Ολοκληρώθηκε η έρευνα των Ευρωπαίων εισαγγελέων για τη σύμβαση 717 της ΕΡΓΟΣΕ, που χρηματοδοτείτο σε ποσοστό 85% από κονδύλια της Ε.Ε. και ήρθε με τραγικό τρόπο στη δημοσιότητα μετά το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών που στοίχισε τη ζωή σε 57 ανθρώπους.

Σύμφωνα με την Καθημερινή, καλούνται ως ύποπτοι 26 μη πολιτικά πρόσωπα, κυρίως υπάλληλοι της ΕΡΓΟΣΕ και στελέχη της κοινοπραξίας ΤΟΜΗ – Alstom να λάβουν αντίγραφα της δικογραφίας και να παράσχουν έγγραφες εξηγήσεις. Η πρώτη προθεσμία που έχουν πάρει είναι για την 1η Σεπτεμβρίου.

Τα συμπεράσματα της έρευνας αποτυπώνονται σε σχέδιο κατηγορητηρίου 106 σελίδων, που φέρει την υπογραφή της εντεταλμένης εισαγγελέως.

Οι 26 θεωρούνται ύποπτοι για πέντε αδικήματα που διώκονται σε βαθμό κακουργήματος: απάτη, ηθική αυτουργία σε απάτη, ψευδή βεβαίωση, απιστία και ηθική αυτουργία σε απιστία.

Το σκέλος της έρευνας που αφορά στους πρώην υπουργούς Μεταφορών, Χρήστο Σπίρτζη και Κώστα Καραμανλή, διαβιβάστηκε στα μέσα Ιουλίου στη Βουλή, με τις εξελίξεις στην υπόθεση να αναμένονται μετά την έναρξη λειτουργίας του Κοινοβουλίου, τον Σεπτέμβριο.

Κατηγορεί τους 26 υπόπτους ότι ενώ δεν προσκόμιζαν όπως όφειλαν εγκεκριμένες μελέτες για την εκτέλεση του έργου, ζητούσαν και τελικά πετύχαιναν την πληρωμή τους από την αρμόδια διαχειριστική αρχή.

Εργασίες χωρίς μελέτες και αμοιβές

Διευκρινίζεται πως η εταιρεία ΤΟΜΗ (ανήκε στον όμιλο ΑΚΤΩΡ) δεν διέθετε προηγούμενη εμπειρία στην εκτέλεση υψηλής εξειδίκευσης σιδηροδρομικών έργων, όπως το συγκεκριμένο.

Για να μετάσχει στον διαγωνισμό συμφωνήθηκε να της παράσχει τεχνογνωσία η γαλλική Alstom, που εκτελεί σιδηροδρομικά έργα σε ολόκληρο τον κόσμο. Μετά την υπογραφή της σύμβασης, ωστόσο, οι δύο εταιρείες διαχώρισαν το έργο. Η ΤΟΜΗ ανέλαβε το τμήμα Αθήνα – Θεσσαλονίκη και η Alstom το τμήμα από τη Θεσσαλονίκη έως τον Προμαχώνα.

«Το μέλος της κοινοπραξίας ΤΟΜΗ, αντί των εγκεκριμένων από την Alstom μελετών, προσκόμισε μελέτες με υπογραφή της τρίτης εταιρείας KOMEL, η οποία όμως δεν διέθετε την απαιτούμενη από τη σύμβαση ειδική εμπειρία και ως εκ τούτου δεν νομιμοποιούνταν να υποβάλλει μελέτες», αναφέρεται στο σχέδιο κατηγορητηρίου.

Και προσθέτει η εισαγγελέας: «Παρά το γεγονός ότι η ανάδοχος κοινοπραξία δεν προσκόμισε μελέτες, προέβη παράνομα σε εκτέλεση εργασιών, για τις οποίες οι κατηγορούμενοι υπάλληλοι της ΕΡΓΟΣΕ αιτήθηκαν την πληρωμή».

Ποινικές ευθύνες εντοπίζονται στο εισαγγελικό πόρισμα και αναφορικά με το θέμα των παρατάσεων. Η αρχική σύμβαση προέβλεπε ότι το έργο έπρεπε να ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2016, 24 μήνες μετά την υπογραφή της σύμβασης.

Από τον Ιούνιο του 2016, ωστόσο, έως τον Ιανουάριο του 2021 δόθηκαν… 8 παρατάσεις, κατόπιν αιτήσεων της αναδόχου κοινοπραξίας.

Παρότι η νομοθεσία προβλέπει την επιβολή ποινικών ρητρών στον ανάδοχο εάν με υπαιτιότητά του χαθούν οι προθεσμίες, κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Ο λόγος είναι ότι το διοικητικό συμβούλιο της ΕΡΓΟΣΕ ενέκρινε τα αιτήματα της κοινοπραξίας, προχωρώντας μάλιστα σε αναθεώρηση (προς τα πάνω) των δαπανών του έργου.

Το έναυσμα για την έρευνα

Τον Μάιο του 2022, όπως αναφέρει η Καθημερινή, δέκα μήνες πριν από το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, ένας πληροφοριοδότης που επέλεξε να μείνει ανώνυμος μετέβη στο γραφείο των Ευρωπαίων εντεταλμένων εισαγγελέων στην οδό Κυρίλλου Λουκάρεως, στο κέντρο της Αθήνας.

Παρείχε πληροφορίες για την άγνωστη εκείνη την περίοδο στο ευρύ κοινό σύμβαση «717» μεταξύ της ΕΡΓΟΣΕ και της κοινοπραξίας ΤΟΜΗ – Alstom για την αποκατάσταση της λειτουργίας των συστημάτων σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης κατά μήκος του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας. Οι πληροφορίες του αποτυπώθηκαν σε δεκασέλιδη ανυπόγραφη επιστολή, από την οποία ξεχωρίζει το εξής απόσπασμα:

«Το χειρότερο είναι ότι το 2022 με τον τρόπο που διαχειρίζεται τα έργα η ΕΡΓΟΣΕ, τα τρένα κυκλοφορούν χωρίς κανένα σύστημα ασφαλείας. Έχουμε ήδη θρηνήσει τρεις νεκρούς στο δυστύχημα του Άδενδρου. Πρόσφατα. με τη χιονόπτωση είχαμε τη σύγκρουση στη Δαύλεια με τον τραυματισμό 11 συνανθρώπων μας και τόσα άλλα. Εάν η σύμβαση 717 είχε ολοκληρώσει το φυσικό της αντικείμενο από το 2016, όπως συμβατικά όφειλε, και λειτουργούσε η σηματοδότηση και με βάση αυτή και το σύστημα ETCS (προστασίας τρένων), τίποτα από τα ανωτέρω δυσάρεστα δεν θα είχε συμβεί».

Εν ολίγοις, υπήρξε η πληροφορία πολύ πριν την σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη, αλλά δεν έγινε τίποτα…

Υπάλληλος με τριώροφο στην Κηφισιά

Ανάμεσα σε όσα, τον Μάιο του 2022, επεσήμανε ο ανώνυμος πληροφοριοδότης στους Ευρωπαίους εντεταλμένους εισαγγελείς ήταν και η ανάγκη να ερευνηθεί η οικονομική κατάσταση αυτών που διαχειρίστηκαν τη σύμβαση 717.

«Ο … με μισθό 1.600 ευρώ και χωρίς άλλη εργασία πέραν της ΕΡΓΟΣΕ διαθέτει τριώροφο σπίτι στην Κηφισιά, δύο σκάφη, εξοχικό. Ο … διαθέτει οκταώροφο στον Πειραιά, αγόρασε σπίτι στο Π. Ψυχικό και σκάφος…».

Οι 26 ύποπτοι, εκ των οποίων 17 στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ και οι υπόλοιποι υπάλληλοι της κοινοπραξίας, έχουν κληθεί να παράσχουν έγγραφες εξηγήσεις στους Ευρωπαίους εισαγγελείς την 1η Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της εν εξελίξει προκαταρκτικής εξέτασης. Εκτιμάται πάντως ότι αρκετοί από αυτούς θα ζητήσουν νέα διορία.