ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΕΚΟΥΡΑΣ
Διεθνής Ημέρα κατά της Ομοφοβίας, Τρανσφοβίας η 17η Μαΐου εστιάζει στην ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης για τις διακρίσεις που βιώνουν τα άτομα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Η επιλογή της 17ης Μαΐου σχετίζεται με την απόφαση του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας της 17ης Μαΐου 1990 να μην θεωρείται ασθένεια η ομοφυλοφιλία.
Η οργάνωση ILGA – Europe, δημοσίευσε τον ετήσιο χάρτη με την κατάταξη των 49 χωρών με βάση τις ΛΟΑΤΚΙ+ νομοθεσίες και τα δικαιώματα της κάθε χώρας, με την Μάλτα να καταλαμβάνει για ένατη συνεχόμενη χρονιά την πρώτη θέση.
Όπως αναφέρει η οργάνωση, ο χάρτης δείχνει πως ενώ πολλοί ακροδεξιοί ηγέτες ανά την Ευρώπη επιτίθενται στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, θέλοντας έτσι να διχάσουν και να κερδίσουν ψηφοφόρους, ορισμένες χώρες δείχνουν μια σημαντική βούληση να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους για την προώθηση και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων.
Σύμφωνα με τη Διευθύντρια της ILGA-Europe, Katrin Hugendubel, «σε ολόκληρη την Ευρώπη, τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα γίνονται στόχος ρητορικής μίσους και βίας και τα ανθρώπινα δικαιώματά τους υπονομεύονται σημαντικά, ωστόσο βλέπουμε ακόμα πάρα πολλές χώρες σε όλη την περιοχή να κωλυσιεργούν στην προώθηση της νομικής προστασίας και να μην ανανεώνουν τις δεσμεύσεις τους μέσω εθνικών στρατηγικών και σχεδίων δράσης. Αυτή η μη ανάληψη δράσης είναι επικίνδυνη, καθώς χωρίς κατάλληλη νομοθεσία για την προστασία των μειονοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, θα είναι πολύ εύκολο για τις νεοεκλεγμένες κυβερνήσεις να υπονομεύσουν γρήγορα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία».
Ο χάρτης ωστόσο δείχνει σύμφωνα με την οργάνωση ότι ορισμένες κυβερνήσεις ανταποκρίνονται στην κατανόηση αυτού του ζητήματος, σε μια χρονιά με 30 και πλέον εκλογές σε ολόκληρη την περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των εκλογών της ΕΕ τον επόμενο μήνα.
Όπως σημειώνεται, η Ελλάδα, η Γερμανία, η Ισλανδία, η Εσθονία και το Λιχτενστάιν έκαναν μερικά από τα μεγαλύτερα άλματα στην κατάταξη του Χάρτη. Τόσο η Εσθονία όσο και η Ελλάδα τροποποίησαν τους νόμους τους για να επιτρέψουν στα ομόφυλα ζευγάρια να παντρεύονται και να υιοθετούν παιδιά, η Ελλάδα κάλυψε ορισμένα κενά στη νομοθεσία της κατά των διακρίσεων και το Λιχτενστάιν επέκτεινε τα δικαιώματα υιοθεσίας στα ομόφυλα ζευγάρια.
Επίσης, η Γερμανία, απαγόρευσε τα εγκλήματα μίσους με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου. Άλλες χώρες που νομοθετούν κατά των εγκλημάτων μίσους είναι η Βουλγαρία, η Ισλανδία (η οποία ανέβηκε στο Νο2 της κατάταξης) και η Σλοβενία. Απαγορεύσεις των «θεραπειών μεταστροφής», οι οποίες επίσης ασκούν βία κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, ενώ θεωρούνται βασανιστήριο, θεσπίστηκαν στο Βέλγιο, την Κύπρο, την Ισλανδία, τη Νορβηγία και την Πορτογαλία.
Οι περισσότερες χώρες που βρίσκονται σε διαδικασία ένταξης στην ΕΕ (Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κοσσυφοπέδιο, Μολδαβία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Σερβία, Ουκρανία) καθυστερούν να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους, καθυστερώντας την εισαγωγή σχετικής νομοθεσίας και θέτοντας έτσι τους πολίτες τους όλο και περισσότερο σε κίνδυνο.
Σύμφωνα με τον εκτελεστικό διευθυντή της ILGA-Europe, Chaber: «Η ΕΕ πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή όχι μόνο στην αύξηση της πολιτικής ρητορικής μίσους κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, αλλά και σε νέα εργαλεία καταπίεσης, όπως η ποινικοποίηση ενός ολόκληρου τμήματος του πληθυσμού της χώρας από τη Ρωσία. Οι προσπάθειες διαίρεσης και αποπροσανατολισμού από τα εδραιωμένα αυταρχικά καθεστώτα διαρρέουν περαιτέρω σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σε μια εποχή όπου οι εκλογές θα μπορούσαν να ωθήσουν την Ευρώπη στα χέρια ηγετών που επιθυμούν να διαμορφώσουν μια ριζοσπαστική δεξιά και αντιδημοκρατική Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ευρώπη χρειάζεται ισχυρότερους νόμους και πολιτικές για την προστασία των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Χωρίς αυτές, δεν μπορούμε να μιλάμε για ασφάλεια ή για κράτος δικαίου και δημοκρατία».
Οι πρώτοι και οι τελευταίοι της λίστας
Όπως προαναφέρθηκε, με ποσοστό 88%, η Μάλτα βρίσκεται στην πρώτη θέση του συγκεκριμένου χάρτη.
Με 83 βαθμούς, η Ισλανδία ανέβηκε στη δεύτερη θέση, με άνοδο τριών θέσεων, ως αποτέλεσμα της νέας νομοθεσίας που απαγορεύει τις «θεραπείες μεταστροφής».
Το Βέλγιο απαγόρευσε επίσης αυτές τις «θεραπείες» και έρχεται τώρα στην τρίτη θέση της κατάταξης με βαθμολογία 78.
Οι τρεις χώρες που βρίσκονται στο άλλο άκρο της κλίμακας του Χάρτη είναι η Ρωσία (2%), το Αζερμπαϊτζάν (2%) και η Τουρκία (5%). Η Ρωσία έχασε 7 βαθμούς και έπεσε 3 θέσεις εξαιτίας της ομοσπονδιακής νομοθεσίας που απαγορεύει τη νομική αναγνώριση φύλου και την ειδική για τρανς υγειονομική περίθαλψη.
Η Πολωνία εξακολουθεί να βρίσκεται στο τέλος της κατάταξης της ΕΕ με 18%, ακολουθούμενη από τη Ρουμανία (19%) και τη Βουλγαρία (23%).
Η Λευκορωσία άρχισε να κατηγοριοποιεί το περιεχόμενο ΛΟΑΤΚΙ ως «πορνογραφία», περιορίζοντας την ελευθερία έκφρασης των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Η Βουλγαρία και η Ελλάδα απέτυχαν να προστατεύσουν τις δημόσιες ΛΟΑΤΚΙ+ εκδηλώσεις, χάνοντας έτσι πόντους στην κατηγορία σχετικά με τον χώρο της κοινωνίας των πολιτών, σύμφωνα με την έκθεση.
Αξιοσημείωτο είναι πως, σύμφωνα με όσα επισημαίνει η οργάνωση, «οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να μην περιλαμβάνουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου ή τα χαρακτηριστικά φύλου ως κριτήρια για την παροχή ασύλου. Σε ένα γενικότερο κλίμα όπου οι κυβερνήσεις υπονομεύουν όλο και περισσότερο το διεθνές δικαίωμα στο άσυλο, αυτή η συνεχιζόμενη παράλειψη είναι πολύ ανησυχητική. Η μόνη πρόοδος που σημειώθηκε φέτος στον τομέα αυτό ήταν η Τσεχία που πρόσθεσε το SOGI (Σεξουαλικός προσανατολισμός, ταυτότητα και έκφραση φύλου και χαρακτηριστικά φύλου) στο νόμο περί ασύλου και η Ιρλανδία που παρείχε ένα συνεκτικό πλαίσιο κατάρτισης για τους υπαλλήλους που ασχολούνται με το άσυλο».
Γενικότερα, σε πολλές χώρες, νομοθετικές προτάσεις που βρίσκονται επί χρόνια στο τραπέζι δεν προχωρούν. Αυτό περιλαμβάνει για παράδειγμα τη νομοθεσία για τα εγκλήματα μίσους και την πρόταση για την αναγνώριση του συμφώνου συμβίωσης μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου στην Ουκρανία, η οποία παρά την έγκριση από διάφορα υπουργεία και την υποστήριξη από την κοινωνία εξακολουθεί να καθυστερεί.
Περιλαμβάνει επίσης ένα σχέδιο νόμου για τη νομική αναγνώριση του φύλου στην Τσεχία, το οποίο θα καταργούσε επιτέλους την απαίτηση στείρωσης. Ακόμη, μετά από πέντε χρόνια καθυστέρησης, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου εξακολουθεί να μην έχει τηρήσει τις υποσχέσεις της σχετικά με την απαγόρευση των «θεραπειών μεταστροφής». Και παρά τις πολλές δικαστικές υποθέσεις και τις συστάσεις διεθνών οργανισμών, η Λιθουανία δεν προχώρησε στην νομική αναγνώριση των ομόφυλων ζευγαριών.
Σε πολλές χώρες, οι νομοθετικές διαδικασίες για νέες διαδικασίες LGR (νομική αναγνώριση φύλου) έχουν καθυστερήσει φέτος. Ομοίως, καμία χώρα δεν απαγόρευσε τις περιττές ιατρικές επεμβάσεις σε intersex παιδιά, επισημαίνεται επίσης.
Ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία
Η έκθεση, εκτός από την κατάταξη και την εικόνα για κάθε χώρα, δίνει και ορισμένα ακόμη ενδιαφέροντα στοιχεία, σκιαγραφώντας μια γενικότερη εικόνα για την κατάσταση των δικαιωμάτων στην περιοχή.
Σύμφωνα με την οργάνωση λοιπόν, οι «θεραπείες» μεταστροφής απαγορεύονται μόνο σε 10 χώρες, ενώ η ισότητα στο γάμο έχει ψηφιστεί μόνο σε 20 χώρες συνολικά. Επίσης, σε 18 χώρες δεν υπάρχει καμία νομική προστασία των συμφώνων συμβίωσης μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου, ενώ υπάρχουν 6 χώρες στις οποίες τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα δεν έχουν καμία προστασία από τις διακρίσεις.
Επιπλέον, η τρανς γονεϊκότητα αναγνωρίζεται πλήρως μόνο σε 6 χώρες, την ώρα που 10 χώρες συνεχίζουν να μην έχουν καμία νομική ή διοικητική διαδικασία για την νομική αναγνώριση φύλου. Μόνο σε 11 χώρες συνολικά τα τρανς άτομα μπορούν να προβούν σε νομική αναγνώριση φύλου με βάση τον αυτοπροσδιορισμό.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Η Ελλάδα βρίσκεται στην 7η θέση της κατάταξης, με την οργάνωση να προχωρά σε ορισμένες συστάσεις για να βελτιωθεί η νομική και πολιτική κατάσταση των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων στη χώρα (έγιναν πριν από την ψήφιση του νόμου για την ισότητα στον γάμο).
Ειδικότερα, συνιστά:
- Την ανάπτυξη ενός δίκαιου, διαφανούς νομικού πλαισίου για τη νομική αναγνώριση του φύλου με βάση μια διαδικασία αυτοπροσδιορισμού και χωρίς καταχρηστικές απαιτήσεις (όπως GID/ιατρική διάγνωση, υποχρεωτικό διαζύγιο ή ηλικιακό περιορισμό) και επιτρέποντας την αλλαγή ονόματος χωρίς εμπόδια, χωρίς κανέναν ηλικιακό περιορισμό
- Αναγνώριση της τρανς γονεϊκότητας, αναγνώριση του νόμιμου φύλου των γονέων και ευθυγράμμιση με τις διαθέσιμες επιλογές φύλου
- Ενίσχυση της αστυνομικής προστασίας για τις δημόσιες εκδηλώσεις των ΛΟΑΤΚΙ, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας από διαταραχές ή επιθέσεις.
Η έκθεση τονίζει επίσης πως πολλά τρανς άτομα είναι μετά βίας σε θέση να καλύψουν βασικές ανάγκες τους, ενώ αναφέρεται και στον νέο μεταναστευτικό νόμο, ο οποίος κατακρίθηκε από οργανώσεις ως ξεπερασμένος σε ό,τι αφορά στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, καθώς δεν συμπεριλαμβάνει τους κουήρ μετανάστες.
Ζήτημα αποτελεί φυσικά, σύμφωνα και με την οργάνωση, η ρητορική μίσους απέναντι στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα από πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες, αλλά και από πολλά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Η ILGA-Europe υπενθυμίζει ότι τα εγκλήματα μίσους συνεχίζουν να αποτελούν ένα σοβαρό ζήτημα, κάνοντας ξεχωριστή αναφορά στη δολοφονία της Άννας Ιβάνκοβα, στη διαχείριση του γεγονότος από τα μέσα ενημέρωσης αλλά και στην επίθεση κατά ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβιστών, όταν πραγματοποίησαν διαμαρτυρία έξω από το σπίτι της.
Όσον αφορά στον τομέα της υγείας, η έκθεση υπογραμμίζει η πρόσβαση σε συγκεκριμένες υπηρεσίες παρέμεινε δύσκολη, ειδικά για τα μη ασφαλισμένα άτομα. Για παράδειγμα, τον Ιανουάριο η πρόσβαση σε ένα φάρμακο ορμονοθεραπείας ανεστάλη, λόγω μιας τεχνικής αλλαγής στις συνταγές, με τη νέα διαδικασία που πρότεινε το υπουργείο Υγείας να είναι περίπλοκη και χρονοβόρα.
Η ταυτότητα του Χάρτη
Η οργάνωση δημοσιεύει τον Χάρτη και τον Δείκτη από το 2009, χρησιμοποιώντας τον για να απεικονίσει τη νομική και πολιτική κατάσταση των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων στην Ευρώπη.
Ο Χάρτης και ο Δείκτης του Ουράνιου Τόξου κατατάσσει τις ευρωπαϊκές χώρες με βάση τις αντίστοιχες νομικές και πολιτικές πρακτικές τους για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, από 0-100%.
Προκειμένου να δημιουργήσει την κατάταξη των χωρών μας, η ILGA-Europe εξετάζει τους νόμους και τις πολιτικές σε 49 χώρες χρησιμοποιώντας 75 κριτήρια, τα οποία κατανέμονται σε επτά θεματικές κατηγορίες: ισότητα και μη διάκριση, οικογένεια, εγκλήματα μίσους και ρητορική μίσους, νομική αναγνώριση του φύλου, σωματική ακεραιότητα των ίντερσεξ ατόμων, κοινωνία των πολιτών και άσυλο.
Πηγή: tvxs.gr