Athens Voice: Μετά το ξέπλυμα του ναζισμού, το στύψιμο του αντιφασισμού
Συντάκτης: info-war.gr
Δεν πρόλαβε να στεγνώσει το μελάνι στον Τύπο, από τον σάλο που προκάλεσε η Athens Voice ξεπλένοντας τη Χρυσή Αυγή με lifestyle αναφορές στην κόρη του ηγέτη της ναζιστικής οργάνωσης και το συγκεκριμένο Free Press αποφάσισε να χτυπήσει και τον αντιφασισμό με κείμενο της Σώτης Τριανταφύλλου.
Μπορείτε να το διαβάσετε ολόκληρο εδώ. Εμείς σκεφτήκαμε απλώς να απαντήσουμε σε ορισμένα σημεία του.
Τριανταφύλλου: Σήμερα ο φασισμός είναι ένας χαρακτηρισμός που αποδίδεται στους «άλλους»: λιγοστοί άνθρωποι στον κόσμο δηλώνουν φασίστες. Ωστόσο, αν και ο φασισμός έχει υποχωρήσει ως ιδεολογία και πρακτική, επιζεί ως νοοτροπία: ως λατρεία του κράτους, ως απόρριψη της αντίθετης γνώμης (της λειτουργίας του «δήμου»), ως αυταρχισμός, βία, μιλιταρισμός, εθνικισμός, ρατσισμός• ως κοινωνικός συντηρητισμός, λαϊκισμός, leaderism, προσωπολατρία, μικροαστισμός, κορπορατισμός, δημαγωγία.
Καταρχήν ο φασισμός δεν είναι ιδεολογία ή νοοτροπία αλλά πολιτική πρακτική. Μπορείτε να διαβάσετε γι’ αυτό τον ορισμό του Ρόμπερτ Πάξτον ή του Έλληνα καθηγητής Σπύρου Μαρκέτου. Κατά δεύτερον αποτελεί προσβολή στη λογική να ξεκινάει κανείς μια πρόταση λέγοντας επικριτικά ότι είναι «χαρακτηρισμός που αποδίδεται στους άλλους» και να τελειώνει κάνοντας ακριβώς αυτό – να τον αποδίδει στους δικούς της άλλους με πρώτους όσους «λατρεύουν το κράτος».
Τριανταφύλλου: Πρόκειται για ένα ιστορικό υπόλειμμα που οφείλεται στη συμμαχία με τη Σοβιετική Ένωση
Εδώ έχουμε την κλασική προσπάθεια ταύτισης φασισμού – κομμουνισμού με βασικό επιχείρημα το Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο μη Επίθεσης ή Σύμφωνο Μολότωφ – Ρίμπεντροπ, Μέσα σε μια γραμμή η Τριανταφφύλου σκυλεύει τη μνήμη των 20 εκατομμυρίων σοβιετικών πολιτών που πέθαναν για να σταματήσει ο φασισμός. κυρίως όμως σκυλεύει την ιστορική αλήθεια που λέει ότι η (κατάπτυστη πέραν αμφιβολίας) συμφωνία μη επίθεσης ήρθε ως απάντηση στη Συμφωνία του Μονάχου του 1938, με την οποία οι καπιταλιστικές υπερδυνάμεις της Ευρώπης έδωσαν στον Χίτλερ το πράσινο φως να κατακτήσει την Τσεχοσλοβακία. Είχε προηγηθεί φυσικά η συνεργασία τους στον Ισπανικό εμφύλιο εναντίον των δημοκρατικών δυνάμεων που μάχονταν τους φαλαγγίτες του Φράνκο.
Τριανταφύλλου: Οι φασίστες ήταν, θα λέγαμε, το αντεστραμμένο τους είδωλο (των κομμουνιστών).
Απλή επισήμανση: Η συγκεκριμένη άποψη, της ταύτισης κομμουνισμού-φασισμούχρηματοδοτείται από την ΕΕ μέσω ερευνητικών προγραμμάτων που φτάνουν τα 100.00 ευρώ. Ελπίζουμε η Athens Voice να το γνωρίζει και να μην υπέπεσε στο σφάλμα της… πόντιας πουτάνας, κατά το γνωστό ανέκδοτο.
Τριανταφύλλου: Αν λοιπόν «αντιφασίστας» είναι εκείνος που απορρίπτει τον ολοκληρωτισμό, δηλαδή μια ανελεύθερη πολιτειακή κατάσταση, ένα καθεστώς που ελέγχει και κατευθύνει τις κοινωνικές δραστηριότητες των ατόμων, τότε ο αντιφασίστας είναι, συγχρόνως, αντικομμουνιστής.
Θεωρώντας ως «αυταπόδεικτο» ότι ο κομμουνισμός (και όχι τα ολοκληρωτικά καθεστώτα του ανατολικού μπλοκ που αυτο-αποκαλούνταν σοσιαλιστικά ή κομμουνιστικά) είναι ολοκληρωτικός προχωράμε στο γνωστό σφάλμα λογικής: Ο μπάτσος είναι όργανο, το μπουζούκι είναι όργανο άρα ο μπάτσος είναι μπουζούκι.
Τριανταφύλλου: Αντιφασίστας είναι εκείνος που αντιτίθεται στην κατάλυση του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος και στη διείσδυση της κεντρικής εξουσίας σε κάθε πτυχή της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής.
Το συγκεκριμένο επιχείρημά απλώς επαναφέρει τις νεκραναστημένες θεωρίες του τέλους της ιστορίας και της κυριαρχίας της αστικής, κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Αντιφασίστας λοιπόν μπορεί να είναι μόνο ο φιλελές. Τα μέλη κομμουνιστικών κομμάτων που ζητούν την υπέρβαση της αστικής δημοκρατίας δεν μπορούν, σύμφωνα με τον ορισμό της Τριανταφύλλου να είναι αντιφασίστες – άλλωστε έχει εξηγήσει στην προηγούμενη παράγραφο ότι μάλλον είναι φασίστες.
Τριανταφύλλου: Όσο πιο συγγενής είναι κάποιος με τον φασισμό […] τόσο πιο επιτακτική γίνεται η ύψωση της αντιφασιστικής σημαίας.
Δεν σχολιάζω άλλο.
Τριανταφύλλου: Στο ελληνικό κοινοβούλιο εκπροσωπείται φασιστική ή νεοναζιστική ομάδα – αλλά η αντιμετώπισή της δεν απαιτεί «αντιφασιστικό» αγώνα, απαιτεί εφαρμογή των νόμων του ποινικού δικαίου.
Καταρχήν η Χρυσή Αυγή δεν είναι νεο-ναζιστική ομάδα αλλά ναζιστική, αφού συνδέεται απευθείας με τους ναζιστές δοσίλογους της κατοχής – ξέρετε αυτούς που πλαισίωσαν τις κρατικές δομές εξουσίας και την σύγχρονη αστική δημοκρατία στην Ελλάδα, την οποία δεν πρέπει να επικρίνουμε γιατί γινόμαστε… φασίστες.
Ας πει βέβαια η κα Τριαναφύλλου στην οικογένεια του Παύλου Φύσσα ότι δεν ήταν το αντιφασιστικό κίνημα που έφερε τους δολοφόνους του παιδιού τους στα δικαστήρια αλλά η ελληνική δικαιοσύνη. Η δικαιοσύνη δηλαδή που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχε φέρει σε δικαστήριο ούτε μια υπόθεση ρατσιστικής βίας.
Τριανταφύλλου: Η φασιστική απειλή είναι μια κατασκευή που εξισώνει τον καπιταλισμό με τον φασισμό παρότι ο δεύτερος είναι, εγγενώς, αντικαπιταλιστικός.
Προφανώς οι οικογένειες των Κρουπ που χρηματοδότησαν τον Χιτλερ, οι πρόεδροι της IG Farben (που παρασκεύαζε τα χημικά των θαλάμων αερίων), ο Φορντ που θαύμαζε τον αγώνα του Αδόλφου, οι διευθυντές της IBM που έστελναν τα μηχανήματα για την καταγραφή των Εβραίων στα στρατόπεδα εξόντωσης, τα στελέχη της ITT που εξόπλιζαν τη ναζιστική πολεμική μηχανή ήταν όλοι τους αντικαπιταλιστές.
Αντικαπιταλιστές πρέπει να ήταν στην Ελλάδα και ο Λαμπράκης που συνέδεσε τον ΔΟΛ με τον Γκέμπελς, η οικογένεια Λαναρά, που συνεργάστηκε με τους κατακτητές. η οικογένεια των Παπακωνσταντίνου και τόσων άλλων. Όλοι τους ορκισμένοι εχθροί του καπιταλισμού.
Επτά δεκαετίες μετά τη νίκη απέναντι στο φασισμό ένα free press μας καλεί να τον ξαναδούμε με όρους lifestyle, να καταδικάσουμε όσους τον πολέμησαν και κυρίως να ξεχάσουμε πέντε πράγματα που μας έμαθε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ: Ότι ο φασισμός δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια φάση του καπιταλισμού.
Άρης Χατζηστεφάνου
Αξίζει νομίζω να τον ξαναδιαβάσουμε πριν ο χιπστεροναζισμός επικρατήσει παντού:
Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Πέντε δυσκολίες για να γράψει κανείς την αλήθεια»
«Ο φασισμός είναι μια ιστορική φάση όπου μπήκε τώρα ο καπιταλισμός, κι έτσι είναι κάτι το καινούργιο και παλιό μαζί. Ο καπιταλισμός στις φασιστικές χώρες υπάρχει πια μονάχα σαν φασισμός κι ο φασισμός δεν μπορεί να πολεμηθεί παρά σαν καπιταλισμός στην πιο ωμή και καταπιεστική του μορφή, σαν ο πιο θρασύς κι ο πιο δόλιος καπιταλισμός.
Πώς, λοιπόν, τώρα να πει κάποιος αντίπαλος του φασισμού την αλήθεια για το φασισμό όταν δε θέλει να πει τίποτα για τον καπιταλισμό, που τον προκαλεί; Πώς να ‘χει η αλήθεια αυτή πραχτική σημασία;
Αυτοί που είναι αντίπαλοι του φασισμού χωρίς να ‘ναι αντίπαλοι του καπιταλισμού, αυτοί που παραπονιούνται για τη βαρβαρότητα που αιτία τάχα έχει τη βαρβαρότητα την ίδια, μοιάζουν μ’ ανθρώπους που θέλουν το μερτικό τους απ’ τ’ αρνί χωρίς όμως να σφαχτεί το αρνί. Θέλουν να φάνε το κρέας, να μη δουν όμως τα αίματα. Αυτοί θα ικανοποιηθούν αν ο χασάπης πλύνει τα χέρια του προτού φέρει το κρέας στο τραπέζι. Δεν είναι κατά των σχέσεων ιδιοκτησίας, που προκαλούν τη βαρβαρότητα, παρά μονάχα κατά της βαρβαρότητας, υψώνουν τη φωνή εναντίον της, κι αυτό το κάνουν από χώρες όπου κυριαρχούν οι ίδιες σχέσεις ιδιοκτησίας, όπου όμως οι χασάπηδες πλένουν ακόμα τα χέρια τους προτού φέρουν το κρέας στο τραπέζι.
Οι φωνακλάδικες διαμαρτυρίες κατά των βαρβαρικών μέτρων μπορεί να ‘ναι αποτελεσματικές για λίγο καιρό, όσο δηλαδή οι ακροατές τους πιστεύουν πως στη δικιά τους χώρα δε θα ‘ταν ποτέ δυνατό να παρθούν τέτοια μέτρα. Ορισμένες χώρες είναι σε θέση να κρατήσουν τις σχέσεις ιδιοκτησίας τους με λιγότερο βίαια για την ώρα μέσα απ’ ό,τι άλλες. Εκεί η δημοκρατία προσφέρει ακόμα τις υπηρεσίες για τις οποίες άλλες χώρες αναγκάζονται να καταφύγουν στη βία, δηλαδή την εξασφάλιση της ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής. Το μονοπώλιο στα εργοστάσια, στα ορυχεία, στα τσιφλίκια δημιουργεί πάντα βάρβαρες καταστάσεις σ’ αυτές τις χώρες είναι όμως λιγότερο ορατές. Η βαρβαρότητα γίνεται ορατή απ’ τη στιγμή που το μονοπώλιο δεν μπορεί πια να προστατευτεί παρά μονάχα με την ανοιχτή βία».
Δεν πρόλαβε να στεγνώσει το μελάνι στον Τύπο, από τον σάλο που προκάλεσε η Athens Voice ξεπλένοντας τη Χρυσή Αυγή με lifestyle αναφορές στην κόρη του ηγέτη της ναζιστικής οργάνωσης και το συγκεκριμένο Free Press αποφάσισε να χτυπήσει και τον αντιφασισμό με κείμενο της Σώτης Τριανταφύλλου.
Μπορείτε να το διαβάσετε ολόκληρο εδώ. Εμείς σκεφτήκαμε απλώς να απαντήσουμε σε ορισμένα σημεία του.
Τριανταφύλλου: Σήμερα ο φασισμός είναι ένας χαρακτηρισμός που αποδίδεται στους «άλλους»: λιγοστοί άνθρωποι στον κόσμο δηλώνουν φασίστες. Ωστόσο, αν και ο φασισμός έχει υποχωρήσει ως ιδεολογία και πρακτική, επιζεί ως νοοτροπία: ως λατρεία του κράτους, ως απόρριψη της αντίθετης γνώμης (της λειτουργίας του «δήμου»), ως αυταρχισμός, βία, μιλιταρισμός, εθνικισμός, ρατσισμός• ως κοινωνικός συντηρητισμός, λαϊκισμός, leaderism, προσωπολατρία, μικροαστισμός, κορπορατισμός, δημαγωγία.
Καταρχήν ο φασισμός δεν είναι ιδεολογία ή νοοτροπία αλλά πολιτική πρακτική. Μπορείτε να διαβάσετε γι’ αυτό τον ορισμό του Ρόμπερτ Πάξτον ή του Έλληνα καθηγητής Σπύρου Μαρκέτου. Κατά δεύτερον αποτελεί προσβολή στη λογική να ξεκινάει κανείς μια πρόταση λέγοντας επικριτικά ότι είναι «χαρακτηρισμός που αποδίδεται στους άλλους» και να τελειώνει κάνοντας ακριβώς αυτό – να τον αποδίδει στους δικούς της άλλους με πρώτους όσους «λατρεύουν το κράτος».
Τριανταφύλλου: Πρόκειται για ένα ιστορικό υπόλειμμα που οφείλεται στη συμμαχία με τη Σοβιετική Ένωση
Εδώ έχουμε την κλασική προσπάθεια ταύτισης φασισμού – κομμουνισμού με βασικό επιχείρημα το Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο μη Επίθεσης ή Σύμφωνο Μολότωφ – Ρίμπεντροπ, Μέσα σε μια γραμμή η Τριανταφφύλου σκυλεύει τη μνήμη των 20 εκατομμυρίων σοβιετικών πολιτών που πέθαναν για να σταματήσει ο φασισμός. κυρίως όμως σκυλεύει την ιστορική αλήθεια που λέει ότι η (κατάπτυστη πέραν αμφιβολίας) συμφωνία μη επίθεσης ήρθε ως απάντηση στη Συμφωνία του Μονάχου του 1938, με την οποία οι καπιταλιστικές υπερδυνάμεις της Ευρώπης έδωσαν στον Χίτλερ το πράσινο φως να κατακτήσει την Τσεχοσλοβακία. Είχε προηγηθεί φυσικά η συνεργασία τους στον Ισπανικό εμφύλιο εναντίον των δημοκρατικών δυνάμεων που μάχονταν τους φαλαγγίτες του Φράνκο.
Τριανταφύλλου: Οι φασίστες ήταν, θα λέγαμε, το αντεστραμμένο τους είδωλο (των κομμουνιστών).
Απλή επισήμανση: Η συγκεκριμένη άποψη, της ταύτισης κομμουνισμού-φασισμούχρηματοδοτείται από την ΕΕ μέσω ερευνητικών προγραμμάτων που φτάνουν τα 100.00 ευρώ. Ελπίζουμε η Athens Voice να το γνωρίζει και να μην υπέπεσε στο σφάλμα της… πόντιας πουτάνας, κατά το γνωστό ανέκδοτο.
Τριανταφύλλου: Αν λοιπόν «αντιφασίστας» είναι εκείνος που απορρίπτει τον ολοκληρωτισμό, δηλαδή μια ανελεύθερη πολιτειακή κατάσταση, ένα καθεστώς που ελέγχει και κατευθύνει τις κοινωνικές δραστηριότητες των ατόμων, τότε ο αντιφασίστας είναι, συγχρόνως, αντικομμουνιστής.
Θεωρώντας ως «αυταπόδεικτο» ότι ο κομμουνισμός (και όχι τα ολοκληρωτικά καθεστώτα του ανατολικού μπλοκ που αυτο-αποκαλούνταν σοσιαλιστικά ή κομμουνιστικά) είναι ολοκληρωτικός προχωράμε στο γνωστό σφάλμα λογικής: Ο μπάτσος είναι όργανο, το μπουζούκι είναι όργανο άρα ο μπάτσος είναι μπουζούκι.
Τριανταφύλλου: Αντιφασίστας είναι εκείνος που αντιτίθεται στην κατάλυση του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος και στη διείσδυση της κεντρικής εξουσίας σε κάθε πτυχή της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής.
Το συγκεκριμένο επιχείρημά απλώς επαναφέρει τις νεκραναστημένες θεωρίες του τέλους της ιστορίας και της κυριαρχίας της αστικής, κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Αντιφασίστας λοιπόν μπορεί να είναι μόνο ο φιλελές. Τα μέλη κομμουνιστικών κομμάτων που ζητούν την υπέρβαση της αστικής δημοκρατίας δεν μπορούν, σύμφωνα με τον ορισμό της Τριανταφύλλου να είναι αντιφασίστες – άλλωστε έχει εξηγήσει στην προηγούμενη παράγραφο ότι μάλλον είναι φασίστες.
Τριανταφύλλου: Όσο πιο συγγενής είναι κάποιος με τον φασισμό […] τόσο πιο επιτακτική γίνεται η ύψωση της αντιφασιστικής σημαίας.
Δεν σχολιάζω άλλο.
Τριανταφύλλου: Στο ελληνικό κοινοβούλιο εκπροσωπείται φασιστική ή νεοναζιστική ομάδα – αλλά η αντιμετώπισή της δεν απαιτεί «αντιφασιστικό» αγώνα, απαιτεί εφαρμογή των νόμων του ποινικού δικαίου.
Καταρχήν η Χρυσή Αυγή δεν είναι νεο-ναζιστική ομάδα αλλά ναζιστική, αφού συνδέεται απευθείας με τους ναζιστές δοσίλογους της κατοχής – ξέρετε αυτούς που πλαισίωσαν τις κρατικές δομές εξουσίας και την σύγχρονη αστική δημοκρατία στην Ελλάδα, την οποία δεν πρέπει να επικρίνουμε γιατί γινόμαστε… φασίστες.
Ας πει βέβαια η κα Τριαναφύλλου στην οικογένεια του Παύλου Φύσσα ότι δεν ήταν το αντιφασιστικό κίνημα που έφερε τους δολοφόνους του παιδιού τους στα δικαστήρια αλλά η ελληνική δικαιοσύνη. Η δικαιοσύνη δηλαδή που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχε φέρει σε δικαστήριο ούτε μια υπόθεση ρατσιστικής βίας.
Τριανταφύλλου: Η φασιστική απειλή είναι μια κατασκευή που εξισώνει τον καπιταλισμό με τον φασισμό παρότι ο δεύτερος είναι, εγγενώς, αντικαπιταλιστικός.
Προφανώς οι οικογένειες των Κρουπ που χρηματοδότησαν τον Χιτλερ, οι πρόεδροι της IG Farben (που παρασκεύαζε τα χημικά των θαλάμων αερίων), ο Φορντ που θαύμαζε τον αγώνα του Αδόλφου, οι διευθυντές της IBM που έστελναν τα μηχανήματα για την καταγραφή των Εβραίων στα στρατόπεδα εξόντωσης, τα στελέχη της ITT που εξόπλιζαν τη ναζιστική πολεμική μηχανή ήταν όλοι τους αντικαπιταλιστές.
Αντικαπιταλιστές πρέπει να ήταν στην Ελλάδα και ο Λαμπράκης που συνέδεσε τον ΔΟΛ με τον Γκέμπελς, η οικογένεια Λαναρά, που συνεργάστηκε με τους κατακτητές. η οικογένεια των Παπακωνσταντίνου και τόσων άλλων. Όλοι τους ορκισμένοι εχθροί του καπιταλισμού.
Επτά δεκαετίες μετά τη νίκη απέναντι στο φασισμό ένα free press μας καλεί να τον ξαναδούμε με όρους lifestyle, να καταδικάσουμε όσους τον πολέμησαν και κυρίως να ξεχάσουμε πέντε πράγματα που μας έμαθε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ: Ότι ο φασισμός δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια φάση του καπιταλισμού.
Άρης Χατζηστεφάνου
Αξίζει νομίζω να τον ξαναδιαβάσουμε πριν ο χιπστεροναζισμός επικρατήσει παντού:
Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Πέντε δυσκολίες για να γράψει κανείς την αλήθεια»
«Ο φασισμός είναι μια ιστορική φάση όπου μπήκε τώρα ο καπιταλισμός, κι έτσι είναι κάτι το καινούργιο και παλιό μαζί. Ο καπιταλισμός στις φασιστικές χώρες υπάρχει πια μονάχα σαν φασισμός κι ο φασισμός δεν μπορεί να πολεμηθεί παρά σαν καπιταλισμός στην πιο ωμή και καταπιεστική του μορφή, σαν ο πιο θρασύς κι ο πιο δόλιος καπιταλισμός.
Πώς, λοιπόν, τώρα να πει κάποιος αντίπαλος του φασισμού την αλήθεια για το φασισμό όταν δε θέλει να πει τίποτα για τον καπιταλισμό, που τον προκαλεί; Πώς να ‘χει η αλήθεια αυτή πραχτική σημασία;
Αυτοί που είναι αντίπαλοι του φασισμού χωρίς να ‘ναι αντίπαλοι του καπιταλισμού, αυτοί που παραπονιούνται για τη βαρβαρότητα που αιτία τάχα έχει τη βαρβαρότητα την ίδια, μοιάζουν μ’ ανθρώπους που θέλουν το μερτικό τους απ’ τ’ αρνί χωρίς όμως να σφαχτεί το αρνί. Θέλουν να φάνε το κρέας, να μη δουν όμως τα αίματα. Αυτοί θα ικανοποιηθούν αν ο χασάπης πλύνει τα χέρια του προτού φέρει το κρέας στο τραπέζι. Δεν είναι κατά των σχέσεων ιδιοκτησίας, που προκαλούν τη βαρβαρότητα, παρά μονάχα κατά της βαρβαρότητας, υψώνουν τη φωνή εναντίον της, κι αυτό το κάνουν από χώρες όπου κυριαρχούν οι ίδιες σχέσεις ιδιοκτησίας, όπου όμως οι χασάπηδες πλένουν ακόμα τα χέρια τους προτού φέρουν το κρέας στο τραπέζι.
Οι φωνακλάδικες διαμαρτυρίες κατά των βαρβαρικών μέτρων μπορεί να ‘ναι αποτελεσματικές για λίγο καιρό, όσο δηλαδή οι ακροατές τους πιστεύουν πως στη δικιά τους χώρα δε θα ‘ταν ποτέ δυνατό να παρθούν τέτοια μέτρα. Ορισμένες χώρες είναι σε θέση να κρατήσουν τις σχέσεις ιδιοκτησίας τους με λιγότερο βίαια για την ώρα μέσα απ’ ό,τι άλλες. Εκεί η δημοκρατία προσφέρει ακόμα τις υπηρεσίες για τις οποίες άλλες χώρες αναγκάζονται να καταφύγουν στη βία, δηλαδή την εξασφάλιση της ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής. Το μονοπώλιο στα εργοστάσια, στα ορυχεία, στα τσιφλίκια δημιουργεί πάντα βάρβαρες καταστάσεις σ’ αυτές τις χώρες είναι όμως λιγότερο ορατές. Η βαρβαρότητα γίνεται ορατή απ’ τη στιγμή που το μονοπώλιο δεν μπορεί πια να προστατευτεί παρά μονάχα με την ανοιχτή βία».