Οι ιώσεις του αναπνευστικού έχουν κάνει εφέτος την εμφάνισή τους νωρίτερα και με μεγαλύτερη ένταση απ' ό,τι τις προηγούμενες χρονιές. Η γρίπη, τα κοινά κρυολογήματα και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός προκαλούν ήδη από τις αρχές Νοεμβρίου εξάρσεις σε μικρούς και μεγάλους. Χώρια ο νέος κορωνοϊός, η διασπορά του οποίου άρχισε να εντείνεται την τελευταία εβδομάδα.

«Κοινά χαρακτηριστικά των ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος είναι το συνάχι, το φτάρνισμα και ο πονόλαιμος, ενώ έχουν και πολλά άλλα συμπτώματα που τις διαφοροποιούν μεταξύ τους. Όσο συχνές κι αν είναι, όμως και όσο και αν έχει προοδεύσει η επιστήμη, εμείς εξακολουθούμε να πιστεύουμε πολλούς μύθους γι' αυτές», επισημαίνει η Ειδική Παθολόγος δρ Χρυσούλα Λιάκου, MD, PhD, η οποία παραθέτει τους πιο συχνούς από αυτούς και εξηγεί ποια είναι η αλήθεια, ώστε να αποφύγουμε τα λάθη που μπορεί να παρατείνουν την ταλαιπωρία μας.

Μύθος: Μπορεί να κρυολογήσουμε, αν βγούμε στο κρύο με βρεγμένο κεφάλι ή/και χωρίς ζεστό μπουφάν

Το κρυολόγημα δεν προκαλείται από το κρύο, αλλά από 200 διαφορετικούς ιούς. Ασφαλώς και πρέπει να ντυνόμαστε ζεστά όταν βγαίνουμε στο κρύο, αλλά αυτό δεν σχετίζεται με το κοινό κρυολόγημα, αλλά με το ότι ο οργανισμός μας καταπονείται όταν εκτίθεται σε χαμηλές θερμοκρασίες. Όσον αφορά τα αυξημένα κρυολογήματα του χειμώνα, αυτά αποδίδονται κατ' αρχάς στον εγκλεισμό μας σε κλειστούς χώρους, όπου μεταδίδονται πιο εύκολα οι ιοί.
Επιπλέον, πρόσφατη μελέτη έδειξε πως όταν εισπνέουμε κρύο αέρα, διαταράσσεται ένας φυσιολογικός ανοσολογικός μηχανισμός στη μύτη, με συνέπεια να εισβάλλουν πιο εύκολα οι αναπνευστικοί ιοί στον οργανισμό. Τέλος, μερικοί από τους ιούς που προκαλούν κρυολόγημα, αναπτύσσονται καλύτερα σε συνθήκες χαμηλής υγρασίας, όπως συχνά συμβαίνει τον χειμώνα.

Μύθος: Το εμβόλιο της γρίπης μπορεί να προκαλέσει γρίπη

Τα εμβόλια της γρίπης περιέχουν μίγμα πρωτεϊνών από αδρανοποιημένους ιούς γρίπης. Επομένως είναι αδύνατο να προκαλέσουν γρίπη. Αν εκδηλώσετε συμπτώματα από το αναπνευστικό τις ημέρες μετά το εμβόλιο, κατά πάσα πιθανότητα έχετε κολλήσει κάποιον άλλο αναπνευστικό ιό. Και αυτό γιατί στις ανεπιθύμητες ενέργειες του αντιγριπικού εμβολίου δεν συμπεριλαμβάνονται τόσο συμπτώματα από το αναπνευστικό, όσο ενοχλήματα στο σημείο της ένεσης (πόνος, κοκκίνισμα ή/και πρήξιμο), πονοκέφαλος, «δέκατα», ναυτία και πόνοι στους μυς.

Μύθος: Από τότε που έκανα το εμβόλιο της γρίπης, αρρωσταίνω συνέχεια

Οι ενήλικες εκδηλώνουν 2-3 κρυολογήματα τον χρόνο κατά μέσον όρο, ενώ τα παιδιά περισσότερα (φθάνουν τα 7-10 ετησίως κατά τα πρώτα χρόνια που πάνε στον βρεφονηπιακό ή τον παιδικό σταθμό). Αν μετά το αντιγριπικό εμβόλιο αρρωστήσετε 2-3 φορές, δεν έχετε πάθει γρίπη αλλά κοινό κρυολόγημα.

Μύθος: Αν νιώσω τον βήχα να «κατεβαίνει» στο στήθος, πρέπει να πάρω αμέσως αντιβιοτικό για να αποφύγω την πνευμονία

Κατ' αρχάς, τα αντιβιοτικά σκοτώνουν βακτήρια (μικρόβια) και όχι ιούς. Επομένως, δεν θα επηρεάσουν την ίωση που σας προκαλεί τον βήχα. Επιπλέον, τα αντιβιοτικά δεν ασκούν προληπτική, αλλά θεραπευτική δράση. Αν ο «βήχας πίσω από το στήθος» δεν οφείλεται ήδη σε βακτήριο, δεν πρόκειται να τον επηρεάσουν. Το χειρότερο είναι ότι η αναίτια λήψη τους μπορεί να δημιουργήσει ανθεκτικά βακτήρια, τα οποία θα αντισταθούν στην αντιβιοτική αγωγή όταν και εάν στ' αλήθεια την χρειασθείτε.
Για όλους αυτούς τους λόγους, μην παίρνετε αντιβιοτικά όταν έχετε ίωση του αναπνευστικού. Υπάρχουν ειδικά αντιιικά φάρμακα που μπορεί να σας χορηγήσει ο ιατρός σας για να σας προστατεύσει από τις επιπλοκές π.χ. της γρίπης ή του κορωνοϊού, εάν κρίνει ότι σας είναι απαραίτητα. Δεν έχετε παρά να τον συμβουλευθείτε. Το ίδιο πρέπει να κάνετε και αν νιώσετε ότι επιδεινώνεται η ίωσή σας.

Μύθος: Ο πυρετός περνάει καλύτερα όταν μένουμε νηστικοί

Το αν και τι θα φάτε είναι καθαρά θέμα ατομικής προτίμησης. Αν αισθάνεστε άρρωστοι ή έχετε αλλοιωμένη γεύση, μπορεί να μην θέλετε να φάτε τίποτα. Ή μπορεί όταν έχετε πυρετό να σας ανοίγει η όρεξη. Επιπρόσθετα, δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα ότι η θερμότητα που παράγει ο οργανισμός κατά την πέψη των τροφίμων, είναι αρκετή για να ανεβάσει τον πυρετό σας. Σε κάθε περίπτωση, όταν έχετε πυρετό φροντίστε να πίνετε άφθονα υγρά με μικρές γουλιές, για να μπορεί ο οργανισμός σας να ιδρώνει και να ρίχνει τη σωματική θερμοκρασία.

Μύθος: Η κοτόσουπα είναι φάρμακο για τις ιώσεις

Φάρμακο δεν είναι, διότι δεν μπορεί να επηρεάσει την πορεία, την σοβαρότητα ή τη διάρκειά τους. Είναι όμως ένα πλήρες, υγιεινό γεύμα που τροφοδοτεί τον οργανισμό με καλής ποιότητας θρεπτικά συστατικά, μπορεί να καταπραΰνει τη ρινική συμφόρηση (μπούκωμα) και να ενυδατώσει τους ερεθισμένους βλεννογόνους της μύτης και του λαιμού, έτσι όπως αχνίζει στο πιάτο.

Μύθος: Οι ιώσεις κάνουν κύκλο λίγων ημερών και μετά περνούν

Αν και μπορεί να είναι σύντομος ο κύκλος ζωής των διαφόρων ιών που προκαλούν αναπνευστικές λοιμώξεις, τα συμπτώματά τους μπορεί να διαρκέσουν πολύ καιρό. Τα κρυολογήματα, π.χ., μπορεί να σας προκαλούν συνάχι, φτάρνισμα, πονόλαιμο και βήχα για 1 εβδομάδα ή περισσότερο. Αντίστοιχα, η κόπωση από τη γρίπη μπορεί να επιμείνει για καιρό. Ειδικά στα παιδιά, τους ηλικιωμένους και σε όσους έχουν υποκείμενα προβλήματα υγείας, τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν ακόμα περισσότερο.
Για κάθε ενδεχόμενο, να συμβουλεύεστε τον ιατρό σας όταν αναπτύσσετε συμπτώματα αναπνευστικής λοίμωξης. Εκείνος θα σας πει τι είδους λοίμωξη μπορεί να έχετε, πόσο μπορεί να διαρκέσει και πότε χρειάζεστε νέα αξιολόγηση.

Μύθος: Η βιταμίνη C μπορεί να αποτρέψει τις ιώσεις

Αν και έχουν γίνει πολλές μελέτες γι' αυτό το θέμα, δεν έχει επιβεβαιωθεί πέρα από κάθε αμφιβολία ότι η λήψη υψηλών δόσεων της βιταμίνης αυτής (ή οποιουδήποτε άλλου συμπληρώματος) μπορεί να αποτρέψει τις ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού. Σίγουρα βοηθάει ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα, αλλά αυτό δεν εξαρτάται μόνο από μία συγκεκριμένη βιταμίνη ή διατροφικό συμπλήρωμα.