Η πιο θεαματική θερινή -αν όχι ετήσια- βροχή από «πεφταστέρια», οι διάττοντες Περσείδες, θα κορυφωθούν το βράδυ της Κυριακής 12 Αυγούστου προς τα χαράματα της Δευτέρας, στο νυχτερινό ουρανό της χώρας μας και γενικότερα του βορείου ημισφαιρίου.

Επειδή, μάλιστα, υπάρχει Νέα Σελήνη στις 11 Αυγούστου, δηλαδή το φεγγάρι θα απουσιάζει από τον ουρανό, ο οποίος θα είναι σκοτεινός, θα είναι ευκολότερο να παρατηρήσει κανείς τα φετινά «πεφταστέρια», που θα ανταμείψουν όσους ξενυχτήσουν για να τα δουν (με αναμενόμενο ρυθμό 60 έως 70 την ώρα).

Οι Περσείδες είναι μια από τις πιο εντυπωσιακές βροχές διαττόντων του έτους, καθώς τα «πεφταστέρια» τους είναι γρήγορα και φωτεινά, διαθέτοντας συνήθως μακριές πύρινες «ουρές». Σύμφωνα με τη NASA, το ρεκόρ τους ήταν το 1993, όταν είχαν καταγραφεί περίπου 300 μετέωρα την ώρα, ενώ και πέρυσι έφθασαν κατά τόπους έως τα 200 μετέωρα την ώρα.

Εμφανίζονται σε όλα σχεδόν τα σημεία του ουρανού και όχι σε ένα συγκεκριμένο, μολονότι φαίνεται να προέρχονται κυρίως από τα βόρεια-βορειοανατολικά, από την περιοχή του αστερισμού του Περσέα, από όπου πήραν και το όνομά τους.

Τα μετέωρα αρχίζουν να πέφτουν αραιά από τις 17 Ιουλίου περίπου, πυκνώνουν σταδιακά και διαρκούν έως τις 24 Αυγούστου. Μετά τα μεσάνυχτα και όσο πιο κοντά στην ώρα που χαράζει, τόσο πιθανότερο είναι να δει κανείς με γυμνά μάτια τα συγκεκριμένα «πεφταστέρια» οπουδήποτε στον ουρανό.

Οι Περσείδες -που καταγράφηκαν για πρώτη φορά από κινέζους αστρονόμους το 36 μ.Χ. - προκαλούνται από τα σωματίδια σκόνης που αφήνει πίσω της η τεράστια ουρά, μήκους δεκάδων εκατομμυρίων χιλιομέτρων, του κομήτη 109Ρ/Σουίφτ-Τατλ, που διασταυρώνεται με την τροχιά της Γης. Ο κομήτης, ο οποίος ανακαλύφθηκε το 1862 από τους αστρονόμους Λιούις Σουίφτ και Χόρας Τατλ (των οποίων φέρει το όνομα), διαθέτει ένα τεράστιο πυρήνα διαμέτρου περίπου 26 χιλιομέτρων, πολύ μεγαλύτερο από τον αστεροειδή με διάμετρο δέκα χιλιομέτρων, ο οποίος έπεσε στη Γη πριν από 66 εκατ. χρόνια και εξαφάνισε τους δεινόσαυρους.

Ο κομήτης 109Ρ/Σουίφτ-Τατλ είναι το μεγαλύτερο γνωστό ουράνιο σώμα που περνάει από τη Γη κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Για τελευταία φορά εισήλθε στην εσωτερική περιοχή του ηλιακού μας συστήματος το Δεκέμβριο του 1992, ενώ χρειάζεται περίπου 133 χρόνια για να πραγματοποιήσει μια πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο. Σήμερα βρίσκεται σε απόσταση σχεδόν πέντε δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων και το επόμενο κοντινό πέρασμα του από τη Γη αναμένεται το 2126, ενώ δεν φαίνεται να αποτελεί απειλή για τον πλανήτη μας στο προβλέψιμο μέλλον.

Τα μετέωρα, που συνήθως έχουν βάρος μικρότερο από ένα γραμμάριο, εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα με ταχύτητα σχεδόν 60 χλμ. το δευτερόλεπτο και αναφλέγονται σε ύψος περίπου 100 χλμ., οπότε και αρχίζουν να γίνονται ορατά από τους παρατηρητές. Καθώς πλησιάζουν προς το έδαφος με μεγάλη ταχύτητα, διαλύονται από την τριβή και την υπερθέρμανση (1.650 βαθμοί Κελσίου), αφήνοντας πίσω τους φωτεινά ίχνη.

Το «κλειδί», σύμφωνα με τους ειδικούς, για να δει κανείς -ακόμη και να φωτογραφήσει- μια βροχή διαττόντων, είναι το οπτικό πεδίο του να περιλαμβάνει ένα όσο γίνεται μεγαλύτερο τμήμα σκοτεινού ουρανού. Και ασφαλώς να έχει ελεύθερο χρόνο και υπομονή, καθώς μπορεί να χρειασθεί να περιμένει.







ΑΠΕ

Η πρώτη βροχή από «πεφταστέρια» της άνοιξης, οι Λυρίδες, έκαναν ήδη την εμφάνισή τους στον ουρανό του βορείου ημισφαιρίου, στο οποίο ανήκει και η Ελλάδα.

Οι πτώσεις των διαττόντων αστέρων θα κορυφωθούν το βράδυ του Σαββάτου προς χαράματα της Κυριακής 23 Απριλίου, ενώ θα είναι ορατές έως τις 25 του μήνα, εφόσον ο καιρός επιτρέψει τις νυχτερινές παρατηρήσεις.

Οι Λυρίδες θεωρούνται μια μέση «βροχή» και στο αποκορύφωμά τους υπολογίζεται ότι εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα και πυρακτώνονται μέχρι 20 μετέωρα ανά ώρα με ταχύτητα έως 50 χιλιομέτρων. Οι Λυρίδες μερικές φορές δημιουργούν φωτεινά πεφταστέρια με μακριές ουρές, οι οποίες παραμένουν ορατές στον ουρανό επί αρκετά δευτερόλεπτα. Κάποιες χρονιές, τα «πεφταστέρια» τους έφθασαν ακόμη και τα 100 ανά ώρα.

Η συγκεκριμένη βροχή διαττόντων, η οποία καταγράφηκε για πρώτη φορά το 687 π.Χ. από τους Κινέζους, φαινομενικά προέρχεται από τον αστερισμό της Λύρας, από όπου πήρε το όνομά της, και ιδίως από τον αστέρα Βέγα ('Αλφα Λύρας), ο οποίος είναι το πιο λαμπρό άστρο του συγκεκριμένου αστερισμού και το δεύτερο φωτεινότερο άστρο του νυχτερινού ουρανού του βορείου ημισφαιρίου.

Η πραγματική όμως πηγή προέλευσης είναι ο κομήτης C/1861 G1 «Θάτσερ», τον οποίο ανακάλυψε το 1861 ο Αμερικανός Α.Θάτσερ. Ο κομήτης αφήνει στο πέρασμά του μια μακριά ουρά σκόνης και σωματιδίων, η οποία διασταυρώνεται κάθε χρόνο με την τροχιά του πλανήτη μας. Ο κομήτης θα ξαναπεράσει πολύ κοντά από τη Γη το 2276, καθώς η τροχιά του γύρω από τον Ήλιο διαρκεί περίπου 415 χρόνια. Τα απομεινάρια από την ουρά του κομήτη, μετά το τελευταίο κοντινό πέρασμά του κατά τον 19ο αιώνα, αιωρούνται ακόμα στο διάστημα και συνεχίζουν να προκαλούν τη «βροχή» των Λυρίδων κάθε χρόνο.







ΑΠΕ

Μια ακόμα βροχή από «πεφταστέρια», οι Ωριωνίδες, βρέθηκαν στο μέγιστο σημείο τους σήμερα τα χαράματα και θα συνεχίσουν την κορύφωσή τους και την αποψινή βραδιά, τόσο στο βόρειο ημισφαίριο που περιλαμβάνει και την Ελλάδα, όσο και στο νότιο.

 

Τα συγκεκριμένα «πεφταστέρια» θεωρούνται από τα πιο φωτεινά και γρήγορα, καθώς συνήθως κινούνται με μεγάλη ταχύτητα έως 67 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο και αφήνουν έντονα ίχνη στον ουρανό. Όμως το μεγάλο φεγγάρι, λόγω της πανσελήνου της 18ης Οκτωβρίου, θα δυσκολέψει την παρατήρηση των μετεώρων, με συνέπεια οι ξενύχτηδες να δουν λίγους μόνο διάττοντες.

 

Οι Ωριωνίδες, που κάθε χρόνο ξεκινούν περίπου στα μέσα Οκτωβρίου και διαρκούν έως το τέλος του μήνα, πήραν το όνομά τους επειδή φαίνεται να προέρχονται από τον αστερισμό του Ωρίωνα ή λίγο πιο βόρεια από το μεγάλο άστρο Μπετελγκέζ.

 

Δημιουργούνται από υλικά που έχει αφήσει πίσω του ο διάσημος κομήτης του Χάλεϊ, ο οποίος περνάει από τη «γειτονιά» της Γης κάθε 76 χρόνια. Η τελευταία φορά που έγινε ορατός, ήταν το 1986 και η επόμενη θα είναι το 2061.