Μεγάλη δημοσιότητα έχει δώσει η Ελληνικός Χρυσός στο «πρωτοποριακό» της σύστημα περιβαλλοντικής παρακολούθησης, υποσχόμενη«παρακολούθηση σε συνεχή βάση καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου, με βήμα ενός λεπτού, όλα τα στοιχεία στο ίντερνετ, ανά πάσα στιγμή»κλπ.

Στην πράξη, ορισμένες από τις πραγματοποιούμενες μετρήσεις είναι ανεπαρκείς και αναποτελεσματικές, όπως ανέλυσε ο καθηγητής γεωλογίας κ. Δημητριάδης για τους αέριους ρύπους εδώ. Ακόμα χειρότερα, στην περίπτωση των μετρήσεων των νερών, όπως θα εκτεθεί στη συνέχεια, η εταιρεία χρησιμοποιεί πλασματικές οριακές τιμές για τους ρύπους προκειμένου να δημιουργήσει στους πολίτες ψευδές αίσθημα ασφάλειας και να συγκαλύψει την πραγματοποιούμενη και διαπιστωμένη από τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος ρύπανση.

Στη σχετική ιστοσελίδα η εταιρεία αναφέρει, όσον αφορά τα νερά::

«Η συστηματική παρακολούθηση της ποσότητας και της ποιότητας των επιφανειακών και υπόγειων νερών, πραγματοποιείται από 149 σταθμούς δειγματοληψίας, με λήψη 730 δειγμάτων/μήνα για ανάλυση έως 25 στοιχείων σε κάθε δείγμα.

Πιο συγκεκριμένα έχουμε:

    23 θέσεις παρακολούθησης επιφανειακών υδάτων
    63 γεωτρήσεις παρακολούθησης της στάθμης και της ποιότητας των υπόγειων υδάτων
    22 θέσεις παρακολούθησης σημείων υδροληψίας
8 θέσεις παρακολούθησης θαλασσίων υδάτων».

Αρχικά, η ίδια η ανακοίνωση αυτοακυρώνεται γιατί 23+63+22+8 κάνει 116 σταθμούς και όχι 149. Αλλά και αυτοί οι αριθμοί δεν συμφωνούν με τους αριθμούς των σταθμών παρακολούθησης που φαίνονται στο ειδικό site  της εταιρείας environmental.hellas-gold.com. Αλαλούμ. Επιπλέον, όλες οι μετρήσεις νερών στην «πρωτοποριακή» ηλεκτρονική πλατφόρμα είναι πέντε μηνών (Σεπτεμβρίου 2016) ή και παλαιότερες, άρα πάνε περίπατο οι«συνεχείς μετρήσεις», η«ανάλυση 730 δειγμάτων/μήνα (!)»αλλά και η«πρόσβαση στις μετρήσεις ανά πάσα στιγμή».

Αλλά αυτά δεν είναι τα πλέον σημαντικά.

Το σοβαρότερο είναι οτι η Ελληνικός Χρυσός, εν γνώσει της ρυπαίνει τα νερά

Για τα υγρά απόβλητα που διαθέτει στον όρμο του Στρατωνίου, η Ελληνικός Χρυσός λαμβάνει ως «μέγιστα επιτρεπόμενα όρια»  τα προβλεπόμενα από την 96400/1985  απόφαση του Νομάρχη Χαλκιδικής και όχι τα πολύ αυστηρότερα όρια που θέτει η ΚΥΑ Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων 201475/2011! Αυτό ακριβώς ήταν η μία από τις 23 παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που διαπίστωσαν οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος και για τις οποίες επιβλήθηκε στην Ελληνικός Χρυσός πρόστιμο 1,73 εκατ. ευρώ. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την «Πράξη Βεβαίωσης Παράβασης 14504/30-09-2015» για το υποέργο Μαύρων Πετρών-Στρατωνίου:

«Παράβαση 4η: Ελλιπής παρακολούθηση των ποιοτικών παραμέτρων των υγρών αποβλήτων».

Η εταιρεία δεν παρακολουθεί την ποιότητα των υγρών αποβλήτων σύμφωνα με τα όρια και τις εξεταζόμενες παραμέτρους του όρου β2.β της ΚΥΑ ΕΠΟ 201748/2011 και της ΚΥΑ 51354/2641/Ε103/2010, κατά παράβαση αυτών.

i. Η εταιρεία συκρίνει τα αποτελέσματα των αναλύσεων των υγρών αποβλήτων που διενεργεί με την υπ’αριθμ. 96400/85 (Φ.Ε.Κ. 573/Β/24.9.1985) Απόφαση Νομάρχη και όχι με αυτά που θέτει ο όρος β2.β της ανωτέρω ΚΥΑ ΕΠΟ, κατά παράβαση αυτού και του όρου δ.4.21 της ίδιας ΚΥΑ ΕΠΟ.

ii. Η εταιρεία συγκρίνει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των επιφανειακών υδάτων των αποδεκτών με τα όρια της υπ’αριθμ 96400/58 Νομαρχιακής Απόφασης και όχι με τα Πρότυπα Ποιότητας Περιβάλλοντος (ΠΠΠ) της ΚΥΑ 51354/2641/Ε103/2010.

iii. H εταιρεία για το σύνολο των εξεταζομένων μετάλλων μετράει τη συγκέντρωση τους εν διαλύσει και όχι την ολική, κατά παράβαση της ΚΥΑ 51354/2641/Ε103/2010..

Επισημαίνεται ότι από την εν λόγω παράβαση προκλήθηκε ρύπανση των επιφανειακών υδάτων και συνεπώς υποβάθμιση του περιβάλλοντος».

Τεκμηριώνοντας την παράβαση και αντικρούοντας τον ισχυρισμό της εταιρείας οτι ισχύουν τα όρια που θέτει η Νομαρχιακή Απόφαση του ’85, οι Επιθεωρητές αναφέρουν τα εξής:

«Στον όρο β.2.β της ΚΥΑ ΕΠΟ αναφέρεται οτι τα χαρακτηριστικά των προς διάθεση υγρών αποβλήτων σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ικανοποιούν τα όρια των πινάκων της ΚΥΑ 51354/2641/Ε103/2010, εκτός εάν ορίζονται αυστηρότερα όρια ή απαιτήσεις για όρια και πρόσθετων παραμέτρων από άλλες διατάξεις… Η Ειδική Γραμματεία Υδάτων (ΕΓΥ) με το … σχετικό έγγραφό της επιβεβαίωσε τον ως άνω όρο… Η υποχρέωση αυτή επισημάνθηκε στην εταιρεία και από την Επιστημονική Επιτροπή του περιβαλλοντικού όρου δ.1.39 με το …. έγγραφό της. Επομένως, σύμφωνα με τα ανωτέρω, τα όρια διάθεσης υγρών αποβλήτων θα πρέπει να ικανοποιούν τα όρια που τίθενται στην ΚΥΑ ΕΠΟ, τα οποία σε κάθε περίπτωση είναι αυστηρότερα της 96400/85 Νομαρχιακής Απόφασης.

Για το σκέλος iii της παράβασης η εταιρεία δεν προβάλλει κανέναν ισχυρισμό. Η μέτρηση παραμέτρων στην εν διαλύσει τους μορφή και όχι ως ολική συγκέντρωση, για τα μέταλλα As, Fe, Cu, Cr, Mn, Zn, πέρα του οτι αντιβαίνει την εν λόγω ΚΥΑ, συνεπάγεται την πιθανότατη διάθεση στο περιβάλλον πολύ μεγαλύτερων συγκεντρώσεων των παραπάνω μετάλλων σε μη διαλυμένη μορφή, η οποία όμως επειδή δεν μετράται, δεν καταγράφεται.

Και καταλήγουν οι Επιθεωρητές:

Απόρροια της ελλιπούς και μη ορθής παρακολούθησης των ποιοτικών παραμέτρων από την εταιρεία είναι ηρύπανση των επιφανειακών νερών, χωρίς αυτό να γίνεται αντιληπτό από την εταιρεία και χωρίς στη συνέχεια να αναφέρεται στις αρμόδιες αρχές διά των εκθέσων παρακολούθησης των ποιοτικών παραμέτρων».

Τη ρύπανση των νερών αφορά και η 3η παράβαση:

«Παράβαση 3η: Διάθεση μη επαρκώς επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων

Από τα αποτελέσματα αναλύσεων σε δείγματα επεξεργασμένων νερών από τις μονάδες κατεργασίας νερών μεταλλείου Στρατωνίου (στο σημείο εκβολής στη θάλασσα) και Μαντέμ Λάκκου (πριν την εκβολή στο ρέμα Κοκκινόλακκα) που ελήφθησαν από την υπηρεσία, αλλά και που λαμβάνονταν και αναλύονταν από την εταιρεία, προέκυψαν υπερβάσεις των ορίων διάθεσης υγρών αποβλήτων, κατά παράβαση των όρων δ2.200 και β2.β της ΚΥΑ Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων 201745/2011 και του άρθρου 1 του νόμου 1650/1986.

Επισημαίνεται ότιη εν λόγω παράβαση συνιστά ρύπανση των επιφανειακών υδάτων και υποβάθμιση του περιβάλλοντος».

Οι υπερβάσεις αυτές αφορούν τόσο στις συγκεντρώσεις αρσενικού (As) και βαρέων μετάλλων – μολύβδου (Pb), ψευδαργύρου (Zn), μαγγανίου (Mn), καδμίου (Cd)– όσο και σε άλλες παραμέτρους ποιότητας, όπως το pH, τα αιωρούμενα στερεά κ.α.

Οι ίδιες ακριβώς παραβάσεις διαπιστώθηκαν και στο Μεταλλείο Ολυμπιάδας με την«Παράβαση 4η: Διάθεση ανεπαρκώς επεξεργασμένων αποβλήτων» και «Παράβαση 5η: Ελλιπής παρακολούθηση των ποιοτικών παραμέτρων των υγρών αποβλήτων».Στην περίπτωση της Ολυμπιάδας ο φυσικός αποδέκτης που ρυπαίνεται από τα υγρά απόβλητα είναι το ρέμα Μαυρόλακκα. Καμαρώνουν τα ιστολόγια των υπαλλήλων της εταιρείας για την «ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ» στην Ολυμπιάδα, προβάλλοντας ξανά την τήρηση των ορίων της Νομαρχιακής Απόφασης Χαλκιδικής 96400/1985 που, κατά τα ανωτέρω, ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ για τα Μεταλλεία Κασσάνδρας:

«Η υπερχείλιση της 4ης λίμνης διαύγασης, μετά από έλεγχο της ποιότητάς της προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι πληροί τα όρια  (Φ.Ε.Κ. 573/Β/24.9.1985), οδηγείται στο παρακείμενο ρέμα του Μαυρόλακκα».

Tα πρόστιμα που  επέβαλε το ΥΠΕΝ η εταιρεία τα πλήρωσε μεν, αλλά έχει κάνει προσφυγή για να ακυρωθούν, διεκδικώντας το «δικαίωμα» να ρυπαίνει. Η προσφυγή εκδικάζεται στις 24 Μαρτίου 2017.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:

– Η Ελληνικός Χρυσός παραδέχεται ότι παραβιάζει τους περιβαλλοντικούς όρους β2.β και δ2.200 της ΚΥΑ Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων 201745/2011, απορρίπτοντας συστηματικά στη θάλασσα και τα ποτάμια της περιοχής υγρά απόβλητα με συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων και φυσικοχημικές παραμέτρους που υπερβαίνουν τα θεσμοθετημένα όρια.

– Η εταιρεία διενεργεί μεν αναλύσεις των υγρών αποβλήτων που απορρίπτει στη θάλασσα αλλά συγκρίνει τα αποτελέσματα με τα ελαστικά όρια μιας παλιάς Νομαρχιακής απόφασης και όχι με τα αυστηρά όρια που θέτει η ισχύουσα ΚΥΑ ΕΠΟ.

– Για τη λαθροχειρία της μέτρησης μόνο των εν διαλύσει συγκεντρώσεων των μετάλλων και όχι των ολικών, η εταιρεία δεν είχε καμία δικαιολογία να προβάλλει. Ναι, το κάναμε και ουπς, πιαστήκαμε στα πράσα.

Και κάπου εδώ τελειώνει το παραμύθι της «ολοκληρωμένης παρακολούθησης των περιβαλλοντικών παραμέτρων» που διαφημίζει η Ελληνικός Χρυσός, αφού στην πράξη κάνει ο,τι θέλει και το παρουσιάζει όπως θέλει