Βίαιη ωρίμανση
γράφει ο Κώστας Καναβούρης
Από τη χοντροκομμένη προβοκάτσια για το μεταναστευτικό έως την προσπάθεια ενεργοποίησης του κοινωνικού αυτοματισμού με αφορμή τη νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας στη ΔΕΗ, η απόσταση είναι τεράστια κι όμως αποτελεί μόνο ένα μικρό δείγμα για το πόσα όπλα διαθέτει το συστημικό οπλοστάσιο. Και θα ήταν βέβαια μάταιο να περιμένει κανείς πατριωτική στάση από εκείνους για τους οποίους ο πατριωτισμός ήταν και παραμένει προσοδοφόρο επάγγελμα και τίποτα περαιτέρω. Θα ήταν μάταιο να περιμένει κανείς, την ώρα που η κυβέρνηση διεξάγει μια πολύπλοκη και εξαιρετικά δύσκολη διαπραγμάτευση υπό αφόρητα πιεστικές (χρονικές και οικονομικές) συνθήκες, να σταθούν αρωγοί ή έστω σιωπηλοί παρατηρητές εκείνοι που δημιούργησαν αυτές τις συνθήκες και κάτι παραπάνω: εκείνοι που επένδυσαν πολιτικά σε αυτές τις συνθήκες, αδιαφορώντας αν με αυτό τον τρόπο σπρώχνουν μαζί με τους περίφημους «εταίρους» τη χώρα στην καταστροφή.
Ας το πάρουμε απόφαση. Η κυβέρνηση μπορεί να ελπίζει μόνο στη στήριξη του λαϊκού παράγοντα. Φυσικά, δεν είναι λίγο, είναι το παν. Κι απ' ότι φαίνεται, μέχρι στιγμής την έχει. Ωστόσο, τίποτα δεν είναι δεδομένο. Και η -θριαμβική προς το παρόν- στήριξη της κοινωνίας προς την κυβέρνηση κάθε άλλο παρά δεδομένη μπορεί να θεωρηθεί. Το αντίθετο. Είναι μια στήριξη που κερδίζεται στιγμή προς στιγμή, νομοσχέδιο το νομοσχέδιο, ενέργεια την ενέργεια, στάδιο το στάδιο της διαπραγμάτευσης. Και εδώ -στη διαδικασία στήριξης δηλαδή- δεν υπάρχουν μάχες χαμένες και κερδισμένες. Η μάχη είναι ενιαία και απίστευτα πολύπλοκη και είναι μια μάχη που πρέπει οπωσδήποτε να κερδηθεί. Διαφορετικά, η καταστροφή θα είναι ολοκληρωτική. Ας μην ξεχνάμε ότι η λαϊκή στήριξη προέρχεται από μια κοινωνία κάθε άλλο παρά εύρωστη και ακμαία. Το αντίθετο συμβαίνει: προέρχεται από μια κοινωνία εξουθενωμένη, καθημαγμένη και σε ανθρωπιστική κρίση που ήδη τραβάει πολύ καιρό. Δηλαδή, προέρχεται από μια κοινωνία με τις ηθικές, λογικές και σωματικές της (τρόπον τινά) δυνάμεις στο όριο.
Δεν είναι η κυβέρνηση που δεν έχει χρόνο στη διάθεσή της, είναι η κοινωνία που δεν έχει άλλα περιθώρια και κρατιέται με νύχια και με δόντια στο χείλος του γκρεμού. Αυτό το ξέρει το εγχώριο και διεθνές σύστημα εξουσίας (το ταξικά νικηφόρο σύστημα εξουσίας) με την τεράστια πείρα που διαθέτει. Και με τα μέσα φυσικά που διαθέτει. Αρκεί να σκεφτούμε τις εν πολλοίς αμφίβολης δημοκρατικής νομιμότητας διαδικασίες καθίδρυσης πολλών από τις ποικίλες τεχνοκρατικές δομές της Ε.Ε. για να καταλάβουμε με τι έχουμε να παλέψουμε. Αρκεί να σκεφτούμε ότι ακόμα και θεμελιώδεις δομές, όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μπορεί να μετατραπούν σε off shore εταιρείες της Μέρκελ και του Σόιμπλε χωρίς να παίξει βλέφαρο. Η παραγωγή ισχύος από το σύστημα είναι απείρως μεγαλύτερη από την παραγωγή δημοκρατίας για την οποία έτσι κι αλλιώς, ουδόλως ενδιαφέρεται όπως περίτρανα απέδειξε η ελληνική περίπτωση.
Άλλωστε, η ανθρωπιστική κρίση που κατατρώει τα σπλάχνα της χώρας δεν βασίζεται σε καμιά δημοκρατική νομιμότητα, δεν επιδιώκει τη θεραπεία ουδενός δημοκρατικού «παραπτώματος». Ίσα - ίσα αποτελεί δημοκρατική εκτροπή. Γιατί βέβαια είναι δημοκρατική εκτροπή σε βαθμό υπέρτατου εγκλήματος να αυτοκτονούν στην Ελλάδα και την Ισπανία δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι είτε από χρέη, είτε επειδή τους παίρνουν το σπίτι, είτε από κατάμαυρη απελπισία που οδηγεί σε ακραίες ψυχικές καταστάσεις. Γιατί είναι δημοκρατική εκτροπή να γαυγίζουν έξω από τις πόρτες των ανθρώπων οι λυσσασμένοι αριθμοί και να τους κατατρομοκρατούν έως μυελού οστέων. Γιατί είναι θηριώδης δημοκρατική εκτροπή όταν (με διάφορους αναβαθμούς που αρχίζουν από την εσχάτη πενία του άστεγου και του νεοεπαίτη και φτάνουν μέχρι τη στανική μετανάστευση των νέων), η τεράστια πλειονότητα του κόσμου ζει μια ζωή που δεν επέλεξε, ζει μια ζωή που προέρχεται από πολλές και ποικίλες τερατογενέσεις του συστήματος (ηθικές, λογικές και -ίσως πάνω από όλα- πολιτιστικές) καθώς και από διασταυρώσεις τερατογενέσεων.
Ας μη γελιόμαστε. Την παγίωση της δημοκρατικής εκτροπής σε ολόκληρη την Ευρώπη επιδιώκει με το ελληνικό παράδειγμα ολόκληρο το συστημικό πλέγμα. Θεώρησε ότι θα το κατάφερνε διά του τιμωρητικού δανεισμού που μόνο δανεισμός δεν είναι, αλλά μια ακόμα μέθοδος κλοπής οικονομικών και φυσικών πόρων. Και τώρα που το «παράδειγμα» εξεγέρθηκε στο πείσμα τής κάθε εγχώριας δουλοφροσύνης, της κάθε φοβικής τυφλότητας, πάλι το ίδιο επιδιώκεται από τους φρενιασμένους της οικονομικής αυτονομιμοποίησης: η τιμωρητική ασφυξία της οικονομίας, δηλαδή η σκυλίσια οικονομία της φτώχειας ούτως ώστε η δημοκρατία να καταστεί είδος σε ανεπάρκεια, δηλαδή εμείς οι ίδιοι να μην έχουμε καιρό για δημοκρατία. Με άλλα λόγια, η πλήρης υποταγή, «με το σουγιά στο μέτωπο, με το λουρί στον σβέρκο». Συνεπώς, ο σκληρότατος αγώνας τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό μέτωπο δεν γίνεται για τους αριθμούς, γίνεται με τους αριθμούς για τη δημοκρατία και για την ελεύθερη αυτοδιάθεση της χώρας και του λαού της. Σ' αυτό τον αγώνα δίνει την αμέριστη στήριξή της η κοινωνία. Μόνο που, για να συνεχιστεί θα χρειαστεί μια διπλή βίαιη ωρίμανση. Από τη μία η βίαιη ωρίμανση της κυβέρνησης στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης (σε όλο το εύρος του όρου «ανθρωπιστική»), πράγμα που με τη σειρά του θα συντελέσει, από την άλλη, στη βίαιη ωρίμανση της κοινωνίας, ώστε να αντιληφθεί τον εαυτό της ως ιστορικό υποκείμενο υπέρτατης αξίας και να συμπεριφερθεί αναλόγως.
Αλλά αυτά χρειάζονται μια βασική προϋπόθεση: τη βίαιη ωρίμανση (με άλλους όρους από κείνους που εμπεριέχει η προσφυής προτροπή του Γιάννη Δραγασάκη) της παραγόμενης κομματικής ύλης από τον ΣΥΡΙΖΑ. Όλα τα υπόλοιπα είναι λόγια της πλώρης ενός καραβιού που βρίσκεται στη δίνη του κυκλώνα. Το πλήρωμα βρίσκεται στις θέσεις του. Καλό είναι να πάνε και οι αξιωματικοί στις δικές τους, αντί να καυγαδίζουν στο καρέ των αξιωματικών για τη μορφή και τη σύσταση του κυκλώνα.
Από τη χοντροκομμένη προβοκάτσια για το μεταναστευτικό έως την προσπάθεια ενεργοποίησης του κοινωνικού αυτοματισμού με αφορμή τη νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας στη ΔΕΗ, η απόσταση είναι τεράστια κι όμως αποτελεί μόνο ένα μικρό δείγμα για το πόσα όπλα διαθέτει το συστημικό οπλοστάσιο. Και θα ήταν βέβαια μάταιο να περιμένει κανείς πατριωτική στάση από εκείνους για τους οποίους ο πατριωτισμός ήταν και παραμένει προσοδοφόρο επάγγελμα και τίποτα περαιτέρω. Θα ήταν μάταιο να περιμένει κανείς, την ώρα που η κυβέρνηση διεξάγει μια πολύπλοκη και εξαιρετικά δύσκολη διαπραγμάτευση υπό αφόρητα πιεστικές (χρονικές και οικονομικές) συνθήκες, να σταθούν αρωγοί ή έστω σιωπηλοί παρατηρητές εκείνοι που δημιούργησαν αυτές τις συνθήκες και κάτι παραπάνω: εκείνοι που επένδυσαν πολιτικά σε αυτές τις συνθήκες, αδιαφορώντας αν με αυτό τον τρόπο σπρώχνουν μαζί με τους περίφημους «εταίρους» τη χώρα στην καταστροφή.
Ας το πάρουμε απόφαση. Η κυβέρνηση μπορεί να ελπίζει μόνο στη στήριξη του λαϊκού παράγοντα. Φυσικά, δεν είναι λίγο, είναι το παν. Κι απ' ότι φαίνεται, μέχρι στιγμής την έχει. Ωστόσο, τίποτα δεν είναι δεδομένο. Και η -θριαμβική προς το παρόν- στήριξη της κοινωνίας προς την κυβέρνηση κάθε άλλο παρά δεδομένη μπορεί να θεωρηθεί. Το αντίθετο. Είναι μια στήριξη που κερδίζεται στιγμή προς στιγμή, νομοσχέδιο το νομοσχέδιο, ενέργεια την ενέργεια, στάδιο το στάδιο της διαπραγμάτευσης. Και εδώ -στη διαδικασία στήριξης δηλαδή- δεν υπάρχουν μάχες χαμένες και κερδισμένες. Η μάχη είναι ενιαία και απίστευτα πολύπλοκη και είναι μια μάχη που πρέπει οπωσδήποτε να κερδηθεί. Διαφορετικά, η καταστροφή θα είναι ολοκληρωτική. Ας μην ξεχνάμε ότι η λαϊκή στήριξη προέρχεται από μια κοινωνία κάθε άλλο παρά εύρωστη και ακμαία. Το αντίθετο συμβαίνει: προέρχεται από μια κοινωνία εξουθενωμένη, καθημαγμένη και σε ανθρωπιστική κρίση που ήδη τραβάει πολύ καιρό. Δηλαδή, προέρχεται από μια κοινωνία με τις ηθικές, λογικές και σωματικές της (τρόπον τινά) δυνάμεις στο όριο.
Δεν είναι η κυβέρνηση που δεν έχει χρόνο στη διάθεσή της, είναι η κοινωνία που δεν έχει άλλα περιθώρια και κρατιέται με νύχια και με δόντια στο χείλος του γκρεμού. Αυτό το ξέρει το εγχώριο και διεθνές σύστημα εξουσίας (το ταξικά νικηφόρο σύστημα εξουσίας) με την τεράστια πείρα που διαθέτει. Και με τα μέσα φυσικά που διαθέτει. Αρκεί να σκεφτούμε τις εν πολλοίς αμφίβολης δημοκρατικής νομιμότητας διαδικασίες καθίδρυσης πολλών από τις ποικίλες τεχνοκρατικές δομές της Ε.Ε. για να καταλάβουμε με τι έχουμε να παλέψουμε. Αρκεί να σκεφτούμε ότι ακόμα και θεμελιώδεις δομές, όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μπορεί να μετατραπούν σε off shore εταιρείες της Μέρκελ και του Σόιμπλε χωρίς να παίξει βλέφαρο. Η παραγωγή ισχύος από το σύστημα είναι απείρως μεγαλύτερη από την παραγωγή δημοκρατίας για την οποία έτσι κι αλλιώς, ουδόλως ενδιαφέρεται όπως περίτρανα απέδειξε η ελληνική περίπτωση.
Άλλωστε, η ανθρωπιστική κρίση που κατατρώει τα σπλάχνα της χώρας δεν βασίζεται σε καμιά δημοκρατική νομιμότητα, δεν επιδιώκει τη θεραπεία ουδενός δημοκρατικού «παραπτώματος». Ίσα - ίσα αποτελεί δημοκρατική εκτροπή. Γιατί βέβαια είναι δημοκρατική εκτροπή σε βαθμό υπέρτατου εγκλήματος να αυτοκτονούν στην Ελλάδα και την Ισπανία δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι είτε από χρέη, είτε επειδή τους παίρνουν το σπίτι, είτε από κατάμαυρη απελπισία που οδηγεί σε ακραίες ψυχικές καταστάσεις. Γιατί είναι δημοκρατική εκτροπή να γαυγίζουν έξω από τις πόρτες των ανθρώπων οι λυσσασμένοι αριθμοί και να τους κατατρομοκρατούν έως μυελού οστέων. Γιατί είναι θηριώδης δημοκρατική εκτροπή όταν (με διάφορους αναβαθμούς που αρχίζουν από την εσχάτη πενία του άστεγου και του νεοεπαίτη και φτάνουν μέχρι τη στανική μετανάστευση των νέων), η τεράστια πλειονότητα του κόσμου ζει μια ζωή που δεν επέλεξε, ζει μια ζωή που προέρχεται από πολλές και ποικίλες τερατογενέσεις του συστήματος (ηθικές, λογικές και -ίσως πάνω από όλα- πολιτιστικές) καθώς και από διασταυρώσεις τερατογενέσεων.
Ας μη γελιόμαστε. Την παγίωση της δημοκρατικής εκτροπής σε ολόκληρη την Ευρώπη επιδιώκει με το ελληνικό παράδειγμα ολόκληρο το συστημικό πλέγμα. Θεώρησε ότι θα το κατάφερνε διά του τιμωρητικού δανεισμού που μόνο δανεισμός δεν είναι, αλλά μια ακόμα μέθοδος κλοπής οικονομικών και φυσικών πόρων. Και τώρα που το «παράδειγμα» εξεγέρθηκε στο πείσμα τής κάθε εγχώριας δουλοφροσύνης, της κάθε φοβικής τυφλότητας, πάλι το ίδιο επιδιώκεται από τους φρενιασμένους της οικονομικής αυτονομιμοποίησης: η τιμωρητική ασφυξία της οικονομίας, δηλαδή η σκυλίσια οικονομία της φτώχειας ούτως ώστε η δημοκρατία να καταστεί είδος σε ανεπάρκεια, δηλαδή εμείς οι ίδιοι να μην έχουμε καιρό για δημοκρατία. Με άλλα λόγια, η πλήρης υποταγή, «με το σουγιά στο μέτωπο, με το λουρί στον σβέρκο». Συνεπώς, ο σκληρότατος αγώνας τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό μέτωπο δεν γίνεται για τους αριθμούς, γίνεται με τους αριθμούς για τη δημοκρατία και για την ελεύθερη αυτοδιάθεση της χώρας και του λαού της. Σ' αυτό τον αγώνα δίνει την αμέριστη στήριξή της η κοινωνία. Μόνο που, για να συνεχιστεί θα χρειαστεί μια διπλή βίαιη ωρίμανση. Από τη μία η βίαιη ωρίμανση της κυβέρνησης στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης (σε όλο το εύρος του όρου «ανθρωπιστική»), πράγμα που με τη σειρά του θα συντελέσει, από την άλλη, στη βίαιη ωρίμανση της κοινωνίας, ώστε να αντιληφθεί τον εαυτό της ως ιστορικό υποκείμενο υπέρτατης αξίας και να συμπεριφερθεί αναλόγως.
Αλλά αυτά χρειάζονται μια βασική προϋπόθεση: τη βίαιη ωρίμανση (με άλλους όρους από κείνους που εμπεριέχει η προσφυής προτροπή του Γιάννη Δραγασάκη) της παραγόμενης κομματικής ύλης από τον ΣΥΡΙΖΑ. Όλα τα υπόλοιπα είναι λόγια της πλώρης ενός καραβιού που βρίσκεται στη δίνη του κυκλώνα. Το πλήρωμα βρίσκεται στις θέσεις του. Καλό είναι να πάνε και οι αξιωματικοί στις δικές τους, αντί να καυγαδίζουν στο καρέ των αξιωματικών για τη μορφή και τη σύσταση του κυκλώνα.