Τη νύχτα της 25ης Νοέμβρη η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου
Τη νύχτα της 25ης προς 26η Νοέμβρη 1942, 150 αντάρτες του ΕΛΑΣ, με επικεφαλής τον Αρη Βελουχιώτη, 60 αντάρτες του ΕΔΕΣ, με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Ζέρβα, και 12 Αγγλοι σαμποτέρ επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά κατά της ιταλικής φρουράς της μεγάλης σιδηροδρομικής γέφυρας του Γοργοπόταμου κοντά στη Λαμία, εξουδετέρωσαν την εχθρική δύναμη και ανατίναξαν τη γέφυρα.
Σύμφωνα με το σχέδιο επιχείρησης, τμήμα του ΕΛΑΣ με 65 άνδρες ανέλαβε να εξουδετερώσει το νότιο βάθρο της γέφυρας, που φρουρούνταν από 80 Ιταλούς και ήταν αμυντικά οργανωμένο με συρματοπλέγματα, χαρακώματα και πολυβολεία από μπετόν αρμέ. Τμήμα του ΕΔΕΣ με 45 άνδρες ανέλαβε να εξουδετερώσει το βόρειο βάθρο, που φρουρούνταν από 30 άνδρες, χωρίς σημαντική αμυντική οργάνωση (η οργάνωση αυτή είχε μόλις αρχίσει). Δύο τμήματα του ΕΛΑΣ με 15 άνδρες το καθένα και με έναν Βρετανό σαμποτέρ ανέλαβαν να καταλάβουν θέσεις στη σιδηροδρομική γραμμή, σε απόσταση ενός περίπου χιλιομέτρου από τη νότια και βόρεια πλευρά της γέφυρας, για να εμποδίσουν την προσέγγιση εχθρικών ενισχύσεων.
Ενα τμήμα του ΕΛΑΣ από 30 άνδρες παρέμεινε ως εφεδρεία, ένα άλλο με 15 άνδρες είχε προορισμό να καταλάβει την ξύλινη οδική γέφυρα του Σπερχειού στη θέση Φραντζή και, τέλος, ένα τμήμα σαμποτέρ από 4-5 Αγγλους, 8 άνδρες του ΕΛΑΣ και 4 του ΕΔΕΣ ανέλαβε την ανατίναξη της γέφυρας. Η επιχείρηση άρχισε στις 23.05 τη νύχτα.
Με την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου διακόπηκε για έξι βδομάδες η μοναδική σιδηροδρομική αρτηρία προς το λιμάνι του Πειραιά, μέσω της οποίας το χιτλερικό επιτελείο εφοδίαζε τα στρατεύματα του Ρόμελ στη Βόρεια Αφρική. Αυτός ήταν άλλωστε και ο σκοπός της επιχείρησης. Δόθηκε έτσι πολύτιμη βοήθεια στα αγγλικά στρατεύματα, που διεξήγαν επιθετικές επιχειρήσεις εναντίον των χιτλερικών και ιταλικών στρατευμάτων στην Αφρική.
Το λαμπρό αυτό κατόρθωμα, που συνέπεσε χρονικά με τη μεγαλειώδη αντεπίθεση των σοβιετικών στρατευμάτων στο Στάλινγκραντ, είχε σοβαρή απήχηση στον ελληνικό λαό, ανέβασε το αγωνιστικό του φρόνημα και συντέλεσε στην παραπέρα γοργή ανάπτυξη της ένοπλης αντίστασής του.
Αλλά οι σκοτεινές δυνάμεις της ελληνικής και ξένης αντίδρασης είχαν ήδη αρχίσει να σπέρνουν το σπόρο της διαίρεσης. Ο διχασμός των δυνάμεων της αντίστασης, που έθεσαν ως σκοπό τους οι Αγγλοι ιμπεριαλιστές, βάθαινε ακόμη περισσότερο μετά την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου.
Η γέφυρα του Γοργοπόταμου φωτογραφημένη αμέσως μετά την καταστροφή της από την επιχείρηση της 25ης Νοέμβρη 1942
Σύμφωνα με το σχέδιο επιχείρησης, τμήμα του ΕΛΑΣ με 65 άνδρες ανέλαβε να εξουδετερώσει το νότιο βάθρο της γέφυρας, που φρουρούνταν από 80 Ιταλούς και ήταν αμυντικά οργανωμένο με συρματοπλέγματα, χαρακώματα και πολυβολεία από μπετόν αρμέ. Τμήμα του ΕΔΕΣ με 45 άνδρες ανέλαβε να εξουδετερώσει το βόρειο βάθρο, που φρουρούνταν από 30 άνδρες, χωρίς σημαντική αμυντική οργάνωση (η οργάνωση αυτή είχε μόλις αρχίσει). Δύο τμήματα του ΕΛΑΣ με 15 άνδρες το καθένα και με έναν Βρετανό σαμποτέρ ανέλαβαν να καταλάβουν θέσεις στη σιδηροδρομική γραμμή, σε απόσταση ενός περίπου χιλιομέτρου από τη νότια και βόρεια πλευρά της γέφυρας, για να εμποδίσουν την προσέγγιση εχθρικών ενισχύσεων.
Ενα τμήμα του ΕΛΑΣ από 30 άνδρες παρέμεινε ως εφεδρεία, ένα άλλο με 15 άνδρες είχε προορισμό να καταλάβει την ξύλινη οδική γέφυρα του Σπερχειού στη θέση Φραντζή και, τέλος, ένα τμήμα σαμποτέρ από 4-5 Αγγλους, 8 άνδρες του ΕΛΑΣ και 4 του ΕΔΕΣ ανέλαβε την ανατίναξη της γέφυρας. Η επιχείρηση άρχισε στις 23.05 τη νύχτα.
Με την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου διακόπηκε για έξι βδομάδες η μοναδική σιδηροδρομική αρτηρία προς το λιμάνι του Πειραιά, μέσω της οποίας το χιτλερικό επιτελείο εφοδίαζε τα στρατεύματα του Ρόμελ στη Βόρεια Αφρική. Αυτός ήταν άλλωστε και ο σκοπός της επιχείρησης. Δόθηκε έτσι πολύτιμη βοήθεια στα αγγλικά στρατεύματα, που διεξήγαν επιθετικές επιχειρήσεις εναντίον των χιτλερικών και ιταλικών στρατευμάτων στην Αφρική.
Το λαμπρό αυτό κατόρθωμα, που συνέπεσε χρονικά με τη μεγαλειώδη αντεπίθεση των σοβιετικών στρατευμάτων στο Στάλινγκραντ, είχε σοβαρή απήχηση στον ελληνικό λαό, ανέβασε το αγωνιστικό του φρόνημα και συντέλεσε στην παραπέρα γοργή ανάπτυξη της ένοπλης αντίστασής του.
Αλλά οι σκοτεινές δυνάμεις της ελληνικής και ξένης αντίδρασης είχαν ήδη αρχίσει να σπέρνουν το σπόρο της διαίρεσης. Ο διχασμός των δυνάμεων της αντίστασης, που έθεσαν ως σκοπό τους οι Αγγλοι ιμπεριαλιστές, βάθαινε ακόμη περισσότερο μετά την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου.
Η γέφυρα του Γοργοπόταμου φωτογραφημένη αμέσως μετά την καταστροφή της από την επιχείρηση της 25ης Νοέμβρη 1942