ΠΑΝΟΣ ΚΩΔΩΝΑΣ

Ο πρόεδρος της ΟΨΕ, κος Δημήτρης Κοντούσιας, ρίχνει φως στα κρίσιμα ζητήματα του κλάδου, κάνοντας λόγο για πλήρη αδιαφορία της πολιτείας. Τι πάει λάθος και τι θα πρέπει να προσέξουμε σχετικά με τη χρήση των κλιματιστικών μας.

Καθώς οι θερμοκρασίες εκτοξεύονται στα ύψη αυτό το καλοκαίρι και οι καύσωνες διαταράσσουν σοβαρά την καθημερινότητά μας, η χρήση των κλιματιστικών καθίσταται απαραίτητη για την πλειονότητα των ανθρώπων.

Για αυτό τον λόγο, η ανάγκη για σωστή χρήση και συντήρηση των συσκευών γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ.

Τα κλιματιστικά μας παρέχουν δροσιά και άνεση, εντούτοις η χρήση τους θα πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή, διαφορετικά οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν για την υγεία μας, αλλά και για το περιβάλλον είναι πολλοί.

Μιλώντας στο NEWS 24/7, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ψυκτικών Ελλάδος (ΟΨΕ), κος Δημήτρης Κοντούσιας ρίχνει φως στα πολλά και κρίσιμα ζητήματα του κλάδου, ενώ απαντά και για όσα θα πρέπει να προσέξουμε σχετικά με την ορθή χρήση των κλιματιστικών.

O κος Δημήτρης Κοντούσιας ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΨΥΚΤΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ: ΟΨΕ

Όπως εξηγεί, κρίσιμη για τη σωστή λειτουργεία των συσκευών, αλλά και για την υγεία μας, είναι η τακτική συντήρηση, αναφέροντας ότι «η συντήρηση των κλιματιστικών θα πρέπει να γίνεται τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο για τα οικιακά μηχανήματα και δύο φορές το χρόνο για τα επαγγελματικά».

Ο κ. Κοντούσιας δεν παραλείπει να αναφερθεί και σε πολύ σημαντικά προβλήματα του κλάδου, προειδοποιώντας για τις σοβαρές συνέπειες της ανεξέλεγκτης πώλησης φθοριούχων αερίων, τονίζοντας μεταξύ άλλων πως «κυκλοφορούν μηχανήματα με ψυκτικό μέσο R290 (προπάνιο), το οποίο σε περίπτωση διαρροής αναμιγνυόμενο με τον αέρα μπορεί να δημιουργηθεί εύφλεκτο μίγμα. Λόγω αυτού υπάρχει ο κίνδυνος πυρκαγιάς και έκρηξης… Μπορεί να χαθούν ζωές ανθρώπων, ευπαθών συμπολιτών μας και περιουσίες».

Ποια είναι και με τι ασχολείται η Ομοσπονδία Ψυκτικών Ελλάδος;

Η Ομοσπονδία Ψυκτικών Ελλάδος ιδρύθηκε από τέσσερα Πρωτοβάθμια Σωματεία Επαγγελματιών Ψυκτικών, οι Πρόεδροι των οποίων υπέγραψαν στις 16-09-1999 το καταστατικό της. Η ιστορία της Ομοσπονδίας ξεκινάει πολύ παλαιότερα, από τους κόλπους του Σ.Ε.Ψ.Κ.Ε.Ε. (εκτός από τις επαγγελματικές και συνδικαλιστικές προσπάθειες που καταβλήθηκαν για τα τρέχοντα θέματα, επιλέχθηκαν στρατηγικά 4 μεγάλοι στόχοι και μεγάλες προσπάθειες για την υλοποίησή τους. Οι στόχοι που τέθηκαν ήταν οι ακόλουθοι: 1ος στόχος η κατοχύρωση του επαγγέλματος του ψυκτικού, 2ος στόχος η επιμόρφωση των μελών μας, 3ος στόχος η σύσταση και στήριξη προμηθευτικών και καταναλωτικών συνεταιρισμών και ο 4ος η προώθηση μέτρων για τη στήριξη και ενίσχυση του επαγγέλματος για τη δημιουργία Συνδέσμου.

Ευτυχίσαμε να δούμε όλους τους στόχους μας να πραγματοποιούνται. Ακολούθησε η ίδρυση του Συνεταιρισμού Επαγγελματιών Ψυκτικών Ελλάδος (ΣΕΨΕ) το 1990. Το Προεδρικό Διάταγμα 87/96 για την Εκτέλεση, συντήρηση και επισκευή ψυκτικών εγκαταστάσεων (ψυχροστασίων) και µηχανηµάτων παραγωγής ψύχους, καθορισµός των προσόντων και έκδοση επαγγελµατικών αδειών για τους εργαζόµενους στις σχετικές εργασίες στις 25 Απριλίου 1996. Τέλος, με τη βοήθεια των ΣΕΨΚΕΕ μελών, οι οποίοι αποχώρησαν για να συμβάλουν στην ίδρυση Σωματείων σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα ίδρυσης της Ομοσπονδίας. Προσωρινός Πρόεδρος και πρώτος Πρόεδρος μετά τις πρώτες εκλογές της Ο.Ψ.Ε. το Σεπτέμβριο του 2001 υπήρξε ο κ. Παναγιώτης Κολιόπουλος.

Σήμερα η Ο.Ψ.Ε. έχει επίσημα εγγεγραμμένα στο μητρώο της 32 Σωματεία Επαγγελματιών Ψυκτικών που εκπροσωπούνται στη Γενική Συνέλευση με τους 40 αντιπροσώπους τους. Επίσης υπάρχουν και άλλα Σωματεία σε αρκετές πόλεις και περιοχές της Ελλάδας με τις οποίες είναι σε επαφή η Ομοσπονδία για την εγγραφή τους σε αυτήν, έτσι ώστε να υπάρχει μια Πανελλήνια εκπροσώπηση όλων των ψυκτικών από την Ο.Ψ.Ε. Μέλη της Ομοσπονδίας εγγράφονται στα πρωτοβάθμια Σωματεία Επαγγελματιών Αδειούχων Ψυκτικών και κλιματιστικών εγκαταστάσεων που καλύπτουν αποκλειστικά τον κλάδο της ψύξης και του κλιματισμού, αφού βεβαίως πληρούν τις λοιπές προϋποθέσεις που ορίζει το καταστατικό.

Η Ο.Ψ.Ε. είναι ο επίσημος δευτεροβάθμιος κλαδικός συνδικαλιστικός φορέας των επαγγελματιών Ψυκτικών της Ελλάδος και συνομιλητής με την Πολιτεία και τις διάφορες Κρατικές Υπηρεσίες για όλα τα θέματα που απασχολούν τον κλάδο. Επίσης συνεργάζεται με τις άλλες Ομοσπονδίες Επαγγελματιών για γενικότερα επαγγελματικά θέματα που απασχολούν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους βιοτέχνες. Ακόμη διατηρεί επαφή με την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ψυκτικών “AREA”, για την ενημέρωση των Ψυκτικών πάνω σε όλα τα θέματα που απασχολούν τον κλάδο και τις εξελίξεις τους όπως: Τεχνολογικά θέματα, εκπαιδευτικά θέματα, θέματα κατάρτισης και επιμόρφωσης, θέματα προστασίας του περιβάλλοντος από τα ψυκτικά ρευστά, διάφοροι κανονισμοί, οδηγίες κ.λ.π.

Ας σταθούμε στα κλιματιστικά, ένα… καυτό θέμα για το φετινό καλοκαίρι. Ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες που πρέπει να λαμβάνουν υπόψη οι καταναλωτές πριν την αγορά;

Πρώτα απ’ όλα, θα πρέπει να απευθύνονται σε εξιδεικευμένα καταστήματα ψύξης-κλιματισμού, έτσι ώστε να γίνει η σωστή επιλογή κλιματιστικού μηχανήματος, ανάλογα με τις ανάγκες του χώρου και όχι με τις ανάγκες που προσδιορίζει ένας πωλητής χωρίς να υπάρχουν οι κατάλληλες γνώσεις. Με τον τρόπο αυτό θα γίνει η σωστή επιλογή μηχανήματος, χαμηλής κατανάλωσης και υψηλής απόδοσης.

Πόσο συχνά θα πρέπει να γίνεται συντήρηση στα κλιματιστικά και ποια είναι τα βασικά βήματα αυτής της συντήρησης; Ποια είναι τα πιο συχνά σημάδια ότι ένα κλιματιστικό χρειάζεται επιδιόρθωση; Ποιες είναι οι κύριες αιτίες βλαβών;

Η συντήρηση των κλιματιστικών μηχανημάτων θα πρέπει να γίνεται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, όσον αφορά τα οικιακά κλιματιστικά, με τον τρόπο αυτό μειώνονται και οι πιθανότητες για γνωστά προβλήματα υγείας, που προέρχονται από τη μη συντήρησή τους. Όσον αφορά τα επαγγελματικά κλιματιστικά μηχανήματα, που λειτουργούν πάρα πολλές ώρες καθημερινά όλο το χρόνο, θα πρέπει να συντηρούνται δύο φορές τον χρόνο.

Οι πιο συχνές ενδείξεις πως ένα κλιματιστικό χρειάζεται συντήρηση, είναι η χαμηλή απόδοση και η άσχημη μυρωδιά που μπορεί να παρατηρήσουμε. Οι κύριες αιτίες βλαβών είναι η κακή εγκατάσταση του μηχανήματος, η αυξομείωση της τάσης ρεύματος και όπως προανέφερα η μη τακτική τους συντήρηση.

Κλιματιστικό ISTOCKPHOTO

Πώς μπορούν οι καταναλωτές να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση των κλιματιστικών τους; Τι πρέπει να προσέχουν στις ετικέτες ενεργειακής απόδοσης κατά την αγορά ενός νέου κλιματιστικού; Τι ισχύει τις τεχνολογίες inverter σε σύγκριση με τα συμβατικά κλιματιστικά;

Η συχνή συντήρηση από Αδειοδοτημένους και Πιστοποιημένους τεχνικούς ψυκτικούς, με πιστοποιημένα χημικά υγρά καθαρισμού. Ο θερμοστάτης θα πρέπει να ρυθμίζεται σε θερμοκρασίες 27 βαθμούς έως 24 βαθμούς το λιγότερο. Με τον τρόπο αυτό υπάρχει άνεση στο χώρο, χωρίς να εξαντλούμε το μηχάνημά μας.

Αυτό που θα πρέπει να κοιτάζει κάποιος αγοράζοντας ένα κλιματιστικό μηχάνημα είναι το SEER (βαθμός ενεργειακής απόδοσης κατά την ψύξη), όπου όσο υψηλότερη είναι η τιμή του SEER, τόσο καλύτερη είναι η απόδοση του μηχανήματος.

Τέλος, η νέα τεχνολογία inverter προσφέρει χαμηλότερη κατανάλωση και ταυτόχρονα υψηλότερη απόδοση σε αντίθεση με τα παλαιότερου τύπου ON/OFF κλιματιστικά μηχανήματα.

Ποιο είναι το μέλλον των κλιματιστικών στην Ελλάδα όσον αφορά τη βιωσιμότητα και τη φιλικότητα προς το περιβάλλον και τι προτείνετε στους καταναλωτές για να μειώσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα λόγω της χρήσης κλιματιστικών;

Αν συνεχίσει η αδιαφορία της πολιτείας για διενέργεια ελέγχων στην πώληση των ψυκτικών υγρών (φθοριούχων αερίων), το μέλλον δεν θα είναι βιώσιμο για τη χώρα μας και όλη την Ευρώπη.

Προτείνεται να δίνεται προσοχή στη σωστή συντήρηση όπως ανέφερα και πιο πριν, με τη σωστή επιλογή θερμοκρασίας. Με τον τρόπο αυτό πετυχαίνουμε να μειώνονται οι ρύποι, οπότε η χρήση τους δεν γίνεται καταστροφική για το περιβάλλον και βελτιώνεται η απόδοση και η κατανάλωση των μηχανημάτων.

Κλιματιστικό ISTOCKPHOTO

Πώς επηρεάζουν τα κλιματιστικά την υγεία και την ευεξία των ανθρώπων, ειδικά αν δεν γίνεται ορθή χρήση τους;

Εάν ένα κλιματιστικό μηχάνημα δεν συντηρείται μπορεί να επηρεάσει και να επιβαρύνει σημαντικά την υγεία όλων μας. Μπορεί να δημιουργήσει διάφορα αρνητικά αισθήματα όπως πονοκέφαλος, πονόλαιμος και πολλά άλλα προβλήματα για την υγεία των ανθρώπων. Η ορθή χρήση βελτιώνει όπως ανέφερα και παραπάνω την απόδοση, αλλά και την κατανάλωση.

Τι συμβαίνει με τον Ε.Κ. 573/2024 και την ανεξέλεγκτη πώληση φθοριούχων αερίων στην Ελλάδα;

Δυστυχώς σ’ αυτό το θέμα συναντούμε την αδιαφορία των αρμόδιων Υπηρεσιών/Υπουργείων, οι οποίοι δεν ενδιαφέρονται γι’ αυτό που φωνάζουμε εδώ και χρόνια, τη δημιουργία Μητρώου τεχνικών ψυκτικών. Από τη στιγμή που δεν υπάρχει Μητρώο, ο καθένας δηλώνει ό,τι θέλει και κάνει ό,τι θέλει. Αγοράζουν όλοι ανεξέλεγκτα ψυκτικά υγρά (φθοριούχα αέρια) που καταστρέφουν το περιβάλλον, όταν δεν γνωρίζουν πώς να τα χρησιμοποιήσουν και να τα αποθηκεύσουν.

Ποιοι οι κίνδυνοι και ποιες οι ενέργειές σας; Υπάρχει κινητοποίηση από τα αρμόδια υπουργεία;

Έχουν γίνει πάρα πολλές συναντήσεις και έχουν σταλεί πολλές επιστολές σε όλους τους αρμόδιους φορείς (Υπουργείο Περιβάλλοντος, Υπουργείο Ανάπτυξης, Περιφέρειες, Επιτροπή Περιβ/ντος της Βουλής), παντού έχουμε πάει και παντού έχουμε στείλει επιστολές. Κυκλοφορούν ήδη μηχανήματα με ψυκτικό μέσο R290 (προπάνιο), το οποίο σε περίπτωση διαρροής αναμιγνυόμενο με τον αέρα μπορεί να δημιουργηθεί εύφλεκτο μίγμα. Λόγω αυτού υπάρχει ο κίνδυνος πυρκαγιάς και έκρηξης.

Για τον λόγο αυτό θα πρέπει να τηρούνται συγκεκριμένες οδηγίες κατά την εγκατάσταση των μηχανημάτων. Οι μονάδες με προπάνιο είναι άκρως επικίνδυνες.

Κλιματιστικά ISTOCKPHOTO

Εμείς είμαστε αυτοί που ενημερώσαμε άμεσα και σε συνεργασία με ΚΕΚ ΓΣΕΒΕΕ και ΚΕΔΙΒΙΜ ΕΜΠ, προετοιμάσαμε κατάρτιση για τους τεχνικούς ψυκτικούς, ώστε να αποφύγουμε τα χειρότερα για τις ζωές των ανθρώπων (που ευχόμαστε να μην συμβούν, αλλά εάν συμβούν το κράτος θα έχει τη μόνη ευθύνη!).

Δυστυχώς, η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη… Η Ομοσπονδία Ψυκτικών Ελλάδος φροντίζει να ενημερώνει συνεχώς όλα τα αρμόδια Υπουργεία, εντούτοις υπάρχει απόλυτη αδιαφορία απ’ όλους τους ιθύνοντες.

Δεν θα κρύψω πως υπάρχει η πρόταση κινητοποιήσεων εν μέσω καλοκαιριού από συναδέλφους, για απεργία του κλάδου, αλλά σκεπτόμενος πως μπορεί να χαθούν ζωές ανθρώπων, ευπαθών συμπολιτών μας και περιουσίες πελατών μας με ευπαθή προϊόντα σε καταστήματα τροφίμων, φαρμάκων κτλ. δεν θα ήθελα να γίνει.

Όπως πρέπει να γνωρίζετε, χωρίς ψυκτικούς, αυτή τη στιγμή που μιλάμε θα υπήρχαν τεράστια προβλήματα. Νοσοκομεία-Χειρουργεία, σούπερ μάρκετ τροφίμων χωρίς ψύξη, καταλαβαίνετε πως δεν θα λειτουργούσε ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας μας.

Τι είναι τα Φθοριούχα Αέρια του Θερμοκηπίου

Τα φθοριούχα αέρια (F-Gases) αποτελούν μια οικογένεια από τεχνητά αέρια που χρησιμοποιούνται σε ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών, κυρίως στους τομείς της ψύξης και του κλιματισμού.

Τα φθοριούχα αέρια, μαζί με το Διοξείδιο του άνθρακα (CO2), το Μεθάνιο (CH4) και το Πρωτοξείδιο του Αζώτου (N2O), αποτελούν την ομάδα των αερίων γνωστών ως «αέρια του θερμοκηπίου» οι εκπομπές των οποίων ελέγχονται από το Πρωτόκολλο του Κυότο στα πλαίσια της Σύμβασης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC).

Αν και οι εκπομπές των φθοριούχων αντιπροσωπεύουν σήμερα το 2% του συνόλου των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, είναι η μόνη ομάδα αερίων με σαφή αυξητική τάση, ενώ ταυτόχρονα είναι αέρια με πολύ υψηλό δυναμικό θέρμανσης του πλανήτη (GWP), έως και 23.000 φορές μεγαλύτερο του διοξειδίου του άνθρακα.

Βασικός λόγος για την αυξητική αυτή τάση είναι το γεγονός ότι από τη δεκαετία του 1990 χρησιμοποιoύνται ευρύτατα – κυρίως στις ανεπτυγμένες χώρες – στους τομείς της ψύξης και του κλιματισμού, για την αντικατάσταση των Χλωροφθορανθράκων (CFCs) και των Υδροχλωροφθορανθράκων (HCFCs), αερίων που καταργήθηκαν σταδιακά από το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ ως ουσίες υπεύθυνες για την καταστροφή της στιβάδας του όζοντος.

Τα φθοριούχα ανήκουν σε τρεις ομάδες:

• Οι υδροφθοράνθρακες (HFCs) είναι η συνηθέστερη και μεγαλύτερη ομάδα φθοριούχων αερίων. Χρησιμοποιούνται ως ψυκτικά μέσα σε εξοπλισμό ψύξης, κλιματισμού και αντλιών θερμότητας, ως παράγοντες διόγκωσης αφρωδών υλικών, ως διαλύτες καθώς και σε πυροσβεστήρες και αερολύματα.
• Οι υπερφθοράνθρακες (PFCs) χρησιμοποιούνται συνήθως στον τομέα των ηλεκτρονικών, καθώς και στον τομέα των καλλυντικών και τη φαρμακευτική βιομηχανία. Στο παρελθόν, οι υπερφθοράνθρακες χρησιμοποιούνταν επίσης σε πυροσβεστήρες και πιθανόν να υπάρχουν ακόμη τέτοια συστήματα.
• Το εξαφθοριούχο θείο (SF6) χρησιμοποιείται κυρίως ως μονωτικό αέριο, σε διακόπτες υψηλής τάσης καθώς και στην παραγωγή μαγνησίου και αλουμινίου.

Πηγή: news247.gr

Το καλοκαίρι του 2024 στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης, χαρακτηρίζεται από παρατεταμένους καύσωνες που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή. Οι υψηλές θερμοκρασίες έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και την παραγωγικότητα των ανθρώπων, με τις συνέπειες να είναι ιδιαίτερα αισθητές στις ευάλωτες ομάδες και στους εργαζόμενους σε εξωτερικούς χώρους. Όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δρ Ανδρέας Φλουρής, καθηγητής Φυσιολογίας στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, «η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να προκαλέσει ποικίλες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως υπερθερμία, θερμική εξάντληση, θερμοπληξία και αφυδάτωση. Η ζέστη που βιώνουμε τους τελευταίους δύο μήνες αναδεικνύει την ανάγκη για άμεσες δράσεις προστασίας της υγείας. Οι συνέπειες των υψηλών θερμοκρασιών είναι σοβαρές και απαιτούν συντονισμένη προσπάθεια από την πολιτεία αλλά και πολλούς φορείς.»

Συνεχίζοντας, ο Δρ Φλουρής εξηγεί ότι «ιδιαίτερα ευάλωτες είναι οι έγκυες γυναίκες. Έρευνες έχουν δείξει ότι η ζέστη μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την υγεία των εγκύων και των εμβρύων. Η έκθεση της μητέρας στη ζέστη αυξάνει τον κίνδυνο πολλών επιπλοκών εγκυμοσύνης, όπως συγγενείς ανωμαλίες, θνησιγένεια, πρόωρος τοκετός, χαμηλό βάρος γέννησης, προεκλαμψία και πρόωρη ρήξη εμβρυικών υμένων. Ωστόσο, παραμένει άγνωστο πώς η έκθεση στη ζέστη προκαλεί αυτές τις ανεπιθύμητες συνέπειες. Αυτή την περίοδο πραγματοποιούμε μελέτες για να μελετήσουμε τους μηχανισμούς με τους οποίους η ζέστη επηρεάζει την υγεία της εγκύου και του εμβρύου. Αν κατανοήσουμε αυτούς τους μηχανισμούς, μπορούμε να βρούμε λύσεις για να μειώσουμε τον κίνδυνο πολλών επιπλοκών εγκυμοσύνης.»

Οι μελέτες του Δρ Ανδρέα Φλουρή και των συνεργατών του αναδεικνύουν τη σημασία της προστασίας των εγκύων από τις ακραίες θερμοκρασίες, επισημαίνοντας την ανάγκη για κατάλληλα μέτρα πρόληψης και παρέμβασης. Η κατανόηση των μηχανισμών με τους οποίους η ζέστη επηρεάζει την υγεία μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων στρατηγικών για την προστασία αυτών των ευάλωτων ομάδων.

Κάθε καλοκαίρι, η Ελλάδα αντιμετωπίζει περιστατικά θανάτων τουριστών λόγω θερμοπληξίας, συνήθως κατά τη διάρκεια πεζοπορίας. Όπως αναφέρει ο Δρ Φλουρής, «φέτος, αυτά τα περιστατικά είναι πολύ περισσότερα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τραγικός θάνατος του δημοσιογράφου του BBC, Μάικλ Μόσλει, ο οποίος πέθανε από θερμοπληξία κατά τη διάρκεια μιας πεζοπορίας στη Σύμη. Ο Μόσλει βρέθηκε κοντά σε ένα beach bar, και αν κάποιος τον είχε δει και τον είχε μεταφέρει σε δροσερό μέρος και του είχε δώσει νερό, ίσως να είχε σωθεί. Τέτοια περιστατικά υπογραμμίζουν τη σημασία της λήψης σωστών αποφάσεων όταν βρισκόμαστε σε συνθήκες καύσωνα. Είναι κρίσιμο να γνωρίζουμε καλά τους κινδύνους της σωματικής δραστηριότητας σε υψηλές θερμοκρασίες και να αποφεύγουμε να είμαστε μόνοι. Τα μέτρα αυτοπροστασίας περιλαμβάνουν την αποφυγή έκθεσης στη ζέστη και τον ήλιο, την επαρκή ενυδάτωση, τη χρήση κατάλληλων ανοιχτόχρωμων και φαρδιών ρούχων, καθώς και την κατανάλωση ελαφριάς διατροφής που περιλαμβάνει φρούτα και λαχανικά.»

Συνεχίζοντας, ο Δρ Φλουρής αναφέρει ότι «η πολιτεία, οι τοπικές αρχές και οι τουριστικές επιχειρήσεις πρέπει να ενισχύσουν τις προσπάθειες ενημέρωσης και προστασίας των τουριστών από την ακραία ζέστη. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με καμπάνιες ευαισθητοποίησης, παροχή πρώτων βοηθειών και διαθεσιμότητα νερού σε τουριστικές περιοχές, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση των περιστατικών θερμοπληξίας και στην ασφάλεια όσων επισκέπτονται τη χώρα μας.»

Οι επιπτώσεις του καύσωνα στην παραγωγικότητα είναι εξίσου σημαντικές. Οι εργαζόμενοι σε εξωτερικούς χώρους, όπως οι διανομείς, αντιμετωπίζουν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία τους. Ο Δρ Φλουρής αναφέρει ότι «η ζέστη μπορεί να προκαλέσει ζάλη, υπερθερμία, ακόμη και θερμοπληξία, ενώ επηρεάζει αρνητικά την ικανότητά των εργαζομένων να εκτελούν αποτελεσματικά την εργασία τους. Οι διανομείς ντελίβερι, για παράδειγμα, συχνά αναφέρουν ότι νιώθουν σαν να τους φυσάει καυτός αέρας συνεχώς, με αποτέλεσμα να έχουν μειωμένα αντανακλαστικά και να κινδυνεύουν από ατυχήματα.»

Η οικονομική ζημία από την απώλεια παραγωγικότητας λόγω της ζέστης είναι επίσης, σημαντική. Όπως αναφέρει ο Δρ Φλουρής, «παλαιότερα θεωρούσαμε ότι οι επιπτώσεις αυτές εμφανίζονται σε αρκετά υψηλή ζέστη, δηλαδή μόνο όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος ξεπεράσει τους 27 βαθμούς Κελσίου. Επομένως, είχε παγιωθεί η ιδέα ότι τα προβλήματα αφορούν τους εργαζόμενους λίγων χωρών ή μόνο σε κάποιες βιομηχανίες όπως η γεωργία και οι κατασκευές. Τα δεδομένα των μελετών μας την τελευταία δεκαετία έχουν δείξει ότι τα προβλήματα στην υγεία και την παραγωγικότητα των εργαζομένων ξεκινούν να εμφανίζονται από τους 15 βαθμούς Κελσίου. Για παράδειγμα, βρήκαμε ότι για κάθε βαθμό Κελσίου που η θερμοκρασία αυξάνεται πάνω από τους 15 βαθμούς, η παραγωγικότητα ενός εργαζόμενου μειώνεται κατά 2% περίπου. Αυτό το εύρημα έχει παίξει σημαντικό ρόλο για να αλλάξει η αντίληψη που έχουν οι χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης. Σημαίνει ότι τα προβλήματα είναι πολύ πιο διαδεδομένα από ό,τι πιστεύαμε και ότι οι χώρες αυτές που παλαιότερα θεωρούσαν ότι δεν επηρεάζονται πολύ από την κλιματική αλλαγή, στην πραγματικότητα αντιμετωπίζουν έντονες μειώσεις στην παραγωγικότητα των εργαζομένων τους. Σύμφωνα με μελέτες μας, η Ελλάδα χάνει ετησίως 2.2 δισεκατομμύρια ευρώ λόγω της μείωσης στην παραγωγικότητα που προκαλείται από την έκθεση των εργαζομένων ζέστη. Η εφαρμογή προληπτικών μέτρων μπορεί να μειώσει τις οικονομικές απώλειες και να βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας, προσφέροντας μακροπρόθεσμα οφέλη τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για την οικονομία.»

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα από τον καύσωνα, που αναμένεται να επικρατήσει από σήμερα Τρίτη 16 Ιουλίου 2024 έως την Παρασκευή 19 Ιουλίου 2024, ανακοίνωσε  το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, σε συνέχεια της ανακοίνωσης της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας.

Για λίγες ώρες η υποχρεωτική παύση εργασιών

Ειδικότερα:

α) Για την Τρίτη 16/07/2024

Για τους εργαζόμενους επιχειρήσεων που βρίσκονται κυρίως στη Μακεδονία, τη Θράκη, την Ήπειρο, τη δυτική και ανατολική Στερεά Ελλάδα, τη Θεσσαλία και τη δυτική και ανατολική Πελοπόννησο, στις οποίες, σύμφωνα με το από 15/07/2024 Έκτακτο Δελτίο Επιδείνωσης Καιρού (ΕΔΕΚ), αναμένεται να επικρατήσουν ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες, καθίσταται υποχρεωτική η παύση εργασιών κατά το χρονικό διάστημα 12:00-17:00, την Τρίτη 16/7/2024, σε χειρωνακτικές εργασίες που εκτελούνται σε εξωτερικό χώρο.

Ενδεικτικά, αναφέρονται εργασίες σε τεχνικά και οικοδομικά έργα, εργοτάξια, διανομή και μεταφορά προϊόντων και αντικειμένων με δίτροχο όχημα (delivery) κ.λπ., όταν η θερμοκρασία είναι ίση ή ανώτερη των 40°C.

Τρεις ώρες μόνο από τις 12 το μεσημέρι έως τις 5 το απόγευμα επιβάλλεται υποχρεωτική παύση εργασιών

Επιβάλλεται παύση εργασιών για τρεις ώρες

β) Για την Τετάρτη 17/07/2024 έως και την Παρασκευή 19/07/2024

Για το σύνολο των εργαζομένων σε επιχειρήσεις, για εργασίες χειρωνακτικές, που εκτελούνται σε εξωτερικό χώρο, όταν η θερμοκρασία είναι ίση ή ανώτερη των 40°C, καθίσταται υποχρεωτική η παύση εργασιών τους κατά το χρονικό διάστημα 12:00-17:00. Ενδεικτικά, αναφέρονται εργασίες σε τεχνικά και οικοδομικά έργα, εργοτάξια, διανομή και μεταφορά προϊόντων και αντικειμένων με δίτροχο όχημα πατίνι, τροχοπέδιλα κ.α (delivery) κ.λπ..

γ) Επισημαίνεται ότι ειδικά για εργασίες σε ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη η υποχρέωση των ανωτέρω προβλέψεων ισχύει για θερμοκρασία που διαμορφώνεται σε τιμή άνω των 38°C.

δ) Εφόσον εφαρμοστεί το μέτρο της παύσης εργασιών διανομής, μπορεί να διατηρείται ενεργή η επιλογή της παραγγελιοληψίας με παραλαβή του χρήστη απευθείας από το κατάστημα (takeaway), καθώς και ενδεχόμενη δυνατότητα να εκτελείται διανομή με οχήματα ιδιωτικής χρήσης, εκτός των δικύκλων και λοιπών μέσων του προηγούμενου εδαφίου, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 2 του Ν. 2696/1999, υπό ειδικότερους όρους ή προϋποθέσεις, εφόσον διαθέτουν κλιματισμό.

Πού δεν εφαρμόζεται παύση εργασιών

ε) Η παύση εργασιών δεν εφαρμόζεται σε οικονομικές δραστηριότητες που αφορούν σημαντικές και κοινωνικά κρίσιμες υποδομές στους τομείς της υγείας, των μεταφορών και της κοινής ωφέλειας (υγειονομικές μονάδες, ύδρευση, ηλεκτρισμός, αεροπορικές μεταφορές, handling, θαλάσσιες, χερσαίες και σιδηροδρομικές μεταφορές), υπό την προϋπόθεση της λήψης των λοιπών τεχνικών και οργανωτικών μέτρων της υπ’ αριθμ. 34666/03/06/2024 εγκυκλίου «Πρόληψη της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων», συμπεριλαμβανομένης της οργάνωσης του χρόνου εργασίας.

Το πρόστιμο

στ) Σε περίπτωση μη τήρησης του μέτρου της υποχρεωτικής παύσης, επιβάλλεται από την Επιθεώρηση Εργασίας χρηματικό πρόστιμο, ύψους 2.000 ευρώ, ανά εργαζόμενο της επιχείρησης.

Εξ αποστάσεως εργασία με τηλεργασία όπου είναι εφικτό

Για εργαζόμενους με σχέση εξαρτημένης εργασίας στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, ειδικά δε στις περιπτώσεις έκθεσής τους σε επιβαρυντικές συνθήκες στις περιοχές, που, σύμφωνα με το από 15/07/2024 Έκτακτο Δελτίο Επιδείνωσης Καιρού (ΕΔΕΚ), αναμένεται να επικρατήσουν ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες περιοχές, δίδεται η δυνατότητα εξ αποστάσεως εργασίας με το σύστημα της τηλεργασίας, εφόσον είναι εφικτό από τη φύση της εργασίας τους.

Όπου είναι εφικτό συστήνεται τηλεργασία

Για τη διευκόλυνση των εργαζομένων κατά την τυχόν αλλαγή χρόνου προσέλευσης και αποχώρησής τους από την εργασία, οι εργοδότες δύνανται να μην καταχωρούν εκ των προτέρων στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» κάθε αλλαγή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας.

Τι ισχύει για το Δημόσιο

Σε ό,τι αφορά το Δημόσιο αντίστοιχα μέτρα ενεργοποίησε το υπουργείο Εσωτερικών.

Για τους δημόσιους υπαλλήλους οι οποίοι ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες και εργάζονται σε υπηρεσίες των οποίων η έδρα είναι σε περιοχή όπου θα επικρατήσουν θερμοκρασίες από 40°C και άνω, προβλέπεται η εφαρμογή τηλεργασίας έως και την Παρασκευή 19 Ιουλίου.

Εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό, λόγω της φύσης των καθηκόντων τους, τότε μπορούν να μην προσέλθουν στην υπηρεσία τους κάνοντας χρήση ειδικής άδειας (έως δύο εργάσιμων ημερών ανά ημερολογιακό έτος).

Η υπαγωγή τους στις ευπαθείς ομάδες διαπιστώνεται βάσει των σχετικών στοιχείων που τηρούνται ήδη για τον υπάλληλο ή σε συνεργασία με τον ελεγκτή ιατρό της υπηρεσίας ή τον ιατρό εργασίας ή κατόπιν προσκόμισης από τον ίδιο τον υπάλληλο σχετικής ιατρικής γνωμάτευσης, από την οποία να προκύπτει η πάθηση.

Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η παροχή τηλεργασίας ούτε υπάρχει υπόλοιπο αδειών, οι υπάλληλοι που υπάγονται στις ευπαθείς ομάδες μπορούν να απουσιάσουν δικαιολογημένα από την υπηρεσία τους λόγω του καύσωνα. Για την εφαρμογή του μέτρου αυτού απαιτείται η προσκόμιση σχετικής ιατρικής γνωμάτευσης.

Σύσταση για παύση εργασιών

Σύμφωνα με εγκύκλιο του γενικού γραμματέα Δημόσιας Διοίκησης, Δημήτρη Κιρμικίρογλου, οι δημόσιοι υπάλληλοι οι οποίοι δεν εμπίπτουν σε ευπαθείς ομάδες, θα μπορούν επίσης να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με τηλεργασία, και όπου αυτό δεν είναι εφικτό θα εφαρμόζεται ευέλικτο ωράριο προσέλευσης και αποχώρησης. Ειδικά για τους υπαλλήλους που η φύση των καθηκόντων τους απαιτεί την παροχή εργασίας σε εξωτερικούς χώρους, θα πρέπει να κάνουν χρήση των προβλεπόμενων μέσων ατομικής προστασίας, ενώ συστήνεται η αποφυγή εργασίας τις ώρες αιχμής του καύσωνα (12.00 -17.00).

Προς αποφυγή της ταλαιπωρίας των πολιτών, αλλά και για την προστασία της υγείας τους, διευκρινίζεται ότι για τυχόν ραντεβού με δημόσιες υπηρεσίες που έχουν προγραμματιστεί κατά τις ώρες αιχμής του καύσωνα, υπάρχει η δυνατότητα κατόπιν αιτημάτων των πολιτών, να επανεκτιμηθεί η πραγματοποίησή τους. Στην περίπτωση αυτή οι δημόσιες υπηρεσίες αυτές υποχρεούνται να επαναπρογραμματίσουν νέο ραντεβού ή να τους εξυπηρετήσουν άμεσα ακόμα και χωρίς ραντεβού, εφόσον τίθεται θέμα υπέρβασης προθεσμιών, σε άλλη ώρα της ίδιας ημέρας ή σε άλλη ημέρα εκτάκτως.

Στην εγκύκλιο επισημαίνεται ότι σε κάθε περίπτωση, όλες οι δημόσιες υπηρεσίες και οι φορείς του Δημοσίου οφείλουν να παρέχουν αδιαλείπτως τις υπηρεσίες τους στους πολίτες και να μεριμνούν για την εύρυθμη λειτουργία τους.

«Αυστηρό Νομικό Πλαίσιο για απαγόρευση εργασίας σε ακραίες καιρικές συνθήκες (καταιγίδες- έντονες βροχοπτώσεις χιονόπτωση, παγετός, αέρας, καύσωνας κτλ)», ζητάει με ανακοίνωση της η Επιτροπή Αγώνα Διανομέων Θεσσαλονίκης.

Ενώ ο Ιούνιος υπήρξε ο θερμότερος των τελευταίων ετών και αναμένονται νέα κύματα καύσωνα το καλοκαίρι, οι διανομείς ζητούν «να σταματήσουν οι διανομές τις ώρες που επικρατεί καύσωνας».

Ακόμη ζητούν αυστηρούς ελέγχους από το ΣΕΠΕ, για την τήρηση του νόμου σχετικά με τις διατάξεις για την υγεία και την ασφάλεια των διανομέων.

Αναλυτικά η ανακοίνωσή τής Επιτροπής Αγώνα Διανομέων

«Ξεκινάει από αύριο Τρίτη κύμα καύσωνα το οποίο θα διαρκέσει περίπου 10 ημέρες! Η εργασία των διανομέων τους καλοκαιρινούς μήνες –κυρίως τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες- επιβαρύνεται επιπλέον της θερμικής καταπόνησης, από την αναγκαία χρήση των Μέσων Ατομικής Προστασίας, από την έκθεση στα καυσαέρια των υπολοίπων οχημάτων, την παράδοση παραγγελιών σε πολυώροφες οικοδομές χωρίς ανελκυστήρα κτλ.

Το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο για τους διανομείς σε πλατφόρμες όπου δεν υπάρχουν ειδικά διαμορφωμένοι χώροι διαμονής και προστασίας.

Δυστυχώς παρά τις δεκάδες καταγγελίες μας προς την κυβέρνηση και το υπ. Εργασίας κανένα νομικό πλαίσιο δεν έχει ψηφιστεί για την απαγόρευση εργασίας των διανομέων υπό ακραίες καιρικές συνθήκες (χιονοπτώσεις, παγετός, έντονες βροχοπτώσεις, ισχυροί άνεμοι, καύσωνες κτλ).

Καλούμε την κυβέρνηση για άλλη μια φορά να λάβει άμεσα μέτρα, πριν να είναι αργά!

Ωστόσο δεν περιμένουμε με σταυρωμένα χέρια! Ενημερώνουμε/καλούμε τους συναδέλφους να μην υποκύψουν στις πιέσεις των εργοδοτών και των ψηφιακών πλατφορμών.

Να ΑΡΝΗΘΟΥΜΕ την εργασία στις ώρες που επικρατεί καύσωνας και να ενημερώνουμε ΑΜΕΣΑ την Επιτροπή στο τηλέφωνο 6982268508, ώστε να απαντήσουμε συλλογικά στις εγκληματικές εργοδοτικές αυθαιρεσίες!

Απαιτούμε

– Αυστηρό Νομικό Πλαίσιο για απαγόρευση εργασίας σε ακραίες καιρικές συνθήκες (καταιγίδες- έντονες βροχοπτώσεις χιονόπτωση, παγετός, αέρας, καύσωνας κτλ). – Διακοπή των διανομών τις μεσημεριανές και απογευματινές ώρες εν μέσω καύσωνα, χωρίς μείωση αποδοχών Υποχρεωτικά συχνά διαλείμματα και δωρεάν παροχή νερού, χυμών κτλ.

Αυστηροί έλεγχοι από το ΣΕΠΕ, για την τήρηση του νόμου 4611/2019 – αρ. 56 σχετικά με τις διατάξεις για την υγεία και την ασφάλεια των διανομέων: παροχή από τον εργοδότη των Μέσων Ατομικής Προστασίας (κράνος, μπουφάν και παντελόνι με προστατευτικά, γάντια, αδιάβροχα κτλ).

Όχι άλλοι νεκροί συνάδελφοι! Δεν Θα ζήσουμε σαν δούλοι! ο αγώνας συνεχίζεται…»

Τρόποι Προστασίας από τον Καύσωνα

της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας

 Στην Ελλάδα ο καύσωνας και οι υψηλές θερμοκρασίες γενικά είναι συνηθισμένα φαινόμενα. Το γεγονός ότι κάθε χρόνο αναφέρονται δεκάδες περιστατικά νοσηλειών λόγω θερμοπληξίας φανερώνει ότι δεν υπάρχει η κατάλληλη ενημέρωση για την προστασία από τις υψηλές θερμοκρασίες. Το παρόν κείμενο παρέχει χρήσιμες συμβουλές και πληροφορίες ώστε να παραμείνετε ασφαλείς την περίοδο του καύσωνα.

Τι είναι ο καύσωνας;

Ο καύσωνας είναι η περίοδος του καλοκαιριού που η θερμοκρασία είναι πολύ υψηλότερη σε σχέση με τον μέσο όρο. Η ύπαρξη αυξημένων επιπέδων υγρασίας καθιστά τις υψηλές θερμοκρασίες πιο επικίνδυνες για τον οργανισμό μας.

Ποια νοσήματα προκαλούνται από την έκθεση σε αυξημένες θερμοκρασίες στον καύσωνα;

Οι υψηλές θερμοκρασίες του καύσωνα προκαλούν δύο κυρίως παθήσεις: την ηλίαση (θερμική εξάντληση) και την θερμοπληξία.

Ο οργανισμός μας για να λειτουργεί σωστά πρέπει να διατηρεί στο εσωτερικό του μια σταθερή θερμοκρασία. Σε περιπτώσεις που αυτή αυξάνεται προσπαθεί να αποβάλει την περίσσεια θερμότητας κυρίως με τον ιδρώτα. Όταν όμως στο περιβάλλον υπάρχει υπερβολική ζέστη αυτός ο μηχανισμός δεν επαρκεί για τη μείωση τη θερμοκρασίας του οργανισμού μας. Η αύξηση της θερμοκρασίας του σώματός μας μπορεί να προκαλέσει βλάβες στον εγκέφαλο και σε άλλα ζωτικά όργανα.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;

Από την αυξημένη θερμοκρασία κινδυνεύουν περισσότερο οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και όσοι πάσχουν από χρόνια καρδιαγγειακά ή αναπνευστικά νοσήματα (όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια). Κίνδυνο μπορεί να διατρέξουν ακόμα και νεότεροι άνθρωποι όταν αθλούνται ή εκτελούν έντονες σωματικές εργασίες την περίοδο ενός καύσωνα, καταναλώνουν αλκοόλ δεν προστατεύονται από τον ήλιο και δεν προσλαμβάνουν αρκετά υγρά.

Πότε είναι αυξημένος ο κίνδυνος στον καύσωνα;

 Όταν υπάρχουν αυξημένα επίπεδα υγρασίας

 Όταν αθλούμαστε ή εκτελούμε κάποια έντονη σωματική εργασία την περίοδο του καύσωνα

 σε κατανάλωση αλκοόλ

 σε χρήση φαρμάκων προκαλούν απώλεια υγρών πχ. διουρητικών

 όταν δεν προσλαμβάνουμε αρκετά υγρά

 όταν υπάρχει παχυσαρκία

 σε ύπαρξη καρδιολογικών ή αναπνευστικών προβλημάτων

Τι είναι η ηλίαση (θερμική εξάντληση) και τι η θερμοπληξία;

Η έκθεση στις υψηλές θερμοκρασίες το καύσωνα μπορεί να οδηγήσει από την ηλίαση στην θερμοπληξία.

Κατά την ηλίαση η άνοδος της θερμοκρασίας του σώματος και η απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών, οδηγεί στα παρακάτω συμπτώματα:

 Έντονη αδιαθεσία και αδυναμία

 Λιποθυμικές τάσεις - υπόταση

 Κεφαλαλγία, ζάλη

 Μυϊκές κράμπες

 Έντονη δίψα

 Εφίδρωση με πιθανώς κρύο δέρμα

 Ταχυκαρδία

Αν τα συμπτώματα της ηλίασης δεν αντιμετωπιστούν γρήγορα τότε μπορεί να συμβεί θερμοπληξία στην οποία υπάρχει επιπλέον:

 Απώλεια συνείδησης-σύγχυση και αποπροσανατολισμός

 Μεγάλη αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος ( ≥40 to 41°C)

Τρόποι προστασίας από τον καύσωνα

Ο καλύτερος τρόπος προστασίας από τον καύσωνα είναι η ενημέρωση και η εφαρμογή των παρακάτω οδηγιών:

 αποφύγετε την έκθεση σε αυξημένες θερμοκρασίες (πχ εξωτερικοί χώροι ή ηλιοθεραπεία) και παραμείνετε σε μέρη δροσερά και κλιματιζόμενα

 αποφύγετε μέρη όπου επικρατεί συνωστισμός

 αναβάλλετε την εργασία ή την άσκηση σε εξωτερικούς χώρους

 μειώστε τις άσκοπες μετακινήσεις για εργασία ή αναψυχή

 φορέστε άνετα, ελαφριά, ανοιχτόχρωμα ρούχα και χρησιμοποιήστε καπέλο και γυαλιά ήλιου

 φροντίστε να είστε επαρκώς ενυδατωμένοι πριν την έξοδο από το σπίτι ή την εργασία και να πίνετε άφθονα υγρά (νερό και χυμούς φρούτων) όσο βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους.

 αποφύγετε το αλκοόλ και τα βαριά γεύματα

 φροντίστε η διατροφή σας να αποτελείται από ελαφρά και μικρά γεύματα, φρούτα και λαχανικά. Αποφύγετε τις λιπαρές τροφές

 εάν αισθανθείτε την παραμικρή αδιαθεσία αναζητήστε άμεσα ένα κλιματιζόμενο χώρο πιείτε αρκετά υγρά και εάν είναι δυνατόν κάντε ένα χλιαρό ντους. Διαφορετικά τοποθετείστε υγρά επιθέματα στο κεφάλι και στο λαιμό.

 εάν πάσχετε από χρόνια καρδιαγγειακά ή αναπνευστικά νοσήματα να είστε επιπλέον προσεκτικοί την περίοδο του καύσωνα και να ακολουθείτε πιστά τις οδηγίες του ιατρού σας. Συμβουλευτείτε τον για πιθανές επιπλέον ειδικές οδηγίες την περίοδο του καύσωνα

 προστατεύστε τα μικρά παιδιά και τους ηλικιωμένους μετακινώντας τους σε δροσερούς και κλιματιζόμενους χώρους. Φροντίστε να υπάρχει επίβλεψη τους όσο διαρκεί το φαινόμενο του καύσωνα.

 εάν γνωρίζετε ότι υπάρχουν ηλικιωμένοι μόνοι τους σε γειτονικά διαμερίσματα ή οικίες μεριμνήστε ώστε να υπάρχει επικοινωνία και να τους έχουν παρασχεθεί τα απαραίτητα μέτρα προστασίας για τον καύσωνα. Με το ενδιαφέρον σας μπορεί να σώσετε μια ζωή!.

Έχουν οι ασθενείς με αναπνευστικά προβλήματα επιπλέον κίνδυνο σε περίπτωση καύσωνα;

Οι ασθενείς με αναπνευστικά προβλήματα όπως άσθμα και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια διατρέχουν επιπλέον κίνδυνο την περίοδο του καύσωνα.

Για το λόγο αυτό θα πρέπει να ακολουθούν τις γενικές οδηγίες προστασίας, να λαμβάνουν την καθημερινή τους αγωγή, και να τους έχουν δοθεί σαφείς οδηγίες σε περίπτωση που αναπτύξουν συμπτώματα όπως δύσπνοια και βήχα.

Τα συγκεκριμένα μέτρα αποσκοπούν στη διατήρηση των διαθέσιμων αποθεμάτων και την αντιμετώπιση των προκλήσεων που προκαλούνται από τον καύσωνα στην περιοχή της Αττικής.

Η ΕΥΔΑΠ παραθέτει ένα σύνολο από απλές συμβουλές για την λελογισμένη χρήση και ελάττωση της άσκοπης σπατάλης του νερού:

Ποτίστε τα φυτά και τα λουλούδια σας, κατά τις πρωινές ή βραδινές ώρες (μετά τις 22.00), όταν οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες και το νερό δεν εξατμίζεται
Αποφύγετε το πλύσιμο μπαλκονιών και βεραντών με το λάστιχο, ειδικότερα τις απογευματινές ώρες.
Κλείστε τη βρύση κατά το λούσιμο, το βούρτσισμα των δοντιών ή το ξύρισμα.
Λειτουργήστε το πλυντήριο πιάτων ή ρούχων μόνο όταν είναι πλήρες και κατά προτίμηση τις βραδινές ώρες (μετά τις 22:00).
Επιλέξτε το χαμηλότερο επίπεδο κατανάλωσης στα καζανάκια.
Επιδιορθώστε τις βρύσες ή τα καζανάκια που στάζουν.
Χρησιμοποιήστε νερό που συλλέγετε από το κλιματιστικό ή τον αφυγραντήρα, για να ποτίσετε τα φυτά σε γλάστρες.

Υιοθετώντας αυτά τα μέτρα, είμαστε σε θέση να συνεισφέρουμε στη διατήρηση αυτού του ανεκτίμητου πόρου και στη δικαιότερη κατανομή των υδατικών πόρων, ειδικά σε περιόδους καύσωνα όπου η κατανάλωση νερού αυξάνεται σημαντικά.

Ταυτόχρονα, η ΕΥΔΑΠ προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες και επενδύσεις, προκειμένου όλοι οι κάτοικοι της Αττικής να έχουν συνεχή πρόσβαση σε νερό, αλλά σε έκτακτες περιπτώσεις, όπως αυτή του καύσωνα, η συμβολή των καταναλωτών είναι άκρως απαραίτητη.

«Είναι ευθύνη όλων μας να χρησιμοποιούμε το νερό με υπευθυνότητα και σεβασμό για να διασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον» καταλήγει η ανακοίνωση της εταιρείας. 

Με 40άρια θα κυλήσει η εβδομάδα καθώς από σήμερα Τρίτη ο υδράργυρος ανεβαίνει κι άλλο και σύμφωνα με την ΕΜΥ οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες θα διατηρηθούν τουλάχιστον έως την Παρασκευή.

Η πρόγνωση του καιρού για σήμερα, Τρίτη

Πολύ υψηλές θερμοκρασίες με τις υψηλότερες τιμές να αναμένονται στο εσωτερικό της ηπειρωτικής Ελλάδας, σε περιοχές που δεν επηρεάζονται από τη θαλάσσια αύρα ενώ οι μετεωρολογικές συνθήκες ευνοούν τη μεταφορά αφρικανικής σκόνης.

Οι άνεμοι θα πνέουν από δυτικές διευθύνσεις 3 με 5 και βαθμιαία στα κεντρικά και νότια έως 6 μποφόρ.

Η θερμοκρασία στα βόρεια ηπειρωτικά θα φτάσει τους 36 με 37 βαθμούς και στην κεντρική Μακεδονία τους 38 βαθμούς Κελσίου. Στη δυτική Στερεά και τη δυτική Πελοπόννησο θα φτάσει τους 36 με 39 βαθμούς Κελσίου. Στην ανατολική Στερεά, τη Θεσσαλία και την ανατολική Πελοπόννησο τους 39 με 40 και τοπικά τους 41 βαθμούς Κελσίου. Στη νησιωτική χώρα θα φτάσει τους 34 με 36 βαθμούς Κελσίου, στα νησιά του Ιονίου και τα Δωδεκάνησα τους 36 με 38 βαθμούς και στο εσωτερικό της Κρήτης τους 39 βαθμούς Κελσίου.

Στην Αττική το θερμόμετρο θα φτάσει τους 39 βαθμούς ενώ στη Θεσσαλονίκη δεν θα ξεπεράσει τους 36 βαθμούς.

Η εγκύκλιος του ΥΠΕΣ για το Δημόσιο

Σύμφωνα με εγκύκλιο του ΥΠΕΣ και του Υπουργείου Κλιματικής Αλλαγής για τους δημόσιους υπαλλήλους οι οποίοι ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες προβλέπεται η εφαρμογή τηλεργασίας λόγω του επερχόμενου καύσωνα.

Εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό, λόγω της φύσης των καθηκόντων τους, τότε μπορούν να μην προσέλθουν στην υπηρεσία τους κάνοντας χρήση ειδικής άδειας.

Η υπαγωγή τους στις ευπαθείς ομάδες διαπιστώνεται βάσει των σχετικών στοιχείων που τηρούνται ήδη για τον υπάλληλο ή σε συνεργασία με τον Ελεγκτή Ιατρό της Υπηρεσίας ή τον ιατρό εργασίας ή κατόπιν προσκόμισης από τον ίδιο τον υπάλληλο σχετικής ιατρικής γνωμάτευσης, από την οποία να προκύπτει η πάθηση.

Ως προς τους δημόσιους υπαλλήλους οι οποίοι δεν εμπίπτουν σε ευπαθείς ομάδες, θα μπορούν επίσης να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με τηλεργασία, και όπου αυτό δεν είναι εφικτό θα εφαρμόζεται ευέλικτο ωράριο προσέλευσης και αποχώρησης.

Ειδικά για τους υπαλλήλους που η φύση των καθηκόντων τους απαιτεί την παροχή εργασίας σε εξωτερικούς χώρους, θα πρέπει να κάνουν χρήση των προβλεπόμενων μέσων ατομικής προστασίας, ενώ συστήνεται η αποφυγή εργασίας τις ώρες αιχμής του καύσωνα (12.00 -17.00).

Προς αποφυγή της ταλαιπωρίας των πολιτών, αλλά και για την προστασία της υγείας τους, διευκρινίζεται ότι τυχόν ραντεβού με Δημόσιες υπηρεσίες που έχουν προγραμματιστεί κατά τις ώρες αιχμής του καύσωνα, θα πρέπει να επαναπρογραμματιστούν με μέριμνα των υπηρεσιών.

Οδηγίες προστασίας

• Αποφύγετε την ηλιοθεραπεία και παραμείνετε σε σκιερά και δροσερά μέρη μακριά από χώρους όπου επικρατεί συνωστισμός.
• Αποφύγετε τη βαριά σωματική εργασία ιδιαίτερα σε χώρους με υψηλή θερμοκρασία, άπνοια και μεγάλη υγρασία.
• Αποφύγετε το βάδισμα για πολύ ώρα ή το τρέξιμο κάτω από τον ήλιο.
• Προτιμήστε τα ελαφρά, άνετα και ανοιχτόχρωμα ρούχα από φυσικό υλικό για να διευκολύνεται ο αερισμός του σώματος και η εξάτμιση του ιδρώτα. Επιλέξτε ένα καπέλο που εξασφαλίζει καλό αερισμό του κεφαλιού. Φορέστε μαύρα ή σκουρόχρωμα γυαλιά με ειδική επίστρωση που προστατεύουν από την αντανάκλαση του ήλιου.
• Φροντίστε η διατροφή σας να αποτελείται από ελαφρά και μικρά γεύματα, με έμφαση στα φρούτα και τα λαχανικά. Περιορίστε τα λιπαρά.
• Πίνετε άφθονα υγρά (νερό και χυμούς φρούτων). Αν ιδρώνετε πολύ, προσθέστε αλάτι στο φαγητό σας. Αποφύγετε τα οινοπνευματώδη ποτά.
• Κάντε χλιαρά ντους κατά τη διάρκεια της ημέρας κι αν χρειαστεί τοποθετείστε υγρά καλύμματα στο κεφάλι και στο λαιμό.
• Μεριμνήστε για τα μέλη της οικογένειάς σας που πάσχουν από χρόνια νοσήματα (αναπνευστικά, καρδιαγγειακά, κλπ.). Συμβουλευτείτε το θεράποντα ιατρό τους για την εφαρμογή ειδικών οδηγιών και για όσους λαμβάνουν φάρμακα.
• Αποφύγετε τα πολύωρα ταξίδια με τα μαζικά μέσα μεταφοράς όταν η ζέστη είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα.

Aν έχετε βρέφη και παιδιά:

• Ντύστε τα όσο γίνεται πιο ελαφρά. Φροντίστε ώστε τα χέρια και τα πόδια τους να είναι ελεύθερα και να μην τυλίγονται σε πάνες.
• Φροντίστε να μην μένουν στον ήλιο μετά το μπάνιο στη θάλασσα και να φορούν πάντα καπέλο.
• Εκτός από γάλα συνιστάται η χορήγηση και άλλων υγρών. Συμβουλευτείτε τον παιδίατρο.
• Για τα μεγαλύτερα παιδιά, φροντίστε να πίνουν πολλά υγρά (νερό και χυμούς φρούτων) και να τρώνε περισσότερα λαχανικά και φρούτα και λιγότερα λίπη.

Aν έχετε ηλικιωμένους:

• Μετακινείστε τους σε δροσερότερους χώρους ή περιοχές (παραθαλάσσια ή σε βουνό), διότι το πολύ ζεστό και υγρό περιβάλλον αποβαίνει επικίνδυνο. Εναλλακτικά φροντίστε να παραμένουν στα κατώτερα διαμερίσματα πολυώροφων σπιτιών.
• Ανοίξτε το σπίτι τη νύχτα για να δροσίζει και κρατάτε το ερμητικά κλειστό τις ζεστές ώρες της ημέρας.
• Μην εγκαταλείπετε τα ηλικιωμένα μέλη της οικογένειας μόνα τους σε περιπτώσεις θερινών διακοπών ή πολυήμερης απουσίας σας από το σπίτι. Διαφορετικά εξασφαλίστε ένα άτομο για την καθημερινή τους φροντίδα.

Το εθνικό ιστορικό υψηλό θερμοκρασίας καταρρίφθηκε χθες Τρίτη στο Ρίο ντε Τζανέιρο, όπου η αίσθηση ζέστης έφτασε έως και 58,5° Κελσίου, ανακοίνωσαν οι Αρχές της μεγαλούπολης της Βραζιλίας.

Μεγάλο μέρος της χώρας της Λατινικής Αμερικής δοκιμάζεται από το Σαββατοκύριακο εξαιτίας ακραίου καύσωνα. Το εθνικό ινστιτούτο μετεωρολογίας (INMET) έθεσε 15 πολιτείες στο νοτιοανατολικό, κεντροδυτικό και το βόρειο τμήμα της χώρας, καθώς και την πρωτεύουσα, την Μπραζίλια, σε κατάσταση μέγιστου συναγερμού.

Χθες Τρίτη, το σύστημα Alerta Rio κατέγραψε την υψηλότερη θερμοκρασία αφότου άρχισαν να τηρούνται συστηματικά δεδομένα για αυτήν, το 2014: έφθασε τους 58,5° Κελσίου.

Σημειώνεται πως η θερμοκρασία αφορά την αίσθηση και όχι την πραγματική τιμή του υδράργυρου, αφού έχει να κάνει με τον αντίκτυπο της θερμοκρασίας και της υγρασίας στον ανθρώπινο οργανισμό (heat index). 

Το προηγούμενο ιστορικό υψηλό, που ήταν οι 58° Κελσίου, είχε καταγραφεί μόλις τον Φεβρουάριο.

Η ονομαστική πρόβλεψη για τη θερμοκρασία χθες Τρίτη ήταν πως θα έφθανε τους 39° Κελσίου.

Με τα θερμόμετρα να δείχνουν 37,3° Κελσίου, η Μπραζίλια από την πλευρά της κατέγραψε την πιο υψηλή θερμοκρασία στα χρονικά αφότου άρχισαν να τηρούνται δεδομένα στην ομοσπονδιακή πρωτεύουσα, εν έτει 1962, σύμφωνα με την INMET.

Οσο για τη μεγαλύτερη μητρόπολη της Λατινικής Αμερικής, το Σαο Πάολο, αυτή κατέγραψε τη δεύτερη υψηλότερη θερμοκρασία στα χρονικά, 37,7° Κελσίου, ένα δεκαδικό ψηφίο κάτω από το απόλυτο ρεκόρ, τους 37,8° Κελσίου, που ανάγεται στον Οκτώβριο του 2014.

«Για εμάς που δουλεύουμε στον δρόμο είναι αφόρητα τα πράγματα με αυτή τη ζέστη. Προσπαθώ να φθάσω πολύ νωρίς για να φύγω» το μεσημέρι, είπε η Ντόρα, 60 χρόνων, που πουλάει τα προϊόντα της σε λεωφόρο της πόλης και θέλησε να δώσει μόνο το μικρό της όνομα.

Το κύμα ζέστης –οι θερμοκρασίες είναι κατά τουλάχιστον 5° Κελσίου πάνω από τις φυσιολογικές για την εποχή– αναμένεται να διαρκέσει έως τουλάχιστον μεθαύριο Παρασκευή, σύμφωνα με τις προβλέψεις της INMET.

Ο καύσωνας οδηγεί εξάλλου σε νέα ρεκόρ κατανάλωσης ενέργειας. Αφού έσπασε για πρώτη φορά στα χρονικά το φράγμα των 100.000 μεγαβάτ τη Δευτέρα, χθες Τρίτη σημειώθηκε νέο ρεκόρ, 101.400 μεγαβάτ, κατά τον διαχειριστή του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.

Εξαιτίας του Ελ Νίνιο, η Βραζιλία είναι αντιμέτωπη με ακραία φαινόμενα εδώ και μήνες: ιστορική ξηρασία πλήττει τον Αμαζόνιο και παραποτάμους του από τη μια, ενώ από την άλλη καταγράφονται σφοδρές βροχοπτώσεις και κυκλώνες στον Νότο.

Η ξηρασία συνέβαλε στο να μεγεθυνθεί το εύρος πυρκαγιών στην Παντανάλ (δυτικά), όπου βρίσκεται ο μεγαλύτερος υγροβιότοπος στον κόσμο. Οι φωτιές αποδίδονται κυρίως σε ανθρώπινες δραστηριότητες.

Πηγή: ΑΠΕ-AFP 

Δέσποινα Παπαγεωργίου

Μόνο «Αθήνα, διαμαντόπετρα στης γης το δαχτυλίδι» δεν θα αναφωνείτε αυτή τη στιγμή αν βρίσκεστε στην πρωτεύουσα και διαβάζετε τούτες τις γραμμές. Μάλλον ήδη βασανίζετε στο μυαλό σας τη σκέψη να γίνετε κλιματικοί πρόσφυγες. Αν μη τι άλλο, διορατικό, αφού τα πράγματα μόνο χειρότερα θα γίνουν με την κλιματική αλλαγή. Και η πρωτεύουσα της Ελλάδας είναι αβίωτη, μια από τις χειρότερες αστικές θερμονησίδες καθώς σε κάθε κάτοικο αντιστοιχούν λιγότερα από 4 τμ πρασίνου – πάτος στην παγκόσμια κατάταξη.

Πάντοτε είχαμε καύσωνες, πράγματι. Η κλιματική αλλαγή όμως σημαίνει ότι θα είναι τώρα συχνότεροι και πιο παρατεταμένοι. Επιστήμονες θεωρούν για παράδειγμα ότι ο καύσωνας στη βορειοδυτική ακτή των ΗΠΑ και του Καναδά τον Ιούνιο του 2021, όταν η θερμοκρασία έφτασε 45-52 βαθμούς Κελσίου, θα ήταν «πραγματικά απίθανος» εάν δεν υπήρχε η ανθρωπογενής υπερθέρμανση του πλανήτη.

Οι υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες είναι δυνάμει θανάσιμες. Ο κίνδυνος στις πόλεις βέβαια είναι μεγαλύτερος. Στο Jacobabad του Νότιου Πακιστάν και στο Ras Al-Khaimah των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, η θερμοκρασία τις πιο θερμές και υγρές ημέρες έχει ήδη ξεπεράσει τα όρια επιβίωσης του ανθρώπινου σώματος, επιβεβαίωνε μελέτη του 2020. Και τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς οι επιστήμονες κατέληγαν ότι η έκθεση των ανθρώπων σε ακραία ζέστη σε πάνω από 13.000 πόλεις υπερδιπλασιάστηκε μεταξύ του 1983 και του 2016.

Το πρόβλημα είναι τεράστιο, ειδικά εάν σκεφτούμε ότι το 56% του πληθυσμού (4,4 δισ. άνθρωποι) του πλανήτη ζει σε πόλεις. Ο μισός και βάλε πληθυσμός λοιπόν δεν μπορεί να περιμένει την οριστική λύση για την κλιματική αλλαγή. Η ανάγκη λήψης μέτρων ειδικά για τις πόλεις είναι επιτακτική, πόσω μάλλον καθώς ο αστικός πληθυσμός αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2050, οπότε σχεδόν 7 στους 10 θα ζουν σε πόλεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι περί τις 90 πόλεις εξέπεμψαν συναγερμό λόγω ακραίων καιρικών συνθηκών το καλοκαίρι του 2022, σύμφωνα με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ.

Ανθρωπογενείς υποδομές απορροφούν και εκπέμπουν πίσω τη ζέστη από την ηλιακή ακτινοβολία πολύ περισσότερο από φυσικά περιβάλλοντα όπως δάση και υδάτινα σώματα. Αστικές περιοχές όπου υπάρχει υπερσυγκέντρωση αυτών των δομών και περιορισμένο πράσινο μετατρέπονται σε «νησίδες» υψηλότερων θερμοκρασιών σε σύγκριση με άλλες περιοχές – κι αυτό ονομάζουμε αστικές θερμονησίδες. 

Το περιορισμένο φυσικό περιβάλλον που έχει αντικατασταθεί από σκληρές, ξηρές επιφάνειες, υλικά των αστικών κατασκευών όπως τα πεζοδρόμια και οι ταράτσες, η αστική γεωμετρία που εγκλωβίζει τη ροή του αέρα σε «φαράγγια» στενών δρόμων και ψηλών κτιρίων, οχήματα, αιρκοντίσιον, βιομηχανικές μονάδες και το ειδικό κλίμα κάθε περιοχής συνδυάζονται και δημιουργούν τις αστικές θερμονησίδες.  

Οι ειδικοί είναι απολύτως σαφείς: Μόνο αν «πρασινίσουμε» το αστικό περιβάλλον θα μειώσουμε την έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες και θα σωθούν ζωές. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να δημιουργηθεί σκιά για κτίρια που δεν έχουν κλιματισμό και εκτεθειμένους δημόσιους χώρους όπως στάσεις λεωφορείων και πάρκα. Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ, αν απλώς φυτεύαμε δέντρα στους δρόμους των πόλεων, θα μειωνόταν η θερμοκρασία κατά 1 βαθμό Κελσίου για 77 εκατ. ανθρώπους.

Καταλαβαίνει κανείς πόσο πολιτικά μύωπες είναι όσοι ξυλεύουν τη φύση υπέρ «επενδύσεων», καθώς ακόμα και από οικονομική σκοπιά πρόκειται για καταστροφή: «Αν δεν αναλάβουμε δράση, το 2030 εκτιμάται ότι θα χαθούν διεθνώς 80 εκατ. θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης εξαιτίας του άγχους για τον καύσωνα, με συνεπακόλουθη οικονομική ζημία ύψους 2,3 τρισ. δολαρίων», λέει ο επικεφαλής του τομέα Ενέργειας και Κλίματος του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ Μαρκ Ράντκα.     

Ωστόσο, δεν είναι όλες οι πόλεις του κόσμου τόσο εκβαρβαρισμένες όσο η Αθήνα. Πολλές και καινοτόμες είναι οι προσπάθειες που γίνονται διεθνώς για ανθρώπινες πόλεις. Από «πράσινες» στέγες και δεντροφύτευση, μέχρι προχωρημένες τεχνολογικές λύσεις όπως το Cartuja Qanat και οι Πύργοι Al Bahr Towers. Παρακάτω, εξετάζουμε κάποιες υποδειγματικές.

Σεβίλλη: Η «Πολιτική της Σκιάς»

Στη χιλοτραγουδισμένη πρωτεύουσα της Ανδαλουσίας «των ατέλειωτων κόκκινων δρόμων» (Λόρκα), τη Σεβίλλη, η θερμοκρασία τους θερινούς μήνες σκαρφαλώνει στους 40+ βαθμούς και αναμένεται να φθάνει τους 50 σε μια 30ετία. Ήταν η πρώτη πόλη διεθνώς που κατέταξε τους καύσωνες στην ίδια κατηγορία που αμερικανικές και ασιατικές χώρες έχουν τους τυφώνες, σύμφωνα με το Bloomberg.

Τα τελευταία 30 χρόνια, ο Δήμος της Σεβίλλης τοποθετεί προστατευτικές τέντες στους δρόμους του ιστορικού κέντρου. «Το ονομάζουμε πολιτική της σκιάς», έλεγε ο δήμαρχος Antonio Munoz στο Bloomberg. Η Σεβίλλη όμως δεν επαναπαύεται σε αυτό: φυτεύει 5.000 δέντρα ετησίως, αντικαθιστά προοδευτικά τα κλασικά υλικά οικοδομών με άλλα που ανακλούν τη θερμότητα και τοποθετεί περισσότερα συντριβάνια.

Image credit: Cartuja Qanat Project

Το πιο πρωτοποριακό της πρότζεκτ ωστόσο ονομάζεται Cartuja Qanat, αναμένεται να κοστίσει γύρω στα 5 εκατ. ευρώ και στοχεύει να μειώσει κατά 10 βαθμούς Κελσίου τη θερμοκρασία στην πόλη. Περί τίνος πρόκειται; Επιστήμονες και μηχανικοί επινόησαν ένα σύστημα που μιμείται την πανάρχαια (χιλιετίας) περσική τεχνολογία των qanat. Τα qanat είναι υπόγεια κανάλια που μεταφέρουν νερό σε κάποια μεγάλη περιοχή. Κάθετοι αγωγοί κατά μήκος του καναλιού διοχετεύουν τον υπόγειο αέρα στην επιφάνεια, χαμηλώνοντας τις επίγειες θερμοκρασίες. 

Αξιοποιώντας πάνω από 40 τεχνολογίες, το Cartuja Qanat θα δημιουργεί ένα περιβάλλον που ουσιαστικά θα εξοικονομεί ενέργεια ως μια εναλλακτική στο αιρκοντίσιον.

Η Σεβίλλη είναι αποφασισμένη να αναπνεύσει ξανά.  

Ρότερνταμ: Περπατώντας στις «πράσινες» στέγες

Πώς περπατάς από ταράτσα σε ταράτσα αν δεν είσαι μια σύγχρονη Μαίρη Πόπινς εξασκημένη στο παρκούρ; Στο Ρότερνταμ, κατασκεύασαν ειδική αερογέφυρα συνδέοντας ταράτσες εμβληματικών κτιρίων. Έτσι, στο πλαίσιο του ετήσιου φεστιβάλ «Ημέρες Ταράτσας του Ρότερνταμ», πραγματοποιήθηκε πέρσι ο «Περίπατος στις Ταράτσες του Ρότερνταμ». Είναι τρελοί αυτοί οι Ολλανδοί; Όχι και τόσο, αφού έτσι οι επισκέπτες μπόρεσαν να βιώσουν πώς μια καινοτόμος ταράτσα μπορεί να συμβάλλει σε μια ανθρώπινη πόλη.  

rotterdamsedakendagen.nl

Τι καινοτομία μπορεί να συμπυκνώνει μια ταράτσα; Πολλές. Όλα ξεκίνησαν το 2008, όταν το Ρότερνταμ έγινε ένας από τους τρεις δήμους της Ολλανδίας που επιδοτούσε τις πράσινες οροφές (οι άλλοι δύο ήταν το Άμστερνταμ και το Γκρόνιγνκεν). Εκεί τότε συνειδητοποίησαν ότι μπορούν να κάνουν πολύ περισσότερα από το να «πρασινίσουν» τις ταράτσες, γράφει το Fast Company. Το 90% του Ρότερνταμ είναι κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, οπότε η πόλη έχει γίνει κάτι σαν εργαστήριο έξυπνης διαχείρισης νερού: πάρκα που απορροφούν νερό σαν σφουγγάρια, άλλα που είναι σχεδιασμένα να πλημμυρίζουν, και πλατείες που λειτουργούν υπόγεια ως δεξαμενές νερού. Και με τις ταράτσες τι γίνεται; «Εάν μπορείς να το κάνεις αυτό σε πολλές ταράτσες, έχεις πολλές λύσεις μικρής κλίμακας που συνεισφέρουν στη μία λύση μεγάλης κλίμακας», έλεγε ο επικεφαλής του προγράμματος των Πολυλειτουργικών Ταρατσών στο Ρότερνταμ Van Roosmalen.

«Έτσι, προέκυψαν οι ‘μπλε ταράτσες’ (που αποθηκεύουν νερό) και οι ‘κίτρινες ταράτσες’ (που αξιοποιούν ηλιακή και αιολική ενέργεια), ενώ το 2019 οι πολυλειτουργικές ταράτσες ενσωματώθηκαν ως πρόγραμμα στο Τμήμα Βιωσιμότητας. Στα τέλη του 2021, 1,5 εκατ. τ.μ. ταρατσών αποθήκευαν συνολικά 10 εκατ. λίτρα νερό (αρκετό για να γεμίσει 4 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων). Από αυτές, 1,4 εκατ. τ.μ. ήταν επίσης καλυμμένα με φωτοβολταϊκά (αρκετά για να παρέχουν ενέργεια σε 26.800 σπίτια)», κατέληγε το δημοσίευμα.

Στην Ελλάδα, τις ταράτσες τις έχουμε για να τοποθετούμε ηλιακούς θερμοσίφωνες, κάποτε και για να απλώνουμε ρούχα. Το Ρότερνταμ αποδεικνύει ότι μπορούμε να τις «πρασινίσουμε» με πολλούς τρόπους. Μπορούμε ακόμα να τις μετατρέψουμε σε κήπους και λαχανόκηπους ή να τις βάψουμε ανοιχτόχρωμες για να απορροφούν λιγότερη θερμότητα.

Όπως έγραφε το Conversation: «Τέτοιες προσπάθειες, σε συνδυασμό με εκστρατείες δεντροφύτευσης σε δημόσια πάρκα και μονοπάτια, και διατάξεις που απαιτούν σκίαση από δέντρα για πάρκινγκ και ιδιωτικές εργολαβίες μπορούν να μετατρέψουν το αστικό θερμικό περιβάλλον».   

Λος Άντζελες & Νέα Υόρκη: Η Συμφωνία του Λευκού

«Είναι η πεμπτουσία της πνιγμένης στο νέφος και την κίνηση αστικής θερμονησίδας», έγραφε το Science, περιγράφοντας το Λος Άντζελες της Καλιφόρνια το καλοκαίρι. Ωστόσο, ο δήμαρχός της το 2019 συνέλαβε ένα σχέδιο: Να βάψει την άσφαλτο των δρόμων με την ανακλαστική λευκή επικάλυψη Cool Seal.

Η Cool Seal σχεδιάστηκε αρχικά από τον στρατό για να κρατά χαμηλή τη θερμοκρασία στα κατασκοπικά αεροπλάνα και να μην εντοπίζονται έτσι από δορυφορικές κάμερες υπέρυθρης ακτινοβολίας. Οι ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι καταλαμβάνουν περισσότερο από το 10% του Λος Άντζελες και απορροφούν έως και το 95% της ηλιακής ακτινοβολίας. Εκτιμάται ότι η λευκή αυτή επίστρωση θα μπορούσε να μειώσει τη θερμοκρασία της περιοχής μέχρι 5,5 βαθμούς Κελσίου.  Η λύση, βέβαια, είναι ακριβή: Στοιχίζει 40.000 δολάρια ανά 1,6 χιλιόμετρα. Εκτιμάται όμως ότι αν διαδοθεί η πρακτική, θα πέσει και η τιμή του υλικού. Τι είναι όμως «ακριβό» όταν βελτιώνει τη ζωή;

Στη Νέα Υόρκη, λευκές βάφουν τις ταράτσες. Το 2018, πάνω από μισό εκατομμύριο τετραγωνικών μέτρων ταρατσών είχαν καλυφθεί με λευκή ανακλαστική μπογιά, μειώνοντας την ανάγκη για χρήση συστημάτων ψύξης, και άρα και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από αυτά κατά 2.282 τόνους τον χρόνο. Στα δημόσια κτίρια η επικάλυψη γίνεται δωρεάν, ενώ οι ιδιώτες συνήθως επωμίζονται μόνο το κόστος των υλικών. Μπορεί να ακούγεται απλό, αλλά η Nasa εκτιμά ότι η θερμοκρασία σε μια λευκή οροφή μπορεί να είναι κατά 23 βαθμούς Κελσίου (!) χαμηλότερη από ό,τι σε μια τυπική μαύρη οροφή την πιο ζεστή μέρα του καλοκαιριού στη Νέα Υόρκη.

Ειδικοί εκτιμούν ότι συμβατική ασφαλτόστρωση και πεζοδρόμια μπορούν να «χτυπήσουν» θερμοκρασίες μέχρι 67 βαθμούς Κελσίου και οι συμβατικές ταράτσες έως 50-90 βαθμούς! Πώς να μη δηλώνει λοιπόν ειδικός του Lawrence Berkeley National Laboratory ότι η «κυβέρνηση πρέπει να καταργήσει τις μαύρες και σκούρες ταράτσες, τουλάχιστον για τα θερμά κλίματα, γιατί συνιστούν κίνδυνο για την υγεία»;

Παρίσι: Ο χάρτης της δροσιάς

Το καλοκαίρι του 2019, οι κάτοικοι της Πόλης του Φωτός βίωσαν ασυνήθιστες για την περιοχή θερμοκρασίες-ρεκόρ 42,6 βαθμών Κελσίου. Χίλιοι πεντακόσιοι άνθρωποι υπολογίζεται ότι πέθαναν στη Γαλλία ως αποτέλεσμα εκείνου του καύσωνα. Ήταν τότε που το Παρίσι αποφάσισε να αναλάβει δράση.

Δημιούργησε λοιπόν ένα δίκτυο άνω των 800 χώρων στην πόλη, από πάρκα και δάση μέχρι πισίνες και μουσεία, που αποτελούν «νησίδες» δροσιάς, με θερμοκρασίες έως και 4 βαθμούς χαμηλότερες από τον περιβάλλοντά τους χώρο. Αυτές μπορούν να λειτουργήσουν ως καταφύγιο σε ημέρες καύσωνα. Οι «νησίδες» συνδέονται μεταξύ τους με δροσερά μονοπάτια. Στόχος είναι όλοι στο Παρίσι να μπορούν να βρεθούν από οποιοδήποτε σημείο σε μια τέτοια νησίδα εντός επτά λεπτών. Στο πλαίσιο του προγράμματος, έχουν τοποθετηθεί 1.200 δημόσιες κρήνες πόσιμου νερού, κι έτσι οι πολίτες αφενός ενυδατώνονται δωρεάν, αφετέρου μειώνεται η χρήση εμφιαλωμένου νερού που οδηγεί σε τεράστια και αλόγιστη σπατάλη πλαστικού, η οποία ως εκ θαύματος παραμένει ακόμα στο απυρόβλητο κάτι ορκισμένων εχθρών των πλαστικών καλαμακίων.

Το Παρίσι δημιούργησε και ειδική εφαρμογή-χάρτη, το EXTREMA, για να προσανατολίζεται ο κόσμος στις «νησίδες» δροσιάς. Μέσω αυτής οι πολίτες μπορούν να αξιολογούν το όλο πρότζεκτ, ώστε να βελτιωθεί.

Και μην ξεχνάμε: Στο Παρίσι έχουν ήδη πιάσει τα φτυάρια για να ξεθάψουν τον ποταμό Bièvre, που κυλά στις φλέβες της πόλεις. Άλλη μια εκπληκτική πρωτοβουλία εν όψει κλιματικής αλλαγής.

Στην Αθήνα, βέβαια, επιδιώκεται η περαιτέρω «τσιμέντωση» των ποταμών ενώ τα πάρκα «κλείνουν» στον καύσωνα εξαιτίας μιας πολιτικής ηγεσίας που έτσι παραδέχεται εμμέσως πλην σαφώς ότι είναι ανίκανη να τα προστατεύσει από τυχόν εμπρησμό.    

Μεντεγίν: Μια όαση «πράσινων διαδρόμων»

Δεκάδες χιλιάδες εγχώρια δέντρα, φοίνικες, μπαμπού και τροπικά φυτά, φυτεύτηκαν σε πεζοδρόμια, πάρκα και πολυσύχναστες λεωφόρους της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Κολομβίας της Μενταγίν, έγραφε το Reuters. Έτσι οι πολίτες απολαμβάνουν περισσότερους σκιερούς τόπους συνάντησης και περιπάτου.

Μάλιστα, η Μεντεγίν των 2,5 εκατ. κατοίκων βραβεύτηκε το 2019 από την περιβαλλοντική φιλανθρωπική οργάνωση Ashden γι’ αυτό το πρότζεκτ των «πράσινων διαδρόμων», σχεδιασμένων και χρηματοδοτούμενων από τη δημοτική αρχή. Συνολικά, οι 30 «πράσινοι διάδρομοι», ένα δίκτυο 20 χιλιομέτρων περιλαμβανομένων ποδηλατοδρόμων και πεζοδρομίων, ξεκίνησαν να δημιουργούνται το 2017 από την τότε δημοτική αρχή της πόλης και συντηρούνται μέχρι σήμερα – σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Reuters. Ως αποτέλεσμα, η θερμοκρασία στην πόλη έχει μειωθεί από το 2018 κατά 2 βαθμούς Κελσίου, όπως λέει η δημοτική αρχή.

Η πόλη επένδυσε για να γίνει πιο ανθρώπινη: Το πρόγραμμα στοίχισε 16,3 εκατ. δολάρια, ενώ η συντήρηση των πράσινων διαδρόμων για την οποία χρειάζονται περίπου 150 κηπουροί στοιχίζει 1,50 δολάριο ανά τ.μ. κάθε δύο-τρεις μήνες. 

Η Μεντεγίν έχει επίσης «πρασινίσει» υποδομές όπως σταθμούς του μετρό και γέφυρες, ενώ έχει δημιουργήσει πράσινες ταράτσες και κάθετους κήπους σε κρατικά κτίρια προκειμένου να μην απορροφάται η θερμότητα.

«Δεν γίνεται οι δημόσιοι χώροι να είναι γκρίζοι και φουλ στο τσιμέντο. Πρέπει να αλλάξει αυτή η θεώρηση του δημόσιου χώρου. Πρέπει να συνυπάρξουμε με τη φύση», έλεγε η γραμματέας υποδομών της Μεντεγίν Ναταλία Ουρέγκο.

Η Αθήνα λαμβάνει το μήνυμα από τη μακρινή Κολομβία;        

Σιγκαπούρη: Κτίρια που κυριολεκτικά αναπνέουν

Η Σιγκαπούρη αποδεικνύεται πολύ μπροστά από την εποχή της: Ήταν μόλις το 1967 όταν έβαλε σε εφαρμογή το φιλόδοξο τότε σχέδιο να μετατραπεί σε «πόλη-κήπο». Ξεκίνησε λοιπόν να φυτεύει δέντρα και να δημιουργεί νέα πάρκα.

Ωστόσο, η Σιγκαπούρη γινόταν ολοένα πιο πολυπληθής και τα κτίρια, ψηλότερα. Οι αρχές ήταν όμως αποφασισμένες να μην παρατήσουν το σχέδιο. Έτσι, άρχισαν να εστιάζουν στο πράσινο «καθ’ ύψος», δημιουργώντας «κήπους στον ουρανό», «πράσινες» στέγες και φυτεύοντας σε διάφορα επίπεδα επί των κτιρίων.

Η Σιγκαπούρη σχεδίαζε να διπλασιάσει σε 2 τετραγωνικά χιλιόμετρα το «πράσινο στον ουρανό» μέχρι το 2030.

Τέτοια σχέδια όμως δεν επιτυγχάνουν ποτέ χωρίς να διασφαλίζονται θεσμικά. Έτσι, υπάρχει ειδική νομοθεσία στη Σιγκαπούρη για τη Διαμόρφωση Αστικών Χώρων και την Υψηλή Δόμηση (Landscaping for Urban Spaces and High Rises), σημείωνε ο Guardian. Αυτή προβλέπει ότι κάθε νέο κτίριο πρέπει να διαθέτει πράσινο ίσο με την έκταση του οικοπέδου. Το πράσινο μπορεί να φυτευτεί γύρω από το κτίριο ή καθ’ ύψος, «και συχνά περιλαμβάνει πληθωρικά φυτεμένα μπαλκόνια, σκιερούς κήπους στις ταράτσες (κήπους «στον ουρανό») και κάθετους «πράσινους» τοίχους  – που βοηθούν στη μείωση της θερμοκρασίας κατά 2-3 βαθμούς Κελσίου», τόνιζε η εφημερίδα.

Κάποιοι μάλιστα υπερβαίνουν εαυτόν. «Έχουμε περίπου δημιουργήσει την έννοια ενός μεγάλου δέντρου στην πόλη», έλεγε ο ιδρυτής του αρχιτεκτονικού γραφείου WOHA Mun Summ για το ξενοδοχείο Oasia Hotel, που σχεδίασαν. Και δεν είχε άδικο. Το Oasia Hotel έχει πράσινο σχεδόν σε κάθε του επιφάνεια – συνολικά περί τα 5.000 τ.μ., 11 φορές το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα. Τυλιγμένο με μια γιγαντιαία πέργκολα ύψους 200 μέτρων, το ξενοδοχείο ξεχειλίζει φύση. Πόσο μεγάλη αντίθεση με τα στείρα και εχθρικά προς το περιβάλλον ψηλά κτίρια από γυαλί και μέταλλο – τα οποία υπάρχουν και στην Αθήνα.

Άμπου Ντάμπι: Πύργοι εμπνευσμένοι από ξυλόγλυπτα συστήματα σκίασης

Εάν έχετε ταξιδέψει σε χώρα με στοιχεία παραδοσιακής ανατολίτικης αρχιτεκτονικής, θα έχετε σίγουρα παρατηρήσει κάποια ιδιαίτερα μπαλκόνια στα κτίρια που καλύπτονται από ένα είδος χρωματιστού ξυλόγλυπτου καφασωτού. Στις χώρες του ανελέητου ήλιου, αυτό αναπτύχθηκε ως παθητικό σύστημα σκίασης που επιτρέπει στους ενοίκους την εξωτερική θέα ενώ τους προστατεύει από τον ήλιο. Ονομάζεται mashrabiya. Από αυτό άντλησαν έμπνευση οι αρχιτέκτονες που σχεδίασαν τους Al Bahr Towers στο Άμπου Ντάμπι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Εκεί, η μέση θερμοκρασία αναμένεται να ξεπεράσει τους 50 βαθμούς Κελσίου μετά τα μέσα του αιώνα, οπότε η ανάγκη για λήψη μέτρων είναι επιτακτική. Μεταξύ άλλων, λοιπόν, έφτιαξαν ένα υπερσύγχρονο κτίριο που αντανακλά τη θερμοκρασία.

Η επιφάνεια των Πύργων Al Bahar είναι πολυπρισματική. Αποτελείται από 1.049 επιφάνειες σε σχήμα εξαγώνων. Αυτές ανοίγουν και κλείνουν για να παρέχουν σκιά ανάλογα με τη θέση του ηλίου. Η πρόσοψη του κτιρίου λοιπόν αλλάζει διαρκώς, προσαρμοζόμενη σαν αρχιτεκτονικός χαμαιλέοντας στην πορεία του ήλιου αλλά και τη θερμοκρασία. Το θαυμαστό πραγματικά αυτό σύστημα εκτιμάται ότι μειώνει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα του κτιρίου κατά 20%.

Μετά από όλα αυτά, δεν προβληματίζει ακόμα πιο βαθιά ότι η Αθήνα γίνεται ολοένα και πιο εχθρική περιβαλλοντικά προς κατοίκους και επισκέπτες;

Πηγή: popaganda.gr