Η Ένωση Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου, ο Δήμος Βιάννου και η Περιφέρεια Κρήτης, υπό την αιγίδα του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, οργανώνουν εκδήλωση τιμής και μνήμης για τα θύματα της Κατοχής στην λεκάνη της Εμπάρου. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 6 Αυγούστου 2023 στις 11πμ, στην Έμπαρο.

To ιστορικό

Στις 6 Αυγούστου του 1944, ανήμερα της εορτής του Αφέντη Χριστού, κυκλώθηκαν αιφνιδιαστικά όλα τα χωριά της Εμπάρου, από τμήμα στρατού δυνάμεως διακοσίων ανδρών ενώ οι Γερμανοί έστησαν πολυβόλα στις διαβάσεις σε ακτίνα πέντε χιλιομέτρων, έτσι ώστε κανείς να μη διαφύγει. Η Έμπαρος πέρασε εφιαλτικές ώρες από την γερμανική περίπολο, ομηρίες και εκτελέσεις. Συνελήφθησαν 35 όμηροι από τα χωριά της περιοχής. Εκτελέστηκαν ο Πρόεδρος της Κοινότητας Εμπάρου Αντώνης Σταματάκης και ο Εμμανουήλ Μαρκογιαννάκης από το Μηλιαράδω και ο Γιάννης Ανυφαντάκης από το χωριό Αβρακόντε Λασιθίου (τραυματίστηκε από τα γερμανικά πυρά και πέθανε τρεις μέρες αργότερα). Λίγο αργότερα, στις 16.9.1944, εκτελέστηκαν στην Αγυιά Χανίων οι Μιλτιάδης Σηφάκης από το Μηλλιαράδω, Γεώργιος Ψιλάκης και Γεώργιος Σταματάκης από την Έμπαρο.

Με την παρέμβαση του άξιου Ιεράρχη Ευγένιου Ψαλιδάκη σώθηκαν οι υπόλοιποι όμηροι. και στην κύκλωση του χωριού στις 6 Αυγούστου 1944, οι Γερμανοί τον είδαν να προσπαθεί να διαφύγει από τον κλοιό. Τον πυροβόλησαν και τον τραυμάτισαν βαριά. Μετά την αποχώρησή τους από την Έμπαρο, κάτοικοι του χωριού τον πήραν και τον μετέφεραν στο Πανάνειο Νοσοκομείο Ηρακλείου. Πέθανε σε τρεις ημέρες από σηψαιμία.

Στους εκτελεσθέντες από τους Γερμανούς κατακτητές περιλαμβάνεται και ο Εμπαρίτης Γεώργιος Ε. Φραγκάκης με ημερομηνία εκτέλεσης την 14η -9-1943.

Σημειώνεται ότι η 6η Αυγούστου έχει οριστεί ως ημέρα μνήμης και πένθους για τους νεκρούς της Κατοχής στα χωριά της λεκάνης της Εμπάρου.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί μπροστά στο μνημείο με τίτλο «Η μεγάλη κύκλωση της Εμπάρου», ένα άρτιο από πλευράς αισθητικής και ιστορικού νοήματος μνημείο, το οποίο εγκαινιάστηκε το 2022 και χρηματοδοτήθηκε από την Περιφέρεια Κρήτης, ενώ στη δημιουργία του συνέβαλαν ο Δήμος Βιάννου και η Ένωση Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δ. Βιάννου.

Το πρόγραμμα της εκδήλωσης έχει ως εξής:

Τρισάγιο στη μνήμη των θυμάτων της Κατοχής

Έναρξη της εκδήλωσης: Γιώργος Περογιαννάκης, Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Εμπάρου

Σύντομοι χαιρετισμοί:

· Σταύρος Αρναουτάκης, Περιφερειάρχης Κρήτης

· Μηνάς Σταυρακάκης, Δήμαρχος Βιάννου

· Αριστομένης Α. Συγγελάκης, Πρόεδρος της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δ. Βιάννου

Σύντομη ομιλία από τον Γιώργο Καλογεράκη, Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Την εκδήλωση προλογίζει και συντονίζει ο Δρ. Αριστομένης Ι. Συγγελάκης, Συγγραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα.

Ακολουθεί κέρασμα.

Περιγραφή του μνημείου με τίτλο «Η μεγάλη κύκλωση της Εμπάρου».

Το έργο αποτελείται από ένα οργανικό τοιχίο το οποίο κυκλώνει το μεταλλικό γλυπτό που βρίσκεται στο κέντρο. Η σημασία του τοιχίου είναι αλληγορική διότι αναπαριστά την μεγάλη κύκλωση της Εμπάρου καθώς και το εκτελεστικό απόσπασμα. Επιπλέον, τα φύλλα μετάλλου που διαμορφώνουν το κεντρικό γλυπτό δημιουργούν την αίσθηση της «κίνησης» ανάλογα με την οπτική γωνία που αντικρίζεις την ανθρώπινη μορφή. Το κεντρικό γλυπτό δηλαδή «εμφανίζεται» και «εξαφανίζεται» ανάλογα με τη θέση του παρατηρητή.

Δημιουργοί του μνημείου είναι οι αρχιτέκτονες Χαράλαμπος Χ. Κοτσάμπασης και Μυρτώ Α. Συγγελάκη.