των εκδόσεων βιβλιοπέλαγος*

Ειρήνη με τους ανθρώπους, πόλεμο ενάντια στους θεσμούς!

                                                           Ισπανικό αναρχικό σύνθημα

Φέτος κλείνουν 80 χρόνια από το πραξικόπημα του Φράνκο ενάντια στην αριστερή κυβέρνηση της Δεύτερης Ισπανικής Δημοκρατίας, το οποίο οδήγησε στον πασίγνωστο Ισπανικό Εμφύλιο και την «άγνωστη», σχετικά, Ισπανική Επανάσταση. Η όλη αριστερά, με κάποιες εξαιρέσεις, θα τιμήσει, για μια ακόμη φορά, ως είθισται, τους ηρωικούς μαχητές της δημοκρατικής Ισπανίας και των Διεθνών Ταξιαρχιών και, για μια ακόμη φορά, θα αποσιωπήσει διακριτικά και σεμνότυφα τον καθοριστικό ρόλο των σταλινικών και των σοσιαλιστών συνεργών τους στην αιματηρή κατάπνιξη της Ισπανικής Κοινωνικής Επανάστασης, η οποία κατόρθωσε να ανθίσει μέσα στον Εμφύλιο, χάρη στην οργάνωση και τα οράματα των αναρχοσυνδικαλιστών της CNT και των αναρχικών της FAI. Για την Τρίτη Διεθνή των σταλινικών ο ελευθεριακός κομμουνισμός ήταν επικίνδυνος ανταγωνιστής και, εν δυνάμει, αντίπαλος. Τα εργοστάσια της Ισπανίας, κατειλημμένα και αυτοδιευθυνόμενα, από τα –αναρχικά, κατά κύριο λόγο– ένοπλα συνδικάτα, ήταν ικανά να ακυρώσουν την όποια αίγλη είχε απομείνει στα ρωσικά σοβιέτ, έτσι όπως είχαν καταντήσει θλιβερές καρικατούρες στην υπηρεσία της κομματικής γραφειοκρατίας.  

Το καίριο ερώτημα όσων έχουν ασχοληθεί με τα κοινωνικά και τα επαναστατικά κινήματα των δυο τελευταίων αιώνων, και δεν αγνοούν το μέγεθος της Ισπανικής Επανάστασης, είναι: Τι προηγήθηκε της Ισπανικής Επανάστασης και την κατέστησε δυνατή; Γιατί ο αναρχισμός ρίζωσε και έδωσε καρπούς στην Ισπανία και όχι στη Γερμανία, τη Ρωσία ή αλλού; Στο ερώτημα απαντά με την επιστημονική αυστηρότητα του ιστορικού και του κοινωνιολόγου αλλά και με αντιακαδημαϊκή, κινηματική γλαφυρότητα ο αμερικανός αναρχικός θεωρητικός και θεμελιωτής της κοινωνικής οικολογίας Μάρεϊ Μπούκτσιν στο έργο του Οι Ισπανοί Αναρχικοί, Τα ηρωικά χρόνια 1868-1836, Ιστορία, Πλούς 2ος, ΒΙΒΛΙΟΠΕΛΑΓΟΣ.

Ρίζες βαθιές τροφοδοτούν τον ισπανικό αγροτικό αναρχισμό στα τέλη του 19ου αιώνα αλλά και το αναρχικό εργατικό κίνημα των ξεριζωμένων αγροτών που καταλήγουν προλετάριοι στις νέες βιομηχανίες των μεγαλουπόλεων. Αντλούν μνήμες και α-λήθειες από υστερομεσαιωνικές αγροτικές εξεγέρσεις. Πηγαίνουν βαθιά στο μεσαιωνικών καταβολών ισπανικό pueblo (λέξη που στα ισπανικά σημαίνει και «χωριό» και «λαός», ακρογωνιαίος λίθος στη ανάλυση του Μπούκτσιν), το οποίο επιβίωσε επί σειρά αιώνων χάρη στις κοινοτικές δομές αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας. Για να δεχθεί τη χαριστική βολή από την επιβολή της «προοδευτικής» –κατά Μαρξ– αστικής συγκεντρωτικής διοίκησης, η οποία παγιώθηκε στην Ισπανία λόγω της κατάρρευσης της απόλυτης μοναρχίας στα μέσα του 19ου αιώνα, και η οποία –δυσεξήγητο με μια πρώτη ματιά– έστρεψε τον ισπανικό βορρά προς το συντηρητικό και φιλοφρανκικό καρλισμό και το νότο και την ανατολή της χώρας στον κοινωνικό αναρχισμό της εποχής.

Το κλειδί για την Ισπανική Κοινωνική Επανάσταση του ‘36, κορυφαία στιγμή για τον ισπανικό αναρχισμό, έργο εκατομμυρίων εργαζομένων, βρίσκεται, κατά τον Μπούκτσιν, στη αναρχοσυνδικαλιστική οργάνωση –και ζωή– που προϋπήρχαν επί δεκαετίες. Κυρίως δε στην ιδιαίτερη αντίληψη των ισπανών αναρχοσυνδικαλιστών για το συνδικάτο: το θεωρούσαν όχι μόνο όργανο πάλης και διεκδικήσεων, αλλά και κύτταρο της μελλοντικής κοινωνίας που, εδώ και τώρα, σφυρηλατεί τις νέες αξίες της, τις εμπνέει στα μέλη τoυ, οργανώνοντας παράλληλα τη επιβίωση και τη ζωή τους, έτσι ώστε να αρχίσουν να τις βιώνουν: σχολεία, επιμορφωτικά κέντρα, δομές αλληλοβοήθειας, ένοπλες ομάδες προστασίας συνδικαλιστών από τους πληρωμένους φονιάδες της εργοδοσίας και του κράτους και, το σημαντικότερο, αξίες ενάντιες στις κρατούσες, αξίες που προσπαθούσαν να οδηγήσουν στη βίωση της Ουτοπίας εδώ και τώρα… Ενώ συνεχίζονταν οι προσπάθειες για μια Επανάσταση με στόχο την πραγμάτωση της Ουτοπίας. «Καμιά καταστροφή της κυρίαρχης τάξης πραγμάτων δεν είναι δυνατή αν, κατά το χρόνο της ανατροπής ή του αγώνα που οδηγεί στην ανατροπή, δεν υπάρχει ζωντανή μέσα στο μυαλό η ιδέα του τι θα αντικαταστήσει εκείνο που πρέπει να καταστραφεί», επισημαίνει ο Κροπότκιν. Οι ισπανοί αναρχικοί είχαν συλλάβει την έννοια της «βιοπολιτικής» απορρίπτοντας την κλασική «πολιτική» και τους θεσμούς της: κόμματα, κοινοβούλιο, διεκδικητικά συνδικάτα, αστικό σχολείο, ένωση ανθρώπων με την εγγύηση του κράτους ή της εκκλησίας (λέγε με γάμο) κ.λπ.

Ο Χάουαρντ Ζιν έγραψε για το βιβλίο ότι «συνδέει τους ισπανούς αναρχικούς με τους δικούς μας καιρούς», με τους καιρούς που πολλοί –καίτοι αφανείς για τα ΜΜΕ– εμπνέονται από τα προτάγματα των Ζαπατίστας και των αγωνιστών του Ροτζάβα.

Οι Ισπανοί Αναρχικοί επανεκδίδονται στα ελληνικά σε μια στιγμή βαθιάς, αν και βουβής ακόμα, απογοήτευσης από τη μαρξιστική(;) –πρώτη φορά– αριστερά. Σε μια στιγμή που οι «από κάτω» χάνουν τις ψευδαισθήσεις τους όσον αφορά την ανάθεση των ζωών τους στους «δικούς τους» –κούνια που τους κούναγε…– «από πάνω», στους «δικούς τους ειδικούς», οι οποίοι χουχουλιάζουν πλέον στη θαλπωρή του Κοινοβουλίου. Η πρώτη έκδοση οδήγησε σε αρκετές συζητήσεις εντός και εκτός του αναρχικού χώρου. Μακάρι αυτή να οδηγήσει σε περισσότερες.

Στην πλατεία του χωριού μου/ είπε ο μεροκαματιάρης στον αφέντη:/ Με υψωμένη τη γροθιά τους θα γεννηθούνε τα παιδιά μου

στίχοι  από αναρχικό ανδαλουσιάνικο τραγούδι του 19ου αιώνα

*Υ.Γ: Την ευθύνη του άρθρου έχουν οι εκδόσεις Βιβλιοπέλαγος.






αναδημοσίευση από το sxedio-b.gr