Με απόφαση της Πολιτικής Προστασίας, ο Δήμος Διστόμου - Αράχωβας - Αντίκυρας κηρύσσεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω λειψυδρίας.

Οι αρμόδιοι έλαβαν αυτό το μέτρο, το οποίο θα ισχύσει για έναν μήνα, ώστε να αντιμετωπιστούν άμεσα οι έκτακτες ανάγκες και να διαχειριστούν αποτελεσματικά οι συνέπειες που μπορεί να προκύψουν στην περιοχή από τα φαινόμενα λειψυδρίας.

Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα ισχύσει έως τις 6 Δεκεμβρίου 2024, με την άρση της να γίνεται αυτόματα στη συνέχεια, χωρίς να χρειάζεται να εκδοθεί έγγραφο από την Πολιτική Προστασία.

Η απόφαση αυτή ήρθε ενόψει του χειμώνα που προβλέπεται δύσκολος λόγω της ανομβρίας των τελευταίων μηνών.

Σε διακοπή νερού για πέντε ώρες προχώρησε τα ξημερώματα της Δευτέρας στην Αράχωβαο δήμος Διστόμου Αράχωβας Αντίκυρας, λόγω του σοβαρού προβλήματος λειψυδρίας που αντιμετωπίζει η περιοχή.

“Θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι λόγω λειψυδρίας, θα πραγματοποιηθεί διακοπή νερού την Δευτέρα 28 Οκτωβρίου 2024 από τις 1:00 π.μ. έως τις 6:00 π.μ. Ζητούμε την κατανόηση σας και παρακαλούμε για την συνετή χρήση των αποθεμάτων του νερού”, ανέφερε ο δήμαρχος Ιωάννης Σταθάς σε ανακοίνωσή του που εκδόθηκε την Κυριακή.

Δεν πρόκειται βέβαια για μία απόφαση που ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία, καθώς τα προβλήματα με τη λειψυδρίατα οποία αντιμετωπίζει η Αράχωβα έχουν γίνει γνωστά εδώ και καιρό. Ήδη τον περασμένο Ιούλιο σε ανακοίνωσή του ο δήμος Διστόμου Αράχωβας Αντίκυρας είχε ζητήσει από κατοίκους και επισκέπτες να προσπαθήσουν όσο περισσότερο, για την εξοικονόμηση ποσοτήτων νερού, “καθότι βλέπουμε να καλύπτονται με δυσκολία ή υπάρχει ακόμη και αδυναμία κάλυψης, κατά περιόδους, ικανοποίησης όλων των αναγκών που προκύπτουν”.

Ειδικότερα, ο δήμος είχε ζητήσει τα εξής:

• Όλοι οι καταναλωτές να περιορίσουν τη χρήση του νερού του δικτύου ύδρευσης για τις οικιακές και μόνο ανάγκες τους και να μην το σπαταλούν για πότισμα, κατάβρεξη δρόμων, αυλών, πλύσιμο αυτοκινήτων και άλλες χρήσεις.

• Οι επιχειρήσεις φιλοξενίας και εστίασης να ενημερώνουν τους πελάτες τους για την ανάγκη εξοικονόμησης νερού.

• Διαρροές στο εσωτερικό δίκτυο οικιών και επιχειρήσεων πρέπει να επισκευάζονται άμεσα για να αποφεύγονται σημαντικές απώλειες νερού.

• Για οποιαδήποτε διαρροή πέσει στην αντίληψή μας ειδοποιούμε αμέσως τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου.

Ο δήμος είχε προειδοποιήσει εξάλλου τους κατοίκους ότι θα υπάρξει σοβαρό πρόβλημα στην επάρκεια του νερού, τονίζοντας: “Πρέπει όλοι σαν καταναλωτές, να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και να φροντίζουμε για τη μεγαλύτερη οικονομία. Η άσκοπη κατανάλωσή του, θα μας οδηγήσει σε διακοπές υδροδότησης. Σας καλούμε όλους να στηρίξετε την προσπάθεια του Δήμου μας για να διαχειριστούμε σωστά το νερόγια να μην λείψει από κανέναν”.

Μπροστά σε μια απρόσμενη εικόνα βρέθηκαν φέτος τα μέλη της σπηλαιολογικής ομάδας του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου (ΕΟΣ) Καβάλας 1933 στην ετήσια εξερεύνηση που πραγματοποίησαν στο μη επισκέψιμο τμήμα του σπηλαίου των πηγών του ποταμού Αγγίτη.

Με έκπληξη διαπίστωσαν πως η στάθμη του νερού στο μεγαλύτερο ποτάμιο σπήλαιο της Ελλάδας, είναι η ιδιαίτερα χαμηλή, «η χαμηλότερη των τελευταίων ετών», όπως τονίζουν χαρακτηριστικά και στην ανακοίνωσή τους.

Συνολικά δεκατρία μέλη, σπηλαιολόγοι του Ε.Ο.Σ Καβάλας 1933, μετά από άδεια, που ευγενικά τους παραχώρησε η Εφορία Παλαιοανθρωπολογίας – Σπηλαιολογίας Βόρειας Ελλάδας βρέθηκαν στο μη επισκέψιμο τμήμα του σπηλαίου «Πηγών Αγγίτη» (Μααράς), που τροφοδοτείται υδρολογικά, τόσο από το Μενοίκιο όρος όσο και τις καταβόθρες του λεκανοπεδίου του Κάτω Νευροκοπίου.

Η στάθμη του νερού στο μεγαλύτερο ποτάμιο σπήλαιο της Ελλάδας, είναι η ιδιαίτερα χαμηλή

«Στα αξιοσημείωτα της επίσκεψης – εξερεύνησης, πέρα από τις μεγάλες και εντυπωσιακές σε διαστάσεις και σπηλαιοθέματα αίθουσες, είναι η πιο χαμηλή στάθμη νερού που έχουμε παρατηρήσεις όλα αυτά τα χρόνια των επισκέψεών μας. Η μείωση αυτή οφείλεται στις αυξημένες θερμοκρασίες και τις μειωμένες βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις, δείγμα προφανώς των δεινών, που οι αλόγιστες ανθρώπινες παρεμβάσεις προκαλούν στους καρστικούς υδροφορείς και το παγκόσμιο κλίμα», επισημαίνεται στη σχετική ανακοίνωση.

Οι σπηλαιολόγοι του Ε.Ο.Σ. Καβάλας 1933 πραγματοποιούν τακτικές εξερευνήσεις στο μη επισκέψιμο τμήμα στο σπήλαιο του Αγγίτη, στο οποίο δεν έχουν πρόσβαση οι χιλιάδες επισκέπτες που συρρέουν όλο τον χρόνο για να θαυμάσουν από κοντά αυτό το μοναδικό μνημείο της φύσης. Ωστόσο, το μη επισκέψιμο τμήμα θεωρείται ακόμα πιο εντυπωσιακό για όσους έχουν το προνόμιο να το δουν από κοντά.

Δυστυχώς, η σημερινή εικόνα του παραποτάμιου σπηλαίου είναι αποκαρδιωτική

Το σπήλαιο του Αγγίτη βρίσκεται 23 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης της Δράμας, στην κοινότητα Κοκκινογείων του δήμου Προσοτσάνης και είναι το μόνο εκμεταλλεύσιμο ποτάμιο σπήλαιο στην Ελλάδα.

Το φυσικό περιβάλλον εντυπωσιάζει τον επισκέπτη, ενώ οι καταρράχτες που σχηματίζονταν μέσα στο φαράγγι όταν υπήρχε επάρκεια νερού δημιουργούσαν μια ατμόσφαιρα μοναδικής φυσικής ομορφιάς.

Δυστυχώς, η σημερινή εικόνα του παραποτάμιου σπηλαίου είναι αποκαρδιωτική για όσους το είχαν επισκεφθεί στο παρελθόν και σήμερα αντικρίζουν ένα σχεδόν στεγνό φυσικό τοπίο.

Κ. Παπαδόπουλος: «Χρειάζονται χιόνια για να εμπλουτιστεί ο υδροφόρος ορίζοντας»

«Τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια είναι η πρώτη φορά που η στάθμη του ποταμού έπεσε τόσο χαμηλά», τονίζει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Κυριάκος Παπαδόπουλος, προϊστάμενος του τμήματος Πολιτισμού – Τουρισμού του δήμου Προσοτσάνης, που διαχειρίζεται το σπήλαιο του Αγγίτη. «Η εικόνα είναι στενάχωρη», συνεχίζει, «και χωρίς το νερό το φυσικό τοπίο του σπηλαίου και του περιβάλλοντα χώρου έχει μεταβληθεί. Είναι μεγάλη, μάλιστα, η έκπληξη εκείνων των επισκεπτών που έχουν έρθει ξανά στο σπήλαιο και θυμόνται το νερό να αποτελεί το κυρίαρχο στοιχείο και σήμερα διαπιστώνουν πως το νερό είναι πραγματικά ελάχιστο».

Το σπήλαιο του Αγγίτη, βέβαια, παραμένει ένα εντυπωσιακό μνημείο της φύσης. Ωστόσο, η έλλειψη νερού αποτελεί ένα στοιχείο καθοριστικό. Αρκεί να σκεφτεί κανείς πως αυτό δημιουργήθηκε από τη διάβρωση των ασβεστολιθικών πετρωμάτων του Φαλακρού Όρους. Σε ένα ταξίδι 12 χλμ. που αρχίζει εδώ και χιλιάδες χρόνια από τις καταβόθρες της κλειστής λεκάνης του Νευροκοπίου, όπου συγκεντρώνεται το νερό από τα χιόνια του χειμώνα και τις βροχές, μεταφέρεται ο υγρός θησαυρός μέχρι τη δραμινή πεδιάδα.

Το σπήλαιο, βέβαια, παραμένει ένα εντυπωσιακό μνημείο της φύσης. Ωστόσο, η έλλειψη νερού αποτελεί ένα στοιχείο καθοριστικό

Ο κ. Παπαδόπουλος υπογραμμίζει πως δεν αρκούν μόνο οι βροχές για να εμπλουτιστεί ο υδροφόρος ορίζοντας, πρέπει να υπάρξουν ικανές χιονοπτώσεις ώστε να ποτιστεί η γη και να γεμίσουν ξανά οι υπόγειες φυσικές δεξαμενές.

   Αύξηση 18% στην επισκεψιμότητα του σπηλαίου του Αγγίτη

Το σπήλαιο του ποταμού Αγγίτη παρέμενε συνήθως κλειστό τρεις με τέσσερεις μήνες τον χρόνο, γιατί ανέβαινε η στάθμη του ποταμού και ήταν δύσκολη η πρόσβαση.

«Οι καιρικές συνθήκες επηρεάζουν καθοριστικά την πρόσβαση στο ποτάμιο σπήλαιο», σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Παπαδόπουλος και προσθέτει: «συνήθως είναι ανοιχτό εννέα με δέκα μήνες τον χρόνο.

Υπήρχε μια χρονιά που το σπήλαιο έμεινε κλειστό εφτά ολόκληρους μήνες, καθώς οι βροχοπτώσεις ήταν πολλές, με αποτέλεσμα να μην κατέβει για καιρό η στάθμη του ποταμού. Επιπλέον, οι χιονοπτώσεις επηρεάζουν το σπήλαιο, αφού με το λιώσιμο του χιονιού σχηματίζονται μεγάλες ποσότητες νερού που το διαπερνούν, βρίσκοντας διέξοδο στον κάμπο.

Το σπήλαιο έχει την μοναδική ικανότητα να αναγεννάται από μόνο του. Το γεγονός ότι κάποιους μήνες τον χρόνο είναι κλειστό και δεν υπάρχει καμία ανθρώπινη παρουσία διατηρεί τη φυσική ισορροπία του». Το 2024, το σπήλαιο δεν έκλεισε καθόλου αφού η στάθμη του νερού ήταν χαμηλή, οπότε μπορούσε να παραμένει επισκέψιμο ολόκληρο τον χρόνο.

Έχουν εξερευνηθεί 12 χιλιόμετρα

Για πρώτη φορά το 1978 Έλληνες και Γάλλοι σπηλαιολόγοι καταδύθηκαν στο νερό και προχώρησαν στα πρώτα 500μ. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν εξερευνηθεί περίπου 12 χλμ. και έχουν χαρτογραφηθεί 10 χλμ. διαδρομής. Από το 2000, που ξεκίνησε η λειτουργία του σπηλαίου, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα πρώτα 500 μέτρα. Το σπήλαιο του ποταμού Αγγίτη ποταμού αποτελεί ένα εντυπωσιακό μνημείο της φύσης. Χιλιάδες χρόνια μετά παραμένει ένα ενεργό και δραστήριο σπήλαιο. Ο επισκέπτης γίνεται αυτόπτης μάρτυρας της δημιουργίας ενός σταλαχτίτη ζώντας από κοντά το μεγαλείο της φύσης.

Αυτός είναι και ο λόγος που τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι το επισκέπτονται και το θαυμάζουν από κοντά. Ο κ. Παπαδόπουλος τονίζει «ότι τη φετινή χρονιά, η επισκεψιμότητα παρουσίασε αύξηση της τάξης του 18%. Μάλιστα, είχαμε και ξένους τουρίστες, που βρέθηκαν για πρώτη φορά στην περιοχή της Δράμας και το επισκέφθηκαν».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΓΟΥΔΗΣ

Σε «χρόνια ασθένεια» τείνει να εξελιχθεί το πρόβλημα της λειψυδρίας στην Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή του νησιού ● Μόλις δύο ώρες την ημέρα μπορούν να ικανοποιούν τις βασικές ανάγκες τους υγιεινής και καθαριότητας οι διαμένοντες στη δομή αλλά και οι 300 εργαζόμενοι σε αυτήν.

Επιδεινώνεται κάθε μέρα η κατάσταση στην Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή της Λέρου. Σήμερα, περίπου 2.000 πρόσφυγες που βρίσκονται εγκλωβισμένοι εκεί θα έχουν μόλις δύο ώρες την ημέρα τρεχούμενο νερό, προκειμένου να ικανοποιήσουν βασικές ανάγκες υγιεινής και καθαριότητας. Σε αυτούς πρέπει να προσθέσουμε και περίπου 300 εργαζόμενους στη δομή, που με τη σειρά τους και αυτοί υποφέρουν αφού η μείωση της παροχής νερού ακόμα και στις τουαλέτες τούς αφορά όλους.

«Είναι μια κατάσταση που τείνει να χαρακτηριστεί χρόνια ασθένεια», μας λένε από τη Λέρο αλληλέγγυοι πολίτες που προσπαθούν να κρατήσουν το θέμα ψηλά στην ατζέντα της καθημερινότητας του νησιού, μήπως και επισπευσθούν οι διαδικασίες επίλυσης που θεωρητικά έχουν δρομολογηθεί από καιρό, αλλά ακόμα -και παρά τις κατά καιρούς υποσχέσεις- παραμένουν στα χαρτιά. «Νερό τρεχούμενο υπάρχει για μόλις δύο ώρες το πρωί, ενώ το πρόβλημα επεκτείνεται ακόμα και στο πόσιμο εμφιαλωμένο που μοιράζουν οι αρχές», τονίζουν.

Η αφαλάτωση

Το πρόβλημα με το τρεχούμενο νερό δεν είναι χθεσινό. Εχει επισημανθεί πολλάκις από την «Εφημερίδα των Συντακτών», με πιο πρόσφατο το ρεπορτάζ «Νερό με το σταγονόμετρο για 1.300 ανθρώπους», 2.8.2024, της Λένας Κυριακίδη. Από τότε μέχρι σήμερα, όμως, οι άνθρωποι σχεδόν διπλασιάστηκαν.

Και ενώ, υπό κανονικές συνθήκες, μαζί τους έπρεπε τουλάχιστον να διπλασιαστεί η παροχή νερού, που μέχρι τότε ήταν τέσσερις ώρες την ημέρα, από ένα δίωρο πρωί και απόγευμα, οι αρμόδιοι την περιόρισαν στο μισό!

Το μαρτύριο της σταγόνας στο οποίο υποβάλλονται οι άνθρωποι αυτοί ξεκίνησε πολλούς μήνες πριν, όταν η μονάδα αφαλάτωσης που τροφοδοτεί τη δομή άρχισε να παρουσιάζει προβλήματα. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό και όσα είχε δηλώσει ο δήμαρχος Λέρου στην «Εφ.Συν.», η βλάβη θα είχε επισκευαστεί αρχές Σεπτεμβρίου, αλλά μέχρι τώρα τίποτα δεν συνηγορεί στην τήρηση αυτού του χρονοδιαγράμματος.

Η δραστική μείωση της ποσότητας παρεχόμενου νερού είχε άμεσες επιπτώσεις στις συνθήκες διαβίωσης και σε αυτά ήρθε να προστεθεί και μια μετατόπιση του προσφυγικού ρεύματος, με τις ροές πλέον να κατευθύνονται κυρίως στο Νότιο Αιγαίο.

Tα εμφιαλωμένα

Ετσι, η ΚΕΔ Λέρου, με χωρητικότητα τους 2.152 ανθρώπους, είδε τον αριθμό των εγκλωβισμένων εκεί σχεδόν να διπλασιάζεται, αφού εκεί καθώς και στην Κω κατευθύνονται και οι πρόσφυγες που φτάνουν σε όλο το Νότιο Αιγαίο και κυρίως από Ρόδο και Σύμη με τις δεκάδες καθημερινές αφίξεις.

Σε ανάλογα ύψη κινείται και η ΚΕΔ στην Κω, που έχει υπερβεί ήδη τη δυναμικότητά της σε ποσοστό περίπου 20%. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, στη δομή κρατούνται 1.728 άνθρωποι έναντι δυναμικότητας 1.455 θέσεων.

Στη δομή της Λέρου, εκτός από το πρόβλημα με το τρεχούμενο νερό, πρόβλημα παρουσιάζεται και με τα εμφιαλωμένα.«Αυτό κυρίως αφορά τους νεοεισερχόμενους στη δομή, οι οποίοι την πρώτη ημέρα δεν δικαιούνται να πάρουν έστω ένα μπουκάλι νερό να ξεδιψάσουν. Μην ξεχνάτε όμως ότι μπορεί να είναι άνθρωποι από ναυάγια, από ακτές δυσπρόσιτες, ακόμα και ελαφρά τραυματίες, που καταφτάνουν στη δομή έπειτα από πολύωρη ταλαιπωρία.

Ακόμα και για αυτούς όμως δεν προβλέπεται έστω ένα μπουκάλι νερό», μας λένε οι αλληλέγγυοι.

Πηγή: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

 

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΛΑΛΗΣ

Επιστήμονες αλλά και κάτοικοι των νησιών προειδοποιούν ότι τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί για την αντιμετώπιση της έλλειψης νερού δεν επαρκούν.

Κρήτη, Κυκλάδες, Μακεδονία, Αττική: Το φάντασμα της μεγάλης δίψας πλανάται πάνω από τη χώρα. Το νερό στερεύει. Η ζέστη συνεχίζεται και τα καμπανάκια συναγερμού χτυπούν το ένα μετά το άλλο.

Στην Κρήτη, στις αρχές Ιουλίου, επιτήδειοι έκλεψαν περίπου 3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού από το φράγμα της Φανερωμένης, ένα από τα μεγαλύτερα περιστατικά κλοπής υδάτων που έχει μέχρι στιγμής καταγραφεί.

Η κλοπή ήρθε σε μια περίοδο κατά την οποία η κατάσταση με το νερό στην Κρήτη είναι οριακή. Σύμφωνα με δηλώσεις (ΕΡΤ) του καθηγητή Γεωλογίας και Φυσικών Καταστροφών, κ. Ευθύμη Λέκκα: Αν δεν βρέξει φέτος στο νησί «δε θα έχει νερό του χρόνου, με τεράστιες επιπτώσεις στον τουριστικό, κοινωνικό και αγροτικό τομέα».

Οι επιπτώσεις της λειψυδρίας είναι ήδη ορατές για τους επαγγελματίες της περιοχής, με τους Αγροτικούς Συλλόγους του Αποκόρωνα Χανίων να αναφέρουν ότι «δεν καλύπτονται οι ανάγκες των κατοίκων σε νερό ύδρευσης και άρδευσης- όταν- οι πισίνες των μεγάλων ξενοδοχείων είναι γεμάτες».

 

EUROKINISSI/ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΛΛΙΑΡΑΣ

 

ΔΙΨΑ, ΑΠΟΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΠΕΠΑΛΑΙΩΜΕΝΟ ΔΙΚΤΥΟ

Στις Κυκλάδες, για τις οποίες γράφαμε πρόσφατα στο Magazine, η ξηρασία και η λειψυδρία συνεχίζουν να δηλώνουν δυναμικά το παρόν τους. Όπως λένε στο NEWS 24/7 μέλη Κινήσεων Πολιτών της περιοχής, αυτή τη στιγμή στη Νάξο «παίρνουν νερό από γεωτρήσεις που βρίσκονται σε βάθος 600 μέτρων. Μιλάμε για νερό που βρίσκεται εκεί από τα αρχαϊκά χρόνια»!

Η τοπική αυτοδιοίκηση παλεύει να εξασφαλίσει επάρκεια νερού για το υπόλοιπο του καλοκαιριού. «Κηρυχθήκαμε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για λόγους λειψυδρίας», έλεγε πριν λίγες μέρες σε κεντρικό δελτίο ειδήσεων (MEGA), η δήμαρχος Σίφνου, Μαρία Ναδάλη, σημειώνοντας ακόμη ότι οι γεωτρήσεις είναι μειωμένες, αφενός λόγω της ανομβρίας, αφετέρου διότι κάποιες είναι εκτός λειτουργίας.

Το πρόβλημα με την κακή συντήρηση του δικτύου επισημαίνει και ο Δήμαρχος Άνδρου, κ. Θεοδόδης Σουσουδής, ο οποίος σε δηλώσεις του τόνισε ότι σε πάρα πολλά χωριά της Άνδρου τα δίκτυα αλλά και οι δεξαμενές είναι πεπαλαιωμένες. «Παραλάβαμε τις περισσότερες με ρωγμές, ασυντήρητες και ακαθάριστες και προσπαθούμε να τις φτιάξουμε σε όλο το νησί», δήλωσε χαρακτηριστικά [Documento, 7/7/2024].

Γενικά, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του καθηγητή Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, κ. Νάσου Στασινάκη τα υφιστάμενα δίκτυα άρδευσης συχνά παρουσιάζουν απώλειες μεγαλύτερες του 30% λόγω της παλαιότητας των αγωγών [ΤΟ ΒΗΜΑ, 7/7/2024].

ΑΦΑΛΑΤΩΣΗ ΚΑΙ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΑ

Στα Κυκλαδονήσια, οι μονάδες αφαλάτωσης αποτελούσαν μέχρι πρότινος τη μόνη σίγουρη λύση για να εξασφαλιστεί η επάρκεια, την ώρα που η άφιξη των επισκεπτών στη χώρα μας, όπως λένε οι άνθρωποι της τουριστικής αγοράς, αναμένεται να αυξηθεί και να ξεπεράσει τα 32,7 εκατ. επισκεπτών του 2023.

Βοηθά αυτή η πρακτική στην επίλυση του προβλήματος, ρωτώ σήμερα κατοίκους της Πάρου. Όχι, απαντούν στο NEWS 24/7. «Οι αφαλατώσεις είναι λύση ανάγκης, όχι μόνιμο μέτρο. Αν δεν υπάρξει τερματισμός της εκτός σχεδίου δόμησης και προστασία των ξερολιθιών, λύση δεν πρόκειται να βρεθεί. Γνωρίζει ο κόσμος ότι τόσο στο νησί μας, όσο και σε άλλα νησιά, όπως η Σίφνος, το 5% των διαθέσιμων υδάτινων πόρων πάει σε πισίνες;».

Παράλληλα, έντονες είναι οι διαμαρτυρίες για το πάρτι κερδοσκοπίας που συνεχίζεται στα νησιά με το νερό, τα αναψυκτικά και τα αλκοολούχα ποτά να πωλούνται σε τιμές αυξημένες έως και 20%, όταν από τις αρχές Ιουνίου 2024, το θερμόμετρο έχει ανέβει στους 44°C σε διάφορες περιοχές της χώρας, κι ενώ η κυβέρνηση απέσυρε το μέτρο της μόνιμης μείωσης της τιμής από την 1η Ιουλίου.

 

ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ/EUROKNISSI

 

ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΤΗΣ ΣΤΑΓΟΝΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Στην Αττική τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Τα αποθέματα νερού στον Μόρνο, αν δεν αλλάξει κάτι δραματικά, επαρκούν μόλις για τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια, με τους επιστήμονες να τονίζουν σε όλους τους τόνους ότι είναι ζωτικής σημασίας η ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων.

Μέτρα αντιμετώπισης της επείγουσας κατάστασης έχει εξαγγείλει η ΕΥΔΑΠ, η οποία όπως λένε παράγοντες της εταιρείας στο NEWS 24/7, εξετάζει λύσεις μαζί με το υπ. Ενέργειας, με γνώμονα το «λιγότερο επιβαρυντικό οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος». Οι ίδιοι παράγοντες στέκονται και στην ανάγκη για αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς των πολιτών, αναφορικά με το νερό.

Σε κάθε περίπτωση, η κατάσταση αρχίζει να θυμίζει τραγικά τη δεκαετία του 1990 όταν η Αττική αντιμετώπισε σοβαρό κίνδυνο λειψυδρίας, με το φράγμα του Μόρνου να έχει αδειάσει τόσο ώστε να είναι ορατά με γυμνό μάτι τα ερείπια των χωριών που σκέπαζε η τεχνητή λίμνη.

 

Μόρνος, 18 Φεβρουαρίου 1993 Eurokinissi

 

ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

Εκτός των μέτρων που εξετάζει μαζί με την ΕΥΔΑΠ για την Αττική, το υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας προωθεί λύση «πακέτο» για τη λειψυδρία, την ενέργεια και το «πρασίνισμα» των νησιών, υλοποιώντας έναν σχεδιασμό που θα περιλαμβάνει σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό, κ. Σκυλακάκη, «την κατασκευή υβριδικών έργων, εν μέρει ύδρευσης και εν μέρει ενεργειακών».

Ο σχεδιασμός θα υλοποιηθεί με περίπου 200 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Απανθρακοποίησης και ουσιαστικά θα συνδυάζει τα έργα ΑΠΕ με αφαλάτωση καθώς και έργα ΑΠΕ με αντλησιοταμίευση και αφαλάτωση, τα οποία σύμφωνα με δημοσίευμα της «Καθημερινής» (25/7/24) θα εγκατασταθούν κατά προτεραιότητα στις Κυκλάδες, όπως και σε κάποια νησιά του Αιγαίου.

Πρόκειται για ένα καινοτόμο έργο λένε στο υπουργείο, με την αντλησιοταμίευση να χρησιμοποιείται τόσο για παραγωγή ενέργειας όσο και ως αποθήκη ενέργειας, αφού τις ώρες που η ζήτηση ενέργειας θα είναι χαμηλή και η παραγωγή από ΑΠΕ θα υπερβαίνει την κατανάλωση, το περίσσευμα ενέργειας θα χρησιμοποιείται για την επιστροφή νερού στους ταμιευτήρες προκειμένου να χρησιμοποιηθεί εκ νέου για την παραγωγή ρεύματος.

Ο Μόρνος σήμερα. © Aristidis Vafeiadakis/ZUMA Press/Visualhellas.gr

ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

Οι μελέτες θα δείξουν σε ποια σημεία και με ποια τεχνολογία θα προχωρήσει το σχέδιο. Πάντως, στα νησιά δεν φαίνεται να συμμερίζονται την αισιοδοξία του ΥΠΕΝ ότι «εφόσον πετύχει από πλευράς τεχνικής αβεβαιότητας- θα- προσφέρει σημαντική εξοικονόμηση, αφού ενοποιεί τα κόστη τριών έργων σε ένα».

Για τους ανθρώπους με τους οποίους επικοινώνησε το NEWS 24/7: «Τα ‘’σούπερ’’ έργα της κυβέρνησης δεν είναι τόσο απλό να γίνουν στα νησιά. Συν τοις άλλοις, χρειάζονται τσιμέντο για να γίνουν. Τσιμέντο παντού. Όλο αυτό το μπετό είναι ένας επιπλέον βιασμός της φυσικής ισορροπίας του τόπου μας, ενώ χρειάζεται και πάρα πολύ νερό για να πραγματοποιηθεί και να παραδοθεί στην τελική του μορφή. Φαύλος κύκλος».

Η ΛΕΙΨΥΔΡΙΑ ΚΑΙ Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΙΚΟΝΑ

Με αυτά κατά νου, ξεκίνησα τη συνομιλία μου με τον κύριο Βασίλη Λύκο.

Πώς φτάσαμε ως εδώ και, το κυριότερο, τι κάνουμε από εδώ και πέρα, ρώτησα τον δρα. Ολοκληρωμένης Περιβαλλοντικής Διαχείρισης του Πανεπιστημίου Κρήτης και Περιφερειακό Σύμβουλο Στερεάς Ελλάδας.

Για τον κύριο Λύκο θα πρέπει να δούμε τον άπλετο χρόνο και χώρο που δίνεται στο πρόβλημα της λειψυδρίας μέσα σε ένα ευρύτερο κάδρο. Σε μια μεγάλη εικόνα όπου η άναρχη τουριστική ανάπτυξη συναντά τα ανύπαρκτα κονδύλια για τη συντήρηση του δικτύου κι ενώ η κύρια στόχευση είναι η δημιουργία μεγαδομών, η αύξηση των τιμολογίων και φυσικά η ιδιωτικοποίηση του νερού.

ΔΙΑΛΥΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΚΥΚΛΟ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

«Η σημερινή κυβέρνηση έχει συγκεκριμένη ατζέντα», λέει ο κύριος Λύκος. Για να τεκμηριώσει τον ισχυρισμό του, φέρνει ως παράδειγμα το Σχέδιο Νόμου του υπουργείου Περιβάλλοντος του 2023, το οποίο περιελάμβανε 243 άρθρα και προέβλεπε την νομιμοποίηση της εκχέρσωσης δασικών εκτάσεων, δίνοντας όπως λέει «γη και ύδωρ» υπέρ τουριστικών εγκαταστάσεων και ΑΠΕ, περιλαμβάνοντας εντελώς αντιπεριβαλλοντικές και «φωτογραφικές» πολεοδομικές ρυθμίσεις. «Έτσι προωθήθηκε η περιβαλλοντική φτωχοποίηση της υπαίθρου και των κατοίκων, εκχωρώντας σε ‘’τρίτους’’ (ποιους άραγε;) όχι μόνο τη διαχείριση της ύδρευσης των πόλεων, μα και της άρδευσης των καλλιεργειών μας».

Η λίμνη του Μαραθώνα ΑΝΤΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI

Ο ίδιος επισημαίνει ότι όλα αυτά συνέβησαν ενώ η χώρα μας έχει καταδικαστεί με την απόφαση C-849/19 που εξέδωσε στις 17 Δεκεμβρίου 2020 το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μη συμμόρφωση με την Οδηγία για τους οικότοπους (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ) για την απουσία επαρκών μέτρων προστασίας των περιοχών Natura, που όφειλε να θεσπίσει εδώ και μια εικοσαετία.

«Αντιλαμβανόμαστε ότι κατά αυτόν τον τρόπο καταστρέφεται συστηματικά ο κύκλος του νερού; Μιλάμε για την κλιματική κρίση, χωρίς ταυτόχρονα να γίνεται κουβέντα για αυτού του είδους τις ιδιωτικοποιήσεις που μόνο σκοπό έχουν την πώληση δικαιωμάτων χρήσης και κατοχής φυσικών πόρων, όταν ο ίδιος ο ΟΗΕ προβλέπει για το 2040 αύξηση της ζήτησης του νερού κατά 30% μεγαλύτερη από τα διαθέσιμα αποθέματα και όταν ο ίδιος διεθνής οργανισμός, σε όρους βιώσιμης ανάπτυξης, ορίζει ότι ο 6ος Στόχος Βιώσιμης Ανάπτυξης είναι η ‘’εξασφάλιση στην πρόσβαση στο νερό και στην αποχέτευση για όλους’’».

ΝΕΡΟ ΜΟΝΟ ΜΕ ΑΠΕ;

Στη μακρά συζήτηση μας με τον κύριο Λύκο, αναφερθήκαμε και στις πρόσφατες εξαγγελίες της κυβέρνησης για το πρόβλημα της λειψυδρίας, πρωτίστως στα νησιά.

Ρώτησα, ποια η γνώμη του. Ο ίδιος πρότεινε να δούμε τον κυβερνητικό σχεδιασμό μέσα στο πλαίσιο που ήδη περιέγραψε. Πρόκειται για ένα σχέδιο που συνδέει το αγαθό του νερού με τις ΑΠΕ, τη στιγμή που «η κυβέρνηση ασκεί επίσημα μια πολιτική …καλωδίων».

Αυτό που έρχονται και μας λένε, υποστηρίζει ο δρ. Ολοκληρωμένης Περιβαλλοντικής Διαχείρισης είναι ότι για να έχουμε νερό πρέπει να βάλουμε ανεμογεννήτριες. «Αυτό πότε; Όταν για κάθε 1 μεγαβάτ παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ, θέλεις 1 μεγαβάτ θερμικής μονάδας βάσης, προκειμένου να αποφευχθούν τα μπλακ άουτ».

ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΙΣΩ ΠΟΡΤΑ;

Ωστόσο, δεν είναι μόνο η ευθεία σύνδεση του νερού με τις ΑΠΕ που τον προβληματίζει. Το κύριο όπως μου λέει είναι ότι αυτή τη στιγμή οτιδήποτε δημόσιο βάλλεται.

Μέσα σε αυτό τον κύκλο ιδιωτικοποίησης των φυσικών πόρων πρέπει να δούμε και το νερό.

«Με το νερό, επιχειρείται κάτι πιο πονηρό. Αφού έχουν αποψιλώσει όλες τις δημόσιες υπηρεσίες, δεν υπάρχουν υπάλληλοι και έτσι δεν μπορούν να λειτουργήσουν, έρχονται και λένε: ‘’Δεν μπορείς να μου παρέχεις ασφάλεια’’».

Για τον συνομιλητή μου, όλα αυτά γίνονται με σκανδαλώδη τρόπο και αφού έχει καταπέσει τρεις φορές στο ΣτΕ η επιχείρηση ιδιωτικοποίησης του νερού και δεν προβλέπεται η διάθεσή του για κερδοσκοπία, βάσει του ελληνικού Συντάγματος.

Παρόλα αυτά, όπως υπογραμμίζει ο κύριος Λύκος, «έρχονται σήμερα και ισχυριζόμενοι ότι δεν μας παίρνουν το νερό, καθώς αυτό παραμένει δημόσιο, παίρνουν την διαχείριση. Προφανώς, πρόκειται για τρικ. Προς ώρας, αυτό που κάνουν είναι να κλείνουν επιμέρους συμφωνίες κι έτσι, ειδικά οι αγρότες, αλλά και οι πολίτες γενικά, σ’ ό,τι αφορά το πόσιμο νερό, θα πουν το νερό νεράκι».

Όταν του ζητώ να προεκτείνει τη σκέψη του, ο κύριος Λύκος με ρωτά αν γνωρίζω μέσα από τα αρδευτικά δίκτυα, πόσα στρέμματα αρδεύονται στη χώρα μας; Έξι εκατομμύρια στρέμματα, είναι η απάντηση.

«Αντιλαμβανόμαστε ότι ελέγχοντας το νερό, αυτός (θα) είναι κι ένας τρόπος ελέγχου της παραγωγής, ο οποίος με τη σειρά του θα φέρει την επανεφεύρεση της τροφικής αλυσίδας; Αυτό συμβαίνει μέσα στα πλαίσια της σύγχρονης ‘’τεχνοφεουδαρχίας’’. Γιατί; Γιατί πρέπει κάποιες συγκεκριμένες ‘’big farms’’ και ‘’big oil’’ να ελέγξουν τα πάντα».

 

EUROKINISSI/ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΛΛΙΑΡΑΣ

 

ΤΙ ΝΕΡΟ ΠΙΝΟΥΜΕ;

Πηγαίνοντας νοητά ξανά στα νησιά των Κυκλάδων, μιλώ με ανθρώπους που τη στιγμή που συντάσσεται αυτό το κείμενο δίνουν έναν τιτάνιο αγώνα απέναντι στον υπερτουρισμό, την εκτός σχεδίου δόμηση και την κατασπατάληση των υδάτινων πόρων (έως και 60%) σε δραστηριότητες όπως το πότισμα κήπων και φυτών που καμία σχέση δεν έχουν με την κυκλαδίτικη βλάστηση.

Οι ίδιοι άνθρωποι μού μεταφέρουν περιπτώσεις, όπως στο χωριό Δρυό της Πάρου, όπου το νερό είναι καφέ. «Έχουν πατώσει οι γεωτρήσεις», λένε χαρακτηριστικά.

Η μαρτυρία αυτή φαίνεται να συνδέεται με τη διαπίστωση του κυρίου Λύκου ότι η χώρα οδεύει προς μία κατεύθυνση που ουδείς δεν εγγυάται πλέον το νερό ως δημόσιο αγαθό. «Κανείς δεν εγγυάται την καθολικότητα, την ασφάλεια (να ξέρουμε τι πίνουμε δηλαδή) σε υψηλή ποιότητα. Σταδιακά, με τη δέσμευση του νερού στην Ελλάδα, οι πολίτες θα φτάσουν να πίνουν αφαλατωμένο νερό ή νερό, τουλάχιστον για άρδευση, το οποίο θα προέρχεται από επεξεργασία απορριμμάτων».

ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΕ ΕΝΑΝ ΚΟΣΜΟ «MAD MAX»

Οι καταγγελίες που φτάνουν στο NEWS 24/7 από τις Κυκλάδες, συνάδουν και με μία ακόμη διαπίστωση του δόκτωρα. Για καταστροφή του κύκλου του νερού μέσα από την εκχέρσωση των δασών προς όφελος ιδιωτών έκανε λόγο ο κύριος Λύκος, για μανιασμένη καταστροφή των ξερολιθιών στα νησιά (που διαχρονικά συγκρατούσαν το νερό της βροχής) με σκοπό την δόμηση, μιλούν τα τοπικά κινήματα πολιτών.

Πώς θα μπορούσε να δοθεί λύση στο πρόβλημα;

Για τον κύριο Λύκο, εκτός των άλλων λύσεων, όπως η εστίαση στην υδρολογική λεκάνη και ο εμπλουτισμός του υδροφόρου ορίζοντα, χρειαζόμαστε ισχυρές περιφέρειες και δήμους. «Πρέπει οπωσδήποτε να χρηματοδοτηθούν. Δεν έχει νόημα να μιλάμε για το νερό στην εποχή της πράσινης μετάβασης, όταν βρισκόμαστε σε έναν κόσμο ‘’Mad Max’’».

Πώς αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η σταδιακή μετάβασή μας σε μία συνθήκη όπου κάθε δήμος θα γίνει μία ΑΕ, με έναν δήμαρχο και πέντε αντιδημάρχους που θα παίρνουν απλά κάποιους μισθούς, διερωτάται.

«Γιατί άραγε καταργήθηκαν όλες οι δημοτικές επιχειρήσεις; Γιατί ουσιαστικά, κυρίως στόχος είναι η ύδρευση και η αποχέτευση, αφού πρώτα τις έχουν καταστήσει προβληματικές στα οικονομικά τους. Συνεπαγωγικά, αυτό (θα) έχει ως αποτέλεσμα να αποψιλώνεται το προσωπικό -προσωπικό με τεχνογνωσία. Έτσι χάνεις τεχνογνωσία και εκχωρείς και το λογισμικό διαχείρισης. Άρα ο ιδιώτης είναι απαραίτητος».

 

ΑΝΤΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI

 

ΑΕΙΦΟΡΙΑ

Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι οδεύουμε προς τη λάθος κατεύθυνση. Οι επιστήμονες αλλά και οι κάτοικοι επισημαίνουν ότι τα μέτρα που μέχρι στιγμής έχουν εξαγγελθεί για την αντιμετώπιση της έλλειψης νερού δεν επαρκούν και σίγουρα δεν μπορούν να έχουν μόνιμο χαρακτήρα.

Εκτός αυτού, είναι πρόδηλο πως η πολιτική της ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης των φυσικών πόρων όταν συναντά τις βασικές ανάγκες των πολιτών, στο παρόν και στο μέλλον, δημιουργεί αδιέξοδα.

Θα ανέμενε κανείς ότι στην εποχή της πράσινης μετάβασης, οι κυβερνητικές πολιτικές θα ανέπτυσσαν εναλλακτικά σενάρια, λαμβάνοντας υπόψη τα αντικειμενικά στοιχεία (κοινωνικά, περιβαλλοντικά, οικονομικά και τεχνικά) και θα προσανατολίζονταν στην αειφορία κι όχι στην παροχή ευκαιριών για κέρδος με βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.

Αν δεν αλλάξουμε προσανατολισμό, προειδοποιεί σήμερα η επιστημονική κοινότητα, το πρόβλημα θα γίνεται εντονότερο όσο περνούν τα χρόνια και η δυσαρέσκεια των πολιτών για τα παρεχόμενες υπηρεσίες θα μεγαλώνει.

Πηγή: news247.gr

Συνεχίζεται το μεγάλο πρόβλημα λειψυδρίας που αντιμετωπίζει (και) το ακριτικό νησί της Γαύδου λόγω της μεγάλης επισκεψιμότητας που υπάρχει αυτή την περίοδο.

Σύμφωνα με πληροφορίες που μεταδίδει το Cretapost, το νερό στο νησί δεν επαρκεί για τις ανάγκες κατοίκων και επισκεπτών, με αποτέλεσμα η δημοτική αρχή να έχει προχωρήσει σε αυστηρά μέτρα προειδοποιώντας για την ορθολογική χρήση του νερού.

Μάλιστα, όπως αναφέρει σε ανάρτησή του ο δήμος Γαύδου, αν δεν περιοριστεί η κατανάλωση του νερού τότε θα προχωρήσουν στην διακοπή υδροδότησης.

Αναλυτικά η σχετική ανακοίνωση:
«Ενημερώνουμε ότι αν δεν περιοριστεί η κατανάλωση του νερού, λόγω της αυξημένης κατανάλωσης αυτές τις κρίσιμες μέρες του 15 Αύγουστου που η επισκεψιμότητα στο νησί είναι στο αποκορύφωμά της, θα βρεθούμε στη δύσκολη θέση να προχωρήσουμε σε διακοπές υδροδότησης.

Δυστυχώς κάποιοι ασυνείδητοι που δεν αντιλαμβάνονται και δεν σέβονται το χώρο που τους φιλοξενεί και τους ανθρώπους του νησιού, βανδάλισαν τη ντουζιέρα στην ανατολική άκρη του Σαρακήνικου (μπροστά από το εστιατόριο ΧΕΛΩΝΑ).

Να τους υπενθυμίσουμε λοιπόν ότι, οι ντουζιέρες έχουν τοποθετηθεί ως μέτρο ορθολογικής διαχείρισης του νερού και έχουν συνδράμει στην απρόσκοπτη υδροδότηση, όταν άλλα νησιά και άλλοι δήμοι με μεγαλύτερο υδατικό δυναμικό από του νησιού μας βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω τις λειψυδρίας και έχουν ήδη προχωρήσει σε διακοπές υδροδότησης.

Η συγκεκριμένη ντουζιέρα θα είναι ανενεργή μέχρι να επιδιορθωθεί με χρήματα που προορίζονται για τη βελτίωση της καθημερινότητας των γαυδιωτών.

Ζητάμε συγνώμη από τους επισκέπτες και κατασκηνωτές, που την χρησιμοποιούσαν.

Επίσης, να ενημερώσουμε ότι, σύμφωνα με τη νομοθεσία, ο γυμνισμός απαγορεύεται είτε βανδαλίζουν και κλέβουν τις αντίστοιχες ενημερωτικές πινακίδες είτε όχι». 

Το Βερολίνο βρίσκεται σε μία σχετικά ξερή περιοχή της Γερμανίας – εξ ου και τα καλοκαίρια είναι πιθανό να προκύπτουν προβλήματα με τα αποθέματα νερού. Η πόλη αποφάσισε να λάβει διάφορα μέτρα, προκειμένου να μπορεί να «απορροφά» και να αποθηκεύει το βρόχινο νερό σαν σφουγγάρι.

Πώς όμως θα γίνει αυτό ακριβώς;

Οι υπόγειες αποθήκες για τα απόνερα

Πρώτο βήμα ήταν να χτιστούν διάφορες τεράστιες υπόγειες λεκάνες, οι οποίες λειτουργούν ως μεγάλου μεγέθους αποθηκευτικοί χώροι για τα απόνερα. Όταν βρέχει, το νερό από τη γύρω περιοχή συλλέγεται στην αντίστοιχη λεκάνη και μετά διοχετεύεται σε μονάδες επεξεργασίας.

Μέχρι στιγμής έχουν ολοκληρωθεί εννέα τέτοιες εγκαταστάσεις, ωστόσο η μεγαλύτερη απ’ όλες είναι ακόμη υπό κατασκευή και αναμένεται να είναι έτοιμη το 2026. Θα βρίσκεται στα 30 μέτρα βάθος και θα έχει χωρητικότητα περίπου 17.000 κυβικών μέτρων βρόχινου νερού – θα έχει δηλαδή μέγεθος αντίστοιχο με μία πισίνα κολύμβησης ολυμπιακών διαστάσεων.

Μειώνοντας τα υπερχειλισμένα απόβλητα

Όποτε σημειώνονται σφοδρές βροχοπτώσεις και το αποχετευτικό σύστημα του Βερολίνου κινδυνεύει να υπερχειλίσει, το επιπλέον νερό αποθηκεύεται στις λεκάνες. Στη συνέχεια διοχετεύεται αλλού, προκειμένου να καθαριστεί και να απελευθερωθεί πίσω στα κανάλια του Βερολίνου και τα ποτάμια, αφότου σταματήσει η βροχή.

Με αυτόν τον τρόπο αποτρέπεται και το να γεμίσει ο ποταμός Σπρέε με περιττώματα και λύματα, όπως λέει η Άστριντ Χάκενες-Ρουμπ, εκπρόσωπος της εταιρείας ύδρευσης του Βερολίνου BWB. Η BWB είναι υπεύθυνη για την προμήθεια πόσιμου νερού, όπως και για τη διαχείριση και επεξεργασία των λυμάτων.

Η υπερχείλιση των αποβλήτων συμβαίνει στα συνδυαστικά αποχετευτικά συστήματα, όπου η απορροή των όμβριων υδάτων και των οικιακών αποβλήτων συλλέγονται στο ίδιο δίκτυο σωλήνων – σκοπός των συστημάτων αυτών ήταν η μεταφορά όλου του νερού σε μία εγκατάσταση επεξεργασίας, προτού αυτό επιστρέψει στα φυσικά υδάτινα σώματα.

Παρ’ όλα αυτά σε μία ισχυρή βροχόπτωση ο όγκος του νερού που μπαίνει στο σύστημα μπορεί να ξεπερνά τη χωρητικότητά του. Όταν συμβαίνει αυτό, το επιπλέον νερό υπερχειλίζει κατευθείαν στους κοντινούς ποταμούς.

Περίπου 2.000 από τα συνολικά 10.000 χιλιόμετρα σωληνώσεων της πόλης αποτελούνται από συνδυαστικά αποχετευτικά συστήματα – και υπερχειλίσεις μπορούν να συμβούν σε 180 διαφορετικές τοποθεσίες. Αυτές οι τοποθεσίες είναι ουσιαστικά ανοίγματα στο αποχετευτικό σύστημα που οδηγούν στον ποταμό Σπρέε, όπως εξηγεί η Χάκενες-Ρουμπ.

Επιπλέον, τα κανάλια του Βερολίνου είναι αρκετά μικρά και η ροή τους αργή σε σύγκριση με άλλες πόλεις. Ο Ρήνος για παράδειγμα έχει μέση ροή 2.200 κυβικών μέτρων ανά δευτερόλεπτο και έτσι μπορεί να «αυτοκαθαριστεί».

«Στο Βερολίνο η ροή είναι ακόμη και κάτω από 10 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο, επομένως ό,τι καταλήγει στα κανάλια παραμένει εκεί για αρκετό καιρό», λέει η Χάκενες-Ρουμπ. «Εξ ου και οι υπερχειλίσεις των αποβλήτων έχουν συχνά ως αποτέλεσμα να πεθαίνουν τα ψάρια και να μειώνεται πολύ το οξυγόνο στο νερό», προσθέτει η ειδικός.

Ωστόσο οι αρμόδιες αρχές συνειδητοποίησαν γρήγορα πως οι λεκάνες μπορούν να επιλύσουν μονάχα εν μέρει το πρόβλημα, επειδή πολύ μεγάλο μέρος της πόλης είναι σφραγισμένο με τσιμέντο ή άλλα παρόμοια υλικά.

«Επομένως, δεν μπορούσαμε να μειώσουμε άλλο τις υπερχειλίσεις. Έτσι, διατηρήσαμε την κατάσταση ως είχε, με τη διαφορά πως, εάν δεν είχαμε χτίσει τις λεκάνες, τότε τα πράγματα θα ήταν ακόμη χειρότερα», αναφέρει η Χάκενες-Ρουμπ.

Μετατρέποντας το Βερολίνο σε πόλη-«σφουγγάρι»

Το Βερολίνο έχει ήδη χτίσει δρόμους και κτήρια στους περισσότερους από τους ανοιχτούς χώρους της πόλης, απ’ όπου το νερό θα μπορούσε να διαφύγει στο υπέδαφος. Ως εκ τούτου, όταν η βροχή είναι έντονη, το νερό δεν μπορεί να απορροφηθεί και ενδέχεται να καταλήξει να αναμειχθεί με τα απόβλητα.

Γι’ αυτό και τώρα αποφασίστηκε η ίδρυση μίας ειδικής υπηρεσίας αρμόδιας για τη διαχείριση του βρόχινου νερού, η οποία παρέχει συμβουλές σχετικά με τη δημιουργία πράσινων ταρατσών και κτηρίων και την προώθηση καινοτομιών για τη συλλογή και την αποθήκευση βρόχινου νερού.

Επιπλέον, το Βερολίνο πέρασε έναν νόμο που προβλέπει πως τα νέα κτήρια που χτίζονται θα επιτρέπεται να διοχετεύουν μονάχα ένα μικρό μέρος του βρόχινου νερού του οικοπέδου στο αποχετευτικό σύστημα. Το υπόλοιπο θα πρέπει για παράδειγμα να εξαερώνεται ή να συλλέγεται, να καθαρίζεται και εν συνεχεία να αξιοποιείται στην υδροδότηση.

Όλα αυτά τα μέτρα βοηθούν φυσικά και στο να διατηρούνται χαμηλές οι θερμοκρασίες και να αποτρέπονται οι πλημμύρες. «Για να δοθούν λύσεις στην κρίση νερού, είναι αναγκαία η προθυμία των ανθρώπων να σκεφτούν εκτός των ορίων, ακόμη και αν αυτό σημαίνει να σκεφτούν εκτός των ορίων του οικοπέδου τους», λέει η Χάκενες-Ρουμπ.

Πηγή: Deutsche Welle

Τεράστια είναι τα προβλήματα που προκαλεί η λειψυδρία σε αρκετές περιοχές της χώρας, όπως στα ορεινά χωριά των Καλαβρύτων όπου φέτος χιόνισε ελάχιστα ενώ δεν έβρεξε σχεδόν καθόλου.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το χωριό Γκέρμπεσι, που βρίσκεται σε υψόμετρο 1050 μέτρων, στα Καλάβρυτα όπου το νερό, λόγω της λειψυδρίας, εξαντλείται και οι κάτοικοι γεμίζουν τα παγούρια τους από μία και μόνη πηγή.

«Εδώ δεν έχουμε νερό. Δεν υπάρχει νερό ούτε για να ποτίσουμε, ούτε για να πλύνουμε, ούτε να σβήσουμε το διπλανό βουνό» ανέφερε κάτοικος στον ΣΚΑΪ σχετικά με την κατάσταση, που επικρατεί στην περιοχή.

Τι αναφέρουν κάτοικοι στα Καλάβρυτα

«Μία βρύση βγάζει πόσιμο νερό και είναι σχετικά λίγη η ποσότητα. Η μοναδική γεώτρηση στο χωριό δεν βγάζει νερό και έτσι αντιμετωπίζουμε σοβαρό πρόβλημα» σημειώνει άλλος κάτοικος.
«Δεν έχει βρέξει, ούτε χιονίσει. Φέρνουν το νερό με βυτία και υδροφόρα, αλλά δεν έφτανε ούτε για μπάνιο» τονίζουν άλλοι κάτοικοι για την κατάσταση με τη λειψυδρία στα Καλάβρυτα.

«Στο σπίτι δεν χαλάμε νερό. Δεν πλένουμε τίποτα, δεν ποτίζουμε, το χρησιμοποιούμε μόνο για να κάνουμε μπάνιο και να πλύνουμε τα ρούχα μας» συμπλήρωσε άλλος άνθρωπος, που μένει στην περιοχή.

ΜΑΡΙΟΣ ΔΙΟΝΕΛΛΗΣ

Eίναι απορίας άξιο πόσες προειδοποιήσεις επιστημόνων, ειδικών, εκπροσώπων των κοινωνικών φορέων, κομμάτων κτλ χρειάζονται για να γίνει κατανοητό στις Αρχές της Κρήτης αλλά και στην κυβέρνηση το γεγονός ότι βρισκόμαστε σε δρόμο χωρίς επιστροφή για την επερχόμενη ξηρασία και ερημοποίηση του νησιού. Ο υπερτουρισμός χτυπά όλο και πιο δυνατά την πόρτα της Κρήτης, με τα σημάδια να γίνονται κάθε χρόνο και πιο ορατά, ενώ την ίδια στιγμή μειώνονται δραματικά τα αποθέματα νερού σχεδόν σε όλη την έκταση του νησιού.

Βέβαια εδώ και χρόνια, από όταν ξεκίνησε το φαραωνικό έργο του νέου αεροδρομίου στο Καστέλλι, υπήρχαν αρκετοί που έλεγαν ότι οι υπερφιλόδοξες προβλέψεις για τον αριθμό των επισκεπτών (12 έως 15 εκατομμύρια τον χρόνο μόνο στην ανατολική Κρήτη) είναι απόλυτα αντίθετες με τη φέρουσα ικανότητα του νησιού. Ωστόσο, πάντα οι φωνές αυτές αντιμετωπίζονταν περίπου ως γραφικές από τις διαδοχικές κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ – Ν.Δ. – ΣΥΡΙΖΑ που προώθησαν το συγκεκριμένο έργο. Σήμερα μια μελέτη επιστημόνων από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο της Θράκης λέει αυτό ακριβώς. Οτι αποτελεί ασυγχώρητο παραλογισμό να σχεδιάζεις αυτό τον τεράστιο αριθμό αφίξεων επισκεπτών, όταν δεν έχεις τους επαρκείς φυσικούς πόρους για να τους εξυπηρετήσεις, στερώντας τους την ίδια στιγμή από τους μόνιμους κατοίκους αλλά και από τα οικοσυστήματα της Κρήτης.

«Κανείς δεν αναρωτήθηκε αν υπάρχουν οι διαθέσιμοι πόροι για να υποστηρίξουν τέτοιο τουριστικό ρεύμα και ταυτόχρονα να μην υπάρξει σημαντική υποβάθμιση ή κατάρρευση του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και της πολιτισμικής κληρονομιάς του νησιού» έλεγε πριν από λίγες μέρες («Καθημερινή», 26/7/2024) η Αλεξάνδρα Γκεμιτζή, καθηγήτρια στο Τμήμα Γεωπληροφορικής του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Η ομάδα της εκπόνησε μελέτη χαρτογραφώντας την ελληνική επικράτεια με μια νέα μέθοδο που συνδυάζει κοινωνικοοικονομικούς και περιβαλλοντικούς δείκτες ώστε να διαμορφωθεί ένας Δείκτης Φέρουσας Ικανότητας Ανάπτυξης (Carrying Capacity Index – CCDI), ένα μέτρο δηλαδή για το μέγιστο επίπεδο της ανθρώπινης δραστηριότητας και του πληθυσμού που ένα περιβάλλον ή σύστημα μπορεί να αντέξει μακροπρόθεσμα χωρίς να υποβαθμιστεί.

Στην ουσία η κ. Γκεμιτζή απαντά στο ερώτημα που κανένας αρμόδιος φορέας στην Κρήτη (περιφέρεια, δήμοι, ξενοδόχοι, επιμελητήρια, τουριστικοί πράκτορες κ.ά.) δεν τόλμησε ποτέ να απαντήσει: «Πόσους τουρίστες χωράει το νησί;». Ομοίως και οι διαχρονικά αρμόδιοι υπουργοί όλων των κυβερνήσεων που περνώντας από την Κρήτη τη χαρακτηρίζουν «ναυαρχίδα» της βαριάς μας βιομηχανίας, χωρίς όμως να μπορούν ή να θέλουν να καθορίσουν πόσους τουρίστες μπορεί να αντέξει η… ναυαρχίδα χωρίς να «βουλιάξει».

Δεν καταλαβαίνουν

Οπως λέει και η κ. Γκεμιτζή, οι πολίτες αλλά και οι πολιτικοί δείχνουν να μην κατανοούν το πρόβλημα όταν τίθενται τέτοια ερωτήματα, σε σχέση δηλαδή με το πόσους τουρίστες μπορεί να αντέξει ένας τόπος: «Η συντριπτική πλειοψηφία πιστεύει ότι το πρόβλημα έγκειται στην έλλειψη υποδομών και όχι στην έλλειψη πόρων. Επικρατεί δηλαδή η λανθασμένη αντίληψη ότι υπάρχουν ανεξάντλητοι πόροι, όπως νερό, τρόφιμα, ενέργεια κ.ά., οι οποίοι για να γίνουν διαθέσιμοι προς χρήση χρειάζονται απλώς περισσότερες υποδομές».

Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και η κοινή ανακοίνωση τριών διακεκριμένων ερευνητών από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης: «Οι ελάχιστες βροχοπτώσεις και το χιόνι του περασμένου χειμώνα σε συνδυασμό με τις κατά μέσο όρο πολύ υψηλές θερμοκρασίες καθ’ όλη τη διάρκεια αυτού του χρόνου, αλλά και του προηγούμενου δημιουργούν πλέον έντονες συνθήκες λειψυδρίας σε πολλά μέρη του νησιού μας» λένε σε κοινή δημόσια παρέμβασή τους οι επιστήμονες Χαράλαμπος Φασουλάς (γεωλόγος), Μιχάλης Δρετάκης (βιολόγος) και Πέτρος Λυμπεράκης (βιολόγος-ερπετολόγος).

«Με βάση τις προβλέψεις για αφίξεις-ρεκόρ αυτό το καλοκαίρι, που σε μηνιαία βάση θα διπλασιάσουν ή τριπλασιάσουν τον πληθυσμό του νησιού και με τα δεδομένα που η ίδια η τουριστική βιομηχανία μάς προσφέρει, ότι ο μέσος επισκέπτης ξοδεύει τριπλάσιο νερό απ’ τον μόνιμο κάτοικο, καταλαβαίνουμε όλοι ότι οι συνθήκες που θα δημιουργηθούν θα είναι εκρηκτικές» τονίζουν στην κοινή ανακοίνωσή τους, επισημαίνοντας πως «συμπεριφερόμαστε ωσάν να μην υπάρχουν επιπτώσεις από την υπερεκμετάλλευση των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων στα οικοσυστήματα και στον άνθρωπο».

Οι... φίλοι εργολάβοι

Ολα τα παραπάνω στα αυτιά ενός ανήσυχου πολίτη ακούγονται ως καμπανάκι κινδύνου. Στα αυτιά των επενδυτών και της κυβέρνησης πάντως ηχούν ως καμπάνες μοναδικής ευκαιρίας για μπίζνες. Οι προειδοποιήσεις των επιστημόνων χρησιμοποιούνται από την κυβέρνηση όχι για να επιβάλει μέτρα περιορισμού της κατανάλωσης, π.χ. στους ξενοδόχους και γενικότερα στην τουριστική αλυσίδα, αλλά ως αφορμή για εκπόνηση επιχειρηματικών σχεδίων για τους φίλους της εργολάβους.

Η ολλανδική εταιρεία HVA, στην οποία ανατέθηκε το master plan για τη διαχείριση των υδάτων στη Θεσσαλία και την αποκατάσταση των καταστροφών από την κακοκαιρία Daniel, με κυβερνητική απόφαση ανέλαβε πριν από λίγες μέρες και τη μελέτη για τη διαχείριση των νερών της Κρήτης.

Και παρόλο που το σχέδιο που παρουσίασε η εταιρεία για τη Θεσσαλία χαρακτηρίστηκε από τους επιστήμονες και τους τοπικούς φορείς ως «συρραφή παλιών ιδεών» που αποβλέπει στη δημιουργία ιδιωτικού φορέα διαχείρισης των υδάτων, φαίνεται πως το ίδιο μοντέλο, με τον ίδιο στόχο, ακολουθείται και για την Κρήτη. Από κοντά και η (πανταχού παρούσα) ΤΕΡΝΑ, η οποία ανέλαβε να χρηματοδοτήσει με δωρεά την εκπόνηση της μελέτης που θα κάνει η ολλανδική εταιρεία HVA. Η σχετική σύμβαση υπεγράφη στις 25/7 από τους εκπροσώπους των δύο εταιρειών και τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστα Τσιάρα, ενώ ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης (ο ίδιος που δεν έχει απαντήσει ποτέ πόσους τουρίστες χωράει η Κρήτη) ομολόγησε πως το συγκεκριμένο σχέδιο το επεξεργάζεται από το 2016.

Τη θέση του CEO στην ολλανδική εταιρεία HVA κατέχει ο Μιλτιάδης Γκουζούρης, ο οποίος στο παρελθόν έχει διατελέσει σύμβουλος του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης επί κυβέρνησης Σαμαρά, Αθανάσιου Τσαυτάρη.

Πηγή: efsyn.gr

Την απελπισία τους διηγούνται οι αγρότες της νότιας Σικελίας εξαιτίας της λειψυδρίας που πλήττει τις καλλιέργειες και την κτηνοτροφία. Ο Λορέντσο Σαφέρι αναγκάστηκε πρόσφατα να οδηγήσει το κοπάδι αγελάδων του στο σφαγείο, καθώς δεν είχε τη δυνατότητα να εξασφαλίσει τον ανεφοδιασμό του αγροκτήματός του με νερό. «Είναι αποκαρδιωτικό. Δεν έχω ξαναδεί κάτι τέτοιο», λέει. Τμήματα της νότιας Ιταλίας και άλλες περιοχές της μεσογειακής λεκάνης, όπως η Ελλάδα και η Ισπανία, βιώνουν τη χειρότερη ανομβρία των τελευταίων δεκαετιών, που επιδεινώνεται από τους αλλεπάλληλους καύσωνες – επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Οι τεχνητές υδατοδεξαμενές, που εξασφάλιζαν το πότισμα των κοπαδιών, έχουν όλες ξεραθεί. Η φετινή σοδειά καλαμποκιού ήταν περιορισμένη και έδωσε μικρό και καχεκτικό καρπό. Η λίμνη Πιργούσα στην κεντρική Σικελία, μέρος εθνικού δρυμού, μοιάζει τώρα με χλωμό, ξερό κρατήρα.

Την ίδια στιγμή, η περιοχή ελπίζει να ενισχυθεί οικονομικά από τον καλοκαιρινό τουρισμό, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο το δίκτυο ύδρευσης και τα υδάτινα αποθέματα. «Αναγκαστήκαμε να θυσιάσουμε την αγροτική παραγωγή, αλλά πρέπει να περιορίσουμε τη ζημιά στον τουρισμό, καθώς αυτό θα ήταν ακόμη χειρότερο», λέει ο Σαλβατόρε Κοτσίνα, επικεφαλής της υπηρεσίας πολιτικής προστασίας της νήσου.

Ο Κοτσίνα προσθέτει ότι οι καλλιέργειες συνεχίζουν να καταναλώνουν το μεγαλύτερο ποσοστό νερού στη Σικελία, με τον πληθυσμό και τα εκατομμύρια τουρίστες να ευθύνονται για ελάχιστο ποσοστό. Οι Αρχές έχουν ανακοινώσει ότι θα δίνουν προτεραιότητα σε νοσοκομεία, επιχειρήσεις πρώτης ανάγκης, όπως εργοστάσια παραγωγής νοσοκομειακού οξυγόνου, στους ευάλωτους πολίτες, αλλά και σε ξενοδοχεία. «Οι τουρίστες δεν θα καταλάβουν τίποτα», λέει η Ελβίρα Αμάτα, υπεύθυνη τουριστικής προβολής της Σικελίας.

Στο Αγκριτζέντο, αρχαίο Ακράγαντα, που δεσπόζει πάνω από κοιλάδα γεμάτη ελληνικούς ναούς, οι Αρχές έχουν περιορίσει την παροχή νερού. Κάποιες κατοικίες στα περίχωρα της κωμόπολης έχουν να τροφοδοτηθούν με νερό εδώ και εβδομάδες. Η λειψυδρία υποχρέωσε κάποιους ιδιοκτήτες μικρών τουριστικών καταλυμάτων να μειώσουν τους πελάτες τους ή ακόμη και να τους κατευθύνουν σε μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, λέει ο Φραντσέσκο Πικαρέλα, πρόεδρος της τοπικής ένωσης ξενοδόχων. Αυτό που ενόχλησε πιο πολύ τον Πικαρέλα, όμως, ήταν τα ρεπορτάζ στον Τύπο για δήθεν «φυγή επισκεπτών» εξαιτίας της λειψυδρίας.

«Μετά τα ρεπορτάζ, οι κρατήσεις μειώθηκαν κατακόρυφα», λέει. Η περιφέρεια αντέδρασε άμεσα, καλώντας την κυβέρνηση της Ρώμης να προστατεύσει την απειλούμενη τουριστική σεζόν.

Ο δήμαρχος του Αγκριτζέντο, Φραντσέσκο Μιτσίκε, επισημαίνει ότι οι Αρχές ευνοούν το κέντρο της πόλης στην υδροδότηση, όπου συγκεντρώνονται τα μικρά καταλύματα, τροφοδοτώντας τις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες με βυτιοφόρα. «Δεν μπορώ να ζητάω από πελάτες πεντάστερων ξενοδοχείων να περιορίζουν τα ντους τους», λέει ο διευθυντής του Verdura Resort, Ιζιντόρο ντι Φράνκο, καθισμένος σε υπαίθριο μπαρ καταπράσινου γηπέδου γκολφ.

Ο Ντι Φράνκο λέει ότι το ξενοδοχείο του περιορίζει την κατανάλωση νερού και ανακυκλώνει χάρη σε βιολογικό καθαρισμό τα λύματα, αξιοποιώντας τα νερά αυτά ως ποτιστικά. Η περιφέρεια της Σικελίας προετοιμάζει διαφημιστική εκστρατεία προκειμένου να αντιμετωπίσει την κινδυνολογία γύρω από τη λειψυδρία. Οι Σικελοί επιμένουν ότι η νότια Σικελία δεν είναι μόνο έτοιμη να υποδεχθεί τουρίστες, αλλά και ότι η οικονομία της περιοχής τούς χρειάζεται επειγόντως. «Αν χάσουμε και τον τουρισμό θα πεθάνουμε», λέει η Σίντσια Ζερμπίνι, τοπική εκπρόσωπος του μεγαλύτερου αγροτικού συνδικάτου της χώρας, Coldiretti. Πολλοί αγρότες έχουν ήδη βουλιάξει στην απελπισία. Ενας από αυτούς διηγούνταν ότι πολλές από τις κατσίκες του υπέκυψαν αφού ήπιαν λασπωμένο νερό, που πέτρωσε στο στομάχι τους.

Στη βορειοανατολική Σαρδηνία, η τοπική λίμνη βρίσκεται στο ένα τρίτο της χωρητικότητάς της. Τοπικός αξιωματούχος, που κλήθηκε να επιλέξει μεταξύ τουρισμού και γεωργίας, αποφάσισε να διακόψει εντελώς την παροχή νερού στους αγρότες. «Αποφασίσαμε να θυσιάσουμε τη γεωργία», είπε ο Τζιανκάρλο Ντιονίζι, νομάρχης του νομού Νουόρο της Σαρδηνίας. «Αν οι τουρίστες δεν μπορούν να κάνουν ντους, αυτό θα μαθευτεί και θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στις κρατήσεις», λέει ο Ντιονίζι. Στην Καταλωνία, η λειψυδρία και η διαχείριση των λιγοστών υδάτινων πόρων οδήγησε στη δημιουργία κινήματος, που απαιτεί από τον γιγάντιο ξενοδοχειακό τομέα να αναλάβει τις ευθύνες του για τη χρόνια κακοδιαχείριση του νερού.

Πηγή:  THE NEW YORK TIMES