Μια πρωτοποριακή ερευνητική πρωτοβουλία ρίχνει φως στις γενετικές ρίζες των νευροαναπτυξιακών και ψυχιατρικών διαταραχών. Στην κοινοπραξία SSPsyGene, που ιδρύθηκε το 2023 από το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (NIMH) των ΗΠΑ, συμμετέχουν ερευνητικές ομάδες από διάφορα αμερικανικά πανεπιστήμια, με κοινό στόχο τον χαρακτηρισμό της γενετικής προέλευσης των νευροαναπτυξιακών και ψυχιατρικών διαταραχών.

Οι διαταραχές αυτές, οι οποίες περιλαμβάνουν τη σχιζοφρένεια, τη διπολική διαταραχή, τον αυτισμό και την κατάθλιψη, επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και σε πολλές περιπτώσεις εξακολουθούν να μην υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες. Ενώ έχουν εντοπιστεί εκατοντάδες «γονίδια κινδύνου», η συγκεκριμένη συμβολή τους σε αυτές τις διαταραχές παραμένει σε μεγάλο βαθμό άγνωστη. Το πρόγραμμα SSPsyGene έχει ως στόχο να το αλλάξει αυτό, μελετώντας συστηματικά 250 επιλεγμένα γονίδια υψηλού κινδύνου.

«Πολύ λίγα είναι γνωστά για τη βασική λειτουργία των περισσότερων από αυτά τα γονίδια, και αυτό που ξέρουμε προέρχεται συχνά από εργασία σε καρκινικές κυτταρικές σειρές και όχι από τύπους εγκεφαλικών κυττάρων», λέει ο Ντέιβιντ Παντσίσιον, Επικεφαλής του Τμήματος Έρευνας Αναπτυξιακής και Γονιδιωματικής Νευροεπιστήμης στο Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (NIMH), ο οποίος ηγήθηκε του προγράμματος SSPsyGene.

«Ως εκ τούτου, δεν έχουμε ακόμη σαφή κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι αλλαγές σε αυτά τα γονίδια μπορεί να λειτουργήσουν μεμονωμένα ή σε συνδυασμό, στην εμφάνιση νευροαναπτυξιακών και ψυχιατρικών διαταραχών» προσθέτει.

Οι ερευνητές ανέπτυξαν μια καινοτόμο μέθοδο για τη μετάλλαξη γονιδίων κινδύνου που σχετίζονται με αυτές τις διαταραχές σε ανθρώπινα βλαστοκύτταρα, σε μεγάλη κλίμακα. Στα τροποποιημένα κύτταρα, ένα επιλεγμένο γονίδιο κινδύνου μεταλλάσσεται έτσι ώστε να μην παράγει πλέον μια λειτουργική πρωτεΐνη. Τα τροποποιημένα βλαστοκύτταρα μπορούν στη συνέχεια να μετατραπούν σε νευρώνες και άλλα εγκεφαλικά κύτταρα, παρέχοντας ένα απλοποιημένο, εργαστηριακό μοντέλο για την επίδραση των γενετικών μεταλλάξεων στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Στην αρχική φάση του έργου, η ομάδα δοκίμασε με επιτυχία τη μέθοδό της σε 23 γονίδια κινδύνου. Στη συνέχεια, οι ερευνητές θα ενώσουν τις δυνάμεις τους για να δημιουργήσουν μεταλλαγμένες σειρές βλαστοκυττάρων για πολύ μεγαλύτερο αριθμό γονιδίων κινδύνου, με απώτερο στόχο την κατανόηση των γενετικών αιτιών των διαταραχών αυτών και την ανάπτυξη πιο στοχευμένων θεραπειών. Οι προκύπτουσες σειρές βλαστοκυττάρων θα διατεθούν σε άλλους ερευνητές σε όλο τον κόσμο, δημιουργώντας έναν πολύτιμο πόρο για την επιστημονική κοινότητα.

Προκλήσεις και μελλοντικά βήματα

Ενώ το έργο SSPsyGene αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός στην έρευνα για την ψυχική υγεία, παραμένουν αρκετές προκλήσεις. Οι ψυχικές ασθένειες συχνά προκύπτουν από πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ πολλαπλών γονιδίων και περιβαλλοντικών παραγόντων. Η μελέτη μεμονωμένων γονιδίων μεμονωμένα μπορεί να μην αποτυπώνει την πλήρη εικόνα. Επίσης, καθώς οι ερευνητές ανακαλύπτουν νέα στοιχεία σχετικά με τη γενετική βάση των ψυχικών ασθενειών, εγείρονται σημαντικά ηθικά ζητήματα σχετικά με τις γενετικές εξετάσεις και τον πιθανό στιγματισμό.

Ωστόσο, παρά τις προκλήσεις αυτές, το έργο της κοινοπραξίας SSPsyGene προσφέρει ελπίδα σε εκατομμύρια ανθρώπους που πάσχουν από αυτές τις διαταραχές. Με τη συστηματική διερεύνηση του ρόλου των γονιδίων υψηλού κινδύνου, οι ερευνητές θέτουν τα θεμέλια για μια νέα εποχή στην έρευνα και τη θεραπεία της ψυχικής υγείας.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Stem Cell Reports».

ΠΗΓΗ: ΕΡΤ, Medicalxpress, Scienceblog

ΓΡΑΦΕΙ Η ΜΑΡΙΑ ΡΑΝΤΟΥ

Στις 31/10, ο Υφυπουργός Υγείας Δημήτρης Βαρτζόπουλος, παρουσίασε στο Υπουργικό Συμβούλιο το νέο Νομοσχέδιο για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση. 

Στόχο του Νομοσχεδίου, σύμφωνα με τον κ. Βαρτζόπουλο, αποτελεί η ριζική αναδιάρθρωση του συστήματος οργάνωσης και διοίκησης των υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

Συνιστάται Εθνικό Δίκτυο Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (Ε.Δ.Υ.Ψ.Υ.) που διαρθρώνεται σε Περιφερειακά Δίκτυα ΥΨΥ, τα οποία λειτουργούν στις Διοικήσεις Υγειονομικών Περιφερειών και διοικούνται από τον αρμόδιο, για θέματα ψυχικής υγείας, Υποδιοικητή Υ.Πε. Καθορίζονται επίσης οι εντασσόμενοι, συνεργαζόμενοι και εποπτευόμενοι φορείς του Δικτύου, προβλέπεται η ενιαία υπηρεσιακή και επιστημονική τους διοίκηση, όπως και η διασύνδεση τους με τους λοιπούς φορείς του Ε.Σ.Υ. 

Επιπλέον, συστήνεται «Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων» (ΕΟΠΑΕ), στον οποίο εντάσσονται και με τον οποίο διαλειτουργούν όλοι οι, μέχρι σήμερα, εγκεκριμένοι οργανισμοί και φορείς αντιμετώπισης των εξαρτήσεων. Στον Οργανισμό αυτό, ο οποίος θα είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου θα ενταχθούν και θα διαλειτουργούν όλοι οι εγκεκριμένοι οργανισμοί και φορείς απεξάρτησης. 

Στον ΕΟΠΑΕ θα ενταχθούν το ΚΕΘΕΑ (Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων, Ιδιωτικού Δικαίου), ο ΟΚΑΝΑ (Οργανισμός κατά των Ναρκωτικών, Ιδιωτικού Δικαίου) και όλα τα Δημόσια Προγράμματα Απεξάρτησης που λειτουργούν στα Νοσοκομεία (Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, Νοσοκομείο Κέρκυρας, Ιωαννίνων και Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής) καθώς και οι μονάδες απεξάρτησης από ναρκωτικά, αλκοόλ και τυχερά παιχνίδια των ψυχιατρικών νοσοκομείων Αττικής και Θεσσαλονίκης και των γενικών νοσοκομείων της χώρας (18 ΑΝΩ, «Ιανός», «Αργώ», «Διάπλους» κ.ά.). 

Το Σωματείο Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας, σε δελτίο τύπου που εξέδωσε, καταγγέλλει το υπουργείο Υγείας για την απουσία οποιασδήποτε συνεργασίας με τους εργαζόμενους του κλάδου αλλά και για την έλλειψη ενημέρωσης τους.

Αναλυτικά το δελτίο τύπου του σωματείου:

«Οι εργαζόμενοι/ες στα Κέντρα Πρόληψης πληροφορηθήκαμε με έκπληξη και έντονη ανησυχία από τα ΜΜΕ τα σχετικά περί δημιουργίας Εθνικού Οργανισμού Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ), δίχως καμία προηγούμενη επίσημη πληροφόρηση πόσο δε μάλλον, διαβούλευση. Στη συνάντηση μας με την διοίκηση του ΟΚΑΝΑ, μια βδομάδα πριν το υπουργικό συμβούλιο, ούτε και αυτή γνώριζε λεπτομέρειες, όπως δήλωσε…

Η εξέλιξη αυτή, με την δημιουργία ενός ΝΠΙΔ – «ομπρέλα» στις εξαρτήσεις, θα προκαλέσει «τσουνάμι» συγχωνεύσεων και νομοτελειακά, θα οδηγήσει στην κατάργηση υφιστάμενων δομών και υπηρεσιών, ομογενοποιώντας πολύπλευρες και συνθετικές προσεγγίσεις τις οποίες αξιοποιεί ο κάθε φορέας για να υπηρετήσει ένα τόσο σύμπλοκο ζήτημα όσο αυτό των εξαρτήσεων.

Είναι διάχυτη η ανησυχία μας για τις στοχεύσεις ενός τέτοιου εγχειρήματος που τετραγωνίζει τον κύκλο, λειτουργώντας αποπροσανατολιστικά, ενώ ουσιαστικά στοχεύει στην συρρίκνωση για ακόμα μια φορά, του κοινωνικού κράτους την στιγμή που το Δ.Σ. του κλάδου μας έχει επανειλημμένως ζητήσει συναντήσεις με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας για τα τρομακτικά προβλήματα υποστελέχωσης που εμφανίζουν τα Κέντρα Πρόληψης, τα οποία οφείλονται και στο άλυτο θεσμικό τους.

Αντί αυτού, ακούμε μεγαλεπήβολους σχεδιασμούς με την απουσία της κοινωνίας και των εργαζομένων. Η κοινοτική Πρόληψη είναι απούσα στις προθέσεις τους, ενώ αντίθετα, προκρίνεται ένα στενά ιατροκεντρικό μοντέλο που θεωρεί πως το πρόβλημα των εξαρτήσεων είναι πρόβλημα απλά, κλινών. Πολύ φοβόμαστε, αξιολογώντας και όσα έχουμε δει και από την στάση του ΟΚΑΝΑ τελευταία, ότι το νομοσχέδιο αυτό θα δυσκολέψει ακόμα περισσότερο την υπόθεση της πρόληψης στη χώρα μας.

Ως εργαζόμενοι/ες στα Κέντρα Πρόληψης, διεκδικούμε να ακουστούμε και ο όποιος σχεδιασμός να ξεκινήσει από το μηδέν, με βάση την εμπειρία των εργαζομένων  σε όλες τις εμπλεκόμενες δομές. Παράλληλα, εκφράζουμε τη συμπαράστασή μας στους συναδέλφους μας σε ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ, 18 Άνω, Αργώ και Ιανός, στοχεύουμε στην ανάληψη κοινής δράσης και καλούμε όλους/ες τους/τις συναδέλφους μας σε επαγρύπνηση.

Επιδιώκουμε έναν ανοιχτό δημόσιο διάλογο με την Πολιτεία από το μηδέν, με στόχο ένα πολυσυλλεκτικό, αποτελεσματικό, δημοκρατικό πλαίσιο αντιμετώπισης των εξαρτήσεων που θα λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες της κοινότητας και των ληπτών βοήθειας, που δεν θα κατηγορεί το θύμα.

Το Υπουργείο Υγείας όφειλε να δηλώσει τις προθέσεις του, πριν επιχειρήσει μια διοικητική ανασυγκρότηση τέτοιου μεγέθους. Καλούμε έστω και τώρα, την πολιτική ηγεσία να ακούσει τις ανησυχίες μας, στον αγώνα για την αντιμετώπιση του προβλήματος των εξαρτήσεων. Είμαστε ανοιχτοί σε διάλογο προκειμένου να αντιμετωπίσουμε  το σοβαρό αυτό ζήτημα με αποτελεσματικότητα και γνώμονα τις ανάγκες των εξυπηρετούμενων μας. Στον διάλογο αυτόν θα προσέλθουμε με την πρότασή μας για θεσμική αναβάθμιση και γενναία ενίσχυση σε προσωπικό, για τον ενιαίο φορέα των Κέντρων Πρόληψης και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας, διακριτό πόλο μέσα σε κάθε σχεδιαζόμενο δίκτυο αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων. Θα αντισταθούμε σθεναρά στην συρρίκνωση της διαρκούς διαδικασίας της Πρόληψης και την μετατροπή της σε μια επικάλυψη με «καμπάνιες» και άλλες επικοινωνιακές προχειρότητες ενός συρρικνωμένου ιατροκεντρικού οργανισμού «Θεραπείας» των Εξαρτήσεων .     

Επιθυμούμε παράλληλα και την κοινωνία παρούσα στις όποιες αποφάσεις, καθώς τα ζητήματα αυτά μας αφορούν όλους κι όλες και παροτρύνουμε τα μέλη μας να δράσουν μέσα στο πεδίο, ενημερώνοντας φορείς, σωματεία και τα μέλη των κοινοτήτων στις οποίες τα 75 Κέντρα Πρόληψης πανελλαδικά, δρούμε και εργαζόμαστε». 

Το Εθνικό Συμβούλιο κατά των Ναρκωτικών είναι επίσης μεταξύ των οργανώσεων, που εξέφρασαν τη διαφωνία τους για το νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας. Μεταξύ άλλων, στην ανακοίνωσή του κάνει λόγο πως το νεοσύστατο Εθνικό Συμβούλιο «οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερη υποβάθμιση τα “στεγνά” θεραπευτικά προγράμματα».

Παράλληλα, επισημαίνει πως το νέο νομοσχέδιο «επισημοποιεί αντιεπιστημονικές θεωρίες όπως “λειτουργικός και μη λειτουργικός χρήστης”, “υγιής κι επιβλαβής χρήση”, διαχωρίζοντας τη μείωση βλάβης από ένα θεραπευτικό πλαίσιο κινητοποίησης προς την αλλαγή, ανοίγοντας τελικά το δρόμο στην αποδοχή και αθώωση της χρήσης ναρκωτικών και την πιθανή νομιμοποίηση αρκετών από αυτά».

Αδιαφορία, αδιαλλαξία, ισοπέδωση

Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει προσπαθήσει ουκ ολίγες φορές - και τα έχει καταφέρει - να αποδυναμώσει το ΕΣΥ, σε τέτοιο σημείο που η μόνη διέξοδος είναι ο ιδιωτικός τομέας υγείας, ακόμη και αν πρόκειται για την πιο απλή εξέταση. 

Με νέο νομοσχέδιο διευκολύνει, με πρόσχημα την κατάργηση της ιδρυματικής περίθαλψης, το κλείσιμο των δημόσιων ψυχιατρικών κλινικών και την ανάπτυξη και επέκταση των ιδιωτικών ψυχιατρικών κλινικών, αδιαφορώντας - ακόμη μια φορά - για τις ανάγκες των ασθενών, σε ότι αφορά υπηρεσίες ψυχικής υγείας, καθιστώντας το ζήτημα περισσότερο ταξικό από ποτέ. Να σημειωθεί ότι δεν έχει γίνει κανένας διάλογος και καμιά διαβούλευση πριν ετοιμαστούν οι διοικητικού τύπου αυτές παρεμβάσεις.

Με τις ενέργειες αυτές ουσιαστικά θα καταργηθούν ιστορικοί φορείς και θα ομογενοποιηθούν δια της γραφειοκρατίας και του συγκεντρωτισμού διαφορετικές επιστημονικές μέθοδοι, δομές και δράσεις. Οι δεκάδες δομές και κοινότητες του ΚΕΘΕΑ θα διαλυθούν μέσα σε ένα χαοτικό νέο φορέα.

Στους συλλόγους των εργαζομένων στον χώρο, αλλά και στους φορείς στο σύνολό τους, επικρατεί έντονος αναβρασμός και είναι δεδομένο ότι το επόμενο διάστημα θα υπάρξουν έντονες αντιδράσεις, δεδομένου ότι ως συνέπεια της ένταξη στον ΕΟΠΑΕ, θα αλλάξει το εργασιακό καθεστώς των εργαζόμενων στα Δημόσια Προγράμματα Απεξάρτησης. 

Η συγχώνευση σε ένα τόσο μεγάλο Οργανισμό, ο οποίος πιθανώς θα απασχολεί χιλιάδες εργαζόμενους, αλλάζει την φυσιογνωμία των Θεραπευτικών Προγραμμάτων, δημιουργεί ένα γραφειοκρατικό σύστημα διαχείρισης και διοίκησης που αναπόφευκτα θα οδηγήσει στην απώλεια της ιδιαίτερης κουλτούρας και φιλοσοφίας των Προγραμμάτων και του θεραπευτικού πλουραλισμού, καθώς και του  θεραπευτικού συνεχούς. 

Όπως αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση η μονάδα απεξάρτησης 18 Άνω «τα στοιχεία αυτά είναι πολύ σημαντικά για τους εξαρτημένους ανθρώπους, για την επιλογή που θα κάνουν και την θεραπευτική σχέση που αναπτύσσουν καθώς εντάσσονται σε θεραπεία. Ακόμα και αν το νέο νομοσχέδιο προβλέπει διακριτή λειτουργία ανάμεσα στα Θεραπευτικά Προγράμματα, ο Οργανισμός θα αναπτύξει μια δική του δυναμική συγκεντροποίησης και αλληλοεπικάλυψης με κίνδυνο τα Θεραπευτικά Προγράμματα που σήμερα λειτουργούν να χαθούν, να συγχωνευθούν και να ομογενοποιηθούν. Μέσα από αυτή τη διαδικασία θα ακυρωθεί στην πράξη η αυτονομία του 18 άνω, η φιλοσοφία του και η δυνατότητά του να προσελκύει τα εξαρτημένα άτομα».

Τι διεκδικούν οι Μονάδες Απεξάρτησης

• Ολόπλευρη ενίσχυση των υπαρχουσών δομών θεραπείας με πόρους και προσωπικό, δημιουργία νέων προγραμμάτων με βάση τις τοπικές, πληθυσμιακές και επιστημονικές ανάγκες.
• Καμία μετατροπή των Δημόσιων Φορέων απεξάρτησης που υπάγονται στο ΕΣΥ σε ΝΠΙΔ.
• Υιοθέτηση των στεγνών προγραμμάτων ως κύρια μορφή θεραπείας.
• Καμία εμπλοκή ΜΚΟ και ιδιωτών στην πρόληψη-θεραπεία-κοινωνική επανένταξη.
• Κατάργηση της ΠΝΠ για το ΚΕΘΕΑ και επαναφορά του αυτοδιοίκητου.
• Αποφασιστική ενίσχυση των Κέντρων Πρόληψης, δημιουργία νέων όπου δεν υπάρχουν, με Ενιαίο Θεσμικό Πλαίσιο λειτουργίας».

ΚΕΘΕΑ: Ατεκμηρίωτη και επικίνδυνη η συγχώνευση των φορέων για τις εξαρτήσεις

Την πλήρη αντίθεσή τους στη σχεδιαζόμενη συγχώνευση των εγκεκριμένων θεραπευτικών οργανισμών και προγραμμάτων για τις εξαρτήσεις σε έναν υπερφορέα εκφράζει το Συμβούλιο Υπευθύνων Προγραμμάτων & Τομέων ΚΕΘΕΑ, με υπόμνημα που απέστειλε στην ηγεσία του Υπουργείου Υγείας.

Το υπόμνημα επισημαίνει ότι ο σχεδιασμός του Υπουργείου δεν συνοδεύεται από κλινικά, οικονομικά και διοικητικά στοιχεία και γίνεται ερήμην των εμπλεκόμενων φορέων. Μια παραποιημένη εικόνα της σημερινής πραγματικότητας, με αποσιώπηση πολλών δεδομένων, προβάλλεται για την αιτιολόγησή του:

Χωρίς να έχει αξιολογήσει τον υφιστάμενο εθνικό συντονιστικό μηχανισμό (νόμος 4139/2013) και αγνοώντας το εθνικό σχέδιο δράσης που έχουν από το 2021 καταρτίσει και καταθέσει οι φορείς, το Υπουργείο κάνει λόγο για έλλειψη συντονισμού και σχεδιασμού και προχωράει στην κατάργησή των φορέων και στη διοικητική τους συνένωση.

Γίνεται λόγος για «απομόνωση» των φορέων, και αποσιωπώνται οι συνέργειές τους στο πεδίο, οι οποίες δείχνουν ότι η διασύνδεσή τους μπορεί να επιτευχθεί, χωρίς να θιγεί η διοικητική και επιστημονική τους αυτοτέλεια.

Το εθνικό δίκτυο δωρεάν υπηρεσιών ποικίλων προσεγγίσεων για τα ναρκωτικά και τις αναδυόμενες εξαρτήσεις (τζόγος, αλκοόλ, οθόνες), που αναπτύχθηκε για να καλύπτει γεωγραφικά όλη την επικράτεια, παρουσιάζεται ως «κατακερματισμός των υπηρεσιών».

Γίνεται επίκληση της ανάγκης για αύξηση των θέσεων σωματικής αποτοξίνωσης στα νοσοκομεία, χωρίς να εξηγείται πώς η συγχώνευση των φορέων σχετίζεται με αυτό.

Προβάλλονται ως πρόβλημα οι λίστες αναμονής, ενώ στην Ελλάδα το φαινόμενο είναι εξαιρετικά περιορισμένο, και γίνεται λόγος για μόνο 145 (!) θέσεις θεραπείας την ώρα που το ΚΕΘΕΑ, για παράδειγμα, διατηρεί σήμερα ενεργή θεραπευτική σχέση με σχεδόν 6.000 άτομα.

Ο όρος «θέσεις θεραπείας» αντικαθίσταται με τον όρο «κλίνες», ο οποίος παθολογικοποιεί τους ανθρώπους με πρόβλημα χρήσης ή εξάρτησης και προωθεί μια στενά βιοϊατρική προσέγγιση ενός σύνθετου πολυπαραγοντικού φαινομένου. Αγνοείται, έτσι, η διεθνής επιστημονική συζήτηση και η πολιτική του ΠΟΥ, που εστιάζουν στους κοινωνικούς προσδιοριστές της υγείας και στην ολιστική αντιμετώπιση προβλημάτων και ανισοτήτων μέσα στην κοινωνία.

Αυτό που επιχειρείται είναι η αλλαγή παραδείγματος στην πολιτική για τα ναρκωτικά στη χώρα μας και η προώθηση σκοπιμοτήτων που δεν εκφράζονται ανοιχτά: περικοπή πόρων, συρρίκνωση και ομογενοποίηση υπηρεσιών, μετακίνηση του προσωπικού προς άλλους τομείς του συστήματος.

Το Υπουργείο προωθεί τη δημιουργία ενός συγκεντρωτικού, γραφειοκρατικού και αθηνοκεντρικού οργανισμού, αποκομμένου από τις τοπικές κοινωνίες. Το σημερινό συνεχές της φροντίδας θα δώσει τη θέση του σε άκαμπτα νοσοκομειακού τύπου πρωτόκολλα, και οι πολίτες θα στερηθούν την ελεύθερη επιλογή θεραπευτικής προσέγγισης.

Το ζήτημα του εθνικού συντονισμού δεν επιλύεται με διοικητικά μέτρα. Καμία τέτοιου εύρους αλλαγή στον χώρο θεραπευτικής αντιμετώπισης των εξαρτήσεων δεν μπορεί να γίνει ερήμην όσων τον υπηρετούν.

Ενιαίος Σύλλογος Εργαζομένων ΨΝΑ (ΔΑΦΝΙ): Όχι στη διάλυση των υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας και Απεξάρτησης!

Ο Ενιαίος Σύλλογος Εργαζομένων ΨΝΑ χαιρετίζει την μαζική σύσκεψη σωματείων και φορέων που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 16/11 στο χώρο του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής, με συμμετοχή πολλών σωματείων και φορέων από τον χώρο της ψυχικής υγείας και της απεξάρτησης. Εργαζόμενοι και φορείς δήλωσαν την ξεκάθαρη αντίθεσή τους με τα σχέδια της κυβέρνησης της ΝΔ και του υφυπουργού κ. Βαρτζόπουλου που έρχεται να διαλύσει πλήρως την ήδη υποβαθμισμένη δημόσια ψυχική υγεία και απεξάρτηση.

Στόχος του Νομοσχεδίου και της προσπάθειας που γίνεται διαχρονικά από όλες τις κυβερνήσεις δεν είναι το συμφέρον των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας αλλά το τσάκισμα των υπηρεσιών της ψυχικής υγείας και της απεξάρτησης. Στόχος τους το ξεπούλημα της ψυχικής υγείας και της απεξάρτησης!  Εξάλλου το ξήλωμα της πρόληψης στην πρωτοβάθμια υγεία και στο χώρο της Ψυχικής Υγείας έχει ιστορία και την υπογραφή όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων.       

Στην σύσκεψη εκτός από τον Ενιαίο Σύλλογο Εργαζομένων ΨΝΑ και τους εργαζόμενους του ΨΝΑ και του 18 ΑΝΩ, συμμετείχαν εκπρόσωποι από το Ε.ΣΥ.Ν. και τα παραρτήματά του από Αιγάλεω – Χαϊδάρι – Αγία Βαρβάρα – Λιόσια/Μενιδίου, το σωματείο εργαζομένων ΚΕΘΕΑ, την Ομοσπονδία Συλλόγων Οικογένειας ΚΕΘΕΑ, το σωματείο εργαζομένων ΟΚΑΝΑ, τα σωματεία εργαζομένων Θριασίου Νοσοκομείου, Αττικόν, Δρομοκαιτείου, Ασκληπιείου Βούλας, το Σύλλογο Φίλων Πασχόντων από Διατροφικές Διαταραχές «Επιστρέφω», την Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδος και τους συλλόγους της από Αιγάλεω και Χαϊδάρι και τον Πολιτιστικό Σύλλογο «η Πρόοδος». Οι εκπρόσωποι των σωματείων και των φορέων ανέδειξαν την τραγική κατάσταση που επικρατεί σε νοσοκομεία και δομές, την υποστελέχωση, τις ανάγκες που δεν καλύπτονται, ενώ ξεκαθάρισαν την πλήρη αντίθεσή τους με τα σχέδια της κυβέρνησης της ΝΔ που έρχεται να διαλύσει ότι έχει απομείνει στην δημόσια ψυχική υγεία και απεξάρτηση. Αναδείχθηκε η ανάγκη να πραγματοποιηθούν σε όλους τους χώρους εργασίας στην ψυχική υγεία και απεξάρτηση αλλά και στους εμπλεκόμενους μαζικούς φορείς μαζικές γενικές συνελεύσεις και πλατιά ενημέρωση του λαού για όλα όσα δρομολογούνται. Ταυτόχρονα εκτός από το πλαίσιο αιτημάτων του Συλλόγου Εργαζομένων στο ΨΝΑ – ΔΑΦΝΙ, πλαίσιο αιτημάτων κατέθεσαν και οι εκπρόσωποι του Ε.ΣΥ.Ν αλλά και η Ομοσπονδία Συλλόγων Οικογένειας ΚΕΘΕΑ.

Τα σωματεία και οι μαζικοί φορείς συζήτησαν το πρόγραμμα δράσης του επόμενου διαστήματος, αναδεικνύοντας την ανάγκη για συντονισμό της δράσης τους, προτάθηκε κοινή συνέντευξη τύπου αλλά και ετοιμότητα για απεργιακή απάντηση αν τολμήσουν να καταθέσουν το νομοσχέδιο για την ψυχική υγεία και την απεξάρτηση, ενώ κατέληξαν σε κάλεσμα σε κινητοποίηση την Τετάρτη 22/11, στις 12.00 μ.μ. στο Υπουργείο Υγείας. 

Ένα δρόμο έχουμε – Μια επιλογή!

Δε θα σταματήσουν αν δεν τους σταματήσουμε!

Ο Ενιαίος Σύλλογος Εργαζομένων Ψ.Ν.Α. καλεί όλους τους εργαζόμενους να συμμετέχουν μαζικά στις κινητοποιήσεις και τις πρωτοβουλίες του επόμενου διαστήματος. Καμία επανάπαυση! Κανείς εφησυχασμός! Καλούμε όλους τους εργαζόμενους του Ψ.Ν.Α (ΔΑΦΝΙ) και τα Σωματεία Εργαζομενων με τους αντιστοιχους φορείς σε ΚΕΘΕΑ – ΟΚΑΝΑ, αλλά και τα σωματειά και φορείς των όμορων Δήμων, να συμμετέχουν μαζικά:

• Την Τετάρτη 29/11, στη στάση εργασίας 7.00 – 15.00 και στις 11.00 στην κινητοποίηση στην πύλη του Νοσοκομείου με αιχμή τα σχέδια της κυβέρνησης στην ψυχική υγεία και απεξάρτηση και στηρίζοντας την 48ωρη απεργία της ΟΕΝΓΕ 29 – 30/11.
• Την Πέμπτη 30/11, στη στάση εργασίας 7.00 – 15.00 και συμμετοχή στις κινητοποιήσεις της ΟΝΓΕ και της ΠΟΕΔΗΝ, με συγκέντρωση στη 13.00 στο Υπουργείο Υγείας.

Διεκδικούμε:

Αποκλειστικά Δημόσια & Δωρεάν Ψυχική Υγεία με ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ κάθε μορφής επιχειρηματικής δραστηριότητας στο χώρο. Έξω οι εργολάβοι από τα Νοσοκομεία.

Γενναία χρηματοδότηση του κρατικού προϋπολογισμού στις μονάδες και τις υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και στον χώρο της απεξάρτησης.

Τα Κ.Ψ.Υ να αποτελέσουν τον πυρήνα διασύνδεσης στην πρωτογενή πρόληψη και προαγωγή της ψυχικής υγείας (έγκαιρη παρέμβαση, συνεργασία με κοινοτικές υπηρεσίες, σχολεία κα), στην ολοκληρωμένη θεραπευτική αντιμετώπιση και αποκατάσταση στην κοινότητα με διεύρυνση της λειτουργίας τους όλο το 24ωρο με τις αντίστοιχες ειδικότητες στη στελέχωσή του και ουσιαστική διασύνδεση με τις μονάδες ψυχικής υγείας του τομέα (ξενώνες, προστατευόμενα διαμερίσματα, οικοτροφεία, δημόσια ψυχιατρική κλινική ή νοσοκομείο κ.α.).

Προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, για την κάλυψη όλων των κενών οργανικών θέσεων σε όλες τις ειδικότητες, για την κάλυψη των αναγκών των μονάδων και των υπηρεσιών της Ψυχικής Υγείας και της Απεξάρτησης.

Να μονιμοποιηθούν όλοι οι συμβασιούχοι εργαζόμενοι και να σταματήσει η ομηρία και η κοροϊδία τους.

Καμία συγχώνευση μονάδων και υπηρεσιών.

Ενίσχυση της φιλοσοφίας των στεγνών προγραμμάτων και της λειτουργίας του 18 ΑΝΩ ως αναπόσπαστο οργανικό κομμάτι του Ψ.Ν.Α, με όλες τις υπάρχουσες υπηρεσίες και υποδομές, με προσλήψεις μόνιμων εργαζομένων, με επιμόρφωση, εκπαίδευση και ανάπτυξη της έρευνας.

Διασφάλιση όλων των εργασιακών σχέσεων! Να μην πειράξουν ούτε έναν εργαζόμενο!

18 Άνω: «Όχι» των εργαζομένων στη συγχώνευση των προγραμμάτων απεξάρτησης

Την Παρασκευή 10 Νοεμβρίου 2023, συγκλήθηκε ολομέλεια των εργαζομένων της Μονάδας Απεξάρτησης 18 Άνω-ΨΝΑ, με αφορμή τις εξαγγελίες του υφυπουργού Υγείας, αρμόδιου για θέματα Ψυχικής Υγείας και Εξαρτήσεων, σχετικά με την πρόθεση ψήφισης νομοσχεδίου, σύμφωνα με το οποίο επιχειρείται η συγχώνευση όλων των εγκεκριμένων προγραμμάτων Απεξάρτησης, σε έναν ενιαίο Οργανισμό Ιδιωτικού Δικαίου.

Η ολομέλεια αποφάσισε ομόφωνα ότι δεν επιθυμεί την ένταξη της σε κανενός είδους Οργανισμό εκτός Εθνικού Συστήματος Υγείας και δεν στηρίζει κατά κανένα τρόπο τον επιχειρούμενο διαχωρισμό της Απεξάρτησης από την Ψυχική Υγεία. Εκφράζουμε δε, την πλήρη αντίθεσή μας στο νομοσχέδιο, γιατί κρίνουμε πως πλήττει το δημόσιο χαρακτήρα των προγραμμάτων απεξάρτησης, υπονομεύει το θεραπευτικό πλουραλισμό και τη θεραπευτική συνέχεια.

Καλούμε την κοινωνία που πάντα ήταν αρωγός και συμπαραστάτης στο 18 Άνω, να σταθεί δίπλα μας στον αγώνα που ξεκινά για την παραμονή μας στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, ως αναπόσπαστο κομμάτι της Δημόσιας Ψυχικής Υγείας.

Μαζί καλούμε και κάθε κοινωνικό και επιστημονικό φορέα, σωματεία εργαζομένων, συλλόγους γονέων, εκπαιδευτικούς και συλλογικότητες.

Ο αγώνας αυτός αποτελεί για μας κοινωνική και ιστορική ευθύνη.

Πηγή: 2020mag.gr

Θεόδωρος Μεγαλοοικονόμου*

ίναι σχεδόν τριάντα χρόνια από τότε που έγινε η παρέμβαση για την Αποϊδρυματοποίηση στο ψυχιατρείο της Λέρου. Μια παρέμβαση που, αν και συνάντησε τα μύρια όσα εμπόδια από τους άνωθεν κρατούντες και την κυρίαρχη ψυχιατρική, κατάφερε ν΄ αλλάξει ριζικά την κατάσταση, αυτήν που, πανευρωπαϊκά, σε πρωτοσέλιδα εφημερίδων περιγραφόταν ως η «ντροπή», ή το «ένοχο μυστικό της Ευρώπης». Έπεσαν τα συρματοπλέγματα, άνοιξαν οι πόρτες των ψυχιατρικών τμημάτων, καταργήθηκαν οι μηχανικές καθηλώσεις, οι καταδικασμένοι ως «ανίατοι» από την κυρίαρχη ψυχιατρική, επανεντάχθηκαν (ως υποκείμενα, πλέον, με πλήρη δικαιώματα) σε διαμερίσματα στην κοινότητα (ή σε ενδονοσοκομειακούς ξενώνες), πολλοί βρήκαν αμειβόμενη θέση εργασίας σε συνεταιρισμούς.

Και παρόλο που το όλο εγχείρημα δεν κατάφερε να ολοκληρωθεί, καθώς η ΕΕ δεν ανανέωσε την χρηματοδότηση των προγραμμάτων, ενώ η ντόπια πολιτική εξουσία τα άφησε να καταρρεύσουν αποποιούμενη την όποια ευθύνη για την συνέχεια και την ολοκλήρωσή τους, ωστόσο, ο σπόρος μιας «άλλης» ψυχιατρικής, στη βάση του προτάγματος «η Ελευθερία είναι Θεραπευτική» (μια ελευθερία που θα πρέπει να στηρίζεται υλικά, θεσμικά και σχεσιακά) είχε ριζώσει. Αυτό εκφράστηκε, από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, μεταξύ άλλων και από την ίδρυση και λειτουργία (από τον Γιάννη Λουκά) του «τμήματος εισαγωγών» (ή, άλλως, «τμήματος οξέων»). Σημειωτέον ότι η ίδια θεραπευτική ομάδα είχε πάρει την πρωτοβουλία για την ίδρυση και λειτουργία μιας δημόσιας Κινητής Μονάδας (μια από τις λίγες δημόσιες καθώς οι πιο πολλές έχουν δοθεί σε ΜΚΟ) για τα Δωδεκάνησα, που λειτούργησε με θαυμαστό τρόπο, μέχρι που η Διοίκηση του ΚΘ Λέρου σταμάτησε, χωρίς καμιά εξήγηση, την χρηματοδότησή της.

Το «τμήμα εισαγωγών» είχε στεγαστεί σε μια από τις λεγόμενες «βίλλες» (κατοικίες των Ιταλών αξιωματικών επί ιταλικής κατοχής), που χρησιμοποιήθηκαν είτε ως γραφεία της νοσηλευτικής υπηρεσίας ή άλλου προσωπικού του ΚΘΛ, είτε ως ενδονοσοκομειακοί ξενώνες/κατοικίες ασθενών. Η «βίλλα» στην οποία εγκαταστάθηκε το «τμήμα εισαγωγών» ήταν πιο παλιά ξενώνας ασθενών και βρισκόταν πολύ κοντά στην έξοδο από το χώρο των Λεπίδων, μέσα στον οποίο είναι τα όποια κτίρια και δομές έχουν απομείνει του ΚΘΛ, όπως και όλα όσα έχουν απομείνει άδεια και υπό κατάρρευση. Η μονάδα πήρε το όνομα «Φορτούνα» («Τύχη», ή «καλοτυχία»). Λειτουργούσε με «ανοιχτές πόρτες και χωρίς μηχανικές καθηλώσεις», με την θεραπευτική σχέση να συγκροτείται μέσα από διάλογο, επικοινωνία, διαπραγμάτευση, συνοδεία.

Καθώς, όμως, το ΚΘ Λέρου οδηγείτο, όλα αυτά τα χρόνια, σ΄ έναν ήδη από μακρού προβλεπόμενο «μαρασμό», με άνωθεν υψωμένα τείχη απέναντι στο όποιο ουσιαστικά μεταρρυθμιστικό πλάνο, με προϊούσα την υποχρηματοδότηση και την υποστελέχωση, η «Φορτούνα», ο τρόπος λειτουργίας της και η θεραπευτική της ομάδα φαινόταν όλο και πιο πολύ σαν εμπόδιο στα πλάνα συρρίκνωσης, περιστολής δαπανών και υιοθέτησης απίστευτα αντιδραστικών προσεγγίσεων ασφυκτικού εγκλεισμού και καταστολής των νοσηλευομένων. Οι όποιοι Διοικητές πέρασαν από εκεί επί Νέας Δημοκρατίας, από το 2019 και μετά, πέρα από την απερίγραπτη ασχετοσύνη τους για το αντικείμενο που τους είχε ανατεθεί (όπως, άλλωστε, ισχύει για όλους τους διορισμένους Διοικητές στο ΕΣΥ), σαν στόχο είχαν την ιδιωτικοποίηση λειτουργιών του νοσοκομείου (πιο πρόσφατα των μαγειρείων) και, εδώ και καιρό, την μεταφορά της «μονάδας εισαγωγών» στο τμήμα του νοσοκομείου που είναι στο Λακκί (εκεί που, από παλιά, ήταν έγκλειστες οι γυναίκες ασθενείς). Μετά την αποχώρηση του Γ. Λουκά (που αν και τα τελευταία χρόνια ήταν σε σύνταξη, ωστόσο, συνέχιζε να εργάζεται στη «Φορτούνα») μετέφεραν, πριν μερικούς μήνες, το «τμήμα εισαγωγών» στο Λακκί. Σ’ ένα προκάτ κτίριο (που πριν ήταν ξενώνας), με όχι μόνο «κλειστή πόρτα», αλλά και περίκλειστο με συρματόπλεγμα, κάτι που δεν έχουμε δει ούτε στο Δαφνί, ούτε στο Δρομοκαϊτειο, ακόμα στις «παλιές» τους εποχές.

Το πρόβλημα, για κάποιους/ες από μας, ήταν η «κλειστή πόρτα», δεν είχαμε δει και συρματόπλεγμα λίγα μέτρα πιο πέρα από την κλειδωμένη πόρτα. Το συρματόπλεγμα, που υπήρχε παλιά μπροστά από το 11ο περίπτερο, το είχε γκρεμίσει η θεραπευτική ομάδα το 1990. Και ξαναμπήκε όταν ο χώρος εκεί χρησιμοποιήθηκε, από το 2016, για τον εγκλεισμό των προσφύγων (τώρα αυτό, το ένα συρματόπλεγμα, έχει «αντικατασταθεί» από τα πολλαπλά συρματοπλέγματα, από τα σιδερένια τείχη και τις άπειρες τηλεκάμερες του κλειστού «στρατοπέδου συγκέντρωσης» για τους πρόσφυγες στη Λέρο). Λίγα μέτρα, από το καγκελόφρακτο, πλέον, «τμήμα εισαγωγών», είναι οι δυο εναπομείναντες ξενώνες στο Λακκί, με τους ενοίκους τους να έχουν ως μόνιμη θέα, πλέον, απέναντί τους, το συρματόπλεγμα, προς το παρόν έξω από αυτό, αλλά… πολύ κοντά. Και για να ολοκληρωθεί η εικόνα της κατάστασης που κατέλειπε ο Θ. Πλεύρης και η Ζ. Ράπτη (και παρέλαβε ο Χρυσοχοϊδης και το επιτελικό του γραφείο), στο ΚΘ Λέρου υπάρχει μια μόνο ειδικευμένη ψυχίατρος για το «τμήμα εισαγωγών» και για όλο το ψυχιατρείο.

Θυμάμαι μια επίσκεψή μου, τον περασμένο Νοέμβρη στο χώρο των Λεπίδων. Κάποια στιγμή που περνούσα έξω από τη «Φορτούνα. Η πόρτα ήταν, όπως πάντα, ανοιχτή και ένας ασθενής βγήκε και άρχισε να βαδίζει προς την έξοδο από τον χώρο των Λεπίδων. Αμέσως έτρεξαν μια νοσηλεύτρια και ένας νοσηλευτής και άρχισαν να μιλάνε μαζί του. Δεν τον άγγιξαν καθόλου, μόνο μιλούσαν. Σε λίγα λεπτά γύρισε μαζί τους πίσω. Ένας «άλλος κόσμος» της ψυχιατρικής, που έχει έμπρακτα αποδείξει πως είναι δυνατός… ανθρώπινος, θεραπευτικός. Και υπάρχει πολύ από το μόνιμο προσωπικό στο ΚΘ Λέρου που έχει μάθει να δουλεύει έτσι και που του λείπει πολύ η συνθήκη, η δυνατότητα να ασκεί τον πραγματικά θεραπευτικό του ρόλο που έχει μάθει εδώ και χρόνια.

Η τρέχουσα πολιτική, για όλους τους, όλο και πιο πολλούς, «απόβλητους» αυτής της κοινωνικής οργάνωσης και των πολιτικών που ασκεί η κυρίαρχη εξουσία, είναι τα συρματοπλέγματα στις ποικίλες μορφές τους, εν προκειμένω με την κυριολεκτική, υλική τους μορφή. Εκτός από τα συρματοπλέγματα, ο χώρος του πρώην ψυχιατρείου στα Λέπιδα είναι κυριολεκτικά στρατοκρατούμενος. Ο χώρος που ήταν του ψυχιατρείου, αλλά ανήκε πάντα στο Υπουργείο Εθνικής Αμυνας - εκεί που, από το 1985, ήταν το περίπτερο 16, των «γυμνών ασθενών», το ίδιο κτίριο όπου, χρόνια πριν (1967-71), ήταν έγκλειστοι οι πολιτικοί εξόριστοι της χούντας και, παραδίπλα, οι «Βασιλικαί Τεχνικαί Σχολαί», της μεγαλύτερης Παιδούπολης (ανταρτόπαιδων «προς εθνικήν αναμόρφωσιν») της Φρει(δερί)κης - αυτός ο χώρος, που τώρα έχει αδειάσει (άραγε για πόσο;) που, όμως, ήταν ελεύθερος να τον περιηγηθεί κανείς, τώρα, εδώ και καιρό, είναι απαγορευμένος. Όλα, τα μεγάλης ιστορικής αξίας κτίρια, που θα μπορούσαν να κατάλληλα να αξιοποιηθούν, έχουν αφεθεί να καταρρεύσουν. Γεμάτος ο δρόμος με ταμπέλες «Verboten». Είναι δίπλα η ναυτική βάση ΥΝΤΕΛ, αλλά αυτή υπήρχε πάντα - και όταν λειτουργούσε το περίπτερο 16 και υπήρχε εκεί γύρω μεγάλη κίνηση ασθενών και προσωπικού, λειτουργών ψυχικής υγείας κλπ. Μέχρι και μια καγκελόπορτα έχει μπει, σ΄ ένα σημείο πριν το περίπτερο 16, που φράζει το δρόμο. Όταν περπατάς προς τα εκεί έρχεται φρουρός και σε διώχνει.

Ας μη ξεχνάμε και την απόπειρα, πριν δυο χρόνια, να ξαναρχίσουν την μεταφορά ασθενών στη Λέρο από όλη την Ελλάδα. Μια απόπειρα στην οποία μπήκε φραγμός, αλλά πάντα επικρεμάμενη, για να υλοποιηθεί αν και όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες.

Με δεδομένη την τωρινή ηγεσία του Υπουργείου Υγείας και το ποιόν της ομάδας που έχει αναλάβει τον τομέα της ψυχικής υγείας, ας ετοιμαστούμε και (κατάλληλα προετοιμαστούμε) για τα χειρότερα.

*Ψυχίατρος, πρώην μέλος ιατρικού προσωπικού του ψυχιατρείου Λέρου και μέλος της Πρωτοβουλίας Ψ

Πηγή: efsyn.gr

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν έδωσε εντολή να δημιουργηθεί στο πλαίσιο του ομοσπονδιακού κέντρου ψυχιατρικής ινστιτούτο με αντικείμενο την μελέτη της συμπεριφοράς των μελών της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ.

Την ανακοίνωση αυτή έκανε ο υπουργός Υγείας Μιχαήλ Μουράσκα κατά την διάρκεια συνεδρίασης της Κρατικής Δούμας (κάτω βουλής), στην οποία συζητούνταν το νομοσχέδιο για την απαγόρευση στην Ρωσία της«αλλαγής φύλου». Εν συνεχεία η Κρατική Δούμα ψήφισε το νομοσχέδιο σε πρώτη ανάγνωση. Την όλη συζήτηση στην Κρατική Δούμα δημοσιεύει ο ιστότοπος Meduza,

«Θέλω να επισημάνω ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει εντολή του προέδρου για την δημιουργία στην βάση του ομοσπονδιακού κέντρου ψυχιατρικής πρόσθετου ινστιτούτου που δεν θα μελετάει μόνο αυτές, αλλά και μια σειρά κατευθύνσεις συμπεριφορών, μεταξύ των οποίων και την κοινωνική συμπεριφορά», δήλωσε ο Μουράσκα, απαντώντας στον βουλευτή Ανατόλι Βάσερμαν, όταν ρώτησε αν το υπουργείο Υγείας μελετάει τις αντιλήψεις της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ για τους ρόλους των φύλων και την σεξουαλικότητα «σε αντιστοιχία με την πραγματικότητα».

Ο ιστότοπος Meduza, επικαλούμενος εκπροσώπους της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ, επισημαίνει ότι «οι δηλώσεις του Μουράσκα ενδέχεται να επιβεβαιώνουν το ότι στην Ρωσία θέλουν να εισαγάγουν μια διά της βίας θεραπεία μεταστροφής - που συνιστά ένα σύμπλεγμα ψευδοεπιστημονικών, βίαιων ψυχολογικών και σωματικών πρακτικών, με την βοήθεια των οποίων μπορεί δήθεν να θεραπευθεί ο μη ετεροφυλικός προσανατολισμός. Ο ΟΗΕ εξισώνει αυτές τις μεθόδους με βασανιστήρια».

Το νομοσχέδιο που κατατέθηκε στην Κρατική Δούμα για την απαγόρευση «της αλλαγής φύλου», αποκλείει πλήρως την δυνατότητα διεμφυλικής μετάβασης με την βοήθεια χειρουργικών επεμβάσεων. Τέτοιες επεμβάσεις εάν το νομοσχέδιο ψηφισθεί , θα επιτρέπονται μόνο για «την θεραπεία γενετικών φυσιολογικών ανωμαλιών διαμόρφωσης φύλου στα παιδιά» και για αυτό θα απαιτείται αντίστοιχη απόφαση ιατρικής επιτροπής κρατικού ιδρύματος υγείας. Το νομοσχέδιο προτείνει επίσης να απαγορευθεί η νομική αλλαγή του γενετικού δείκτη.

Οι ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σειρά γιατρών επικρίνουν έντονα το εν λόγω νομοσχέδιο, καθώς θεωρούν ότι θα οδηγήσει σε αύξηση ψυχιατρικών διαταραχών και αυτοκτονιών, όπως επίσης και στην εμφάνιση μαύρης αγοράς παράνομων χειρουργικών επεμβάσεων.

Στις 14 Ιουνίου η Κρατική Δούμα ομόφωνα ψήφισε το νομοσχέδιο που απαγορεύει σε διεμφυλικά άτομα να αλλάξουν τα έγγραφα ταυτοποίησής τους και τις «ιατρικές επεμβάσεις». Το εν λόγω νομοσχέδιο απαγορεύει στους γιατρούς να κάνουν αντίστοιχες εγχειρήσεις, με εξαίρεση εκείνες που σχετίζονται με την θεραπεία των «γενετικών φυσιολογικών ανωμαλιών».

Σύμφωνα με την ετήσια κατάλογο της ευρωπαϊκής οργάνωσης υπεράσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων ILGA-Europe, το 2022 η Ρωσία κατέλαβε μια από τις τελευταίες θέσεις στον κατάλογο των χωρών ως προς το επίπεδο πολιτικής και νομικής προστασίας των δικαιωμάτων των ατόμων της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ. Πιο κάτω από την Ρωσία είναι μόνο η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν.

Τον Δεκέμβριο του 2022 ο Βλαντίμιρ Πούτιν υπέγραψε νόμο που απαγορεύει την «προπαγάνδιση μη παραδοσιακών σεξουαλικών σχέσεων, την παιδοφιλία και την αλλαγή φύλου». Από το 2013 στην Ρωσία έχει απαγορευθεί η «προπαγάνδιση» μεταξύ των ανηλίκων, ενώ τώρα απαγορεύεται μεταξύ όλων των Ρώσων. Στην πραγματικότητα ο νόμος επιβάλλει ταμπού σε συζητήσεις που έχουν θέμα την ομοφυλοφιλία και τα διεμφυλικά άτομα σε οποιοδήποτε πλαίσιο που δεν είναι αρνητικό.

Το έργο του Μπεκ έφερε μια πραγματική επανάσταση στη διάγνωση και θεραπεία της κατάθλιψης, του άγχους, των φοβιών, των κρίσεων πανικού, της βουλιμίας, του εθισμού σε ουσίες, της αϋπνίας, της ιδεοψυχαναγκαστικής και άλλων ψυχικών διαταραχών, συνεχίζοντας μέχρι σήμερα να ασκεί μεγάλη επιρροή. Η ανακοίνωση του θανάτου του, έγινε από το Ινστιτούτο Μπεκ για τη Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία, το οποίο είχε ιδρύσει ο ίδιος μαζί με την κόρη του δρα Τζούντιθ Μπεκ, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» και τη «Γκάρντιαν».

• Όπως δήλωσε η Μπεκ, «ο πατέρας μου υπήρξε ένα εκπληκτικός άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του στο να βοηθά τους άλλους, συνεχίζοντας να εργάζεται μέχρι το θάνατο του. Ενέπνευσε μαθητές, γιατρούς και ερευνητές επί αρκετές γενιές με το πάθος και την πρωτοποριακή δουλειά του».

Ο Μπεκ είχε εκπαιδευθεί στη φροϋδική ψυχανάλυση

Ο Μπεκ ανέπτυξε ως νεαρός ψυχίατρος (που προηγουμένως είχε εκπαιδευθεί στη φροϋδική ψυχανάλυση) το πεδίο της γνωστικής-συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια στη δεκαετία του 1960, ωθώντας τους ασθενείς να εστιάζουν πλέον στις στρεβλώσεις του τρόπου της καθημερινής σκέψης τους, στις αυτόματες αρνητικές σκέψεις τους, παρά στις απωθημένες συγκρούσεις της παιδικής ηλικίας τους, όπως έκαναν οι φροϋδικοί ψυχαναλυτές. Ο γνωστικός θεραπευτής επιχειρεί έκτοτε να μεταβάλει τον αυτο-μειωτικό εσωτερικό μονόλογο του ασθενούς, με βάση το αντι-φροϋδικό ρητό «υπάρχουν στην επιφάνεια πολλά περισσότερα από αυτά που βλέπει το μάτι».

Ο Μπεκ ανακάλυψε πειραματικά ότι είναι δυνατό να βελτιωθεί η ψυχική υγεία των ασθενών αν αναγνωρίσουν τα λανθασμένα αυτοματοποιημένα πρότυπα της σκέψης τους (του τύπου «είμαι πάντα μια σκέτη αποτυχία σε ό,τι κάνω» ή «δεν αρέσω σε κανέναν») και σκεφτούν πλέον με πιο λογικό και θετικό τρόπο, μειώνοντας έτσι το άγχος ή τον φόβο τους. π.χ. για τους άλλους γύρω τους. Μεταξύ άλλων, υποστήριξε ότι η κατάθλιψη δεν προκαλείτο από έναν απωθημένο μαζοχισμό, όπως πίστευε ο Φρόιντ, αλλά κυρίως από την χαμηλή αυτοεκτίμηση και τη συνεχή αυτοκριτική.

Προσέγγιση εστιασμένη στο σήμερα

Το έργο του Μπεκ, μαζί με εκείνο ενός άλλου επιδραστικού ψυχολόγου, του ‘Αλμπερτ Έλις που δούλευε ανεξάρτητα, δημιούργησε τελικά τον κορμό της γνωστικής-συμπεριφορικής θεραπείας. Ήταν μια πραγματιστική προσέγγιση εστιασμένη στο σήμερα και όχι στο παρελθόν, που δημιούργησε σκεπτικισμό ιδίως στους ψυχοθεραπευτές της παράδοσης του Φρόιντ και του Γιουνγκ, οι οποίοι θεωρούσαν δεδομένη την ανάγκη να «σκαλίσουν» τα βαθύ υποσυνείδητο ή και το ασυνείδητο του ασθενούς, γι’ αυτό αντιμετώπισαν τη θεραπεία του Μπεκ ως επιφανειακή και αναποτελεσματική.

Όμως ο Μπεκ και οι μαθητές του παρουσίασαν δεδομένα που έδειχναν ότι η νέα θεραπεία έφερνε αποτελέσματα, έτσι στην πορεία η μέθοδος τους κέρδισε έδαφος και καθιερώθηκε στην ψυχιατρική και ψυχολογία. Στην αρχή ο Μπεκ ίδρυσε το δικό του επιστημονικό περιοδικό «Cognitive Therapy and Research» για να παρουσιάσει τις μελέτες του, αλλά σταδιακά η νέα θεραπεία έγινε ευρύτερα αποδεκτή διεθνώς ως πιο επιστημονική από την ψυχανάλυση, αν μη τι άλλο επειδή φάνηκε να έχει ταχύτερα και πιο μετρήσιμα αποτελέσματα.

Όπως δήλωσε ο ψυχολόγος Στίβεν Χόλον του Πανεπιστημίου Βάντερμπιλτ, «ο δρ Μπεκ πήρε εκατό χρόνια δόγματος, βρήκε ότι αυτό δεν στέκει και εφηύρε στη θέση του κάτι σύντομο, αλλά διαρκές και αποτελεσματικό, στην ουσία σώζοντας την ψυχοθεραπεία από τον εαυτό της».

Οι συναντήσεις με τον Δαλάι Λάμα

Ο – γιός ρωσο-εβραίων μεταναστών στις ΗΠΑ – Μπεκ υπήρξε απόφοιτος του Πανεπιστημίου Μπράουν του Ρόουντ ‘Αιλαντ και στη συνέχεια σπούδασε Ιατρική στο Γιέηλ. Είχε επηρεαστεί, μεταξύ άλλων, από τη Γερμανο-Αμερικανίδα ψυχαναλύτρια Κάρεν Χόρνεϊ και τον ψυχολόγο ‘Αλμπερτ Έλις. Έγραψε μόνος του ή μαζί με άλλους 22 βιβλία και περισσότερα από 500 επιστημονικά άρθρα, ενώ τιμήθηκε και με πολλά ιατρικά βραβεία (Albert Lasker, Heinz, Sarnat κ.α.). Το περιοδικό «American Psychologist» των Αμερικανών ψυχολόγων τον χαρακτήρισε ένας από τους δέκα πιο επιδραστικούς ψυχοθεραπευτές που έχουν υπάρξει.

Ενδεικτικό του ανοικτού πνεύματος του ήταν ότι στη δεκαετία του 2000 είχε πολλές δημόσιες και ιδιωτικές συζητήσεις με τον Δαλάι Λάμα, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η γνωστική-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία και ο βουδισμός έχουν πολλά κοινά σημεία, κυρίως στον τρόπο που δίνουν προτεραιότητα στην ανάγκη αλλαγής του νου μέσω αυτοπαρατήρησης.

Ο Μπεκ αφήνει πίσω του την επί περισσότερα από 70 χρόνια σύζυγο του Φίλις Μπεκ, πρώην ανώτερη δικαστή, τέσσερα παιδιά, δέκα εγγόνια και δέκα δισέγγονα.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ