Κωνσταντινούπολη, Θωμάς Σίδερης

Την ώρα που περισσότεροι από 1,5 εκατομμύριο πρόσφυγες έχουν καταφύγει στα εδάφη της Τουρκίας από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου στη Συρία και την ανεξέλεγκτη δράση του ISIS και διαφόρων τρομοκρατικών ισλαμιστικών οργανώσεων, μεταξύ των οποίων και η Τζαμπάτ Αλ Νούσρα, ένας άλλος πόλεμος, αυτή τη φορά τηλεοπτικός, κάνει τα μηχανάκια τηλεθέασης της Τουρκίας να χτυπάνε κόκκινο. 

Νικητής, η εβδομαδιαία τηλεοπτική σειρά Σουνγκιουρλάρ (στα τουρκικά Sungurlar) που μεταδίδεται κάθε Σάββατο στις εννέα το βράδυ από το δίκτυο Σαμανγιολού (Samanyolu) με σχεδόν δέκα εκατομμύρια τηλεθεατές καθηλωμένους μπροστά από τους τηλεοπτικούς δέκτες τους.

Το Σουνγκιουρλάρ δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα επίλεκτο στρατιωτικό σώμα της Τουρκίας που δρα στα σύνορα της χώρας με τη Συρία και αντιμάχεται τους τζιχαντιστές του ISIS. Και επειδή κάθε πόλεμος φτιάχνει τους δικούς του ήρωες, πόσο μάλλον όταν είναι τηλεοπτικός και στοχεύει σε υψηλές θεάσεις, το Σουνγκιουρλάρ έχε τον δικό του υπερήρωα. Είναι, φυσικά, Τούρκος στρατιωτικός και τον υποδύεται ο ηθοποιός Μερτ Κιλτίς. Κάθε επεισόδιο της εν λόγω σειράς είναι κάτι παραπάνω από χορταστικό αφού κρατά σχεδόν δυο ώρες και σχεδόν αμέσως μετά την πρώτη προβολή του στην Τουρκία μεταδίδεται δορυφορικά μέσω της πλατφόρμας του Σαμανγιολού για τους τουρκόφωνους πληθυσμούς της Ευρώπης. Το σενάριο της σειράς έχουν γράψει οι Σαμίμ Ουτκού και Εμπρού Σενβαρβτάρ και την ομολογουμένως ταιριαστή μουσική ο Εντίπ Εμρέ.

Το Σουνγκιουρλάρ τηρεί με θρησκευτική ευλάβεια όλες τις γνωστές τηλεοπτικές συνταγές επιτυχίας: μπόλικη δράση, ανθρώπινα διλήμματα και συγκινητικές ανθρώπινες ιστορίες με τις οικογένειες των ατρόμητων πολεμιστών να συμπάσχουν στο δράμα των δικών τους. Πίσω όμως από τους καλούς Τούρκους στρατιώτες και τους κακούς τζιχαντιστές κρύβεται η αλήθεια και η σκληρή πραγματικότητα.

Μόλις πριν λίγες ημέρες ένας Τούρκος καθηγητής πανεπιστημίου απηύθυνε δημόσια έκκληση στους τρεις γιους του που έχουν προσχωρήσει στο ISIS και πολεμούν στις τάξεις τους. Από την άλλη, όλο και περισσότερο πληθαίνουν οι φωνές στην Τουρκία που κατηγορούν τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ότι επί πρωθυπουργίας του γιγαντώθηκε το ISIS στα σύνορα της Τουρκίας. Όπως άλλωστε είχε γράψει και η λιβανέζικη εφημερίδα Αλ Μόνιτορ «ευκαιρία και όχι ως απειλή βλέπει ο Ερντογάν την κατάληψη της συριακής μεθοριακής πόλης Κομπάνι από τους τζιχαντιστές». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο καθηγητής Γκίντερ Ζόιφερτ, ειδικός σε θέματα Τουρκίας στο Ινστιτούτο Επιστήμης και Πολιτικής στο Βερολίνο, ο οποίος μιλώντας στη Deutsche Welle ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «πολλοί Κούρδοι πιστεύουν ότι η Τουρκία είναι συνένοχη στην επίθεση των τζιχαντιστών εναντίον του Κομπάνι, ενώ ο Ερντογάν θεωρεί ότι το ΡΚΚ είναι εξίσου επικίνδυνο με το Ισλαμικό Κράτος».

Πέρα όμως από το πολιτικό παρασκήνιο, υπάρχει και η ανθρώπινη διάσταση του ζητήματος. Οι Σύριοι πρόσφυγες στην επαρχία Χατάι της Τουρκίας είτε ζουν σε ασφυκτικά και στρατοκρατούμενα στρατόπεδα είτε σε τρώγλες και στάβλους, πληρώνοντας όμως περίπου 300 δολάρια για να τα νοικιάσουν. Διαβάστε σχετικά το οδοιπορικό «Ο αργός θάνατος των προσφύγων του Κιρκάν» που πρωτοδημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών.

Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε το Κέντρο Μετανάστευσης και Πολιτικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Hacettepe και έδωσε στη δημοσιότητα το περασμένο φθινόπωρο ο αναπληρωτής καθηγητής Μουράτ Ερντογάν, μόνο σε 9 νομούς της Τουρκίας δε υπάρχουν Σύριοι πρόσφυγες, ενώ 1,4 εκατομμύρια των προσφύγων διαβιούν εκτός των καταυλισμών. Στην ίδια έρευνα, το 30% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι έχει βοηθήσει με κάποιο τρόπο τους πρόσφυγες, ενώ το 68,3% αδιαφορεί γι’ αυτούς. Το 70,7 % των πολιτών δήλωσε πως η τουρκική οικονομία επηρεάστηκε από το κύμα προσφύγων, την ίδια ώρα που στο κατευθυνόμενο ερώτημα «Χάσατε τη δουλειά σας εξαιτίας των Σύριων» απάντησαν θετικά το 56,1% των ερωτηθέντων, με το ποσοστό να ανεβαίνει στο 68.9% για τους νομούς της Τουρκίας που έχουν βρει καταφύγιο οι πρόσφυγες.

Αλλά αυτή η πραγματικότητα δεν χωρά στο Σουνγκιουρλάρ, όπως και σε κανένα άλλο τηλεοπτικό προϊόν.