Έπειτα από συζητήσεις και διαπραγματεύσεις που διήρκεσαν πάνω από μια δεκαετία, η διεθνής κοινότητα συμφώνησε να καταργήσει από το 2035 το λεγόμενο εμβόλιμο δευτερόλεπτο, το οποίο προστίθεται ανά διαστήματα στην επίσημη παγκόσμια ώρα ώστε να συμβαδίζει με την περιστροφή της Γης.

Η απόφαση, η οποία ελήφθη από τη Γενική Διάσκεψη Μέτρων και Σταθμών (CGPM) που πραγματοποιήθηκε έξω από το Παρίσι στις 18 Νοεμβρίου, δεν θα επηρεάσει μεν την καθημερινότητα, έχει όμως σημασία για μια σειρά κρίσιμων εφαρμογών.

Η δορυφορική πλοήγηση, οι επικοινωνίες και οι οικονομικές συναλλαγές είναι ορισμένα από τα συστήματα στα οποία το εμβόλιμο δευτερόλεπτο δημιουργεί προβλήματα, αφού πρέπει να προστίθεται χειροκίνητα στα ατομικά ρολόγια.

Αυτός είναι ο λόγος που αρκετές εταιρείες τεχνολογίες, ανάμεσά τους Google και η Meta, ζητούν εδώ και καιρό την κατάργηση του εμβόλιμου δευτερόλεπτου.

Στις συνομιλίες έξω από το Παρίσι, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Γαλλία τάχθηκαν υπέρ της κατάργησης του εμβόλιμου δευτερολέπτου πριν από το 2035, ενώ η Ρωσία ζήτησε να αναβληθεί η αλλαγή για το 2040, λόγω τεχνικών θεμάτων που αφορούν το ρωσικό σύστημα δορυφορικής πλοήγησης Glonass.

Απόκλιση

Η προσθαφαίρεση εμβόλιμων δευτερολέπτων εφαρμόζεται από το 1972 για να αντισταθμίζει τις αποκλίσεις ανάμεσα στην αστρονομική ώρα (UT1), η οποία υπολογίζεται με βάση την περιστροφή της Γης, και το λεγόμενο «Συγχρονισμένο Παγκόσμιο Χρόνο» (UTC), ένα στάνταρτ που βασίζεται σε μετρήσεις από ατομικά ρολόγια σε όλο τον κόσμο (και συμπίπτει με την Ώρα Γκρίνουιτς).

Τα ατομικά ρολόγια μετρούν το χρόνο με απόλυτα σταθερό ρυθμό, ενώ η αστρονομική ώρα παρουσιάζει μικρές αποκλίσεις. Μια ποικιλία παραγόντων, όπως η βαρυτική αλληλεπίδραση της Γης με τη Σελήνη, ακόμα και η ατμοσφαιρική και ωκεάνια κυκλοφορία, αυξομειώνουν την ταχύτητα περιστροφής του πλανήτη και επομένως και τη διάρκεια του 24ώρου.

Θεωρητικά, η ταχύτητα περιστροφής της Γης μπορεί να αυξηθεί, οπότε θα έπρεπε να προστεθεί στη διεθνή ώρα UTC ένα αρνητικό εμβόλιμο δευτερόλεπτο. Αυτό, όμως, είναι σπάνιο. Το σύνηθες είναι η προσθήκη θετικών δευτερολέπτων, αφού τις τελευταίες δεκαετίες η περίοδος περιστροφής της Γης τείνει να μειώνεται κατά περίπου 2 χιλιοστά του δευτερολέπτου την ημέρα, κυρίως λόγω της επίδρασης της Σελήνης.

Και τώρα;

Η απόφαση της Γενικής Διάσκεψης Μέτρων και Σταθμών σημαίνει ότι η συγχρονισμένη παγκόσμια ώρα και η αστρονομική ώρα θα αποκλίνουν όλο και περισσότερο με την πάροδο του χρόνου.

Η απόφαση για το πώς θα αντιμετωπιστεί αυτό η απόκλιση δεν έχει ακόμα ληφθεί.

Μια λύση θα ήταν να προστίθεται ή να αφαιρείται ένα εμβόλιμο λεπτό κάθε περίπου 50 με 100 χρόνια.

Μια άλλη λύση θα ήταν να αλλάζει επίσημα η ζώνη ώρας κάθε χώρας όταν η απόκλιση γίνεται μεγάλη.

Και μια τρίτη εναλλακτική θα ήταν να αποσυνδεθεί εντελώς η ώρα UTC από την ώρα UT1, κάτι που ουσιαστικά θα σήμαινε ότι η μέτρηση του χρόνου δεν θα συνδέεται πλέον με την περιστροφή της Γης.

Σε αυτή την περίπτωση, η ώρα του μεσημεριού θα ήταν διαφορετική από χώρα σε χώρα.