανικά απορρίμματα. Κατά την καύση τους εκλύονται στον αέρα διοξίνες, φουράνια κι άλλα εξαιρετικά επικίνδυνα μικροσωματίδια ρύπων, καθώς και τέφρες επιβαρυμένες με επικίνδυνα βαρέα μέταλλα (υδράργυρο, θάλλιο κ.ά.). 

Αυτό συμβαίνει ακόμη και στις πλέον τεχνολογικά προηγμένες μονάδες καύσης για παραγωγή θερμικής ενέργειας, πόσο μάλλον στους παρωχημένους κλιβάνους της Lafarge-ΑΓΕΤ.

Εκτός των άλλων, το RDF περιέχει και πλαστικό που, για να μην εκπέμψει διοξίνες, θα πρέπει να περνά από συγκεκριμένη διαδικασία που έχει σχέση με τον χρόνο τον οποίο το υλικό αυτό περνάει από τους φούρνους τσιμέντου. Η ΑΓΕΤ δεν έχει αυτές τις προϋποθέσεις ώστε το υλικό να καίγεται αβλαβώς.


Συμβολική διαμαρτυρία στα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ στον Βόλο |

Κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία

Οι διοξίνες και τα φουράνια αποτελούν ουσίες καρκινογόνες. Αφενός εισπνέονται και αφετέρου επικάθονται στο φυσικό περιβάλλον και εισχωρούν στον υδροφόρο ορίζοντα. Οι διοξίνες εισέρχονται σε όλους τους ζώντες οργανισμούς και μέσω της τροφικής αλυσίδας επικάθονται στο λίπος.

Χρειάζονται 30 χρόνια για να αποικοδομηθούν και δεν υπάρχουν ασφαλή κατώτατα όρια. Ακόμη και οι μικρότερες ποσότητες συσσωρεύονται αθροιστικά στον οργανισμό, προκαλούν καρκίνο, σοβαρά αυτοάνοσα νοσήματα και βλάβες στους ορμονικούς αδένες.

Οπως γίνεται αντιληπτό, η καύση σκουπιδιών σε κλιβάνους παλαιάς τεχνολογίας, μαζί με την καύση πετ κοκ, που είναι παραπροϊόν του πετρελαίου, κάτι που ήδη πραγματοποιεί η ΑΓΕΤ, αποτελεί περιβαλλοντική βόμβα δίπλα στα πρώτα σπίτια του Βόλου στη Νέα Δημητριάδα και στην Αγριά, αλλά και για ολόκληρη την πόλη του Βόλου που από τον Ιούνιο του 2017 μυρίζει καμένο πλαστικό τα πρωινά.

Γιατί, όμως, η ΑΓΕΤ άρχισε να καίει σκουπίδια και πλαστικά; Βασικός της στόχος είναι η αύξηση των κερδών των μετόχων της ιδιοκτήτριας εταιρείας Lafarge-Holcim, αφού τα σκουπίδια μετατρέπονται σε φτηνό καύσιμο. Επιπλέον, επειδή βρήκε πρόθυμο συνεργάτη-προμηθευτή τον Δήμο Βόλου, που έτσι οραματίζεται να λύσει το πρόβλημα της διαχείρισης των σκουπιδιών του. 

Προκειμένου η ΑΓΕΤ να εξοικονομήσει πόρους δεν αξιοποιεί το φυσικό αέριο με το οποίο είναι συνδεδεμένη, το πλέον οικολογικό ορυκτό καύσιμο, με αποτέλεσμα ο Βόλος να έχει αρχίσει να υφίσταται τις συνέπειες της αλόγιστης καύσης άκρως επικίνδυνων υλικών.



Πάνω: Ακινητοποίηση φορτηγού της εταιρείας που μετέφερε σκουπίδια από την Ιταλία. • Τα αποτελέσματα της ανάλυσης στα δείγματα των σκουπιδιών που λήφθηκαν από το φορτηγό έδειξαν πλαστικό σε ποσοστό 75-80%, σε αντίθεση με τις διεθνείς προδιαγραφές του RDF και υψηλή περιεκτικότητα υδραργύρου 

Συγκλονιστικά στοιχεία

Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει ασφαλής τεχνολογία καύσης σκουπιδιών, ούτε στην Ελλάδα ούτε στο εξωτερικό. Σύμφωνα με μελέτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, η AΓΕΤ, αλλά και καμιά ελληνική τσιμεντοβιομηχανία, δεν μπορεί να κάψει πλαστικά χωρίς να παραχθούν διοξίνες, αφού δεν διαθέτει την κατάλληλη τεχνολογία.

Επίσης, η ΑΓΕΤ δεν διαθέτει καν συστήματα διαρκούς παρακολούθησης των ρύπων που παράγονται στις εστίες καύσης και, συνεπώς, αδυνατεί να αυτοδιορθώνει τις ατέλειες καύσης. Επιπλέον, η τοξική στάχτη που παράγεται εν μέρει ενσωματώνεται στο τσιμέντο, μετατρέποντάς το σε τοξικό.

Ανάλογα είναι τα συμπεράσματα και της διεθνούς εμπειρίας, όπως εξήγησε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, Πολ Κονέτ (Paul Connett), όταν βρέθηκε στον Βόλο. Στοιχεία 22 μελετών διεθνώς, που εκπονήθηκαν μεταξύ 1989-2017, παρέθεσε ο διοικητής του Νοσοκομείου, Ματθαίος Δραμητινός.

Σύμφωνα με τις μελέτες, που αφορούν βιομηχανίες που χρησιμοποιούν ως καύσιμο σκουπίδια, στις γύρω περιοχές παρατηρείται μεγαλύτερη θνησιμότητα τόσο στους εργαζόμενους όσο και στους κατοίκους.

Ενημέρωση - παρωδία

Μπροστά στην αναταραχή που έχει προκληθεί στην κοινωνία του Βόλου, η ΑΓΕΤ αποφάσισε να προχωρήσει στην πραγματοποίηση συνάντησης ενημέρωσης στις εγκαταστάσεις της στις 30 Μαρτίου, που, τελικά, αποδείχθηκε παρωδία: Αφενός αποκλείστηκαν από αυτήν οι δημοσιογράφοι, οι βουλευτές του νομού και τα κινήματα, καθώς, σύμφωνα με τον εκπρόσωπό της, μία ιδιωτική εταιρεία καλεί όποιον θέλει, πετώντας στην πράξη στα... σκουπίδια το δικαίωμα της πρόσβασης του κοινού στην περιβαλλοντική πληροφόρηση.

Αφετέρου, η Περιφέρεια Θεσσαλίας και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας αρνήθηκαν να παραστούν, ενώ οι πρόεδροι του ΤΕΕ Μαγνησίας και του Ιατρικού Συλλόγου Βόλου, καθώς και μέλος του Δ.Σ. του Εμπορικού Συλλόγου Βόλου αποχώρησαν από αυτήν, με το αιτιολογικό ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις σωστής ενημέρωσης της τοπικής κοινωνίας λόγω της απουσίας των ΜΜΕ.



Την επομένη της «ενημερωτικής» σύσκεψης από την ΑΓΕΤ και μετά από διαμαρτυρία στην πύλη του λιμανιού της τσιμεντοβιομηχανίας, διαπιστώθηκε ότι πλοίο από την Πεσκάρα της Ιταλίας -το τέταρτο μες στη χρονιά- ξεφόρτωνε στο λιμάνι της ΑΓΕΤ περίπου 2.000 τόνους σκουπιδιών.

Μέλη της Επιτροπής Αγώνα Πολιτών Βόλου ακινητοποίησαν φορτηγό της εταιρείας που μετέφερε το φορτίο το οποίο αποτελούνταν κατά κόρον από δεκάδες τόνους πλαστικών υλικών και είχε αφόρητη δυσοσμία. Κλιμάκιο της Περιφέρειας μετέβη στο σημείο και έλαβε δείγματα από τα σκουπίδια, προκειμένου να αναλυθούν σε διαπιστευμένο χημικό εργαστήριο.

Οι προσαγωγές τριών μελών της Επιτροπής στην Αστυνομική Διεύθυνση έγιναν έτσι ώστε να διατάξει ο εισαγγελέας προκαταρκτική εξέταση στην οποία θα περιλάβει τα αποτελέσματα των ελέγχων στα δείγματα σκουπιδιών που ελήφθησαν από το φορτηγό.

Τα αποτελέσματα της ανάλυσης των δειγμάτων έδειξαν πλαστικό σε ποσοστό 75-80%, σε αντίθεση με τις διεθνείς προδιαγραφές του RDF, και υψηλή περιεκτικότητα υδράργυρου, γεγονός που απέδειξε ότι, δεδομένης της ανυπαρξίας απροειδοποίητων ελέγχων από τους θεσμοθετημένους φορείς, χρειάστηκε η παρέμβαση των πολιτών για να γίνει το αυτονόητο.

Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχει επιβληθεί στην ΑΓΕΤ η παραμικρή κύρωση για το επικίνδυνο φορτίο των σκουπιδιών που κατέληξε προς καύση στις εγκαταστάσεις της, παρ’ όλο που αυτό δεν έφερε εξωτερικά διακριτικά στοιχεία και ενώ μεταφερόταν με μη καλυμμένα φορτηγά.

Οι εξελίξεις ανάγκασαν το Περιφερειακό Συμβούλιο Θεσσαλίας τρεις μέρες μετά να ανακαλέσει ομόφωνα τη θετική γνωμοδοτική απόφαση για την καύση σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ που είχε λάβει το 2013 και να ταχθεί ενάντια στην καύση. Επιπλέον, ο Εμπορικός και ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Βόλου προστέθηκαν στους φορείς που τάσσονται ενάντια στην καύση πλάι στον Ιατρικό Σύλλογο Μαγνησίας, το Περιφερειακό τμήμα της Ενωσης Ελλήνων Χημικών και το ΤΕΕ Μαγνησίας.

Σε ό,τι αφορά τον υφυπουργό Περιβάλλοντος, Σ. Φάμελλο, αρχικά δήλωσε στην τοπική εφημερίδα «Θεσσαλία» ότι «για το υπουργείο δεν έχει αλλάξει τίποτα στο θέμα της ΑΓΕΤ» και στη συνέχεια, σε απάντησή του σε ερώτηση βουλευτών της Μαγνησίας, πρότεινε την αυστηροποίηση των ελέγχων.

Σημειώνεται ότι μέχρι πέρυσι γίνονταν 2 έλεγχοι τον χρόνο στην ΑΓΕΤ, που εν τω μεταξύ αυξήθηκαν σε 4 και με την πρόταση Φάμελλου θα φτάσουν τους 12. Η Επιτροπή Αγώνα Πολιτών Βόλου αυτό το θεωρεί κοροϊδία καθώς απαιτούνται συνεχείς μετρήσεις-δειγματοληψίες κάθε ώρα.

Συνδικαλιστικές ηγεσίες στο πλευρό της εταιρείας!

Για την ίδια την ΑΓΕΤ, που δεν έχει απαντήσει ακόμα αν αγοράζει το RDF ή την πληρώνουν οι εκάστοτε προμηθευτές για να απαλλάσσονται από τα απόβλητά τους, όλα είναι καλώς καμωμένα. Σύμφωνα με ανακοίνωσή της, η δραστηριότητά της είναι «καθόλα νόμιμη», έχει επενδύσει περισσότερα από 45 εκατ. ευρώ «για τη συνεχή βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του εργοστασίου, ακολουθεί αυστηρά πρότυπα περιβαλλοντικής διαχείρισης και ποιοτικού ελέγχου, ενώ ελέγχεται συστηματικά από ανεξάρτητα διαπιστευμένα εργαστήρια».

Και μιλά για επιχειρηματική δραστηριότητα «ολοένα και πιο φιλική προς το περιβάλλον». Στο πλευρό της εταιρείας βρίσκονται οι συνδικαλιστικές ηγεσίες του Σωματείου Εργαζομένων της ΑΓΕΤ και του Εργατικού Κέντρου Βόλου.

Το κρίσιμο συλλαλητήριο

Μεγάλο σταθμό για τις εξελίξεις στον Βόλο θα αποτελέσει το συλλαλητήριο που διοργανώνει στην πλατεία Ελευθερίας η Επιτροπή Αγώνα Πολιτών το Σάββατο 5 Μαΐου το μεσημέρι «για να ανατρέψουμε τα σχέδια που θα σκορπίσουν τον θάνατο σε μας και τα παιδιά μας», όπως αναφέρει, και για να μη γίνει ο Βόλος αποτεφρωτήρας των σκουπιδιών της νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Στο συλλαλητήριο αναμένεται να συμμετάσχουν σχεδόν όλοι οι φορείς της Μαγνησίας. Μεταξύ αυτών και εκτός των προαναφερόμενων θα είναι: ο Σύλλογος Καρκινοπαθών Μαγνησίας, ο Φαρμακευτικός Σύλλογος, η ΕΛΜΕ, το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και ο Σύλλογος Εργαζομένων ΟΤΑ.



πηγή://www.efsyn.gr/