Το απόλυτο πανδαιμόνιο επικράτησε στα αεροδρόμια της Βρετανίας και της Ιταλίας εν μέσω τουριστικής περιόδου, λόγω των «τεχνικών προβλημάτων» που ανακοίνωσαν χτες Δευτέρα οι Εθνικές Υπηρεσίες Εναέριας Κυκλοφορίας της Βρετανίας (NATS).
Αεροπλάνα καθηλωμένα στο έδαφος, επιβάτες εξαντλημένοι κοιμούνται στο πάτωμα. Κάποιοι περίμεναν για ώρες μέσα στο αεροπλάνο χωρίς φαγητό και νερό, ώσπου τελικά πληροφορούνται πως η πτήση τους ακυρώθηκε… για την επόμενη εβδομάδα. Πολλοί εκφράζουν την οργή τους για τα επιπλέον έξοδα που καλούνται να πληρώσουν.
Παρόλο που τα συστήματα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας επανήλθαν από το απόγευμα, δε συμβαίνει το ίδιο και με την κανονικότητα, καθώς πάνω από 1.500 πτήσεις έχουν ακυρωθεί. Μάλιστα, ο Βρετανός υπουργός Μεταφορών, Μαρκ Χάρπερ εκτιμά πως θα χρειαστούν ημέρες για την ομοαλοποίηση των πτήσεων και απέκλεισε την κυβερνοεπίθεση.
Την ίδια ώρα αίσθηση έχει προκαλέσει το δημοσίευμα των Times ότι για το χάος στα βρετανικά αεροδρόμια ευθύνεται το λάθος μιας γαλλικής αεροπορικής εταιρίας, με τη Νταουνινγκ Στριτ να επιβεβαιώνει ότι το σενάριο διερευνάται. Το πόρισμα αναμένεται σε λίγες ημέρες, ενώ το κόστος της διακοπής υπολογίζεται σε εκατομμύρια.
Έπεσε το σύστημα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας και στην Ιταλία μετά τη Βρετανία.
Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στον τομέα της Ρώμης και στην ευρύτερη περιοχή της δυτικής Ιταλίας. Μέχρι στιγμής δεν είναι ξεκάθαρο αν το πρόβλημα οφείλεται σε δυσλειτουργία του συστήματος ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας και στην Ιταλία ή σε επίθεση χάκερς. Ενδεικτικό της κατάστασης πάνητως είναι ότι 150 πτήσεις από και προς τα ελληνικά αεροδρόμια, που περνάνε πάνω από τον ιταλικό εναέριο χώρο, παρουσιάζουν καθυστερήσεις.
Να σημειωθεί ότι το πρόβλημα στην Ιταλία, όσον αφορά το θέμα των πτήσεων, είναι σαφώς μικρότερο από αυτό στη Βρετανία, που ξεκίνησε περίπου στη μία το μεσημέρι με την κατάρρευση του συστήματος ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας.
Το γεγονός προκάλεσε πολύωρες καθυστερήσεις πτήσεων από βρετανικά αεροδρόμια προς άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, αλλά και εξίσου μεγάλες καθυστερήσεις στις πτήσεις από ευρωπαϊκά αεροδρόμια, όπως το Ελευθέριος Βενιζέλος, προς τη Βρετανία.
Τι συνέβη στη Βρετανία
Να σημειωθεί ότι το τεχνικό πρόβλημα στο μεγαλύτερο νησί της Ευρώπης διορθώθηκε πριν από λίγη ώρα, όπως ανακοίνωσε η υπηρεσία ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας του Ηνωμένου Βασιλείου Nats, αποκαλύπτοντας ότι αφορούσε το σύστημα σχεδιασμού της, πράγμα που σημαίνει ότι τα σχέδια πτήσεων έπρεπε να επεξεργαστούν χειροκίνητα.
«Συνεργαζόμαστε τώρα στενά με αεροπορικές εταιρείες και αεροδρόμια για να διαχειριστούμε τις πτήσεις που επηρεάζονται όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά. Οι μηχανικοί μας θα παρακολουθούν προσεκτικά την απόδοση του συστήματος καθώς επιστρέφουμε στην κανονική λειτουργία», ανέφερε συγκεκριμένα η NATS στην ανακοίνωσή της, προειδοποιώντας ότι θα υπάρξει καθυστέρηση στην αποκατάσταση του προγράμματος πτήσεων μέχρι το βράδυ.
Αυτό θα συμβεί όχι μόνο λόγω του επανεφοδιασμού των σκαφών με καύσιμα και την προσέλευση των επιβατών στις καμπίνες, αλλά και εξαιτίας του ότι το ωράριο εργασίας του πληρώματος είναι εξαιρετικά αυστηρό για την ασφάλεια όλων, οπότε σε πολλές πτήσεις θα απαιτηθεί η αντικατάσταση τους.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Μεταφορών, Μαρκ Χάρπερ, με ανάρτηση του στο Twitter είπε ότι η ομάδα του θα συνεχίσει να υποστηρίζει τη NATS για τη διαχείρηση των πτήσεων που ακυρώθηκαν ή καθυστέρησαν και την ανακούφιση των επιβατών που επλήγησαν.
Καθυστερήσεις και ακυρώσεις πτήσεων
Νωρίτερα οι διοικήσεις αεροδρόμιων, όπως του Μάντσεστερ και του Στάνστεντ του Λονδίνου, είχαν προειδοποιήσει για πιθανά προβλήματα σε πτήσεις, ενώ το Λούτον, επίσης της βρετανικής πρωτεύουσας, αλλά και του Μπέρμιγχαμ είπαν ότι εργάζονται για να κατανοήσουν τον αντίκτυπο του προβλήματος.
Η British Airways, η Ryanair και η σκωτσέζικη Loganair έκαναν λόγο για σημαντικές καθυστερήσεις πτήσεων σε όλη την Ευρώπη που ταξιδεύουν προς, από ή μέσω του εναέριου χώρου του Ηνωμένου Βασιλείου.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι στην Ελλάδα πτήση της Aegean που επρόκειτο να αναχωρήσει στις 13:30 από Ελευθέριος Βενιζέλος προς Λονδίνο, ανακοινώθηκε στις 15:30 ότι δεν επρόκειτο να πετάξει και οι δεκάδες επιβάτες έλαβαν οδηγία να αποβιβαστούν πίσω στο αεροδρόμιο όπου και ακόμη περιμένουν χωρίς να γνωρίζουν την ώρα πτήσης προς τη βρετανική πρωτεύουσα.
Επίσης πτήση της British, που επρόκειτο να φύγει από Αθήνα για Λονδίνο στις 19:30, ανακοινώθηκε στις 17:30 ότι μεταφέρεται για τις 06:30 το πρωί της Τρίτης 29 Αυγούστου, δηλαδή με καθυστέρηση 11 ολόκληρων ωρών!
Πρόβλημα και για τα νησία
Από την πλευρά τους πολλοί επιβάτες με αναρτήσεις τους σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανέφεραν ότι παραμένουν μέσα σε αεροπλάνα στους διαδρόμους προσγείωσης – απογείωσης ή σε κτίρια του αεροδρομίου, στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία, το Ισραήλ και αλλού, περιμένοντας να αναχωρήσουν σε μια μέρα αιχμής λόγω δημόσιας αργίας σήμερα σε διαφορα μέρη της Βρετανίας.
Αυτόπτης μάρτυρας που βρισκόταν μέσα σε αεροπλάνο καθηλωμένο στον διάδρομο προσαπογείωσης με προορισμό τη Βουδαπέστη είπε ότι ο πιλότος ενημέρωσε τους επιβάτες για ενδεχόμενη καθυστέρηση 8-12 ωρών.
Οι πολύωρες καθυστερήσεις στις πτήσεις προς και από Βρετανία δημιουργούν ντόμινο καθυστερήσεων και σε μικρότερα αεροδρόμια. Από τη στιγμή που πτήσεις προς Βρετανία δεν μπορούν να απογειωθούν και δεν αδειάζουν διαθέσιμα parking stands δεν μπορούν να απογειωθούν άλλες πτήσεις προς μικρά αεροδρόμια.
Για παράδειγμα, στο αεροδρόμιο της Κέρκυρας, όπου υπάρχουν λίγες θέσεις στάθμευσης αεροσκαφών, ιδιαίτερα στην κορύφωση της τουριστικής περιόδου με συνεχείς πτήσεις προς και από Βρετανία, παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις σε πτήσεις άλλων εταιρειών.
Κανονισμό επιθεωρήσεων εξέδωσε η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας, τέσσερις μόλις ημέρες μετά την αποκάλυψη του Documento, ότι 10 ελληνικά αεροδρόμια παραμένουν σύμφωνα με την Κομισιόν «μη δεόντος πιστοποιημένα», 4 στρατιωτικά αεροδρόμια που χρησιμοποιούνται για πολιτικές πτήσεις δεν έχουν συγχρονίσει τα συστήματά οι πτήσεις όλων των ελληνικών αεροπορικών εταιρειών, έχουν τεθεί σε προτεραιότητα για ελέγχους από τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια, για λόγους ασφαλείας.
Μετά το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ που ανέδειξε το τεράστιο έλλειμμα ελέγχων ασφαλείας που επικρατεί στον χώρο των αεροπορικών μετακινήσεων και την κυβερνητική ταύτιση με το δόγμα «πετάμε, κι όπου βγει», σε ΦΕΚ που εκδόθηκε μόλις χθες, Πέμπτη 17 Αυγούστου, η ΑΠΑ ανακοινώνει και θέτει σε άμεση εφαρμογή τον Κανονισμό Επιθεωρήσεων.
Σύμφωνα με τον Κανονισμό, οι επιθεωρητές της ΑΠΑ «επισκέπτονται αεροσκάφη, αεροδρόμια, γραφεία, εγκαταστάσεις αεροναυτιλίας και πάσης φύσεως λοιπές εγκαταστάσεις, επιχειρησιακούς χώρους, τοποθεσίες εξοπλισμού, προκειμένου να αποκτήσουν εκ του σύνεγγυς άποψη για την επιχειρησιακή κατάσταση του επιθεωρούμενου, μέσω της συλλογής του κατάλληλου αποδεικτικού υλικού».
Ο πρόλογος του Κανονισμού από τον διοικητιή της αρχής, Χρήστο Τσίτουρα, έχει ως εξής:
Πάντως, καθώς το ρεπορτάζ του Documento για την ασφάλεια των αεροπορικών μετακινήσεων στην Ελλάδα συνεχίζεται και μετά τη μεγάλη αποκάλυψη της περασμένης εβδομάδας, στο Documento της Κυριακής θα περιλαμβάνεται ρεπορτάζ για τις πολύ περιορισμένες δυνατότητες ελέγχων που έχει η ΑΠΑ ώστε να εφαρμόσει ακόμη και αυτόν τον Κανονισμό, ενώ αποκαλύπτει και το ύποπτο «αυτοσαμποτάρισμα» της κυβέρνησης κατά της ΑΠΑ, λίγο πριν τις εθνικές εκλογές του Ιουνίου.
Μετά τους σιδηρόδρομους και τα Τέμπη η κυβέρνηση εφαρμόζει και στις αερομεταφορές το εγκληματικό της δόγμα
«Πάμε κι όπου βγει». Το επίσημο δόγμα της κυβέρνησης Μητσοτάκη αποτυπώθηκε για πρώτη φορά σε λέξεις όταν το είπε ο μηχανοδηγός του μοιραίου τρένου των Τεμπών λίγη ώρα πριν από τη θανατηφόρα σύγκρουση που στοίχισε τη ζωή σε 57 άτομα.
Η φράση μετατράπηκε σε σλόγκαν με σκοπό να δείξει ότι βασικές λειτουργίες στη χώρα έχουν αφεθεί στην τύχη τους.
Σήμερα το Documento αποκαλύπτει ότι η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη παραμένει συνεπής στο εγκληματικό της δόγμα – όχι μόνο σε ό,τι αφορά τους σιδηρόδρομους, αλλά και στα αεροδρόμια της χώρας, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο τις ζωές εκατομμυρίων πολιτών και επισκεπτών. Το δόγμα «πάμε κι όπου βγει» μετατρέπεται πλέον σε… «πετάμε κι όπου βγει».
Σύμφωνα με έγγραφα που φέρνει στο φως της δημοσιότητας σήμερα το Documento, η Ελλάδα εγκαλείται από την ΕΕ επειδή δέκα ελληνικά αεροδρόμια παραμένουν χωρίς πιστοποίηση.
Επίσης, άλλα απόρρητα έγγραφα που δημοσιεύουμε σήμερα και που αφορούν όχι απλώς το δημόσιο συμφέρον, αλλά επί της ουσίας τη δημόσια ασφάλεια αποκαλύπτουν ότι όλες οι ελληνικές εταιρείες αερομεταφορών έχουν τεθεί σε προτεραιότητα για ελέγχους καθώς δεν συμμορφώνονται με τη διενέργεια εποπτικών δραστηριοτήτων.
Σε εκτενή της απάντηση προς το Documento η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ) επιβεβαιώνει πλήρως το ρεπορτάζ της εφημερίδας τόσο για το ζήτημα της μη πιστοποίησης των δέκα αεροδρομίων όσο και για την επιβολή κατά προτεραιότητα ελέγχων στις πτήσεις όλων των ελληνικών αεροπορικών εταιρειών. Στην απάντησή της η αρχή δικαιολογείται αναφέροντας ότι το πρόβλημα υπήρχε από το 2017.
Οπως αποδεικνύει το ρεπορτάζ του Documento, όμως, η παραμέληση της πιστοποίησης των αεροδρομίων κάθε άλλο παρά γραφειοκρατική αβλεψία αποτελεί, αφού πρακτικά μετατρέπει την αγορά αεροδρομίων σε μεγάλη επενδυτική ευκαιρία για επιχειρηματικούς ομίλους που έχουν στο παρελθόν ευεργετηθεί από την κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Χωρίς πιστοποίηση δέκα ελληνικά αεροδρόμια
Αποκαλυπτική για την απελπιστική κατάσταση των ελληνικών αεροδρομίων είναι η έκθεση της Δέσμης Παραβάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύτηκε στις 14 Ιουλίου.
Πρόκειται για την τακτική δέσμη αποφάσεων της ΕΕ για παραβάσεις κρατών που δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τους και εναντίον των οποίων κινεί νομικές διαδικασίες.
Οπως αναφέρει η Κομισιόν στη φετινή της έκθεση, δέκα ελληνικά αεροδρόμια έχουν χαρακτηριστεί «μη δεόντως πιστοποιημένα», ενώ συμπληρώνει ότι η χώρα μας δεν έχει παράσχει επαρκή στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι σε τέσσερα στρατιωτικά αεροδρόμια έχει επιτευχθεί το απαιτούμενο επίπεδο ασφάλειας και διαλειτουργικότητας με τα συστήματα της πολιτικής αεροπορίας.
Η έκθεση της Κομισιόν και το τελεσίγραφο
Συγκεκριμένα, η έκθεση της Κομισιόν αναφέρει:
«Η Επιτροπή καλεί την ΕΛΛΑΔΑ να συμμορφωθεί με τους ενωσιακούς κανόνες για τις πτητικές λειτουργίες και τα αεροδρόμια. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει με την αποστολή προειδοποιητικής επιστολής στην Ελλάδα [INFR(2023)2078], επειδή δεν συμμορφώνεται με τους ενωσιακούς κανόνες σχετικά με την επαλήθευση της συμμόρφωσης των αερομεταφορέων και τη διενέργεια εποπτικών δραστηριοτήτων όσον αφορά την ασφάλεια της πολιτικής αεροπορίας [κανονισμός (ΕΕ) 2018/1139 και κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 965/2012], καθώς και επειδή δεν συμμορφώνεται με τους ενωσιακούς κανόνες σχετικά με την πιστοποίηση των αεροδρομίων [κανονισμός (ΕΕ) 2018/1139 και κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 139/2014]. Οσον αφορά τις πτητικές λειτουργίες, οι αρμόδιες αρχές των κρατών-μελών πρέπει να ελέγχουν τη συμμόρφωση των εμπορικών αερομεταφορέων με ορισμένες απαιτήσεις, για τις οποίες πρέπει να θεσπίσουν και να διατηρούν σύστημα διαχείρισης με ελάχιστο αριθμό ειδικευμένου προσωπικού. Ερευνες που διενεργήθηκαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA) έδειξαν ότι η αρμόδια αρχή στην Ελλάδα (ΥΠΑ) δεν διενήργησε τις αναγκαίες επαληθεύσεις της συμμόρφωσης, όπως ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 965/2012 της Επιτροπής. Επιπλέον, 10 αεροδρόμια έχουν χαρακτηριστεί από την ΥΠΑ και τον EASA ως μη δεόντως πιστοποιημένα σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1139. Επίσης, η Ελλάδα δεν παρέσχε στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι σε τέσσερα στρατιωτικά αεροδρόμια, τα οποία είναι ανοικτά για δημόσια χρήση, έχει επιτευχθεί το απαιτούμενο επίπεδο ασφάλειας και διαλειτουργικότητας με τα συστήματα της πολιτικής αεροπορίας». Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αποστέλλει προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα, η οποία έχει πλέον προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσει και να διορθώσει τις ελλείψεις που επισημάνθηκαν. Διαφορετικά, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη.
Σημειώνεται ότι το παραπάνω απόσπασμα αποτελεί επίσημη μετάφραση της Κομισιόν, ωστόσο στο αγγλικό έγγραφο η αρχή που αναφέρεται ότι έχει χαρακτηρίσει τα αεροδρόμια ως «μη δεόντως πιστοποιημένα» είναι η HCAA (Hellenic Aviation Authority), δηλαδή η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας και όχι η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), όπως αναφέρεται στο μεταφρασμένο κείμενο, που το νέο αρκτικόλεξό της στα αγγλικά σύμφωνα με την ιστοσελίδα της είναι HASP (Hellenic Aviation Service Provider).
Από τα παραπάνω πάντως προκύπτει ξεκάθαρα ότι η Κομισιόν εγκαλεί επισήμως την Ελλάδα για τουλάχιστον τρία κεντρικά ζητήματα που άπτονται του κρίσιμου τομέα της ασφάλειας των αερομεταφορών: Συγκεκριμένα, η Ελλάδα α) δεν συμμορφώνεται ως προς τους ελέγχους ασφάλειας των αεροπορικών εταιρειών, β) δεν συμμορφώνεται ως προς την πιστοποίηση δέκα αεροδρομίων γ) δεν έχει δώσει πειστικές απαντήσεις για το επίπεδο ασφάλειας τεσσάρων στρατιωτικών αεροδρομίων που χρησιμοποιούνται και ως πολιτικά.
Η Κομισιόν μάλιστα στην έκθεση θέτει «τελεσίγραφο» προς την Ελλάδα, καλώντας τη να κινηθεί άμεσα και να διορθώσει τις ελλείψεις εντός δύο μηνών, ενώ σε αντίθετη περίπτωση προειδοποιεί ότι θα στραφεί στο επόμενο προβλεπόμενο επίπεδο πίεσης που είναι η «αιτιολογημένη γνώμη».
Θέτει δηλαδή ανοιχτά ζήτημα ασφάλειας σε σχέση με τουλάχιστον 14 ελληνικά αεροδρόμια, γεγονός που για πρώτη φορά αποτυπώνεται εγγράφως και δημοσίως.
Ποια είναι τα 10+4 επίμαχα αεροδρόμια
Σύμφωνα με την απάντηση της ΑΠΑ στο Documento, τα δέκα πολιτικά «μη δεόντως πιστοποιημένα» αεροδρόμια είναι τα εξής:Αλεξανδρούπολης, Ιωαννίνων, Καρπάθου, Κυθήρων, Λήμνου, Μήλου, Σητείας, Σύρου, Χίου και Ηρακλείου.Τα τέσσερα στρατιωτικά αεροδρόμια που εξυπηρετούν και πολιτικές πτήσεις είναι τα αεροδρόμιαΑράξου, Καλαμάτας, Νέας Αγχιάλου και Σκύρου. Οπως επισημαίνει η αρχή, η εποπτεία των τεσσάρων αυτών αεροδρομίων ανήκει στο Γενικό Επιτελείο Στρατού, με το οποίο βρίσκονται σε «στενή συνεργασία για τη σωστή λειτουργία του μηχανισμού με τον οποίο εξασφαλίζονται οι συνθήκες λειτουργίας για αεροδρόμια αυτής της κατηγορίας».
Στην απάντησή της η ΑΠΑ επισημαίνει ότι «παρέλαβε ανοιχτά θέματα ασφάλειας αεροδρομίων, όπως ενδεικτικά, τα μη δεόντως πιστοποιημένα κρατικά αεροδρόμια, κάτι που οι αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές είχαν διαπιστώσει ήδη από τις αρχές του 2018, καθότι η προθεσμία χορήγησης πιστοποιητικών αεροδρομίου σε εφαρμογή σχετικών κανονιστικών διατάξεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης παρήλθε την 31η Δεκεμβρίου 2017».
Να ελέγχονται όλες οι ελληνικές εταιρείες
Ωστόσο τα προβλήματα που εντοπίζει η Κομισιόν σε ό,τι αφορά τις αερομεταφορές στην Ελλάδα δεν περιορίζονται στα 14 αεροδρόμια που φαίνεται πως αντιμετωπίζουν ζήτημα ασφάλειας καθώς δεν είναι επαρκώς πιστοποιημένα με βάση τις αυστηρές ευρωενωσιακές επιταγές.
Σε απόρρητο έγγραφο που εξασφάλισε και δημοσιεύει σήμερα το Documento οι αρμόδιες ευρωπαϊκές υπηρεσίες καλούν τα κράτη-μέλη να ελέγχουν κατά προτεραιότητα τα αεροπλάνα όλων των ελληνικών αεροπορικών εταιρειών, κάνοντας και πάλι λόγο για ζητήματα ασφάλειας που απορρέουν από το πλαίσιο πλημμελών ελέγχων που προβλέπεται στην Ελλάδα.
Το έγγραφο, που έχει ημερομηνία 8 Ιουνίου 2023, έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος SAFA (Αξιολόγηση της Ασφάλειας Ξένων Αεροσκαφών) του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την Ασφάλεια της Αεροπορίας (EASA) και αποτελεί τον κατάλογο προτεραιοποίησης των «επιθεωρήσεων διαδρόμου» (ramp inspections) που θα πρέπει να εκτελούνται από τα κράτη-μέλη της ΕΕ σε αεροσκάφη και αεροπορικές εταιρείες.
Σύμφωνα με τον απόρρητο κατάλογο της SAFA που έχει διαμοιραστεί σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, «όλες οι ελληνικές αεροπορικές εταιρείες» θα πρέπει από τον Ιούνιο του 2023 να ελέγχονται καθώς η EASA έχει «ανησυχίες για την αποτελεσματικότητα της επιτήρησης από την ελληνική Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας και την επάρκεια συγκεκριμένων αρχικών εγκρίσεων».
Στους λόγους για τους οποίους έχουν τεθεί σε τέτοιο καθεστώς όλες οι ελληνικές αεροπορικές εταιρείες αναφέρονται οι εξής δύο: α) «Ως αποτέλεσμα πληροφοριών από την τακτική ανάλυση SAFA που ενεργοποιήθηκαν από υψηλή αναλογία χειριστή» και β) «Ως αποτέλεσμα πληροφοριών σχετικά με σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια, που προκύπτουν από την ανάλυση αναφορών ασφάλειας (παλαιότερα γνωστές ως “βασικές αναφορές”)».
Εξαιρετικό ενδιαφέρον, σύμφωνα με ειδικούς που συμβουλεύτηκε το Documento, παρουσιάζει ότι η EASA φτάνει στο σημείο να θέτει υπό έλεγχο κατά προτεραιότητα ακόμη και ελληνικές εταιρείες που συμμετέχουν στη Star Alliance, δηλαδή την ομάδα μερικών από τις μεγαλύτερες αεροπορικές στον κόσμο, κι όλα αυτά, όπως αναφέρει το έγγραφο, λόγω της ανεπάρκειας των ελληνικών αρχών να επιτηρήσουν επαρκώς την τήρηση των αρχικών εγκρίσεων.
Είναι ενδεικτικό ότι στον συγκεκριμένο κατάλογο, που αφορά τις εταιρείες που έχουν έδρα χώρες της ΕΕ, ενώ αναφέρονται ονομαστικά συγκεκριμένες εταιρείες από κάθε χώρα, μόνο για τις περιπτώσεις της Βουλγαρίας και της Ελλάδας υπάρχει η ένδειξη «όλες οι εταιρείες». Ωστόσο στην περίπτωση της Βουλγαρίας εξαιρούνται τέσσερις εταιρείες, ενώ για τις υπόλοιπες που εντάσσονται στην προτεραιοποίηση των ελέγχων η αιτία δεν αφορά «σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια», όπως συμβαίνει με την περίπτωση της Ελλάδας.
Επιβεβαιώνοντας και αυτό το στοιχείο του ρεπορτάζ, η απάντηση της ΑΠΑ στο Documento αναφέρει ότι «αναφορικά με το θέμα της προτεραιότητας ελέγχων διαδρόμου (ramp inspections) σε όλες τις πτήσεις που ανήκουν σε αεροπορικές εταιρείες με έδρα την Ελλάδα η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας είναι σε συνεχή ενίσχυση των ελέγχων που πραγματοποιεί με κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό επιθεωρήσεων για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις ευρωπαϊκές απαιτήσεις».
Αξίζει να σημειωθεί ότι τρεις ελληνικές αεροπορικές εταιρείες συμπεριλαμβάνονται σε συμπληρωματικό πίνακα της SAFA. Στον συγκεκριμένο πίνακα αναφέρονται ονομαστικά ορισμένες εταιρείες που έχουν έδρα χώρες τις οποίες η SAFA έχει θέσει συνολικά υπό επιτήρηση. Από την ΕΕ τέτοιες χώρες είναι μόνο η Ελλάδα και η Βουλγαρία, αλλά εκτός ΕΕ υπάρχουν δεκάδες που έχουν τεθεί υπό καθεστώς γενικού ελέγχου, όπως ενδεικτικά η Ουκρανία, η Μαδαγασκάρη, η Αίγυπτος, η Νιγηρία, η Βόρεια Κορέα, η Κίνα, το Ιράν και άλλες. Στον συμπληρωματικό κατάλογο υπάρχουν μεμονωμένες εταιρείες που θα αναφέρονταν στη λίστα των προτεραιοτήτων, αλλά τελικά παραλείφθηκαν επειδή καλύφθηκαν από την προτεραιοποίηση ολόκληρης της χώρας.
Οι τρεις ελληνικές αεροπορικές εταιρείες που αναφέρονται σε αυτό τον κατάλογο είναι η Lumiwings, η Life Line Aviation και η Air Mediterranean.
Date ofDate ofDate of
Μπίζνες με τις πιστοποιήσεις;
Τα δύο έγγραφα που φέρνει σήμερα στη δημοσιότητα το Documento συνθέτουν πάντως ένα ιδιαίτερα προβληματικό πλαίσιο για την ασφάλεια των αερομεταφορών στην Ελλάδα.
Ωστόσο, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Documento το ζήτημα των αεροδρομίων τα οποία η Ελλάδα φροντίζει να μη θέτει σε διαδικασία πλήρους πιστοποίησης φαίνεται πως έχει περισσότερο βάθος.
Συγκεκριμένα, τους τελευταίους μήνες έχει μπει στην τελική ευθεία η διαδικασία για την ιδιωτικοποίηση 22 ελληνικών περιφερειακών αεροδρομίων κατά τα πρότυπα των 14 που προηγήθηκαν και πλέον λειτουργούν υπό τη διοίκηση της γερμανικής Fraport.
Ο διαγωνισμός θα αφορά την αξιοποίηση, αναβάθμιση και παραχώρηση της λειτουργίας των αεροδρομίων Αλεξανδρούπολης, Αράξου, Αστυπάλαιας, Χίου, Ιωαννίνων, Ικαρίας, Καλύμνου, Καρπάθου, Κάσου, Κοζάνης, Κυθήρων, Λέρου, Μήλου, Λήμνου, Νέας Αγχιάλου, Νάξου, Πάρου, Σητείας, Σκύρου, Σύρου, Καστοριάς και Καστελόριζου. Συνεπώς, τα 12 από τα 22 υπό ιδιωτικοποίηση αεροδρόμια βρίσκονται στη λίστα των 14 αεροδρομίων που επισημαίνει στην αναφορά της η Κομισιόν.
Ταυτόχρονα, πηγές του Documento «δείχνουν» προς την κατεύθυνση ενός πολύ γνωστού επιχειρηματία και στενού φίλου της οικογένειας Μητσοτάκη ως τον βασικό «μνηστήρα» της αγοράς των αεροδρομίων.
Ο επιχειρηματίας πάντως δεν είναι «ξένος» στον χώρο των αερομεταφορών, καθώς είναι ιδιοκτήτης μεγάλης αεροπορικής εταιρείας, ενώ στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν έχει απασχολήσει έντονα την επικαιρότητα όταν έλαβε… γενναιόδωρη βοήθεια από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Ετσι, η προοπτική πώλησης πολλών αεροδρομίων θέτει υπό διαφορετικό πρίσμα την επίμονη άρνηση της Ελλάδας να τα πιστοποιήσει, αφού αεροδρόμια που δεν φέρουν τις απαραίτητες ευρωπαϊκές πιστοποιήσεις έχουν εξ ορισμού χαμηλότερη εμπορική αξία, γεγονός που θα μπορούσε να αποτελεί ιδιαίτερα ευεργετική συγκυρία για τους ενδιαφερόμενους επιχειρηματικούς ομίλους.
Καμία απάντηση από τον Σταϊκούρα
Το Documento επιχείρησε να επικοινωνήσει και με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών αλλά και προσωπικά με τον υπουργό Χρήστο Σταϊκούρα ζητώντας τη θέση τους επί των σημερινών αποκαλύψεων, ωστόσο δεν δόθηκε εγκαίρως καμία απάντηση.
Η απάντηση της ΑΠΑ στο Documento
Η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ) (ν. 4757/2020), αρμόδια μεταξύ άλλων για την εποπτεία θεμάτων ασφάλειας στην αεροπορία στη χώρα μας, παρέλαβε ανοιχτά θέματα ασφάλειας αεροδρομίων, όπως ενδεικτικά τα μη δεόντως πιστοποιημένα κρατικά αεροδρόμια, κάτι που οι αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές είχαν διαπιστώσει ήδη από τις αρχές του 2018, καθότι η προθεσμία χορήγησης πιστοποιητικών αεροδρομίου σε εφαρμογή σχετικών κανονιστικών διατάξεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης παρήλθε την 31η Δεκεμβρίου 2017. Στο πλαίσιο αυτό, από την έναρξη λειτουργίας της η ΑΠΑ έλαβε γνώση των ανωτέρω και είναι σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Κινητικότητας και Μεταφορών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG MOVE), τον EASA και το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Σε πρόσφατη επιστολή της EE/EASA, και στο πλαίσιο της διαρκούς εποπτείας, αναφέρθηκαν θέματα ενίσχυσης της ασφάλειας και βελτίωσης της διαλειτουργικότητας σε 18 ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία, Ιταλία, Δανία, Κύπρος, Κροατία, Τσεχία, Εσθονία, Φινλανδία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Λιθουανία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία, Ελβετία) συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Επιπροσθέτως αναφέρονται θέματα που αφορούν αποκλειστικά την Ελλάδα αναφορικά με τα μη δεόντως πιστοποιημένα αεροδρόμια για τα οποία η ΑΠΑ έχει εκκινήσει τις προβλεπόμενες διαδικασίες τόσο για την ενίσχυση της ασφάλειας όσο και για την πιστοποίηση, ενημερώνοντας αναλυτικά για τις ενδεδειγμένες ενέργειες τον αρμόδιο πάροχο υπηρεσιών ΥΠΑ (Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας), γνωστοποιώντας αυτές και στα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα. Τα δέκα μη δεόντως πιστοποιημένα αεροδρόμια υπό τη διαχείριση της ΥΠΑ είναι τα αεροδρόμια: Αλεξανδρούπολης, Ιωαννίνων, Καρπάθου, Κυθήρων, Λήμνου, Μήλου, Σητείας, Σύρου και Χίου καθώς και αυτό του αεροδρομίου Ηρακλείου. Τα τέσσερα αεροδρόμια τα οποία, αν και στρατιωτικά, εξυπηρετούν κινήσεις πολιτικών αεροσκαφών είναι τα αεροδρόμια: Αράξου, Καλαμάτας, Νέας Αγχιάλου και Σκύρου. Η ευθύνη εποπτείας των αεροδρομίων αυτών ανήκει στο ΓΕΑ (Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας), με το οποίο είμεθα σε στενή συνεργασία για τη σωστή λειτουργία του μηχανισμού με τον οποίο εξασφαλίζονται οι συνθήκες λειτουργίας για αεροδρόμια αυτής της κατηγορίας. Αναμένεται συντόμως να ενημερωθούν οι αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές με την παροχή των στοιχείων που αποδεικνύουν ότι έχει επιτευχθεί το απαιτούμενο επίπεδο ασφάλειας και διαλειτουργικότητας με τα συστήματα της πολιτικής αεροπορίας. Αντιστοίχως αναφορικά με το θέμα της προτεραιότητας ελέγχων διαδρόμου (ramp inspections) σε όλες τις πτήσεις που ανήκουν σε αεροπορικές εταιρείες με έδρα την Ελλάδα, η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας είναι σε συνεχή ενίσχυση των ελέγχων που πραγματοποιεί με κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό επιθεωρήσεων για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις ευρωπαϊκές απαιτήσεις.
Τραγελαφικά πράγματα εν μέσω τουριστικής περιόδου στην «πρωτεύουσα» των Κυκλάδων, τη Σύρο. Το αεροδρόμιο του νησιού έκλεισε (ξανά) το πρωί της Παρασκευής, καθώς ο μοναδικός τηλεπικοινωνιακός υπάλληλος έπαθε υπερκόπωση, καθώς εργαζόταν συνέχεια τις τελευταίες μέρες, σε υπερωριακό καθεστώς.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Πανελλήνιου Συλλόγου Τηλεπικοινωνιακών Υπαλλήλων της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), Γιώργο Κωνσταντινάκη, «ο υπάλληλος από τις 16/7/2023 που έληξε η εκπαίδευσή του παρέμεινε μόνος του εξυπηρετώντας συνεχώς, για όλα τα 24ωρα πέραν των επιβατικών ή διερχόμενων πτήσεων και τις αεροδιακομιδές αφού η Σύρος είναι βάση ελικοπτέρων του ΕΚΑΒ, χωρίς τη δυνατότητα ανάπαυσης. Ο συνάδελφος εργαζόταν με ελάχιστες ώρες ξεκούρασης».
Η διοίκηση της ΥΠΑ φέρεται να γνώριζε το πρόβλημα, καθώς είχε ενημερωθεί τόσο από τον ίδιο τον υπάλληλο, όσο και από το Δ.Σ. του Συλλόγου, ο οποίος με σχετική επιστολή πριν από δύο ημέρες, έκανε λόγο «για την ανεπίτρεπτη κατάσταση στον Κρατικό Αερολιμένα Σύρου».
Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντινάκη, στο θέμα θα δοθεί προσωρινή λύση, με τηλεπικοινωνιακό υπάλληλο από την Αθήνα να μεταβαίνει στη Σύρο μέσα στις επόμενες ώρες.
Επισημαίνεται ότι οι κανόνες ειδικά για τις μάσκες θα συνεχίσουν να διαφέρουν ανάλογα με την αεροπορική εταιρεία.
Χαλάρωση των υγειονομικών μέτρων και πιο συγκεκριμένα της χρήσης μάσκας, τόσο στα αεροδρόμια όσο και κατά τη διάρκεια της πτήσης, συστήνουν το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA).
Ειδικότερα, οι ECDC και EASA, σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση, καταργούν τη σύσταση για υποχρεωτική χρήση ιατρικών μασκών στα αεροδρόμια και σε πτήσεις, ενώ επισημαίνεται ότι η μάσκα εξακολουθεί να είναι μια από τις καλύτερες προφυλάξεις κατά της μετάδοσης της COVID-19. Η νέα σύσταση θα ισχύσει από τις 16 Μαΐου.
Ωστόσο, επισημαίνεται ότι οι κανόνες ειδικά για τις μάσκες θα συνεχίσουν να διαφέρουν ανάλογα με την αεροπορική εταιρεία. Για παράδειγμα, οι εταιρείες με πτήσεις από ή προς έναν προορισμό, όπου εξακολουθεί να απαιτείται η χρήση μάσκας στα μέσα μαζικής μεταφοράς, θα πρέπει να συνεχίσουν να ενθαρρύνουν τη χρήση της.
Υπογραμμίζεται παράλληλα, ότι οι ευάλωτοι επιβάτες θα πρέπει να συνεχίσουν να φορούν μάσκα προσώπου ανεξάρτητα από τους κανόνες, ιδανικά μάσκα τύπου FFP2/N95/KN95 που προσφέρει υψηλότερο επίπεδο προστασίας από μια τυπική χειρουργική μάσκα.
Εκτός από τις αλλαγές σε ό,τι αφορά τις μάσκες, οι συστάσεις περιλαμβάνουν χαλάρωση των αυστηρότερων μέτρων για τις αεροπορικές δραστηριότητες, κάτι που θα συμβάλει στην ανακούφιση του φόρτου στον κλάδο, διατηρώντας παράλληλα τα κατάλληλα μέτρα.
Εξακολουθούν να υπάρχουν κίνδυνοι
Η διευθύντρια του ECDC ‘Αντρεα Αμόν, ανέφερε ότι, «αν και εξακολουθούν να υπάρχουν κίνδυνοι, έχουμε δει ότι οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις και τα εμβόλια επέτρεψαν στη ζωή μας να αρχίσει να επιστρέφει στο φυσιολογικό. Ενώ η υποχρεωτική χρήση μάσκας σε όλες τις περιπτώσεις δεν συνιστάται πλέον, είναι σημαντικό να έχετε υπόψη σας ότι, μαζί με τη σωματική απόσταση και την καλή υγιεινή των χεριών, είναι μία από τις καλύτερες μεθόδους μείωσης της μετάδοσης. Οι κανόνες και οι απαιτήσεις των κρατών αναχώρησης και προορισμού θα πρέπει να τηρούνται και να εφαρμόζονται με συνέπεια και οι ταξιδιωτικοί φορείς θα πρέπει να φροντίζουν να ενημερώνουν έγκαιρα τους επιβάτες για τυχόν απαιτούμενα μέτρα. Η σημασία αυτών των μέτρων θα πρέπει να συνεχίσει να κοινοποιείται αποτελεσματικά στους επιβάτες για την ασφάλειά τους και το ECDC θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τους συναδέλφους μας στον EASA για να αξιολογεί τακτικά και να τροποποιεί τις συστάσεις, όπως απαιτείται.»
Από την πλευρά του, ο Εκτελεστικός Διευθυντής του EASA Πατρίκ Κι, σημείωσε ότι «από την επόμενη εβδομάδα οι μάσκες δεν θα χρειάζεται πλέον να είναι υποχρεωτικές στα αεροπορικά ταξίδια σε όλες τις περιπτώσεις, με ευθυγράμμιση σε γενικές γραμμές με τις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις των εθνικών αρχών σε όλη την Ευρώπη για τις δημόσιες συγκοινωνίες» προσθέτοντας ότι «για τους επιβάτες και τα πληρώματα , αυτό είναι ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός για την εξομάλυνση των αεροπορικών ταξιδιών. Ωστόσο, οι επιβάτες θα πρέπει να συμπεριφέρονται υπεύθυνα και να σέβονται τις επιλογές των άλλων γύρω τους. Ένας επιβάτης που βήχει και φτερνίζεται θα πρέπει να σκεφτεί να φορέσει μάσκα προσώπου για να καθησυχάσει όσους κάθονται κοντά».
Η επικαιροποίηση του εν λόγω κοινού πρωτοκόλλου λαμβάνει υπόψη τις τελευταίες εξελίξεις στην πανδημία, ιδίως τα επίπεδα εμβολιασμού και την φυσικά αποκτηθείσα ανοσία, καθώς και τη συνοδευτική άρση των περιορισμών σε έναν αυξανόμενο αριθμό ευρωπαϊκών χωρών.
Κανονικά θα πραγματοποιηθούν σήμερα Τετάρτη οι πτήσεις σε όλα τα αεροδρόμια της χώρας.
Το Δικαστήριο κατόπιν προσφυγής της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας έκρινε την εξαγγελθείσα 24ωρη απεργία των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας, των ηλεκτρονικών μηχανικών και των τηλεπικοινωνιακών παράνομη.
Ανακοινώθηκε από το υπουργείο Τουρισμού η λίστα με τις χώρες, για τους τουρίστες των οποίων από τις 15 Ιουνίου «ανοίγουν τα σύνορα», με αεροπορικές πτήσεις προς Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Αναλυτικά η λίστα των χωρών είναι η ακόλουθη:
Οπως τονίζεται η λίστα με τις 29 χώρες, διαμορφώθηκε ύστερα από μελέτη του επιδημιολογικού προφίλ των χωρών προέλευσης των τουριστών και αφού ελήφθησαν υπόψη οι χθεσινές ανακοινώσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας Αεροπορίας (EASA), καθώς και η σχετική εισήγηση της Eπιτροπής Λοιμωξιολόγων.
«Στους επισκέπτες από τις παρακάτω χώρες θα πραγματοποιείται δειγματοληπτικός έλεγχος. Για όλες τις άλλες χώρες εξακολουθούν να ισχύουν οι υπάρχοντες κανόνες. H λίστα, η οποία θα διευρυνθεί με αφετηρία την 1η Ιουλίου θα ανακοινωθεί εγκαίρως. Σε κάθε περίπτωση, η επιδημιολογική παρακολούθηση και αξιολόγηση θα είναι συνεχής», όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση.
Υποχρεωτικά σε καραντίνα 14 ημερών θα τίθενται όσοι εισέρχονται στην Ελλάδα αεροπορικώς μέχρι το τέλος του μήνα.
Συγκεκριμένα, με την αεροπορική οδηγία παρατείνεται έως την Κυριακή 31 Μαΐου 2020 και ώρα 23:59 το μέτρο της υποχρεωτικής προληπτικής καραντίνας 14 ημερών για επιβάτες (όλων των εθνικοτήτων) που φτάνουν στη χώρα μας από το σύνολο των διεθνών προορισμών.
Από τους περιορισμούς εξαιρούνται οι ακόλουθες κατηγορίες επιβατών:
Επιβάτες πτήσεων διαμετακόμισης (Passengers in transit).
Με αφορμή τα ερωτήματα και τις καταγγελίες που έχει δεχτεί η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας σχετικά με την ακύρωση των πτήσεων λόγω της πανδημίας του COVID-19 και με τα αντίστοιχα αιτήματα επιστροφής χρημάτων των επιβατών να παραμένουν ανεκπλήρωτα, η ένωση με ανακοίνωσή της διευκρινίζει τα εξής:
Σύμφωνα με διάταξη Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου που έχει εκδώσει η Κυβέρνηση σχετικά με τις οφειλές των αεροπορικών εταιρειών από ματαιώσεις πτήσεων για το χρονικό διάστημα 25/2 έως και τις 30/9/2020, ισχύουν συνοπτικά τα εξής:
Απαιτήσεις επιστροφής του αντιτίμου αεροπορικών εισιτηρίων προς επιβάτες, εφόσον προβλέπονται από την ενωσιακή ή εθνική νομοθεσία, ικανοποιούνται μέσω της παροχής πιστωτικού σημειώματος (voucher) προς τους δικαιούχους, ίσης αξίας με το αντίτιμο του εισιτηρίου της ματαιωθείσας πτήσης.
Το πιστωτικό σημείωμα εκδίδεται από τον αερομεταφορέα και έχει ημερομηνία λήξης δεκαοκτώ μήνες από την έκδοσή του.
Κατά τη διάρκεια του δεκαοκτάμηνου, ο δικαιούχος του πιστωτικού σημειώματος μπορεί οποτεδήποτε να κάνει χρήση αυτού σε οποιονδήποτε προορισμό του δικτύου του αερομεταφορέα.
Μέχρι τη λήξη του πιστωτικού σημειώματος, η οφειλή δεν καθίσταται ληξιπρόθεσμη και απαιτητή.
Η οφειλή καθίσταται ληξιπρόθεσμη και απαιτητή, εφόσον παρέλθουν δεκαοκτώ μήνες από την έκδοση του πιστωτικού σημειώματος και αυτό δεν έχει χρησιμοποιηθεί.
Ωστόσο, η παραπάνω διάταξη έρχεται σε αντίθεση με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό σχετικά με τα δικαιώματα των επιβατών όσον αφορά την άμεση επιστροφή των χρημάτων τους σε περίπτωση ακύρωσης πτήσης.
Για το λόγο αυτό, σημαντικό είναι να γνωρίζουν οι καταναλωτές πως είναι σε εξέλιξη διαβουλεύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τη δίκαιη και ενιαία ρύθμιση του ζητήματος σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Για οποιοδήποτε πρόβλημα οι καταναλωτές μπορούν. Να επικοινωνούν με την Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας, υποβάλλοντας ερωτήματα, αναφορές ή καταγγελίες.
