που επιμελείται και παρουσιάζει ο Γιώργος Διαμαντόπουλος

                                        Ηχογράφηση: Νίκος Δεληστάθης

                 ¨Καντάτα Ελευθερίας¨ 

                                                                                        Από τον Δημήτρη  Κονιδάρη

Το έργο «Καντάτα Ελευθερίας» είναι  σε μουσική του Χρήστου Λεοντή που μελοποίησε  κείμενα των Ρήγα Φεραίου (1757-1798), Διονυσίου Σολωμού (1798-1857) και Ιωάννη Μακρυγιάννη (1797-1864).

Πρόκειται αναντίρρητα για έναν αριστουργηματικό δίσκο τεράστιας αξίας αφού περιλαμβάνει ιστορικά έργα τα οποία έντυσε με εκπληκτική μουσική ο χαρισματικός συνθέτης. 

Ερμηνευτές ήταν οι Νένα Βενετσάνου, Δώρος Δημοσθένους, Χρήστος Σίκκης καθώς και ο ίδιος ο συνθέτης, ενώ βασικότατο ρόλο έπαιξε η μικτή χορωδία “Φίλοι μοντέρνας μουσικής“. Στην απαγγελία των κειμένων ήταν οι ηθοποιοί Ουρανία Μπασλή και Χρήστος Τσάγκας. Συμμετείχαν η ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ και η ορχήστρα του Χρήστου Λεοντή. Στη διεύθυνση ήταν ο συνθέτης.

Το συντονισμό της έκδοσης του δίσκου και του συνοδευτικού λευκώματος είχε η Βουλή των Ελλήνων, υπό την καθοδήγηση του προϊσταμένου του τμήματος εκδόσεων Ηλία Μάρκου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 200 ετών το 1998 από τη δολοφονία του Ρήγα και από τη γέννηση του Σολωμού.

Η επιλογή των τριών αυτών εμβληματικών μορφών του Ελληνισμού ήταν κάθε άλλο παρά τυχαία. Ο Ρήγας τιμήθηκε ως ένας από τους πρωτομάρτυρες της ιδέας της εθνικής ανεξαρτησίας καθώς και ως προεπαναστατικός διανοητής και πρωτοπόρος μεταλαμπαδευτής των ιδεών του Διαφωτισμού. Ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός τιμήθηκε ως θεμελιωτής της πνευματικής παράδοσης του σύγχρονου Ελληνισμού και ως υμνητής των ιδεών της Ελευθερίας, του Δικαίου και της Εθνικής Ανεξαρτησίας ενώ ο στρατηγός Μακρυγιάννης τιμήθηκε όχι μόνο ως σημαντική μορφή της Επανάστασης αλλά και ως πρωτεργάτης  του Αγώνα για τη συνταγματική κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων του Ελληνικού λαού. Συνεπώς η Καντάτα Ελευθερίας σχετίζεται όχι μόνο με την προεπαναστατική περίοδο και την Εθνική Παλιγγενεσία αλλά και τα χρόνια της βασιλείας του Όθωνα περιλαμβάνοντας τον τιτάνιο αγώνα του Ελληνικού λαού για Ανεξαρτησία, Ειρήνη και Δικαιοσύνη.

Αξιοσημείωτο ότι ο Χρήστος Λεοντής είχε συλλάβει την ιδέα του έργου  εν μέσω της μαύρης περιόδου της  χούντας των συνταγματαρχών. Όπως είχε γράψει ο ίδιος στο εκδοθέν λεύκωμα, “Η ιδέα της ΚΑΝΤΑΤΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ξεκίνησε το 1970. Δύσκολη χρονιά για αναφορές σε έννοιες αυτής της μορφής. Οι μηχανισμοί του εσωτερικού κόσμου άρχισαν να ευαισθητοποιούνται μπροστά στην καθημερινή απαξία και χυδαιότητα των καιρών και την αυθαιρεσία, ενώ τα αισθήματα αναζητούσαν διεξόδους. Η καταφυγή, λοιπόν, σε έργα και πρόσωπα που θα βοηθούσαν και θα στήριζαν τέτοιες αξίες, ήταν για μένα μια ιδεώδης πηγή έμπνευσης και ενεργοποίησης του ψυχισμού μου. Έτσι οδηγήθηκα στο έργο του Ρήγα, του Σολωμού, του Μακρυγιάννη “

 

  

"Καντάτα Ελευθερίας" 

 

   

Την Καντάτα Ελευθερίας, το μοναδικό σύγχρονο λαϊκό μουσικό έργο που αναφέρεται στην Επανάσταση του 1821 , σε μελοποιημένη ποίηση και κείμενα των Ρήγα, Σολωμού και Μακρυγιάννη 

Το έργο γράφτηκε το 1970, ηχογραφήθηκε με τη φωνή του συνθέτη και την Άννα Συνοδινού να διαβάζει και κυκλοφόρησε, με δυσκολία, σε μικρό δίσκο βινυλίου. Αργότερα ο «Θούριος του Ρήγα» κυκλοφόρησε με τη φωνή του Νίκου Ξυλούρη.

Ολόκληρο το έργο, στη τελική του μορφή, εκδόθηκε σε λεύκωμα από τη Βουλή των Ελλήνων με την ευκαιρία των 200 χρόνων από το θάνατο του Ρήγα και τη γέννηση του Σολωμού. Το λεύκωμα εκτός από τα διάφορα κείμενα και ιστορικά στοιχεία, περιλάμβανε ένα CD με την ηχογράφηση ολόκληρου του έργου, καθώς επίσης και με τις νότες των τραγουδιών, σε χορωδιακή μορφή.

Με ευθύνη της Βουλής διανεμήθηκε σε όλα τα σχολεία της χώρας και της ομογένειας και παρουσιάστηκε σε ζωντανή συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το 2000 υπό τη διεύθυνση του συνθέτη. Σήμερα διδάσκεται στα σχολεία της χώρας και του Ελληνισμού και τραγουδιέται από τους μαθητές.

 

 

                     που επιμελείται και παρουσιάζει ο Γιώργος Διαμαντόπουλος

                                        Ηχογράφηση: Νίκος Δεληστάθης

 

 

Γιάννης Μαρκόπουλος - «Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι» του Διονυσίου Σολωμού

 Ο διπλός δίσκος με το έργο «Ελεύθεροι πολιορκημένοι» του Γιάννη Μαρκόπουλου σε ποίηση Διονυσίου Σολωμού κυκλοφόρησε από την Columbia το 1977, σε μορφή λαϊκής λειτουργίας για τρεις τραγουδιστές (δυο υψίφωνους κι έναν βαρύτονο), αφηγήτρια, μικτή χορωδία και ορχήστρα. Τραγουδούν ο Νίκος Ξυλούρης, ο Λάκης Χαλκιάς, ο Ηλίας Κλωναρίδης, η Μικτή, 40μελής Χορωδία Πρέβεζας «Αρμονία» και αφηγείται η Ειρήνη Παππά. Η προετοιμασία της χορωδίας έγινε από τον Γιώργο Κακίτση, ενώ η σύνθεση, διδασκαλία των ερμηνευτών, ενορχήστρωση και διεύθυνση της ορχήστρας από τον Γιάννη Μαρκόπουλο.

 

Η επιλογή στίχων και κειμένων, η τοποθέτηση των τριών σχεδιασμάτων του ποιητή, έγιναν από τον Γιάννη Μαρκόπουλο. Για κάποια αποσπάσματα, γραμμένα από τον ποιητή στα Ιταλικά, ο συνθέτης χρησιμοποίησε τα μεταφραστικά κείμενα του Ιάκωβου Πολυλά.

Ο συνθέτης σημειώνει σχετικά:

 

Η μουσική εργασία πάνω στους Ελεύθερους Πολιορκημένους του Σολωμού άρχισε πριν 14 χρόνια. Έκτοτε άφησα για καιρό το έργο και το ’68 ξαναδούλεψα για μεγάλο διάστημα, πάνω στα τρία «σχεδιάσματα» του ποιήματος. Πολλές μουσικές μου σκέψεις υπαγορεύτηκαν από τους αγώνες της νεολαίας. Εμπνεύστηκα από κει. Η επιλογή του στίχου και του πεζού που έκανα, βασίστηκε στη νοηματική γραμμή μιας αρχής (εισαγωγή), μιας μέσης (δράση) και ενός τέλους (έξοδος).

 

Γιάννης Μαρκόπουλος – Αύγουστος ’77, Αθήνα (2)

 

Το έργο πήρε την οριστική μορφή του το 1975. Η πρώτη παρουσίασή του έγινε εκείνη τη χρονιά από τον ίδιο τον συνθέτη, που τραγούδησε και έπαιξε πιάνο καλεσμένος του Λίνου Πολίτη (από τους σημαντικότερους μελετητές του έργου του Σολωμού), σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Η πρώτη μεγάλη συναυλία με τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» πραγματοποιήθηκε στο γήπεδο του Παναθηναϊκού το καλοκαίρι του 1978, παρουσία 22.000 ακροατών. Το 2002 ο συνθέτης πραγματοποίησε συναυλία στην πλατεία του Μεσολογγίου, μπροστά σε 7.000 ακροατές, όπου ανακηρύχθηκε επίτιμος δημότης της πόλης από τον Δήμαρχο. Την επόμενη μέρα μάλιστα, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, κατέθεσε τις χειρόγραφες παρτιτούρες με τα πρώτα σχεδιάσματα της μουσικής του, στο ιστορικό μουσείο του Μεσολογγίου. Βασίζεται μάλιστα στην ενορχήστρωση που πραγματοποίησε στη δεκαετία του ’80, για συμφωνική ορχήστρα, αλλά με την προσθήκη των ελληνικών λαϊκών οργάνων, όπως σαντούρι, λαούτο, νταούλι κλπ.

Έπαιξαν οι μουσικοί: Τάσος Χαλκιάς (λαϊκό κλαρίνο), Παντελής Δεσποτίδης (βιολί), Αριστείδης Μόσχος (σαντούρι), Νίκος Ξυλούρης (λύρα), Νίκος Στεφανίδης, Χρήστος Χαλκιάς (κανονάκι), Χάρης Καλέας (πιάνο), Βαγγέλης Χριστόπουλος (όμποε), Τοτός Πατερέλης (τρομπέτα), Τάσος Κλαβανίδης (τρομπόνι), Φίλιππος Τσεμπερούλης (φλάουτο-κλαρίνο), Γιάννης Σπάθας (κιθάρα δωδεκάχορδη), Νίκος Σαμπαζιώτης (κιθάρα απλή), Ανδρέας Ροδουσάκης (κόντρα μπάσο), Σπύρος Λιβιεράτος (τυμπάνια), Γιάννης Ρενιέρης (κρουστά), Γεράσιμος Μηλιαρέσης (κιθάρα κλασική, λαούτο), Σωτήρης Ταχιάτης (βιολοντσέλο), Γιάννης Βατικιώτης (βιόλα).