Κρίση ασφαλείας άνευ προηγουμένου είναι σε εξέλιξη στον Ισημερινό εξαιτίας της δράσης των εγκληματικών συμμοριών που διακινούν ναρκωτικά, οδηγώντας τον πρόεδρο της χώρας να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση «εσωτερικής ένοπλης σύγκρουσης». Η εξελισσόμενη κατάσταση έχει προκαλέσει διεθνή ανησυχία, με πολλές χώρες να λαμβάνουν μέτρα.

Η χώρα ζει «εξαιρετικά δύσκολες ημέρες», δήλωσε ο γραμματέας επικοινωνίας της προεδρίας του Ισημερινού, Ρομπέρτο Ισουριέτα. Η κυβέρνηση, πρόσθεσε, έλαβε την «σημαντική απόφαση να συγκρουστεί μετωπικά» με τις «τρομοκρατικές απειλές».

Στο διάταγμα με το οποίο κηρύσσεται στρατιωτικός νόμος για δύο μήνες, ο πρόεδρος του Ισημερινού, 36χρονος Ντανιέλ Νομπόα, διέταξε την «εξουδετέρωση» συμμοριών του οργανωμένου εγκλήματος που επιδίδονται κυρίως σε διακίνηση ναρκωτικών. Κάνει λόγο για «εσωτερική ένοπλη σύγκρουση» και διατάσσει «την κινητοποίηση και την επέμβαση των ενόπλων δυνάμεων και της αστυνομίας» προκειμένου να «εγγυηθούν την εθνική κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα έναντι του οργανωμένου εγκλήματος, των τρομοκρατικών οργανώσεων και των μη κρατικών αντιμαχομένων».

Οι εξελίξεις τις τρεις τελευταίες ημέρες δείχνουν κλιμάκωση του πολέμου των συμμοριών με τις αρχές ασφαλείας, ενώ από τις φυλακές δραπέτευσαν ο Αδόλφο Μασίας ή «Φίτο», που θεωρείται ο Νο1 δημόσιος κίνδυνος για στη χώρα, αρχηγός των «Τσονέρος», αλλά και ένας από τους αρχηγούς των Λος Λόμπος, άλλης ισχυρής συμμορίας που διακινεί ναρκωτικά.

Την απόδραση του «Φίτο» ακολούθησαν εξεγέρσεις και ομηρίες φρουρών σε διάφορες φυλακές, ενώ κυκλοφόρησαν βίντεο σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης που εικονίζουν ομήρους να απειλούνται από μασκοφόρους που κραδαίνουν μαχαίρια. Άλλα βίντεο δείχνουν τις εκτελέσεις δυο φρουρών σε φυλακές.

Σύμφωνα με την υπηρεσία φυλακών (SNAI), 139 μέλη του προσωπικού της βρίσκονται υπό ομηρία σε πέντε φυλακές, ωστόσο δεν έχει σχολιάσει τα βίντεο με τις εκτελέσεις των φρουρών.

Καταστήματα και σχολεία κλειστά

Η κατάσταση δείχνει προς το παρόν εκτός ελέγχου, καθώς παρά το διάταγμα του προέδρου Νομπόα, έχουν αναφερθεί πολλά βίαια επεισόδια, συμπεριλαμβανομένων των απαγωγών επτά αστυνομικών σε όλη τη χώρα.

Οκτώ άνθρωποι σκοτώθηκαν και άλλοι τρεις τραυματίστηκαν στη Γουαγιακίλ, το σημαντικότερο λιμάνι του Ισημερινού που έχει μετατραπεί σε προπύργιο κακοποιών, ενώ σκοτώθηκαν και δύο αστυνομικοί.

Από εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που για την ώρα δεν μπορούν να επαληθευθούν, φαίνεται ότι στη χώρα επικρατεί χάος. Καταγράφονται επιθέσεις με κοκτέιλ Μολότοφ, πυρπολημένα αυτοκίνητα, αστυνομικοί που πυροβολούν στην τύχη, σκηνές πανικού...

Στην πόλη Γουαγιακίλ, ξενοδοχεία κι εστιατόρια κατέβασαν ρολά, ενώ στρατιωτικά οχήματα περιπολούσαν στους δρόμους, ενώ ατμόσφαιρα φόβου επικρατεί και στην πρωτεύουσα του Ισημερινού Κίτο. Και εκεί καταστήματα και εμπορικά κέντρα έκλεισαν για λόγους ασφαλείας.

Κλειστά, με απόφαση του υπουργείου Παιδείας, είναι και όλα τα σχολεία της χώρας.

Διεθνείς αντιδράσεις

Οι κυβερνήσεις της Βραζιλίας, της Χιλής, της Κολομβίας και του Περού εξέφρασαν την υποστήριξή τους στην κυβέρνηση του Ισημερινού, απορρίπτοντας τη βία. Ο αρμόδιος αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη Λατινική Αμερική, Μπράιαν Νίκολς, δήλωσε ότι στις ΗΠΑ «είμαστε εξαιρετικά ανήσυχοι για τη βία», προσθέτοντας πως «βρισκόμαστε σε στενή επαφή με τον πρόεδρο Νομπόα και την κυβέρνησή του» και πως «είμαστε έτοιμοι να προσφέρουμε βοήθεια».

Η Ισπανία επίσης παρακολουθεί με «ανησυχία» την κατάσταση στον Ισημερινό. Ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ δήλωσε ότι «παρακολουθούμε με προφανή ανησυχία τα γεγονότα των τελευταίων ημερών στη χώρα», σημειώνοντας ότι η Μαδρίτη «υποστηρίζει τους δημοκρατικούς θεσμούς» και πως είναι πεπεισμένος ότι θα υπάρξει «προσεχώς επιστροφή στην ομαλότητα».

Η κυβέρνηση του γειτονικού Περού κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τις περιοχές των συνόρων με τον Ισημερινό, μήκους 1.400 χιλιομέτρων, ανακοινώνοντας ότι θα ενισχύσει τα μέτρα ασφαλείας αναπτύσσοντας επιπλέον αστυνομικούς και στρατιωτικούς.

Επίσης, η Κίνα ανακοίνωσε πως η πρεσβεία της και τα προξενεία της στον Ισημερινό θα κλείσουν μέχρι νεωτέρας από σήμερα Τετάρτη.

Ο Ισημερινός, μια χώρα που ήταν άλλοτε όαση ειρήνης, πλήττεται από τη βία των συμμοριών. Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, δεν ήταν παρά απλές συμμορίες των δρόμων. Ωστόσο, έχουν μετατραπεί σε λαθρεμπόρους ναρκωτικών, καθώς ο Ισημερινός έγινε ως το κύριο σημείο εξαγωγής της κοκαΐνης που παράγεται στο Περού και την Κολομβία.

Έκτοτε, οι δολοφονίες στους δρόμους αυξήθηκαν 800% από το 2018 έως το 2023 στη χώρα. Το 2023, 7.800 ανθρωποκτονίες καταγράφηκαν ενώ κατασχέθηκαν 220 τόνοι ναρκωτικών.

Απίστευτες εικόνες με χιλιάδες ανθρώπους στα γόνατα και καταγγελίες για πρωτόγονες συνθήκες κράτησης.

Στο δόγμα «νόμος και τάξη» και στον πόλεμο που έχει εξαπολύσει κατά των συμμοριών μένει πιστός ο πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ Ναγίμπ Μπουκέλε, καθώς μετά την ανάπτυξη χιλιάδων στρατιωτών γι’ αυτόν τον σκοπό, δημιούργησε μία τεράστια «μέγκα φυλακή» (CECOT), τη μεγαλύτερη στην Αμερική με στόχο την καταπολέμηση της αύξησης στον πληθυσμό των κρατουμένων.

Η συγκεκριμένη εγκατάσταση σύμφωνα με το Al Jazeera βρίσκεται σε απόσταση περίπου 74 χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα της χώρας Σαν Σαλβαδόρ, περιλαμβάνει οκτώ κτίρια και έχει 32 κελιά και θα κρατούνται σε αυτή περισσότερα από 100 άτομα. Ωστόσο κάθε κελί έχει μόλις δύο νιπτήρες και μία τουαλέτα, ενώ οι φύλακες φοράνε μάσκες για να μην αναγνωρίζονται.

Η φυλακή έχει χωρητικότητα 40.000 άτομα και οι πρώτοι 2.000 κρατούμενοι που κατηγορούνται ως μέλη συμμοριών μετήχθησαν εκεί την Παρασκευή, καθώς άνοιξε τις πόρτες της.

Μάλιστα ο πρόεδρος  του Ελ Σαλβαδόρ έκανε ένα πανηγυρικό tweet, γράφοντας χαρακτηριστικά: «Τα ξημερώματα, με μια μόνο επιχείρηση, μεταγάγαμε 2.000 μέλη συμμοριών στο Κέντρο Κράτησης της Τρομοκρατίας (Centro de Confinamiento del Terrorismo, CECOT). Αυτό θα είναι το νέο σπίτι τους, όπου δεν θα μπορούν να κάνουν περαιτέρω κακό στον πληθυσμό».

Ο Μπουκέλε, δημοσίευσε και ένα βίντεο όπου διακρίνονται οι κρατούμενοι πολλοί εκ των οποίων φέρουν τατουάζ, ένδειξη πως ανήκουν στις δύο κυριότερες συμμορίες στη χώρα, τη Μάρα Σαλβατρούτσα (MS-13) και τη Μπάριο 18 να τρέχουν προς τα κελιά, έχοντας ξυρισμένα κεφάλια, φορώντας μόνο λευκά σορτς και έχοντας τα χέρια πίσω από το κεφάλι.

Κατόπιν, με τα χέρια δεμένα πισθάγκωνα, οδηγούνται σε λεωφορεία υπό βαριά οπλισμένη συνοδεία, συμπεριλαμβανομένων ελικοπτέρων του στρατού, ως τη φυλακή CECOT.

 

Σε άλλα βίντεο διακρίνονται χιλιάδες κρατούμενοι σε μία ευθεία και πεσμένοι στα γόνατα, έχοντας από πάνω τους δεσμοφύλακες.

 

Αντιδράσεις από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Τον περασμένο χρόνο ο Μπουκέλε ζήτησε από τους συμμάχους του στο Κογκρέσο να περάσει κατάσταση εξαίρεσης, η οποία έκτοτε έχει παραταθεί πολλές φορές και περιορίζει κάποια συνταγματικά δικαιώματα μετά από μία δραματική αύξηση των δολοφονιών από τις συμμορίες που δρουν στη χώρα.

Έκτοτε ο πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ έχει ξεκινήσει έναν πόλεμο κατά του εγκλήματος και έχει προχωρήσει σε περισσότερες από 64.000 συλλήψεις. Μάλιστα οι συλλήψεις γίνονται χωρίς ένταλμα, οι επικοινωνίες των κατηγορουμένων είναι προσβάσιμες από την κυβέρνηση, ενώ οι συλληφθέντες δεν έχουν δικαίωμα σε δικηγόρο.

Οι συγκεκριμένες πρακτικές έχουν δεχθεί επικρίσεις από οργανώσεις που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, τόσο για τις συνθήκες κράτησης όσο και για αθώους που έχουν συλληφθεί στο πλαίσιο αυτής της εκστρατείας, αλλά και για το γεγονός ότι δεκάδες έχουν πεθάνει υπό κράτηση.

Πάντως «πόλεμος» κατά του εγκλήματος χαρίζει στον 40χρονο Μπουκέλε τεράστια δημοφιλία στο Ελ Σαλβαδόρ.