Oι πρώτες 7 συναντήσεις της αποστολής της ΒΙΟ.ΜΕ με ανακτημένες επιχειρήσεις της Αργεντινής
H Έβδομη μέρα συναντήσεων με τις ανακτημένες επιχειρήσεις της Αργεντινής
Επισκεφτήκαμε έναν καταναλωτικό συνεταιρισμό, την Cooperativa Consol . Τα χαρακτηριστικά που τον διαφοροποιούν από τους αντίστοιχους συνεταιρισμούς στην Ελλάδα είναι:
1) Οι εργαζόμενοι δεν μπορούν νομικά να είναι και μέλη του συνεταιρισμού. Βρήκαν όμως έναν τρόπο και δημιούργησαν μια άλλη «εταιρία» και προσλαμβάνουν τυπικά τους εργαζόμενους από εκεί. Ωστόσο, τα μέλη του συνεταιρισμού συνεχίζουν να προσφέρουν αρκετή εθελοντική εργασία, αν και η βασική τους αρχή είναι η μη χρήση εθελοντισμού. Τα παραδείγματα και η εμπειρία τους λέει πως οι συνεταιρισμοί που ήταν κατα βάση εθελοντικοί κατέρρευσαν.
2)Έχουν προϊόντα εμπορικά αλλά και συνεργατικά. Για να προωθούνται τα συνεργατικά προϊόντα βάζουν στις τιμές μικρότερο κέρδος ώστε να μπορούν να είναι ανταγωνιστικά απέναντι στα εμπορικά .
3) Προσπαθούν να κατακτήσουν τις συνειδήσεις των καταναλωτών, βάζοντας τον προβληματισμό για την χρήση συνεργατικών και πιο ποιοτικών προϊόντων .
Η δεύτερη επίσκεψη ήταν στον κοινωνικό συνεταιρισμό ανακύκλωσης, αναπαλαίωσης και πώλησης επίπλων la Huella, ο οποίος στεγάζεται και λειτουργεί από το 2006 μέσα στο ψυχιατρικό νοσοκομείο, Borda. Μέλη του συνεταιρισμού είναι 10 λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας ως εργαζόμενοι και 15 θεραπευτές καθώς και άλλοι επαγγελματίες (λογιστές, δικηγόροι κλπ) που συνθέτουν μία κοινότητα εργασίας. Διεκδικούν από κοινού το δικαίωμα στην εργασία για τους λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας, για τους οποίους δεν υπάρχει δυνατότητα απασχόλησης έξω από το νοσοκομείο. Διεκδικούν ταυτόχρονα ένα καθολικό, δωρεάν σύστημα υγείας ανοιχτό για όλους, με δομές ψυχικής υγείας στη κοινότητα.
Μέσω του συνεταιρισμού επιχειρούν τη σύνδεση με την κοινότητα και την κοινωνική επανένταξη. Συνδέονται με κοινωνικά κινήματα όπου και προσπαθούν να μεταβιβάσουν την εμπειρία τους σε συνδικάτα και άλλους συνεταιρισμούς. Ο ξεναγός μας, τόνισε ότι εστιάζονται στη διάχυση της γνώσης και πως φοιτητές, όπως ψυχολόγοι, εργοθεραπευτές, μηχανολόγοι κ.α. παίρνουν αλλά και επιστρέφουν γνώση στο συνεταιρισμό. Συνεργάζονται με το πανεπιστήμιο και έχουν συνάψει μία συμφωνία ώστε να καταρρίπτονται οι ιεραρχίες και οι σχέσεις εξουσίας μεταξύ ειδικών-θεραπευτών-
Το βραδύ επισκεφτήκαμε τον σύντροφο Lalo, που ήταν ο πρώτος Αργεντίνος εργάτης που επισκέφτηκε τη ΒΙΟΜΕ πριν 5 χρόνια, σε ένα σπίτι, όπου ψησαμε ένα τεράστιο κομμάτι κρέας με τη συνοδεία κρασιού σε μια τοπική τελετή που γίνεται για την επανασύνδεση παλιών φίλων. Συζητήσαμε θέματα που αφορούν την τωρινή κατάσταση στα ανακτημένα εργοστάσια, ανταλλάξαμε εμπειρίες και φυσικά τον δεσμεύσαμε ότι θα υπογράψουν το ψήφισμα στήριξης στη ΒΙΟ.ΜΕ οι συνεταιρισμοί με τους οποίους συνδέεται
Πρώτος μας σταθμός ο τυπογραφικός συνεταιρισμός CHILAVERT. Πρόκειται για ένα μεσαίου μεγέθους τυπογραφείο που κάτω από καπιταλιστική διαχείριση αριθμούσε περίπου 30 εργαζόμενους. Ήδη από το 1998 το αφεντικό άρχισε να κάνει μια σειρά από παράτυπες περικοπές στους μισθούς μη πληρώνοντας επιδόματα, καθυστερώντας μηνιαίους μισθούς κ.α. Έτσι το 2001 όταν η μεγάλη κρίση χτύπησε την οικονομία της Αργεντινής το αφεντικό ανακοίνωσε πως δεν πρόκειται να πληρωθούν τα χρωστούμενα και ότι θα κλείσει το τυπογραφείο. Από τους 30 εργαζόμενους του τυπογραφείου μόνο οι 8 αντέδρασαν. Παρόλα αυτά κατάφεραν να κάνουν κατάληψη στον εργασιακό χώρο και με την βοήθεια της τοπικής λαϊκής συνέλευσης γειτονιάς να ενεργοποιήσουν πάνω από 1000 άτομα να σταθούν αλληλέγγυα δίπλα τους. Εκείνες τις κρίσιμες πρώτες ώρες 200 αλληλέγγυοι δώσαν μάχη σώμα με σώμα στην πόρτα του τυπογραφείου ώστε να μην μπορέσει να μπει μέσα η αστυνομία. Όταν βγήκε η πρώτη δικαστική απόφαση δόθηκε η δυνατότητα στους εργαζόμενους να βρίσκονται εντός του χώρου αλλά να μην επιτρέπεται να παράγουν τίποτε. Για να διασφαλιστεί αυτό ένα περιπολικό εγκαταστάθηκε έξω από το τυπογραφείο ελέγχοντας τι μπαίνει και τι βγαίνει από τον χώρο.
Το εγχείρημα καταφέρνει και υπάρχει ακόμα πιο δυνατό μέχρι και σήμερα (οι εργαζόμενοι από 8 έγιναν 14) και βασικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η σύνδεση με την τοπική κοινωνία,καθώς και με αντίστοιχα εγχειρήματα. Το χρηματικό ποσό για την εκκίνηση της παραγωγής συγκεντρώθηκε πουλώντας υλικά που δεν χρειαζόντουσαν ως α' ύλη στο ανακτημένο εργοστάσιο της IMPA. Με τα χρήματα αυτά τύπωσαν το πρώτο τους βιβλίο, το οποίο έγραφε για το κίνημα των συνελεύσεων γειτονιάς. Από την πρώτη στιγμή της κατάληψης ήρθαν σε επικοινωνία με άλλες ανακτημένες επιχειρήσεις για να μάθουν τι βήματα πρέπει να ακολουθήσουν την πρώτη κρίσιμη περίοδο. Στη συνέχεια προχώρησαν και στη δικτύωση και συνεργασία με άλλα 22 αυτο-οργανωμένα τυπογραφεία σε όλη την Αργεντινή. Πολύ σημαντικό στοιχείο είναι ότι οι εργαζόμενοι του CHILAVERT έχουν παραχωρήσει μεγάλο χώρο του τυπογραφείου ως πολιτιστικό κέντρο, στο οποίο οργανώνονται εκδηλώσεις με συμμετοχή όλης της γειτονιάς.
Στη συνέχεια κάναμε ένα μακρύ ταξίδι σε μια υποβαθμισμένη περιοχή της πρωτεύουσας, το sanMartin, για να επισκεφτούμε το εργοστάσιο μεταλλουργίας “19 Diciembre”. Εκεί μας υποδέχτηκε ο συναγωνιστής Lalo, ο οποίος είχε επισκευτεί το εργοστάσιο της ΒΙΟΜΕ 5 χρόνια πριν, σε μια ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή που ξανανταμώματος μετά από τόσα χρόνια.
Το τεράστιας δυναμικότητας εργοστάσιο “19 Diciembre” (ημέρα που πέρασε στα χέρια των εργατών το 2012) απασχολούσε κάποτε 300 άτομα, αλλά τώρα η παραγωγή και η διακίνηση των προϊόντων τους συνεχίζεται από 20 εργαζόμενους (18 άντρες, 2 γυναίκες), οι οποίοι κατάφεραν να κρατήσουν τα μηχανήματα στο χώρο, να τα συντηρήσουν και να τα ξαναβάλουν σε λειτουργία.
Μέσα στο χώρο του εργοστασίου λειτουργεί σχολείο από κολλεκτίβα 20 δασκάλων και εκπαιδεύει συνολικά 60 μαθητές. Ξεκίνησε το 2005 χωρίς καθόλου πόρους και στηρίχτηκε οικονομικά από την κοινωνία με δράσεις αλληλεγγύης. Από το 2012 είναι αναγνωρισμένο από το κράτος, το οποίο πληρώνει όλους τους μισθούς των δασκάλων, αλλά όχι τα λειτουργικά έξοδα του κτιρίου. Λειτουργεί αυτόνομα με δική του συνέλευση δασκάλων και μαθητών. Τη μέρα της επίσκεψής μας είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε και τις υπόλοιπες 5 ανακτημένες επιχειρήσεις της περιοχής του sanMartin(γραφιστικές εκδόσεις, μεταλλουργική στον τομέα του αθλητισμού, α’ ύλες ζαχαροπλαστικής, εργοστάσιο παπουτσιών όπου παλιά παράγονταν τα adidas) που έχουν δημιουργήσει δίκτυο αλληλεγγύης μεταξύ τους.
Η σπουδαιότερη ίσως εμπειρία του μέχρι τώρα ταξιδιού που μας σόκαρε και μας έφερε σε επαφή με το πραγματικό πρόσωπο της φτώχειας και ανθρώπινης εξαθλίωσης του BuenosAires ήταν η επίσκεψη στο χώρο συγκομιδής σκουπιδιών διπλανής περιοχής, που ανήκει στο κράτος. Οι άνθρωποι που μέχρι πρότινος επιβίωναν από τη διαλογή των ανακυκλώσιμων σκουπιδιών στις χωματερές δεν αναγνώριζαν στον εαυτό τους αυτό που έκαναν ως εργασία και συνεπώς δεν διεκδικούσαν εργασιακά δικαιώματα. Η μετάβαση από το ολοήμερο κάτεργο σε ένα οργανωμένο εργασιακό πλαίσιο με σταθερό ωράριο και κάποια στοιχειώδη μέσα προστασίας, τους έβαλε σε μια διαδικασία να συνειδητοποιήσουν ότι είναι και αυτοί εργαζόμενοι και να αρχίσουν να διεκδικούν τα εργασιακά τους δικαιώματα. Στην τωρινή κατάσταση, δουλεύοντας πάλι κάτω από απάνθρωπες συνθήκες μέσα σε τόνους σκουπιδιών, κατάφεραν τουλάχιστον να μην σκοτώνονται από τα φορτηγά που άδειαζαν καθημερινά 17.000 τόνους σκουπιδιών και να βγάζουν μεροκάματο που αντιστοιχεί στο βασικό μισθό της Αργεντινής (500 – 700 δολάρια/ μήνα), έχοντας σταθερό ωράριο 5ήμερο/9ωρο.
Πέμπτη μέρα συναντήσεων με τις ανακτημένες επιχειρήσεις της Αργεντινής
Η αυτό-οργανωμένη κυριακάτικη ανοιχτή αγορά ήταν ο πιο όμορφος προορισμός στη μέχρι τώρα πορεία μας. Ένα μέρος γεμάτο χρώματα, αρώματα και χαμογελαστούς ανθρώπους. Η πραμάτεια τους παραδοσιακά χρήσιμα και καλωπιστικά αντικείμενα, βιβλία.
Η ανοιχτή αγορά EL ADOQUIN ξεκίνησε την δεκαετία του 2000 μετά την μεγάλη κρίση του 2001 που γέμισε η χωρά με ανέργους. Η αυτοδιαχειριζόμενη αγορά έδωσε πολλές μάχες ενάντια στην αστυνομία για να μπορέσει να σταθεροποιηθεί στην γειτονιά. Σε ανάμνηση εκείνης της περιόδου ο τοίχος στον οποίο ξεκινάει η αγορά ονομάζεται «Τοίχος της ανεξαρτησίας».
Πριν 3 χρόνια η λαική αυτοοργανωμένη κοπερατίβα των μικροπωλητών αποφάσισε να επιχειρήσει να επεκταθεί ακόμη βοριότερα καταλαμβάνοντας συνολικά μια έκταση 4 τετραγώνων. Ακολούθησε μια λυσσαλέα επίθεση της αστυνομίας που αντιμετωπίστηκε όμως με επιτυχία από τους γείτονες και την γενική ομοσπονδία των μικροπωλητων. Η ημέρα που εκδιώχθηκε η αστυνομία γιορτάζεται από τους εργαζόμενους ως ηDay-D.
Η γενικη συνομοσπονδϊα των μικροπωλητων CTEP εχει καταφερει να ιδρυσει πανω από 20 διαφορετικούς χώρους σε όλο το Μπουένος Άιρες όπου τα μέλη της παράγουν τα προιόντα της αγοράς που δουλεύει κάθε Κυριακή.
Αργότερα κατευθυνθήκαμε στο πρώτο εστιατόριο που ανακτήθηκε στο Μπουένος Άιρες. ΤοAle-Aleοδηγήθηκε στο κλείσιμο από το ιδιοκτήτη του παρότι ήταν ένα ονομαστό και πολύ γνωστό εστιατόριο με πολύ πελατεία. Σκοπός της εργοδοσίας ήταν να απολυθούν οι παλαιότεροι εργαζόμενοι και να προσληφθούν νέοι, χωρίς συλλογικές συμβάσεις και ελαστικα εργαζόμενοι. Οι 40 εργάτες του εστιατορίου τότε ξεκίνησαν έναν σπουδαίο αγώνα όπου για δύο μήνες περίπου κοιμόντουσαν και ζούσαν μέσα στο εστιατόριο. Για μετά από το αρχικό δίμηνο κατόρθωσαν να επανεκκινήσουν την λειτουργία του εστιατορίου με μεγάλη επιτυχία. Όμως ο αγώνας τους είχε την ιδιομορφία να γίνεται με την ιδιοκτησία της επιχείρησης και του οικήματος που στεγαζότανε να είναι ακριβώς οι ίδιοι άνθρωποι. Έτσι αναγκαστηκαν να μετακομίσουν αφού πήραν μαζί τους περίπου το 60% του εξοπλισμού. Όπως μας εξήγησαν οι ίδιοι, σήμερα, 5 χρόνια μετά η κολλεκτίβα τους έχει 50 μελη και τα μελλοντικά τους σχέδια περιλαμβάνουν την χρηματοδότηση και ενός δεύτερου κολλεκτιβιστικού εστιατορίου με νέους συναδέλφους.
Η ημέρα μας έκλεισε μια μια εγκάρδια και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση με συναδελφο εργαζόμενο της κοοπερατίβας TRADO από την Γουαδαλαχάρα του Μεξικό. Το εργοστάσιο ελαστικών Τράδο πέρασε από πολλά χέρια και ιδιοκτήτες μέχρι να το αγοράσει η γερμανική πολυεθνικήContinental. Πριν περίπου 7 χρόνια η εταιρεία αποφάσισε να κλείσει το εργοστάσιο. Το πολύ δυναμικό σωματείο των εργαζομένων όμως αντέδρασε. Οι εργάτες έφτιαξαν οδοφράγματα γύρω γύρω από το εργοστάσιο και για 3 χρόνια κι έναν μήνα φιλούσαν το εργοστάσιο έτσι ώστε να μην μπορέσει η εργοδοσία να μετακινήσει τα μηχανήματα. Στον μακρόχρονο αυτόν αγώνα από τους 900 περίπου εργαζόμενους έμειναν σταθεροί οι 580. Σήμερα το εργοστάσιο επαναλειτουργεί κατά 50% στην ιδιοκτησία της κολλεκτίβας των εργατών και κατά 50% στα χέρια μιας ιδιωτικής εταιρειας. Η σύμβαση μετάξυ αυτών των δύο μερών όμως προβλέπει τον πλήρη εργατικό ελεγχο της επιχειρησης. Οι εργάτες έχουν καταφέρει να υπερπολλαπλασιάσουν τον αριθμό τους και σήμερα είναι 1370 ενώ παράγουν 20.000 λάστιχα τη μέρα σε αντίθεση με την εποχή που λειτουργούσαν με αφεντικά όπου παρήγαν 13.000 λάστιχα τη μέρα.
Τέταρτη μέρα συναντήσεων με τις ανακτημένες επιχειρήσεις της Αργεντινής.
Περίπου 20 χλμ μακριά από το κέντρο του Μπουένος Άιρες βρίσκεται ο οικοδομικός συνεταιρισμός Autoconstruccion de Vivendas Quilmes. Μία κολεκτίβα κατασκευής σπιτιών που χτίζονται με τον ιδρώτα των μελών τoy συνεταιρισμών σε μια προσπάθεια να βγουν από τα αδιέξοδα των φτωχογειτονιών του Μπουένος Άιρες. Ο κατασκευαστικός αυτός συνεταιρισμός ιδρύθηκε το 1984 από μια χούφτα ανθρώπων που αγόρασαν με το υστέρημα τους το πρώτο κομμάτι γης. Από τότε πολύ νερό έχει κυλήσει στο αυλάκι καθώς έχουν χτιστεί πάνω από 300 σπίτια και συνεχίζουν να χτίζονται. Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν είναι ο εξής: Οι ενδιαφερόμενοι για κατοικία πρέπει να είναι ενήλικες χωρίς δικό τους σπίτι. Εντάσσονται στον συνεταιρισμό και πρέπει να συμπληρώσουν 5000 ώρες εργασίας καθώς και να πληρώσουν ένα συγκεκριμένο ποσό για να τους παραδοθεί ένα σπίτι. Όλα τα σπίτι είναι χτισμένα με βάση ένα σπίτι-πρότυπο ως εκτούτου είναι ίδια. Βεβαίως αργότερα οι νέοι ιδιοκτήτες μπορούν να κάνουν όποιες αλλαγές επιθυμούν με δικά τους έξοδα. Σήμερα ο κατασκευαστικός συνεταιρισμός ξεπερνάει τα 4 οικοδομικά τετράγωνα και εμπεριέχει ένα εργοστάσιο κατασκευής τούβλων, ένα μηχανουργείο-σιδηρουργείο, έναν φούρνο, μια βιοτεχνία κατασκευής ρούχων, ένα μαγαζί με εργαλεία, βιβλιοθήκη, δωμάτιο με υπολογιστές, βρεφονηπιακό σταθμό καθώς και εστιατόριο στο οποίο σιτίζονται κάθε μέρα 170 μικρά παιδιά. Ο συνεταιρισμός λειτουργεί δημοκρατικά και κάθε κατοικία έχει μία ψήφο. Οι άνθρωποι του συνεταιρισμού μας υποδέχτηκαν με ιδιαίτερη θέρμη και μας άνοιξαν τα σπίτια τους και τις καρδιές τους σε μια ειλικρινή συζήτηση.
Το απόγευμα διοργανώθηκε στο ανακτημένο εστιατόριο Cazzarola συζήτηση για τον επαναστατικό Κουρδικό αγώνα με εισήγηση από μέλος του PKK που συμμετέχει στην συνάντηση. Οι εργαζόμενοι στο εστιατόριο μας εξήγησαν πως το όνομα του συνεταιρισμού προέρχεται από το κίνημα της κατσαρόλας του 2001.
https://www.youtube.com/watch?v=g1XeJ43dMcc
Κυνηγημένοι από το κράτος έως το 2007, όπου και κατάφεραν με τον αγώνα τους να αποκτήσουν νόμιμο δικαίωμα στη διαχείριση των σκουπιδιών, οι εργαζόμενοι τηςReciclandoSueñosδείχνουν τον τρόπο για το πέρασμα σε μια άλλη κοινωνία. Όπως χαρακτηριστικά μας είπε ένας εκ των εργαζομένων: ‘‘Παλαιότερα, όταν δουλεύαμε ατομικά, έβλεπε ο έναςcartoneroτον άλλο στο δρόμο και χτυπιόμασταν για το ποιος θα προλάβει να πάρει τα σκουπίδια. Με τον καιρό όμως συνειδητοποιήσαμε ότι δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα και αν συνεργαστούμε θα μαζέψουμε περισσότερα και θα βγούμε κερδισμένοι’’. Βήμα- βήμα οργανώθηκαν, απέκτησαν το δικό τους χώρο, συναρμολόγησαν τα δικά τους μηχανήματα και λειτουργούν μοιραζόμενοι εργασία, εισοδήματα, δικαιώματα, υποχρεώσεις και συγκινήσεις... Ανοιχτό παραμένει, ωστόσο, το ζήτημα της υγιεινής και της ασφάλειας των εργαζομένων παρόλο που, το πέρασμά τους από το ατομικό στο συλλογικό και σε έναν χώρο σχετικά πιο προστατευμένο βελτίωσε τις συνθήκες.
Φεύγοντας ενθουσιασμένοι και συγκινημένοι από την προσπάθεια για κατάκτηση της αξιοπρέπειας από τους «cartoneros» κατευθυνθήκαμε στο Κέντρο Πολιτισμού του Συνεργατισμού του BuenosAires. Εκεί παρακολουθήσαμε τα προγραμματισμένα work shops σχετικά με την ιστορία των ανακτημένων επιχειρήσεων της Αργεντινής και με την κατάσταση που επικρατεί στην Κολομβία και τη Βενεζουέλα από συναγωνιστές αυτών των χωρών που βρίσκονται μαζί μας.
Η μέρα μας τελείωσε με τον καλύτερο τρόπο αφού επισκεφτήκαμε το αυτό-οργανωμένο σχολείο 2ης ευκαιρίας Bachillerato Popular Dario Santillan.
Η αισιοδοξία, η όρεξη για δουλειά, η δημιουργικότητα δασκάλων και μαθητών μας δημιούργησαν τα πιο ευχάριστα συναισθήματα σε έναν χώρο όπου δάσκαλοι και μαθητές αποφασίζουν από κοινού για τη λειτουργία του κτιρίου, όπως και για την ίδια τη διεξαγωγή των μαθημάτων! Είναι μόνο ένα από τα πάνω από 100 αυτό-οργανωμένα σχολεία 2ης ευκαιρίας στοBuenosAires, τα οποία έχουν καταφέρει με συντονισμένους αγώνες εκπαιδευτικών και φοιτητών και τη στήριξη μεγάλου κομματιού της κοινωνίας να αναγνωρίζεται το απολυτήριό τους από το κράτος.
H Δεύτερη μέρα συναντήσεων με τις ανακτημένες επιχειρήσεις της Αργεντινής
Σε μια προσπάθεια να αντιληφθούμε όσοι και όσες ερχόμαστε από άλλες χώρες το ιστορικό και κοινωνικό τοπίο στο οποίο εμφανίστηκαν οι ανακτημένες επιχειρήσεις στην Αργεντινή, οι ντόπιοι οικοδεσπότες μας επεφύλαξαν σήμερα δύο πολύ σημαντικές επισκέψεις.
Η πρώτη στο ESMA, έναν χώρο μνήμης και ιστορίας, όπου βασανίστηκαν και εξοντώθηκαν περίπου 5000 άνθρωποι, άνδρες και γυναίκες από την δικτατορία του Βιντέλα. Το ESMA (EX CENTRO CLANDESTINO DE DETENCION, TORTURA Y EXTERMINIO) ένα εμβληματικό κτίριο όχι μακριά από το κέντρο του Μπουένος Άιρες υπήρξε στα χρόνια της δικτατορίας κατα το ήμισυ στρατιωτική σχολή μηχανικών και κατα το ήμισυ ένα από τα απεχθέστερα στρατόπεδα εξόντωσης που γνώρισε ποτέ η Λατινική Αμερική. Εκεί μεταφερόνταν από τα "πράσινα φάλκον", τα αυτοκίνητα που συμβόλιζαν την συμμαχία του βιομηχανικού κεφαλαίου με τον στρατό, οι αντιφρονούντες όπου μεταβιβάζονταν στα μπουντρούμια του υπογείου. Εκεί, κάτω από φρικτά βασανιστήρια που εμπεριείχαν τις πιο νοσηρές ιδέες των κρατούντων, υπέφεραν χιλιάδες άνθρωποι. Από το υπόγειο μετά από άγνωστο χρονικό διάστημα μεταφερόντουσαν στον δεύτερο όροφο όπου ναρκωνόντουσαν, μεταφέρονταν στο αεροδρόμιο και από εκεί τους οδηγούσαν στον υγρό τάφο χιλιάδων ανθρώπων στον Ατλαντικό ωκεανό.
Ακόμη πιο διαστροφικό ήταν το γεγονός ότι στο ισόγειο και στον πρώτο όροφο, ανάμεσα στο υπόγειο και τον δεύτερο όροφο, λειτουργούσε ξενοδοχείο όπου διασκέδαζαν αξιωματούχοι της άρχουσας τάξης...
Ακόμη χειρότερα εκεί διοργανώθηκε κι ένα από τα χειρότερα εγκλήματα της Αργεντινικής χούντας. 400 με 500 βρέφη απήχθησαν από τις μητέρες τους, μέσα στο κολαστήριο, και δόθηκαν για υιοθεσία σε στρατιωτικές οικογένειες.
Οι συγκλονιστικές εικόνες, τα εκπληκτικά στοιχεία και η ξενάγηση των συναγωνιστών μας άφησαν με την αίσθηση της απίστευτης αδικίας και βαναυσότητας που υπέστει το κοινωνικό κίνημα στην Αργεντινή. Ταυτόχρονα μας ήρθε στη σκέψη το ερώτημα γιατί δεν υπάρχει τόπος μνήμης αντίστοιχου βεληνεκούς στην χώρα μας για τα θύματα της "δικής μας" στρατιωτικής χούντας.
Η δεύτερη μας σημερινή επίσκεψη ήταν σ' έναν τόπο σύμβολό της αντίστασης στην καταπίεση για όλη την Λατινική Αμερική και έμπνευση για όλους μας. Οι "Μητέρες της πλατείας Μαίου" ήταν η πρώτη αντιστασιακή πράξη του λαού της Αργεντινής ενάντια στην χούντα. 40 χρόνια μετά το άσπρο μαντίλι των γυναικών, μητέρων και γιαγιάδων, των εξαφανισθέντων από την χούντα συνεχίζει να γεμίζει την κεντρική πλατεία του Μπουένος Άιρες έξω από το Προεδρικό Μέγαρο. Η συμμετοχή μας στην πορεία που γίνεται κάθε Πέμπτη ήταν αυτονόητη.
Επισκεφτήκαμε έναν καταναλωτικό συνεταιρισμό, την Cooperativa Consol . Τα χαρακτηριστικά που τον διαφοροποιούν από τους αντίστοιχους συνεταιρισμούς στην Ελλάδα είναι:
1) Οι εργαζόμενοι δεν μπορούν νομικά να είναι και μέλη του συνεταιρισμού. Βρήκαν όμως έναν τρόπο και δημιούργησαν μια άλλη «εταιρία» και προσλαμβάνουν τυπικά τους εργαζόμενους από εκεί. Ωστόσο, τα μέλη του συνεταιρισμού συνεχίζουν να προσφέρουν αρκετή εθελοντική εργασία, αν και η βασική τους αρχή είναι η μη χρήση εθελοντισμού. Τα παραδείγματα και η εμπειρία τους λέει πως οι συνεταιρισμοί που ήταν κατα βάση εθελοντικοί κατέρρευσαν.
2)Έχουν προϊόντα εμπορικά αλλά και συνεργατικά. Για να προωθούνται τα συνεργατικά προϊόντα βάζουν στις τιμές μικρότερο κέρδος ώστε να μπορούν να είναι ανταγωνιστικά απέναντι στα εμπορικά .
3) Προσπαθούν να κατακτήσουν τις συνειδήσεις των καταναλωτών, βάζοντας τον προβληματισμό για την χρήση συνεργατικών και πιο ποιοτικών προϊόντων .
Η δεύτερη επίσκεψη ήταν στον κοινωνικό συνεταιρισμό ανακύκλωσης, αναπαλαίωσης και πώλησης επίπλων la Huella, ο οποίος στεγάζεται και λειτουργεί από το 2006 μέσα στο ψυχιατρικό νοσοκομείο, Borda. Μέλη του συνεταιρισμού είναι 10 λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας ως εργαζόμενοι και 15 θεραπευτές καθώς και άλλοι επαγγελματίες (λογιστές, δικηγόροι κλπ) που συνθέτουν μία κοινότητα εργασίας. Διεκδικούν από κοινού το δικαίωμα στην εργασία για τους λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας, για τους οποίους δεν υπάρχει δυνατότητα απασχόλησης έξω από το νοσοκομείο. Διεκδικούν ταυτόχρονα ένα καθολικό, δωρεάν σύστημα υγείας ανοιχτό για όλους, με δομές ψυχικής υγείας στη κοινότητα.
Μέσω του συνεταιρισμού επιχειρούν τη σύνδεση με την κοινότητα και την κοινωνική επανένταξη. Συνδέονται με κοινωνικά κινήματα όπου και προσπαθούν να μεταβιβάσουν την εμπειρία τους σε συνδικάτα και άλλους συνεταιρισμούς. Ο ξεναγός μας, τόνισε ότι εστιάζονται στη διάχυση της γνώσης και πως φοιτητές, όπως ψυχολόγοι, εργοθεραπευτές, μηχανολόγοι κ.α. παίρνουν αλλά και επιστρέφουν γνώση στο συνεταιρισμό. Συνεργάζονται με το πανεπιστήμιο και έχουν συνάψει μία συμφωνία ώστε να καταρρίπτονται οι ιεραρχίες και οι σχέσεις εξουσίας μεταξύ ειδικών-θεραπευτών-
Το βραδύ επισκεφτήκαμε τον σύντροφο Lalo, που ήταν ο πρώτος Αργεντίνος εργάτης που επισκέφτηκε τη ΒΙΟΜΕ πριν 5 χρόνια, σε ένα σπίτι, όπου ψησαμε ένα τεράστιο κομμάτι κρέας με τη συνοδεία κρασιού σε μια τοπική τελετή που γίνεται για την επανασύνδεση παλιών φίλων. Συζητήσαμε θέματα που αφορούν την τωρινή κατάσταση στα ανακτημένα εργοστάσια, ανταλλάξαμε εμπειρίες και φυσικά τον δεσμεύσαμε ότι θα υπογράψουν το ψήφισμα στήριξης στη ΒΙΟ.ΜΕ οι συνεταιρισμοί με τους οποίους συνδέεται
Η Έκτη μέρα συναντήσεων με τις ανακτημένες επιχειρήσεις της Αργεντινής:
Η έκτη μέρα συναντήσεων μας με τις ανακτημένες επιχειρήσεις της Αργεντινής αποδείχτηκε πολύ μεγάλη και ενδιαφέρουσα.Πρώτος μας σταθμός ο τυπογραφικός συνεταιρισμός CHILAVERT. Πρόκειται για ένα μεσαίου μεγέθους τυπογραφείο που κάτω από καπιταλιστική διαχείριση αριθμούσε περίπου 30 εργαζόμενους. Ήδη από το 1998 το αφεντικό άρχισε να κάνει μια σειρά από παράτυπες περικοπές στους μισθούς μη πληρώνοντας επιδόματα, καθυστερώντας μηνιαίους μισθούς κ.α. Έτσι το 2001 όταν η μεγάλη κρίση χτύπησε την οικονομία της Αργεντινής το αφεντικό ανακοίνωσε πως δεν πρόκειται να πληρωθούν τα χρωστούμενα και ότι θα κλείσει το τυπογραφείο. Από τους 30 εργαζόμενους του τυπογραφείου μόνο οι 8 αντέδρασαν. Παρόλα αυτά κατάφεραν να κάνουν κατάληψη στον εργασιακό χώρο και με την βοήθεια της τοπικής λαϊκής συνέλευσης γειτονιάς να ενεργοποιήσουν πάνω από 1000 άτομα να σταθούν αλληλέγγυα δίπλα τους. Εκείνες τις κρίσιμες πρώτες ώρες 200 αλληλέγγυοι δώσαν μάχη σώμα με σώμα στην πόρτα του τυπογραφείου ώστε να μην μπορέσει να μπει μέσα η αστυνομία. Όταν βγήκε η πρώτη δικαστική απόφαση δόθηκε η δυνατότητα στους εργαζόμενους να βρίσκονται εντός του χώρου αλλά να μην επιτρέπεται να παράγουν τίποτε. Για να διασφαλιστεί αυτό ένα περιπολικό εγκαταστάθηκε έξω από το τυπογραφείο ελέγχοντας τι μπαίνει και τι βγαίνει από τον χώρο.
Το εγχείρημα καταφέρνει και υπάρχει ακόμα πιο δυνατό μέχρι και σήμερα (οι εργαζόμενοι από 8 έγιναν 14) και βασικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η σύνδεση με την τοπική κοινωνία,καθώς και με αντίστοιχα εγχειρήματα. Το χρηματικό ποσό για την εκκίνηση της παραγωγής συγκεντρώθηκε πουλώντας υλικά που δεν χρειαζόντουσαν ως α' ύλη στο ανακτημένο εργοστάσιο της IMPA. Με τα χρήματα αυτά τύπωσαν το πρώτο τους βιβλίο, το οποίο έγραφε για το κίνημα των συνελεύσεων γειτονιάς. Από την πρώτη στιγμή της κατάληψης ήρθαν σε επικοινωνία με άλλες ανακτημένες επιχειρήσεις για να μάθουν τι βήματα πρέπει να ακολουθήσουν την πρώτη κρίσιμη περίοδο. Στη συνέχεια προχώρησαν και στη δικτύωση και συνεργασία με άλλα 22 αυτο-οργανωμένα τυπογραφεία σε όλη την Αργεντινή. Πολύ σημαντικό στοιχείο είναι ότι οι εργαζόμενοι του CHILAVERT έχουν παραχωρήσει μεγάλο χώρο του τυπογραφείου ως πολιτιστικό κέντρο, στο οποίο οργανώνονται εκδηλώσεις με συμμετοχή όλης της γειτονιάς.
Στη συνέχεια κάναμε ένα μακρύ ταξίδι σε μια υποβαθμισμένη περιοχή της πρωτεύουσας, το sanMartin, για να επισκεφτούμε το εργοστάσιο μεταλλουργίας “19 Diciembre”. Εκεί μας υποδέχτηκε ο συναγωνιστής Lalo, ο οποίος είχε επισκευτεί το εργοστάσιο της ΒΙΟΜΕ 5 χρόνια πριν, σε μια ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή που ξανανταμώματος μετά από τόσα χρόνια.
Το τεράστιας δυναμικότητας εργοστάσιο “19 Diciembre” (ημέρα που πέρασε στα χέρια των εργατών το 2012) απασχολούσε κάποτε 300 άτομα, αλλά τώρα η παραγωγή και η διακίνηση των προϊόντων τους συνεχίζεται από 20 εργαζόμενους (18 άντρες, 2 γυναίκες), οι οποίοι κατάφεραν να κρατήσουν τα μηχανήματα στο χώρο, να τα συντηρήσουν και να τα ξαναβάλουν σε λειτουργία.
Μέσα στο χώρο του εργοστασίου λειτουργεί σχολείο από κολλεκτίβα 20 δασκάλων και εκπαιδεύει συνολικά 60 μαθητές. Ξεκίνησε το 2005 χωρίς καθόλου πόρους και στηρίχτηκε οικονομικά από την κοινωνία με δράσεις αλληλεγγύης. Από το 2012 είναι αναγνωρισμένο από το κράτος, το οποίο πληρώνει όλους τους μισθούς των δασκάλων, αλλά όχι τα λειτουργικά έξοδα του κτιρίου. Λειτουργεί αυτόνομα με δική του συνέλευση δασκάλων και μαθητών. Τη μέρα της επίσκεψής μας είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε και τις υπόλοιπες 5 ανακτημένες επιχειρήσεις της περιοχής του sanMartin(γραφιστικές εκδόσεις, μεταλλουργική στον τομέα του αθλητισμού, α’ ύλες ζαχαροπλαστικής, εργοστάσιο παπουτσιών όπου παλιά παράγονταν τα adidas) που έχουν δημιουργήσει δίκτυο αλληλεγγύης μεταξύ τους.
Η σπουδαιότερη ίσως εμπειρία του μέχρι τώρα ταξιδιού που μας σόκαρε και μας έφερε σε επαφή με το πραγματικό πρόσωπο της φτώχειας και ανθρώπινης εξαθλίωσης του BuenosAires ήταν η επίσκεψη στο χώρο συγκομιδής σκουπιδιών διπλανής περιοχής, που ανήκει στο κράτος. Οι άνθρωποι που μέχρι πρότινος επιβίωναν από τη διαλογή των ανακυκλώσιμων σκουπιδιών στις χωματερές δεν αναγνώριζαν στον εαυτό τους αυτό που έκαναν ως εργασία και συνεπώς δεν διεκδικούσαν εργασιακά δικαιώματα. Η μετάβαση από το ολοήμερο κάτεργο σε ένα οργανωμένο εργασιακό πλαίσιο με σταθερό ωράριο και κάποια στοιχειώδη μέσα προστασίας, τους έβαλε σε μια διαδικασία να συνειδητοποιήσουν ότι είναι και αυτοί εργαζόμενοι και να αρχίσουν να διεκδικούν τα εργασιακά τους δικαιώματα. Στην τωρινή κατάσταση, δουλεύοντας πάλι κάτω από απάνθρωπες συνθήκες μέσα σε τόνους σκουπιδιών, κατάφεραν τουλάχιστον να μην σκοτώνονται από τα φορτηγά που άδειαζαν καθημερινά 17.000 τόνους σκουπιδιών και να βγάζουν μεροκάματο που αντιστοιχεί στο βασικό μισθό της Αργεντινής (500 – 700 δολάρια/ μήνα), έχοντας σταθερό ωράριο 5ήμερο/9ωρο.
Πέμπτη μέρα συναντήσεων με τις ανακτημένες επιχειρήσεις της Αργεντινής
Η αυτό-οργανωμένη κυριακάτικη ανοιχτή αγορά ήταν ο πιο όμορφος προορισμός στη μέχρι τώρα πορεία μας. Ένα μέρος γεμάτο χρώματα, αρώματα και χαμογελαστούς ανθρώπους. Η πραμάτεια τους παραδοσιακά χρήσιμα και καλωπιστικά αντικείμενα, βιβλία.
Η ανοιχτή αγορά EL ADOQUIN ξεκίνησε την δεκαετία του 2000 μετά την μεγάλη κρίση του 2001 που γέμισε η χωρά με ανέργους. Η αυτοδιαχειριζόμενη αγορά έδωσε πολλές μάχες ενάντια στην αστυνομία για να μπορέσει να σταθεροποιηθεί στην γειτονιά. Σε ανάμνηση εκείνης της περιόδου ο τοίχος στον οποίο ξεκινάει η αγορά ονομάζεται «Τοίχος της ανεξαρτησίας».
Πριν 3 χρόνια η λαική αυτοοργανωμένη κοπερατίβα των μικροπωλητών αποφάσισε να επιχειρήσει να επεκταθεί ακόμη βοριότερα καταλαμβάνοντας συνολικά μια έκταση 4 τετραγώνων. Ακολούθησε μια λυσσαλέα επίθεση της αστυνομίας που αντιμετωπίστηκε όμως με επιτυχία από τους γείτονες και την γενική ομοσπονδία των μικροπωλητων. Η ημέρα που εκδιώχθηκε η αστυνομία γιορτάζεται από τους εργαζόμενους ως ηDay-D.
Η γενικη συνομοσπονδϊα των μικροπωλητων CTEP εχει καταφερει να ιδρυσει πανω από 20 διαφορετικούς χώρους σε όλο το Μπουένος Άιρες όπου τα μέλη της παράγουν τα προιόντα της αγοράς που δουλεύει κάθε Κυριακή.
Αργότερα κατευθυνθήκαμε στο πρώτο εστιατόριο που ανακτήθηκε στο Μπουένος Άιρες. ΤοAle-Aleοδηγήθηκε στο κλείσιμο από το ιδιοκτήτη του παρότι ήταν ένα ονομαστό και πολύ γνωστό εστιατόριο με πολύ πελατεία. Σκοπός της εργοδοσίας ήταν να απολυθούν οι παλαιότεροι εργαζόμενοι και να προσληφθούν νέοι, χωρίς συλλογικές συμβάσεις και ελαστικα εργαζόμενοι. Οι 40 εργάτες του εστιατορίου τότε ξεκίνησαν έναν σπουδαίο αγώνα όπου για δύο μήνες περίπου κοιμόντουσαν και ζούσαν μέσα στο εστιατόριο. Για μετά από το αρχικό δίμηνο κατόρθωσαν να επανεκκινήσουν την λειτουργία του εστιατορίου με μεγάλη επιτυχία. Όμως ο αγώνας τους είχε την ιδιομορφία να γίνεται με την ιδιοκτησία της επιχείρησης και του οικήματος που στεγαζότανε να είναι ακριβώς οι ίδιοι άνθρωποι. Έτσι αναγκαστηκαν να μετακομίσουν αφού πήραν μαζί τους περίπου το 60% του εξοπλισμού. Όπως μας εξήγησαν οι ίδιοι, σήμερα, 5 χρόνια μετά η κολλεκτίβα τους έχει 50 μελη και τα μελλοντικά τους σχέδια περιλαμβάνουν την χρηματοδότηση και ενός δεύτερου κολλεκτιβιστικού εστιατορίου με νέους συναδέλφους.
Η ημέρα μας έκλεισε μια μια εγκάρδια και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση με συναδελφο εργαζόμενο της κοοπερατίβας TRADO από την Γουαδαλαχάρα του Μεξικό. Το εργοστάσιο ελαστικών Τράδο πέρασε από πολλά χέρια και ιδιοκτήτες μέχρι να το αγοράσει η γερμανική πολυεθνικήContinental. Πριν περίπου 7 χρόνια η εταιρεία αποφάσισε να κλείσει το εργοστάσιο. Το πολύ δυναμικό σωματείο των εργαζομένων όμως αντέδρασε. Οι εργάτες έφτιαξαν οδοφράγματα γύρω γύρω από το εργοστάσιο και για 3 χρόνια κι έναν μήνα φιλούσαν το εργοστάσιο έτσι ώστε να μην μπορέσει η εργοδοσία να μετακινήσει τα μηχανήματα. Στον μακρόχρονο αυτόν αγώνα από τους 900 περίπου εργαζόμενους έμειναν σταθεροί οι 580. Σήμερα το εργοστάσιο επαναλειτουργεί κατά 50% στην ιδιοκτησία της κολλεκτίβας των εργατών και κατά 50% στα χέρια μιας ιδιωτικής εταιρειας. Η σύμβαση μετάξυ αυτών των δύο μερών όμως προβλέπει τον πλήρη εργατικό ελεγχο της επιχειρησης. Οι εργάτες έχουν καταφέρει να υπερπολλαπλασιάσουν τον αριθμό τους και σήμερα είναι 1370 ενώ παράγουν 20.000 λάστιχα τη μέρα σε αντίθεση με την εποχή που λειτουργούσαν με αφεντικά όπου παρήγαν 13.000 λάστιχα τη μέρα.
Τέταρτη μέρα συναντήσεων με τις ανακτημένες επιχειρήσεις της Αργεντινής.
Περίπου 20 χλμ μακριά από το κέντρο του Μπουένος Άιρες βρίσκεται ο οικοδομικός συνεταιρισμός Autoconstruccion de Vivendas Quilmes. Μία κολεκτίβα κατασκευής σπιτιών που χτίζονται με τον ιδρώτα των μελών τoy συνεταιρισμών σε μια προσπάθεια να βγουν από τα αδιέξοδα των φτωχογειτονιών του Μπουένος Άιρες. Ο κατασκευαστικός αυτός συνεταιρισμός ιδρύθηκε το 1984 από μια χούφτα ανθρώπων που αγόρασαν με το υστέρημα τους το πρώτο κομμάτι γης. Από τότε πολύ νερό έχει κυλήσει στο αυλάκι καθώς έχουν χτιστεί πάνω από 300 σπίτια και συνεχίζουν να χτίζονται. Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν είναι ο εξής: Οι ενδιαφερόμενοι για κατοικία πρέπει να είναι ενήλικες χωρίς δικό τους σπίτι. Εντάσσονται στον συνεταιρισμό και πρέπει να συμπληρώσουν 5000 ώρες εργασίας καθώς και να πληρώσουν ένα συγκεκριμένο ποσό για να τους παραδοθεί ένα σπίτι. Όλα τα σπίτι είναι χτισμένα με βάση ένα σπίτι-πρότυπο ως εκτούτου είναι ίδια. Βεβαίως αργότερα οι νέοι ιδιοκτήτες μπορούν να κάνουν όποιες αλλαγές επιθυμούν με δικά τους έξοδα. Σήμερα ο κατασκευαστικός συνεταιρισμός ξεπερνάει τα 4 οικοδομικά τετράγωνα και εμπεριέχει ένα εργοστάσιο κατασκευής τούβλων, ένα μηχανουργείο-σιδηρουργείο, έναν φούρνο, μια βιοτεχνία κατασκευής ρούχων, ένα μαγαζί με εργαλεία, βιβλιοθήκη, δωμάτιο με υπολογιστές, βρεφονηπιακό σταθμό καθώς και εστιατόριο στο οποίο σιτίζονται κάθε μέρα 170 μικρά παιδιά. Ο συνεταιρισμός λειτουργεί δημοκρατικά και κάθε κατοικία έχει μία ψήφο. Οι άνθρωποι του συνεταιρισμού μας υποδέχτηκαν με ιδιαίτερη θέρμη και μας άνοιξαν τα σπίτια τους και τις καρδιές τους σε μια ειλικρινή συζήτηση.
Το απόγευμα διοργανώθηκε στο ανακτημένο εστιατόριο Cazzarola συζήτηση για τον επαναστατικό Κουρδικό αγώνα με εισήγηση από μέλος του PKK που συμμετέχει στην συνάντηση. Οι εργαζόμενοι στο εστιατόριο μας εξήγησαν πως το όνομα του συνεταιρισμού προέρχεται από το κίνημα της κατσαρόλας του 2001.
Τρίτη μέρα συναντήσεων με τις ανακτημένες επιχειρήσεις της Αργεντινής
Ξεκινήσαμε πρωί για να μεταφερθούμε με το λεωφορείο της διοργάνωσης στο χώρο του συνεταιρισμού ανακύκλωσηςReciclandoSueños. Οι «cartoneros» της περιοχής La Matanza του Buenos Aires, οι άνθρωποι δηλαδή που ζουν από τα σκουπίδια αυτής της πόλης, κατάφεραν να οργανωθούν συλλογικά και να στήσουν τη δική τουςcooperativa. Στο χώρο που έχουν διαμορφώσει κατάλληλα μεταφέρουν κάθε είδος άχρηστο για τους πολλούς υλικό και το μετατρέπουν σε α΄ ύλη για τη βιομηχανία, σε δομικά υλικά, σε είδη καθημερινής χρήσης και σε οτιδήποτε άλλο χρηστικό μπορεί κανείς να φανταστεί με τη βοήθεια των εντυπωσιακότερων (και ταυτόχρονα απλούστερων) ευρεσιτεχνιών που έχουμε δει ποτέ!!!https://www.youtube.com/watch?v=g1XeJ43dMcc
Κυνηγημένοι από το κράτος έως το 2007, όπου και κατάφεραν με τον αγώνα τους να αποκτήσουν νόμιμο δικαίωμα στη διαχείριση των σκουπιδιών, οι εργαζόμενοι τηςReciclandoSueñosδείχνουν τον τρόπο για το πέρασμα σε μια άλλη κοινωνία. Όπως χαρακτηριστικά μας είπε ένας εκ των εργαζομένων: ‘‘Παλαιότερα, όταν δουλεύαμε ατομικά, έβλεπε ο έναςcartoneroτον άλλο στο δρόμο και χτυπιόμασταν για το ποιος θα προλάβει να πάρει τα σκουπίδια. Με τον καιρό όμως συνειδητοποιήσαμε ότι δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα και αν συνεργαστούμε θα μαζέψουμε περισσότερα και θα βγούμε κερδισμένοι’’. Βήμα- βήμα οργανώθηκαν, απέκτησαν το δικό τους χώρο, συναρμολόγησαν τα δικά τους μηχανήματα και λειτουργούν μοιραζόμενοι εργασία, εισοδήματα, δικαιώματα, υποχρεώσεις και συγκινήσεις... Ανοιχτό παραμένει, ωστόσο, το ζήτημα της υγιεινής και της ασφάλειας των εργαζομένων παρόλο που, το πέρασμά τους από το ατομικό στο συλλογικό και σε έναν χώρο σχετικά πιο προστατευμένο βελτίωσε τις συνθήκες.
Φεύγοντας ενθουσιασμένοι και συγκινημένοι από την προσπάθεια για κατάκτηση της αξιοπρέπειας από τους «cartoneros» κατευθυνθήκαμε στο Κέντρο Πολιτισμού του Συνεργατισμού του BuenosAires. Εκεί παρακολουθήσαμε τα προγραμματισμένα work shops σχετικά με την ιστορία των ανακτημένων επιχειρήσεων της Αργεντινής και με την κατάσταση που επικρατεί στην Κολομβία και τη Βενεζουέλα από συναγωνιστές αυτών των χωρών που βρίσκονται μαζί μας.
Η μέρα μας τελείωσε με τον καλύτερο τρόπο αφού επισκεφτήκαμε το αυτό-οργανωμένο σχολείο 2ης ευκαιρίας Bachillerato Popular Dario Santillan.
Η αισιοδοξία, η όρεξη για δουλειά, η δημιουργικότητα δασκάλων και μαθητών μας δημιούργησαν τα πιο ευχάριστα συναισθήματα σε έναν χώρο όπου δάσκαλοι και μαθητές αποφασίζουν από κοινού για τη λειτουργία του κτιρίου, όπως και για την ίδια τη διεξαγωγή των μαθημάτων! Είναι μόνο ένα από τα πάνω από 100 αυτό-οργανωμένα σχολεία 2ης ευκαιρίας στοBuenosAires, τα οποία έχουν καταφέρει με συντονισμένους αγώνες εκπαιδευτικών και φοιτητών και τη στήριξη μεγάλου κομματιού της κοινωνίας να αναγνωρίζεται το απολυτήριό τους από το κράτος.
H Δεύτερη μέρα συναντήσεων με τις ανακτημένες επιχειρήσεις της Αργεντινής
Σε μια προσπάθεια να αντιληφθούμε όσοι και όσες ερχόμαστε από άλλες χώρες το ιστορικό και κοινωνικό τοπίο στο οποίο εμφανίστηκαν οι ανακτημένες επιχειρήσεις στην Αργεντινή, οι ντόπιοι οικοδεσπότες μας επεφύλαξαν σήμερα δύο πολύ σημαντικές επισκέψεις.
Η πρώτη στο ESMA, έναν χώρο μνήμης και ιστορίας, όπου βασανίστηκαν και εξοντώθηκαν περίπου 5000 άνθρωποι, άνδρες και γυναίκες από την δικτατορία του Βιντέλα. Το ESMA (EX CENTRO CLANDESTINO DE DETENCION, TORTURA Y EXTERMINIO) ένα εμβληματικό κτίριο όχι μακριά από το κέντρο του Μπουένος Άιρες υπήρξε στα χρόνια της δικτατορίας κατα το ήμισυ στρατιωτική σχολή μηχανικών και κατα το ήμισυ ένα από τα απεχθέστερα στρατόπεδα εξόντωσης που γνώρισε ποτέ η Λατινική Αμερική. Εκεί μεταφερόνταν από τα "πράσινα φάλκον", τα αυτοκίνητα που συμβόλιζαν την συμμαχία του βιομηχανικού κεφαλαίου με τον στρατό, οι αντιφρονούντες όπου μεταβιβάζονταν στα μπουντρούμια του υπογείου. Εκεί, κάτω από φρικτά βασανιστήρια που εμπεριείχαν τις πιο νοσηρές ιδέες των κρατούντων, υπέφεραν χιλιάδες άνθρωποι. Από το υπόγειο μετά από άγνωστο χρονικό διάστημα μεταφερόντουσαν στον δεύτερο όροφο όπου ναρκωνόντουσαν, μεταφέρονταν στο αεροδρόμιο και από εκεί τους οδηγούσαν στον υγρό τάφο χιλιάδων ανθρώπων στον Ατλαντικό ωκεανό.
Ακόμη πιο διαστροφικό ήταν το γεγονός ότι στο ισόγειο και στον πρώτο όροφο, ανάμεσα στο υπόγειο και τον δεύτερο όροφο, λειτουργούσε ξενοδοχείο όπου διασκέδαζαν αξιωματούχοι της άρχουσας τάξης...
Ακόμη χειρότερα εκεί διοργανώθηκε κι ένα από τα χειρότερα εγκλήματα της Αργεντινικής χούντας. 400 με 500 βρέφη απήχθησαν από τις μητέρες τους, μέσα στο κολαστήριο, και δόθηκαν για υιοθεσία σε στρατιωτικές οικογένειες.
Οι συγκλονιστικές εικόνες, τα εκπληκτικά στοιχεία και η ξενάγηση των συναγωνιστών μας άφησαν με την αίσθηση της απίστευτης αδικίας και βαναυσότητας που υπέστει το κοινωνικό κίνημα στην Αργεντινή. Ταυτόχρονα μας ήρθε στη σκέψη το ερώτημα γιατί δεν υπάρχει τόπος μνήμης αντίστοιχου βεληνεκούς στην χώρα μας για τα θύματα της "δικής μας" στρατιωτικής χούντας.
Η δεύτερη μας σημερινή επίσκεψη ήταν σ' έναν τόπο σύμβολό της αντίστασης στην καταπίεση για όλη την Λατινική Αμερική και έμπνευση για όλους μας. Οι "Μητέρες της πλατείας Μαίου" ήταν η πρώτη αντιστασιακή πράξη του λαού της Αργεντινής ενάντια στην χούντα. 40 χρόνια μετά το άσπρο μαντίλι των γυναικών, μητέρων και γιαγιάδων, των εξαφανισθέντων από την χούντα συνεχίζει να γεμίζει την κεντρική πλατεία του Μπουένος Άιρες έξω από το Προεδρικό Μέγαρο. Η συμμετοχή μας στην πορεία που γίνεται κάθε Πέμπτη ήταν αυτονόητη.
Ξεκίνησαν την Τετάρτη 24 Αυγούστουοι πρώτες συναντήσεις της αποστολής της ΒΙΟ.ΜΕ με ανακτημένες επιχειρήσεις στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής.
Πρώτο πρωινό ραντεβού με τον τυπογραφικό συνεταιρισμό CAMPICHUELO.
H πρώην κρατική επιχείρηση που εκτύπωνε μέχρι και το φύλλο της κυβερνήσεως βρέθηκε στην δίνη της νεοφιλελεύθερης επίθεσης την δεκαετία του 90, όταν το 1992 η κυβέρνηση επιχείρησε να την ιδιωτικοποίησει.
Η ιδιωτικοποίηση δεν πέρασε καθώς οι εργαζόμενοι κατέλαβαν τις εγκαταστάσεις και ξεκίνησαν έναν πολύχρονο και δύσκολο αγώνα επιβίωσης. Μετά την επιβολή από το κίνημα κάποιων θετικών νομοθετικών ρυθμίσεων για την εργατική αυτοδιαχείριση το 2010, ο συνεταιρισμός έχει μια σταθερή εμπορική δραστηριότητα και κατόρθωσε να εισάγει στο εγχείρημα και πολλούς νέους συναδέλφους.
Σήμερα σε μια προσπάθεια να ανοιχτεί περισσότερο στην κοινωνία εκτός από εξαιρετικά σύνθετες τυπογραφικές εργασίες διενεργεί πολιτιστικά δρώμενα αλλά ταυτόχρονα έχει ιδρύσει και μία κοοπερατίβα που προσφέρει νομικές συμβουλές. Την ίδια στιγμή εργαζόμενοι από τον συνεταιρισμό εργάζονται εθελοντικά σε μία φυλακή προσπαθώντας να απαλύνουν τον πόνο των αποκλεισμένων συνανθρώπων μας.
Όπως θα δείτε και στις παρακάτω φωτογραφίες είναι ένα απόλυτα σύγχρονο τυπογραφείο offset κ ψηφιακών μέσων που δεν στερείται τίποτε από μια σύγχρονη τυπογραφική επιχείρηση εκτός από την εκμετάλλευση και την ιδιοποίηση των κερδών από τα αφεντικά.
Δεύτερη επίσκεψη της ημέρας στην κολεκτίβα ελεύθερου λογισμικούGCOOP.
Πρόκειται για συνεταιρισμό που αποτελείται σήμερα από 18 άτομα και λειτουργούν ήδη 18 χρόνια.
Στην Αργεντινή υπάρχουν πάνω από 20 κολλεκτίβες εργασίας που ασχολούνται με το ελεύθερο λογισμικό και έχουν συστήσει μια ειδική ομοσπονδία. Όπως μας εξήγησαν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι σε αυτήν την συνεργατική επιχείρηση όπου ο στόχος είναι η διάδοση της χρήσης του ελεύθερου λογισμικού κόντρα στην μονοπωλιακή λογική, όλοι οι εργαζόμενοι/ες μοιράζονται γνώσεις, εμπειρίες, προβλήματα και κέρδη μέσα από μια αντιιεραρχική και οριζόντια αμεσοδημοκρατική δομή.
Εκτός από την πλούσια συζήτηση η μέρα περιλάμβανε και μια προβολή ένος πολύ ενδιαφέροντος βίντεο που έφτιαξαν οι εργαζόμενοι του gcoop που μπορείτε να παρακολουθήσετε στον παρακάτω σύνδεσμο αρκεί να γνωρίζετε είτε Αγγλικά είτε Ισπανικά https://www.youtube.com/watch?v=sMI1HA9mOmc
Τέλος η μέρα μας έκλεισε με ένα απολαυστικό γεύμα σε ένα από τα πιο γνωστά ανακτημένα εστιατόρια του Μπουένος Άιρες.
ΤοBATAGLIAκαταλήφθηκε από τους εργαζόμενους όταν αντιλήφθηκαν την πρόθεση του ιδιοκτήτη να μεταφέρει αλλού την επιχείρηση και με την ευκαιρία να ξεφορτωθεί τους παλιότερους εργαζόμενους ώστε να προσλάβει νέους ελαστικά εργαζόμενους.
Σήμερα,4 χρόνια μετά, το εστιατόριο δουλεύει στα χέρια των εργαζομένων με πολύ μεγάλη επιτυχία.
Εκτός από τις συζητήσεις σε κάθε κολεκτίβα μοιράζεται και το κείμενο που έχει γραφτεί για τους Αργεντίνους συναδέλφους στα Ισπανικά.
Από biom-metal.blogspot.gr
