Ως τζαμί αναμένεται να λειτουργήσει σήμερα (6.5) ο βυζαντινός ναός της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη, όπως μεταδίδουν τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης.

Το κρατικό πρακτορείο Anadolu μετέδωσε ότι ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πρόκειται να συμμετάσχει σε τελετή για την ολοκλήρωση των έργων συντήρησης από τη Γενική Διεύθυνση Βακουφίων 201 ιστορικών μνημείων, μεταξύ των οποίων και της Μονής της Χώρας. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, κατά την τελετή που γίνει στο συνεδριακό κέντρο του προεδρικού μεγάρου στην Άγκυρα, ο Τούρκος πρόεδρος θα συνδεθεί απ’ ευθείας με τη Μονή της Χώρας.

Προηγούμενα δημοσιεύματα τοποθετούσαν χρονικά τα εγκαίνια για τη λειτουργία του ιστορικού βυζαντινού ναού με τα ανεκτίμητης αξίας μοναδικά ψηφιδωτά για τις 23 Φεβρουαρίου, ωστόσο η Γενική Διεύθυνση Βακουφίων της Τουρκίας διέψευσε τα δημοσιεύματα αυτά και είχε ανακοινώσει ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει ως τζαμί τον Μάιο. Τα έργα αποκατάστασης διήρκεσαν τέσσερα χρόνια.

Η Μονή της Χώρας χρονολογείται από τον 6 μ.Χ. αιώνα

Η εκκλησία του Αγίου Σωτήρος εν τη Χώρα, το καθολικό του πάλαι ποτέ μοναστικού συγκροτήματος, χρονολογείται από τον 6ο μ.Χ. αιώνα, ενώ τα μοναδικά ψηφιδωτά και τοιχογραφίες της φιλοτεχνήθηκαν τον 14ο αιώνα, από το 1305 έως το 1320, επί βασιλείας Παλαιολόγων. Πρόκειται για το μνημείο με τα περισσότερα και πλέον περίτεχνα βυζαντινά ψηφιδωτά που διασώζεται στην Κωνσταντινούπολη, μαζί με την Αγία Σοφία και τη Μονή της Παμμακάριστου, που επίσης λειτουργεί ως τέμενος με την ονομασία Φετχιγέ. Η Αγία Σοφία είχε επίσης αποδοθεί στη μουσουλμανική θρησκευτική λατρεία το 2020.

Η Μονή της Χώρας μετατράπηκε σε τζαμί το 1511, 58 χρόνια μετά την Άλωση της Πόλης, και με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου της Τουρκίας το 1945 έγινε μουσείο. Μετά την απόφαση αυτή ειδικοί από τις Ηνωμένες Πολιτείες εκτέλεσαν ένα τεράστιο έργο αποκατάστασης και συντήρησης των ψηφιδωτών και νωπογραφιών, ξηλώνοντας τους σοβάδες που τα κάλυπταν.

Οι εργασίες ξεκίνησαν το 1948 και ολοκληρώθηκαν δέκα χρόνια αργότερα το 1958. Το 2019 το Συμβούλιο της Επικρατείας (Danistay) της Τουρκίας ακύρωσε την απόφαση του 1945 και ένα χρόνο αργότερα, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε ότι το μνημείο θα λειτουργήσει και πάλι ως τζαμί.

Ανοιχτή επιστολή προς τη γενική διευθύντρια της UNESCO Audrey Azoulay, απέστειλε στις 22/8/2022 ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) όπου, σύμφωνα με σημερινή ανακοίνωσή του, ζητά από τον διεθνή οργανισμό «να παρέμβει δυναμικά ώστε να αναστραφεί η παρούσα κατάσταση που μόνο κινδύνους εγκυμονεί για τα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Αγίας Σοφίας και της Μονής Χώρας».

Προσθέτει, δε, ο ΣΕΑ πως «σε συνέχεια προηγούμενων παρεμβάσεών του για το θέμα, θα απευθυνθεί στη διεθνή επιστημονική κοινότητα για να υπάρξουν ψηφίσματα και κείμενα υπογραφών για τη διάσωση των μνημείων».

«Από το 2020 και ιδίως το τελευταίο διάστημα έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας φωτογραφικά τεκμήρια με δυσοίωνες προοπτικές για το μέλλον της Αγίας Σοφίας», επισημαίνει ο ΣΕΑ στην επιστολή του, τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι «η αρχαιολογική επιστήμη έχει μείνει εκτός του μνημείου». Παράλληλα, αφού επισημαίνει ότι «στο διάστημα των τελευταίων ετών (2006 και εξής) που η Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων ανέλαβε τη διαχείριση μνημείων που παλαιότερα είχε η Αρχαιολογική Υπηρεσία της Τουρκίας, πολλά μνημεία έχουν υποστεί ανεπανόρθωτες ζημιές», εκφράζει την ανησυχία του επειδή «την τρέχουσα περίοδο εργασίες πραγματοποιούνται και σε ένα άλλο κορυφαίο βυζαντινό μνημείο της Κωνσταντινούπολης, στο άλλοτε καθολικό της Μονής της Χώρας (Kariye Camii), ώστε και αυτό να επαναλειτουργήσει ως τέμενος».

 

 

«Μια ακόμη πρόκληση εις βάρος των απανταχού θρησκευόμενων ανθρώπων και της διεθνούς κοινότητας που σέβεται τα μνημεία του ανθρώπινου πολιτισμού» χαρακτηρίζει το υπουργείο Εξωτερικών τη σημερινή απόφαση των τουρκικών Αρχών περί μετατροπής της Μονής της Χώρας σε μουσουλμανικό τέμενος.

   «Ύστερα από την Αγία Σοφία και παρά τις διεθνείς αντιδράσεις που προκάλεσε, προσβάλλεται βάναυσα ο χαρακτήρας ενός ακόμη μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO που ευρίσκεται στην επικράτεια της Τουρκίας», σημειώνει.

   «Παρά τις κατά καιρούς διακηρύξεις της περί σεβασμού των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και του πολυθρησκευτικού χαρακτήρα της κοινωνίας της, η Τουρκία παραβιάζει τις διεθνείς υποχρεώσεις της έναντι των μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς που βρίσκονται στο έδαφός της", προσθέτει και τονίζει.

   «Η σημερινή απόφαση των τουρκικών Αρχών εκθέτει εκ νέου την Τουρκία στη διεθνή κοινότητα. Είναι απολύτως καταδικαστέα».

   «Καλούμε την χώρα αυτή να συμβαδίσει με το διεθνές γίγνεσθαι στο πεδίο της προστασίας της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

   Την καλούμε να επιστρέψει στον 21ο αιώνα, του αμοιβαίου σεβασμού, του διαλόγου και της κατανόησης μεταξύ των πολιτισμών», καταλήγει το ΥΠΕΞ.

Η απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης για μετατροπή της Μονής της Χώρας («Εκκλησία του Αγίου Σωτήρος εν τη Χώρα») στην Κωνσταντινούπολη σε τέμενος, δημοσιεύτηκε σήμερα μέσω σχετικού ΦΕΚ. Όπως μεταδίδει η ανταποκρίτρια της ΕΡΤ Αρ. Φερεντίνου πρόκειται για ένα από τα πλέον εμβληματικά βυζαντινά μνημεία της εποχής των Κομνηνών, διάσημο για τις αριστουργηματικές νωπογραφίες του, το οποίο μετατρέπεται σε τζαμί με τις ίδιες διαδικασίες που ακολουθήθηκαν για την Αγία Σοφία.

Περνά στα χέρια της Υπηρεσίας Θρησκευτικών Υποθέσεων και αναμένεται να καλυφθούν τα βυζαντινές τοιχογραφίες για να μετατραπεί σε τέμενος.

Η μονή που είχε μετατραπεί σε μουσείο πριν από 74 χρόνια, βρίσκεται στην περιοχή Φατίχ της Κωνσταντινούπολης.

Το μοναστήρι χτίστηκε τον 6ο αιώνα, το 534 μ.Χ., και είναι ένα από τα παλαιότερα ιστορικά μνημεία της Κωνσταντινούπολης. Το κτήριο μετατράπηκε σε τζαμί το 1511, όπως και η Αγία Σοφία, μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης. Η Μονή της Χώρας χρησιμοποιήθηκε ως τζαμί για 434 χρόνια και μετατράπηκε σε μουσείο το 1945 με υπουργική απόφαση. Το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσισε τη μετατροπή της σε τζαμί το 2019 κρίνοντας ότι η υπουργική απόφαση του 1945, η οποία οδήγησε στη μετατροπή του κτηρίου σε μουσείο, ήταν παράνομη. Η απόφαση του ΣτΕ δεν είχε εφαρμοστεί μέχρι σήμερα που εκδόθηκε το προεδρικό διάταγμα.

 

Πρόκειται για άλλη μια κίνηση με συμβολισμό και ιστορική αναφορά στο πλαίσιο της αναθεωρητικής οθωμανικής στρατηγικής που ακολουθείται από την Τουρκία, τόνισε στην ΕΡΤ ο καθ. Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πάντειο, Κώστας Λάβδας.

Πηγή ΕΡΤ