«...Ο Μπελογιάννης μάς έμαθε άλλη μια φορά πώς να ζούμε και πώς να πεθαίνουμε.
Μ' ένα γαρίφαλο ξεκλείδωσε όλη την αθανασία.
Μ' ένα χαμόγελο έλαμψε τον κόσμο για να μη νυχτώνει...»
(Γ. Ρίτσος, «Ο άνθρωπος με το γαρίφαλο», 30/3/1952)

Συμπληρώνονται σήμερα 65 χρόνια από την δολοφονία του Νίκου Μπελογιάννη του ήρωα Κομμουνιστή, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, που ήρθε με κομματική αποστολή στην Ελλάδα, μετά την ήττα του ΔΣΕ, για την ανασυγκρότηση των παράνομων Οργανώσεων του ΚΚΕ. Ακολούθησε η σύλληψή του, τα βασανιστήρια, η παλικαρίσια στάση του, οι δίκες και οι καταδίκες σε θάνατο, παρά το τεράστιο κύμα συμπαράστασης που αναπτύχθηκε σε όλο τον κόσμο.

Δεν λιγοψύχησε λεπτό. Μέχρι τελευταία στιγμή παρότι ήξερε ότι το σύστημα που αντιπαλεύει θα τον οδηγήσει στον θάνατο έμεινε πιστός στις αρχές και στα ιδανικά του. Στην τελευταία του επιστολή, πριν την εκτέλεσή του, ο Νίκος Μπελογιάννης είχε βάλει τίτλο τη φράση «That is the question».
Και κάτω από τον τίτλο παρουσίαζε την κατάσταση στο δικαστικό σύστημα εκείνης της περιόδου, η οποία ήταν τέτοια που θα έκανε ακόμα και τους θεούς του Ολύμπου να πάνε αλλού να δικαστούν. Το λογοπαίγνιο χρησιμοποιήθηκε σαν εισαγωγή σε μια ανάλυση που έδειχνε πως η αστική τάξη μπορεί να είναι ανεκτική απέναντι σε κάθε έγκλημα αλλά είναι αμείλικτη όταν πρόκειται να χτυπήσει την ίδια την αμφισβήτηση της εξουσίας της. Αντίγραφο της επιστολής παραχωρήθηκε στην προχθεσινή εκδήλωση από το Αρχείο του ΚΚΕ στον δήμο Αμαλιάδας για τη λειτουργία του Μουσείου «Νίκος Μπελογιάννης». Μαζί έχουν παραχωρηθεί και σημειώσεις που κράταγε ο Νίκος Μπελογιάννης κατά την διάρκεια της δίκης του.

Στο τελευταίο του γράμμα διαβάζουμε:

«Αντί για καριέρα - και μπορούσα εύκολα να δημιουργήσω τέτοια - προτίμησα μια ζωή γεμάτη διωγμούς, στερήσεις, πείνα και δάκρυα.

Οι Γερμανοί και Ιταλοί κατακτητές με έκλεισαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κατάφερα να φύγω και τους πολέμησα μ' όλη μου τη δύναμη με διάφορες μονάδες του απελευθερωτικού στρατού. Μετά την απελευθέρωση συνέχισα τον αγώνα μου.

Συγχρόνως εχρημάτισα διευθυντής στο πολιτικό οικονομικό περιοδικό Ελεύθερος Μωρηάς. Η ανάπ. του 1945 μούδωσε την δυνατότητα να συνεχίσω διάφορες μελέτες μου και να γράψω και δύο βιβλία. Την οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας και Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, που όμως είναι ακόμα ανέκδοτα γιατί οι νέοι διωγμοί εμπόδισαν την έκδοσή τους. Από το τέλος του 1946 με καταδιώκουν πάλι. Η οικογ. όλη εξοντώνεται. Και τώρα η ίδια τύχη περιμένει και μένα…..»

Στο ίδιο σημείωμα βλέπουμε στο υστερόγραφο να αναφέρει «ίσως όταν το διαβάζετε να μη ζω»

Ο Μπελογιάννης έκανε το καθήκον του. Τίμησε τους νεκρούς των εργατικών αγώνων του μεσοπολέμου, του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, του ΔΣΕ, των αγώνων για τα κοινωνικά δικαιώματα, ήταν άξιος συνεχιστής τους, υπηρέτησε την κοινωνική πρόοδο για το λαό συνολικά. Γι' αυτό δεν είναι ήρωας μόνο για το ΚΚΕ. Ο ηρωισμός του, το παράδειγμά του, σε περίοδο ήττας του εργατικού - λαϊκού κινήματος, δείχνει πώς ανοίγει ο δρόμος, κρατιέται η φλόγα αναμμένη και στις πιο σκοταδιστικές περιόδους.

Ο Μπελογιάννης ζει, γιατί το κίνημα που τον έθρεψε και τον διαπαιδαγώγησε, ζει και αναπτύσσεται. Μέσα σ' αυτό το κίνημα, σ' αυτό το Κόμμα, το ΚΚΕ, έμαθαν όλοι οι «Μπελογιάννηδες» να παλεύουν «χωρίς ύπνο και ξεκούραση, για να φτιάξουν έναν κόσμο στο μπόι των ονείρων και των ανθρώπων».

Αυτές τις μέρες και με αφορμή τα εγκαίνια του μουσείου Μπελογιάννη στην Αμαλιάδα – το αναφέρω «Μουσείο» παρότι δεν έχει ακόμα θεσμοθετηθεί γιατί αυτός πρέπει να είναι ο στόχος μας – έχουν γραφτεί πολλά και από πολλούς. Από ανθρώπους που ποτέ δεν έζησαν μαζί του, από ανθρώπους που είναι η πολιτική συνέχεια αυτών που τον εκτέλεσαν και από ανθρώπους που μέχρι πριν από το εκτελεστικό απόσπασμα δεν ίδρωνε το αυτί τους για την εκτέλεση του. Έχουν ονοματεπώνυμο(Μιχάλης Κύρκος, Πασαλίδης κ.α. πρόγονοι ΟΛΟΙ του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ) αυτοί που αρνήθηκαν με σθένος την υποψηφιότητα του και την εκλογή του ως βουλευτή της ΕΔΑ.

Ο Νίκος Μπελογιάννης μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής του πάλεψε για τα δικαιώματα της εργατικής τάξης. Απέναντι σε όλους αυτούς που «θυμήθηκαν» το Ν. Μπελογιάννη και δεν διστάζουν τώρα να τον «τιμούν» τάχα ως «ανοιχτό μυαλό» κόντρα στα «παρωχημένα του ΚΚΕ» (απέναντι στη μέγιστη υποκρισία για την υπόκλιση στον καπιταλισμό και την απεμπόληση του δίκιου της εργατικής τάξης), παραθέτω τα ίδια τα λόγια του Ν. Μπελογιάννη στην πρώτη του δίκη, το Νοέμβρη του 1951:

«...Η ζωή μου συνδέεται με την ιστορία του ΚΚΕ και τη δράση του... Δεκάδες φορές μπήκε μπροστά μου το δίλημμα: να ζω προδίδοντας τις πεποιθήσεις μου, την ιδεολογία μου, είτε να πεθάνω, παραμένοντας πιστός σ' αυτές. Πάντοτε προτίμησα το δεύτερο δρόμο και σήμερα τον ξαναδιαλέγω».

Σήμερα η ταξική πάλη μπορεί να μην απαιτεί θυσίες σαν του Μπελογιάννη και των συντρόφων του. Απαιτεί όμως θυσίες από τις ατομικές υποχρεώσεις» του τρόπου ζωής μιας άχαρης καπιταλιστικής καθημερινότητας, που πασχίζει να επιβάλει ως πραγματικότητα ατομικά πρότυπα και αξίες, έτσι που να ορθώνονται εμπόδια στην οργανωμένη δράση. Και ειδικά στις μέρες μας γίνεται ολοένα και πιο ξεκάθαρο ότι σε περιόδους δυσκολιών, πολύτιμες υπηρεσίες στον αντίπαλο προσέφεραν τότε και προσφέρουν πάντα οι ριψάσπιδες του κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος.