Αποσπάσματα από την ραδιοφωνική συνέντευξη που παραχώρησε ο καθηγητής συνταγματικού δικαίου και ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Χρυσόγονος, στο ERTopen 106,7 και τον Δήμητρη Παναγούλη το βράδυ της Τετάρτης 19/10
Ποιο το νόημα της επιδίωξης της Κυβέρνησης να συγκροτήσει το ΕΣΡ για ένα ζήτημα που εκκρεμεί η συνταγματικότητά του στο ΣτΕ;
Το ΕΣΡ έχει μια σειρά αρμοδιοτήτων. Είναι ένα όργανο η ύπαρξη και η λειτουργία του οποίου κατοχυρώνεται στο ίδιο το Σύνταγμα και στη σχετική νομοθεσία κατ’ επέκταση. Άρα δεν είναι ζήτημα να το συγκροτήσουμε απλά για ένα συγκεκριμένο σκοπό, ασχέτως του τι ρόλο θα παίξει τελικά στη διαδικασία των τηλεοπτικών αδειών.
Πρέπει να συγκροτηθεί. Είναι αδιανόητο αυτό το πράγμα που συμβαίνει επί, ουσιαστικά, σχεδόν καμιά δεκαριά χρόνια. Αρχικά να έχει μείνει με τα ίδια πρόσωπα, γιατί δεν μπορούσαν οι πολιτικές δυνάμεις που υπήρχαν τότε φυσικά και με τους τότε κοινοβουλευτικούς συσχετισμούς, να συμφωνήσουν σε πρόσωπα ευρύτερης αποδοχής. Να έχει φτάσει να προεδρεύεται επί 15 χρόνια ίσως από ένα συνταξιούχο αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου ο οποίος έχει φτάσει σε μια ηλικία κοντά στα ενενήντα. Τελικώς να έχουν αφυπηρετήσει τα περισσότερα μέλη και να φτάσει να μην έχει επαρκή αριθμό μελών για να συνεδριάσει καν.
Αυτά τα πράγματα δεν τιμούν τον πολιτικό μας πολιτισμό. Πρέπει να υπάρξει συγκρότηση του ΕΣΡ ούτως ή άλλως. Και βεβαίως θα προσέθετα αν τελοσπάντων οι πολιτικές δυνάμεις δεν μπορούν να συμφωνήσουν ούτε στα στοιχειώδη – που είναι να βρούμε δέκα ανθρώπους μιας ευρύτερης αποδοχής και να συγκροτήσουμε ένα όργανο που έχει έναν υπερκομματικό ρόλο από τη φύση και από την αποστολή του – ας αναθέσουμε στον ΠτΔ μετά την συνταγματική αναθεώρηση που φαντάζομαι ότι επίκειται, αν περνάει ένα εύλογο διάστημα και δεν μπορεί η Διάσκεψη των Προέδρων της βουλής να καταλήξει σε συναίνεση, ας αποφασίζει ο ΠτΔ. Αυτό το πράγμα δεν τιμάει τον πολιτικό και νομικό μας πολιτισμό.
Για το ενδεχόμενο τυχόν επαναφοράς της τροπολογίας Παππά για το άμεσο κλείσιμο τηλεοπτικών σταθμών χωρίς άδεια;
Να αναμένουμε την απόφαση του ΣτΕ και να την σεβαστούμε. Δεν θα πρέπει να υπάρξει προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων γεγονότων πριν εκδοθεί η απόφαση του ΣτΕ. Βέβαια από νομική άποψη δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή αναστολή. Δεν ξέρω τι μπορεί να γίνει αν υπάρξουν νέες αιτήσεις αναστολής από τους σταθμούς κατά διοικητικών πράξεων παύσεως της λειτουργίας τους αλλά αυτή την στιγμή δεν υπάρχει απόφαση αναστολής και συνεπώς ούτε η κυβέρνηση ούτε η βουλή δεσμεύονται στο να ψηφιστεί μια διάταξη η οποία θα επέσπευδε την εφαρμογή για τα κλείσιμο των σταθμών που δεν έχουν άδεια. Αλλά με δεδομένο ότι εκκρεμεί η έκδοση αποφάσεως από το ΣτΕ, νομίζω ότι πολιτικά και ηθικά δεοντολογικό θα ήταν να περιμένουμε για ένα εύλογο διάστημα.
Εάν είναι οξύμωρο στον φερόμενο στον φερόμενο ως υπεύθυνο για τη διαφθορά στο ποδόσφαιρο με εκκρεμότητες απέναντι στη δικαιοσύνη να παραχωρείται μια εκ των τεσσάρων τηλεοπτικών αδειών και να γίνεται λόγος για πάταξη της διαφθοράς στους δύο αυτούς χώρους, των ΜΜΕ και του ποδοσφαίρου:
Δεν θα ήθελα να αναφερθώ σε συγκεκριμένα πρόσωπα, σήμερα μπορεί να είναι το ένα πρόσωπο, αύριο να είναι το άλλο. Η ουσία είναι ότι είναι παράλογο να έχουμε περισσότερα κωλύματα για το δημόσιο υπάλληλο ο οποίος μπορεί να κολλάει χαρτόσημα ας πούμε σε ένα γραφείο που δεν θέλει καμία ουσιαστική αρμοδιότητα και λιγότερα κωλύματα για τον καναλάρχη ο οποίος επηρεάζει την δημόσια ζωή, την πολιτική ζωή, ασχέτως αν ήταν τέσσερις ή να ήταν δέκα και δεκαπέντε.
Όπως και να έχει καταλαβαίνετε ότι ένας τηλεοπτικός σταθμός ασκεί μεγάλη επιρροή στην πολιτική ζωή του τόπου, διαμορφώνει συνειδήσεις, άρα θα πρέπει να υπάρχουν στοιχειώδεις εγγυήσεις και αυτές δεν υπάρχουν σήμερα και πρέπει να προστεθούν με τροποποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας (…) διαφορετικά κινδυνεύουμε να παραδώσουμε το τηλεοπτικό τοπίο στο οργανωμένο έγκλημα. Δεν μιλάω γενικώς για καταδίκη για οποιοδήποτε αδίκημα, μιλάω για καταδίκη για συγκεκριμένα σοβαρότατα αδικήματα, διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης, ανθρωποκτονίες, ναρκωτικά, απιστία ή απάτη εις βάρος του δημοσίου σε βαθμό κακουργήματος κ.ο.κ.
Με αυτές τις συνθήκες μπορούμε να μιλάμε για πάταξη της διαφθοράς στον χώρο των ΜΜΕ;
Πρέπει να γίνουν περισσότερα.
Για το 2Ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ και εάν αυτό σηματοδότησε την πλήρη κομματική νομιμοποίηση της μνημονιακής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ:
Είναι μια πολιτική οδυνηρή, δεν υπάρχει αμφιβολία, είναι μια πολιτική επιβεβλημένη έξωθεν η οποία σε πολλά ζητήματα δεν ωφελεί μακροπρόθεσμα τον τόπο. Αλλά πρέπει να καταλάβουμε ότι για να μπορέσουμε να την ανατρέψουμε την μνημονιακή πολιτική της λιτότητας και να μπορέσουμε να χαράξουμε αναπτυξιακές πολιτικές που θα μπορέσουν να ωφελήσουν περισσότερο τον τόπο χρειάζονται προϋποθέσεις οι οποίες αφορούν κι εμάς. Δεν αφορούν μόνο τους ξένους και την απόκρουση των πιέσεων των ξένων ούτε μπορεί να επιτευχθεί η απόκρουση των πιέσεων των ξένων μόνο με τα λόγια.
Είναι εύκολο να λες λόγια, είναι εύκολο να κάνεις μεγάλες διακηρύξεις για αντίσταση στα μνημόνια, οι οποίες εν πολλοίς είναι και ανέξοδες όταν βρίσκεσαι στην αντιπολίτευση αλλά για να μπορέσεις να αποκρούσεις τουλάχιστον τις πιο ακραίες απαιτήσεις των δανειστών πρέπει να έχεις προϋποθέσεις ανατάσσοντας παθογένειες δεκαετιών οι οποίες μας οδήγησαν εδώ που φτάσαμε.
Αυτό να το αντιληφθούμε ως αυτοκριτική διότι στο παρελθόν ως ΣΥΡΙΖΑ ακολουθούσε αυτή την καταγγελτική και «ανέξοδη» όπως την χαρακτηρίσατε, πολιτική;
Ας πούμε ότι είναι και αυτοκριτική αν και σε ό,τι με αφορά εγώ δεν είχα υιοθετήσει πολύ υψηλούς τόνους αλλά εν πάση περιπτώσει η ουσία είναι τώρα η παρελθοντολογία δεν ωφελεί. (…) Πρέπει να δούμε το μέλλον της χώρας μας χαμηλώνοντας όλοι τους τόνους της πολιτικής αντιπαράθεσης και εξετάζοντας την ουσία των ζητημάτων.
Δεν μιλάω για οικουμενικές κυβερνήσεις ή άλλα τέτοια τα οποία είναι ουτοπικά και επίσης δεν θα βοηθούσαν. Μιλάω για ένα πιο ουσιαστικό διάλογο μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων και για επίτευξη συναινέσεων σε κάποια επιμέρους στα οποία μπορούν να επιτευχθούν συναινέσεις.
Για το ζήτημα της ρύθμισης του χρέους:
Θα είναι ευκταίο, πιέζουμε όσο γίνεται και εμείς οι ευρωβουλευτές. Έχει γίνει ευρέως αντιληπτό ότι χρειάζεται περαιτέρω ελάφρυνση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν και σημαντικές εστίες αντίδρασης, άρα, για να σας πώ την αλήθεια, δεν είμαι αισιόδοξος ότι θα μπορέσουν να εφαρμοστούν μέτρα μείωσης τους χρέους άμεσα.
Εάν αυτό θα οδηγήσει σε πολιτικές εξελίξεις λόγω της τοποθέτησης του πρωθυπουργού στο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ότι «ολιγωρίες και μεταθέσεις δεν θα γίνουν αποδεκτές»;
Εμείς πρέπει να πιέζουμε και να το διεκδικούμε και καλώς μιλάει ο πρωθυπουργός και προσπαθεί αλλά για να έχουμε και μια ρεαλιστική εκτίμηση εγώ θα ήμουν ευχαριστημένος αν είχαμε, όχι έναρξη εφαρμογής των μεσοπρόθεσμων μέτρων στις αρχές του 2017 ας πούμε, αν είχαμε έναρξη εφαρμογής έστω και στις αρχές του 2018 αλλά τουλάχιστον να μας πουν από τώρα ποια θα είναι ακριβώς τα μέτρα αυτά, τι αποτέλεσμα θα έχουν ούτως ώστε οι αγορές να πάρουν το μήνυμα ότι αρχίζει να ομαλοποιείται η κατάσταση.
Για την ραγδαία άνοδο ακροδεξιών και ευρωφοβικών κομμάτων στην Ευρώπη και για ενδεχόμενες ευθύνες του ΣΥΡΙΖΑ στο φαινόμενο αυτό;
Στην Ελλάδα δεν παρατηρείται άνοδος της ακροδεξιάς μετά την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, το αντίθετο ισχύει. Η Χρυσή Αυγή στις ευρωεκλογές του 2014 είχε φτάσει κοντά στο 9,5%, στις εκλογές του 2015 και τον Ιανουάριο και τον Σεπτέμβριο ήταν αρκετά πιο κάτω. Συνεπώς προς το παρόν ευτυχώς, δεν παρατηρείται τέτοια τάση.
Αν υπάρξει στο μέλλον κανείς δεν μπορεί να το εγγυηθεί αλλά θέλω να ελπίζω ότι σε μία χώρα η οποία βίωσε με τον πιο οδυνηρό τρόπο τις συνέπειες και του ναζισμού και θα έλεγα και της στρατιωτικής δικτατορίας όπου χάσαμε τη μισή Κύπρο, θα έπρεπε να είναι φανερό στο μέσο λογικό άνθρωπο ότι όλα αυτά δεν αποτελούν λύσεις σε κανένα πρόβλημα και ότι αντιθέτως επιδεινώνουν τα όποια προβλήματα μπορεί να υπάρχουν σήμερα.
Από εκεί και πέρα στο ευρωπαϊκό επίπεδο το ζήτημα έχει άλλη διάσταση διότι στην Ευρώπη δεν είναι τόσο άνοδος του νεοναζισμού , να το πω έτσι, που υπήρξε στην Ελλάδα. Στην Ευρώπη είναι άνοδος εθνικιστικών ξενοφοβικών ρευμάτων. Δηλαδή η κα Λεπέν ας πούμε δεν έχει σκοπό να καταργήσει την κοινοβουλευτική δημοκρατία, το ημιπροεδρικό σύστημα στην Γαλλία, έχει σκοπό απλώς να αποσπάσει την Γαλλία από την Ε.Ε. Θα έλεγα τηρουμένων των αναλογιών ότι το αντίστοιχο της κας Λεπέν στην Ελλάδα θα το έβλεπα περισσότερο στο ΛΑ.Ο.Σ. του κ.Καρατζαφέρη παρά στη Χρυσή Αυγή.
{…} Όλα αυτά γίνονται αισθητά στη σύνθεση του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου όπου βλέπει κανείς περίπου το ένα τέταρτο των μελών του να ανήκουν σε κόμματα ευρωφοβικά, στον έναν ή στον άλλο βαθμό.
Συνεπώς οι αντιδράσεις για την πορεία που έχει πάρει η ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι αισθητές. Δύσκολα εκτιμώ θα μπορέσει να παραμείνει η Ευρώπη στη σημερινή της μορφή, έστω και χωρίς τη Βρετανία, σε μακρό χρονικό διάστημα.
Το ΕΣΡ έχει μια σειρά αρμοδιοτήτων. Είναι ένα όργανο η ύπαρξη και η λειτουργία του οποίου κατοχυρώνεται στο ίδιο το Σύνταγμα και στη σχετική νομοθεσία κατ’ επέκταση. Άρα δεν είναι ζήτημα να το συγκροτήσουμε απλά για ένα συγκεκριμένο σκοπό, ασχέτως του τι ρόλο θα παίξει τελικά στη διαδικασία των τηλεοπτικών αδειών.
Πρέπει να συγκροτηθεί. Είναι αδιανόητο αυτό το πράγμα που συμβαίνει επί, ουσιαστικά, σχεδόν καμιά δεκαριά χρόνια. Αρχικά να έχει μείνει με τα ίδια πρόσωπα, γιατί δεν μπορούσαν οι πολιτικές δυνάμεις που υπήρχαν τότε φυσικά και με τους τότε κοινοβουλευτικούς συσχετισμούς, να συμφωνήσουν σε πρόσωπα ευρύτερης αποδοχής. Να έχει φτάσει να προεδρεύεται επί 15 χρόνια ίσως από ένα συνταξιούχο αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου ο οποίος έχει φτάσει σε μια ηλικία κοντά στα ενενήντα. Τελικώς να έχουν αφυπηρετήσει τα περισσότερα μέλη και να φτάσει να μην έχει επαρκή αριθμό μελών για να συνεδριάσει καν.
Αυτά τα πράγματα δεν τιμούν τον πολιτικό μας πολιτισμό. Πρέπει να υπάρξει συγκρότηση του ΕΣΡ ούτως ή άλλως. Και βεβαίως θα προσέθετα αν τελοσπάντων οι πολιτικές δυνάμεις δεν μπορούν να συμφωνήσουν ούτε στα στοιχειώδη – που είναι να βρούμε δέκα ανθρώπους μιας ευρύτερης αποδοχής και να συγκροτήσουμε ένα όργανο που έχει έναν υπερκομματικό ρόλο από τη φύση και από την αποστολή του – ας αναθέσουμε στον ΠτΔ μετά την συνταγματική αναθεώρηση που φαντάζομαι ότι επίκειται, αν περνάει ένα εύλογο διάστημα και δεν μπορεί η Διάσκεψη των Προέδρων της βουλής να καταλήξει σε συναίνεση, ας αποφασίζει ο ΠτΔ. Αυτό το πράγμα δεν τιμάει τον πολιτικό και νομικό μας πολιτισμό.
Για το ενδεχόμενο τυχόν επαναφοράς της τροπολογίας Παππά για το άμεσο κλείσιμο τηλεοπτικών σταθμών χωρίς άδεια;
Να αναμένουμε την απόφαση του ΣτΕ και να την σεβαστούμε. Δεν θα πρέπει να υπάρξει προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων γεγονότων πριν εκδοθεί η απόφαση του ΣτΕ. Βέβαια από νομική άποψη δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή αναστολή. Δεν ξέρω τι μπορεί να γίνει αν υπάρξουν νέες αιτήσεις αναστολής από τους σταθμούς κατά διοικητικών πράξεων παύσεως της λειτουργίας τους αλλά αυτή την στιγμή δεν υπάρχει απόφαση αναστολής και συνεπώς ούτε η κυβέρνηση ούτε η βουλή δεσμεύονται στο να ψηφιστεί μια διάταξη η οποία θα επέσπευδε την εφαρμογή για τα κλείσιμο των σταθμών που δεν έχουν άδεια. Αλλά με δεδομένο ότι εκκρεμεί η έκδοση αποφάσεως από το ΣτΕ, νομίζω ότι πολιτικά και ηθικά δεοντολογικό θα ήταν να περιμένουμε για ένα εύλογο διάστημα.
Εάν είναι οξύμωρο στον φερόμενο στον φερόμενο ως υπεύθυνο για τη διαφθορά στο ποδόσφαιρο με εκκρεμότητες απέναντι στη δικαιοσύνη να παραχωρείται μια εκ των τεσσάρων τηλεοπτικών αδειών και να γίνεται λόγος για πάταξη της διαφθοράς στους δύο αυτούς χώρους, των ΜΜΕ και του ποδοσφαίρου:
Δεν θα ήθελα να αναφερθώ σε συγκεκριμένα πρόσωπα, σήμερα μπορεί να είναι το ένα πρόσωπο, αύριο να είναι το άλλο. Η ουσία είναι ότι είναι παράλογο να έχουμε περισσότερα κωλύματα για το δημόσιο υπάλληλο ο οποίος μπορεί να κολλάει χαρτόσημα ας πούμε σε ένα γραφείο που δεν θέλει καμία ουσιαστική αρμοδιότητα και λιγότερα κωλύματα για τον καναλάρχη ο οποίος επηρεάζει την δημόσια ζωή, την πολιτική ζωή, ασχέτως αν ήταν τέσσερις ή να ήταν δέκα και δεκαπέντε.
Όπως και να έχει καταλαβαίνετε ότι ένας τηλεοπτικός σταθμός ασκεί μεγάλη επιρροή στην πολιτική ζωή του τόπου, διαμορφώνει συνειδήσεις, άρα θα πρέπει να υπάρχουν στοιχειώδεις εγγυήσεις και αυτές δεν υπάρχουν σήμερα και πρέπει να προστεθούν με τροποποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας (…) διαφορετικά κινδυνεύουμε να παραδώσουμε το τηλεοπτικό τοπίο στο οργανωμένο έγκλημα. Δεν μιλάω γενικώς για καταδίκη για οποιοδήποτε αδίκημα, μιλάω για καταδίκη για συγκεκριμένα σοβαρότατα αδικήματα, διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης, ανθρωποκτονίες, ναρκωτικά, απιστία ή απάτη εις βάρος του δημοσίου σε βαθμό κακουργήματος κ.ο.κ.
Με αυτές τις συνθήκες μπορούμε να μιλάμε για πάταξη της διαφθοράς στον χώρο των ΜΜΕ;
Πρέπει να γίνουν περισσότερα.
Για το 2Ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ και εάν αυτό σηματοδότησε την πλήρη κομματική νομιμοποίηση της μνημονιακής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ:
Είναι μια πολιτική οδυνηρή, δεν υπάρχει αμφιβολία, είναι μια πολιτική επιβεβλημένη έξωθεν η οποία σε πολλά ζητήματα δεν ωφελεί μακροπρόθεσμα τον τόπο. Αλλά πρέπει να καταλάβουμε ότι για να μπορέσουμε να την ανατρέψουμε την μνημονιακή πολιτική της λιτότητας και να μπορέσουμε να χαράξουμε αναπτυξιακές πολιτικές που θα μπορέσουν να ωφελήσουν περισσότερο τον τόπο χρειάζονται προϋποθέσεις οι οποίες αφορούν κι εμάς. Δεν αφορούν μόνο τους ξένους και την απόκρουση των πιέσεων των ξένων ούτε μπορεί να επιτευχθεί η απόκρουση των πιέσεων των ξένων μόνο με τα λόγια.
Είναι εύκολο να λες λόγια, είναι εύκολο να κάνεις μεγάλες διακηρύξεις για αντίσταση στα μνημόνια, οι οποίες εν πολλοίς είναι και ανέξοδες όταν βρίσκεσαι στην αντιπολίτευση αλλά για να μπορέσεις να αποκρούσεις τουλάχιστον τις πιο ακραίες απαιτήσεις των δανειστών πρέπει να έχεις προϋποθέσεις ανατάσσοντας παθογένειες δεκαετιών οι οποίες μας οδήγησαν εδώ που φτάσαμε.
Αυτό να το αντιληφθούμε ως αυτοκριτική διότι στο παρελθόν ως ΣΥΡΙΖΑ ακολουθούσε αυτή την καταγγελτική και «ανέξοδη» όπως την χαρακτηρίσατε, πολιτική;
Ας πούμε ότι είναι και αυτοκριτική αν και σε ό,τι με αφορά εγώ δεν είχα υιοθετήσει πολύ υψηλούς τόνους αλλά εν πάση περιπτώσει η ουσία είναι τώρα η παρελθοντολογία δεν ωφελεί. (…) Πρέπει να δούμε το μέλλον της χώρας μας χαμηλώνοντας όλοι τους τόνους της πολιτικής αντιπαράθεσης και εξετάζοντας την ουσία των ζητημάτων.
Δεν μιλάω για οικουμενικές κυβερνήσεις ή άλλα τέτοια τα οποία είναι ουτοπικά και επίσης δεν θα βοηθούσαν. Μιλάω για ένα πιο ουσιαστικό διάλογο μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων και για επίτευξη συναινέσεων σε κάποια επιμέρους στα οποία μπορούν να επιτευχθούν συναινέσεις.
Για το ζήτημα της ρύθμισης του χρέους:
Θα είναι ευκταίο, πιέζουμε όσο γίνεται και εμείς οι ευρωβουλευτές. Έχει γίνει ευρέως αντιληπτό ότι χρειάζεται περαιτέρω ελάφρυνση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν και σημαντικές εστίες αντίδρασης, άρα, για να σας πώ την αλήθεια, δεν είμαι αισιόδοξος ότι θα μπορέσουν να εφαρμοστούν μέτρα μείωσης τους χρέους άμεσα.
Εάν αυτό θα οδηγήσει σε πολιτικές εξελίξεις λόγω της τοποθέτησης του πρωθυπουργού στο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ότι «ολιγωρίες και μεταθέσεις δεν θα γίνουν αποδεκτές»;
Εμείς πρέπει να πιέζουμε και να το διεκδικούμε και καλώς μιλάει ο πρωθυπουργός και προσπαθεί αλλά για να έχουμε και μια ρεαλιστική εκτίμηση εγώ θα ήμουν ευχαριστημένος αν είχαμε, όχι έναρξη εφαρμογής των μεσοπρόθεσμων μέτρων στις αρχές του 2017 ας πούμε, αν είχαμε έναρξη εφαρμογής έστω και στις αρχές του 2018 αλλά τουλάχιστον να μας πουν από τώρα ποια θα είναι ακριβώς τα μέτρα αυτά, τι αποτέλεσμα θα έχουν ούτως ώστε οι αγορές να πάρουν το μήνυμα ότι αρχίζει να ομαλοποιείται η κατάσταση.
Για την ραγδαία άνοδο ακροδεξιών και ευρωφοβικών κομμάτων στην Ευρώπη και για ενδεχόμενες ευθύνες του ΣΥΡΙΖΑ στο φαινόμενο αυτό;
Στην Ελλάδα δεν παρατηρείται άνοδος της ακροδεξιάς μετά την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, το αντίθετο ισχύει. Η Χρυσή Αυγή στις ευρωεκλογές του 2014 είχε φτάσει κοντά στο 9,5%, στις εκλογές του 2015 και τον Ιανουάριο και τον Σεπτέμβριο ήταν αρκετά πιο κάτω. Συνεπώς προς το παρόν ευτυχώς, δεν παρατηρείται τέτοια τάση.
Αν υπάρξει στο μέλλον κανείς δεν μπορεί να το εγγυηθεί αλλά θέλω να ελπίζω ότι σε μία χώρα η οποία βίωσε με τον πιο οδυνηρό τρόπο τις συνέπειες και του ναζισμού και θα έλεγα και της στρατιωτικής δικτατορίας όπου χάσαμε τη μισή Κύπρο, θα έπρεπε να είναι φανερό στο μέσο λογικό άνθρωπο ότι όλα αυτά δεν αποτελούν λύσεις σε κανένα πρόβλημα και ότι αντιθέτως επιδεινώνουν τα όποια προβλήματα μπορεί να υπάρχουν σήμερα.
Από εκεί και πέρα στο ευρωπαϊκό επίπεδο το ζήτημα έχει άλλη διάσταση διότι στην Ευρώπη δεν είναι τόσο άνοδος του νεοναζισμού , να το πω έτσι, που υπήρξε στην Ελλάδα. Στην Ευρώπη είναι άνοδος εθνικιστικών ξενοφοβικών ρευμάτων. Δηλαδή η κα Λεπέν ας πούμε δεν έχει σκοπό να καταργήσει την κοινοβουλευτική δημοκρατία, το ημιπροεδρικό σύστημα στην Γαλλία, έχει σκοπό απλώς να αποσπάσει την Γαλλία από την Ε.Ε. Θα έλεγα τηρουμένων των αναλογιών ότι το αντίστοιχο της κας Λεπέν στην Ελλάδα θα το έβλεπα περισσότερο στο ΛΑ.Ο.Σ. του κ.Καρατζαφέρη παρά στη Χρυσή Αυγή.
{…} Όλα αυτά γίνονται αισθητά στη σύνθεση του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου όπου βλέπει κανείς περίπου το ένα τέταρτο των μελών του να ανήκουν σε κόμματα ευρωφοβικά, στον έναν ή στον άλλο βαθμό.
Συνεπώς οι αντιδράσεις για την πορεία που έχει πάρει η ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι αισθητές. Δύσκολα εκτιμώ θα μπορέσει να παραμείνει η Ευρώπη στη σημερινή της μορφή, έστω και χωρίς τη Βρετανία, σε μακρό χρονικό διάστημα.