ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ

''Αντίποινα'', αυτή είναι η λέξη των ημερών. Μια λέξη που τη χρησιμοποιούμε πάντα στον πληθυντικό, παρότι απέκτησε και ενικό σε συγγραφείς μεταγενέστερους των κλασικών, «το αντίποινον». Γιατί η ανταπόδοση, η αντιπληρωμή, είναι ανέκαθεν πιο βαριά από το αρχικό πλήγμα. Στα αντίποινα δεν υπάρχουν όρια. Επί ναζιστικής επέλασης, οι χιτλερικοί όριζαν την αναλογία της εκδίκησής τους κατά το θανάσιμο στιγμιαίο κέφι τους: για κάθε Γερμανό που σκότωναν οι αντάρτες, εκτελούσαν (ή πυρπολούσαν) δέκα, είκοσι ή και πενήντα αντιστασιακούς ή άμαχους.

Και στις μέρες μας όμως βλέπουμε την τρομακτική δυσαναλογία της εκδίκησης. Μετά τις 11.9.2001 οι τιμωρητικές εκστρατείες εκθεμελίωσαν χώρες και τσάκισαν λαούς, που αντιμετωπίστηκαν βάσει του δόγματος περί συλλογικής ευθύνης, ο δε περίφημος «δυτικός πολιτισμός των δικαιωμάτων» στιγματίστηκε εσαεί από το Γκουαντάναμο. Οσο για τα αντίποινα του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων, η βομβαρδιστική «υπερβολή» ήταν και είναι τόσο τυφλή που αναγκάζει τον ΟΗΕ και διεθνείς ανεξάρτητες οργανώσεις να εγκαλούν τον ισραηλινό στρατό για εγκλήματα πολέμου. Μήπως η ίδια η ύπαρξη της μεγαλύτερης υπαίθριας φυλακής στην ιστορία της ανθρωπότητας, της Γάζας, δεν καταγγέλλεται ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας από τα φωτεινά μυαλά που ποτέ δεν έλειψαν στο Ισραήλ;

Στον χριστιανισμό της Ορθοδοξίας, και τουλάχιστον στην ελληνική εκδοχή του, η Παλαιά Διαθήκη δεν έχει το κύρος που απολαύει στον χριστιανισμό της Δύσης. Μόνο το «Ασμα Ασμάτων», οι «Ψαλμοί» και ο «Εκκλησιαστής» είναι κάπως γνωστά. Κατά τα λοιπά, εκπαιδευόμαστε από τις ταινίες εποχής που παίζουν τα κανάλια κάθε Μεγάλη Εβδομάδα. Αν όμως γνωρίζαμε έστω τα βιβλία των Μακκαβαίων, και τη βαρβαρότητα που επιφύλαξαν οι Σελευκίδες επίγονοι του Μεγαλέξανδρου στους Εβραίους, ίσως κομπιάζαμε κάπως την επόμενη φορά που θα διατεινόμασταν πως «οι Ελληνες απλώς εκπολίτιζαν, δεν καταπίεζαν, ούτε ύβριζαν τις θρησκείες των υποτελών λαών».

Και τον «νόμο των αντιποίνων», από την Καινή Διαθήκη τον ξέρουμε. Ξέρουμε δηλαδή την αναίρεσή του από τον Χριστό, όχι από την καθιέρωσή του στο «Δευτερονόμιον». «Ηκούσατε ότι ερρέθη», καταγράφει ο Ματθαίος την επί του Ορους ομιλία του Ιησού, «οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος. Εγώ δε λέγω υμίν μη αντιστήναι τω πονηρώ· αλλ’ όστις σε ραπίσει επί την δεξιάν σιαγόνα, στρέψον αυτώ και την άλλην». Ας δούμε την καινή εντολή και στη μετάφρασή της από τη Βιβλική Εταιρία, μήπως πάψει να είναι κενή νοήματος μέσα μας: «Εχετε ακούσει πως δόθηκε η εντολή: “ν’ ανταποδίδεις μάτι για μάτι και δόντι για δόντι”. Εγώ όμως σας λέω να μην αντιστέκεστε στον κακό άνθρωπο· αλλά αν κάποιος σε χτυπήσει στο δεξιό μάγουλο, γύρισέ του και το άλλο».

Ναι, «δράσαντι και παθείν οφείλεται». Μα ποιος ο πρώτος «δράσας», χιλιετίες τώρα, στην καθημαγμένη Παλαιστίνη;

Δεν έπραξε ακριβώς αυτό ο ερίτιμος δήμαρχος Βόλου Αχιλλέας Μπέος τις προάλλες; Εξηγείται. Ετσι αργά που διαβάζει, γιατί «είναι ένας από μας», έχει κολλήσει στο «Δευτερονόμιον». Εκεί δόθηκε η εντολή που απορρίπτει ο Χριστός. Και δόθηκε πολύ βαρύτερη· θανάσιμη. Αντιγράφω: «Ου φείσεται ο οφθαλμός σου επ᾿ αυτώ· ψυχήν αντί ψυχής, οφθαλμόν αντί οφθαλμού, οδόντα αντί οδόντος, χείρα αντί χειρός, πόδα αντί ποδός». Και στη μετάφραση της Βιβλικής Εταιρίας: «Κανένα δε θα λυπάστε. Θ’ ανταποδίδετε ζωή αντί ζωής, οφθαλμόν αντί οφθαλμού, χέρι αντί χεριού και πόδι αντί ποδιού».

Η Παλαιά Διαθήκη υπήρξε η κύρια πηγή της τρίτης αβρααμικής θρησκείας, του ισλαμισμού, και ιδίως τα πέντε πρώτα βιβλία της, η Πεντάτευχος, η «περιέχουσα το φως και την οδηγία» σύμφωνα με τον ιδρυτή της μουσουλμανικής θρησκείας. Μιλάει ο Θεός στο «Κοράνιο» που συνέγραψε ο Μωάμεθ πάνω σε φύλλα φοινικιάς και σε πέτρες: «Εν τω Κώδικι τούτω [δηλαδή τον μωσαϊκό νόμο] εντελλόμεθα αυτοίς ψυχήν αντί ψυχής, οφθαλμόν αντί οφθαλμού, ρίνα αντί ρινός, ους αντί ωτός, και οδόντα οδόντος. Αι πληγαί τιμωρηθήσονται διά του νόμου του αντιποίνου». Θα ξεπληρώνουμε τα πλήγματα που δεχόμαστε με τον νόμο των αντιποίνων…

Στη μετάφραση του Κορανίου «εκ του αραβικού κειμένου» (Αθήνα, 1886), ο Γεράσιμος Ι. Πεντάκης επιλέγει μια γλώσσα σαν των Ογδοήκοντα. Μας βοηθάει έτσι να δούμε ευθύς αμέσως ότι το ιερό βιβλίο του Ισλάμ αντιγράφει σχεδόν κατά γράμμα και οπωσδήποτε κατά πνεύμα το ιερό βιβλίο του εβραϊσμού αλλά και όσων χριστιανών συνεχίζουν να λατρεύουν έναν Θεό Τιμωρό. Η βία που καταγγέλλουμε ως ίδιον του ισλαμισμού και του «Κορανίου» είναι ριζωμένη στη βία της Παλαιάς Διαθήκης. Διαβάζουμε στο «Κοράνιο»: «Ιδού οποία έσται η αμοιβή των μαχομένων κατά του Θεού και του αποστόλου αυτού. Ούτοι διασπείροντες κακά επί της γης, θα φονεύωνται, θα σταυρώνται, θα αποκόπτωνται αυτών αι χείρες και οι πόδες, θα εξορίζωνται της χώρας αυτών». Εδώ η θανάτωση των «απίστων» εξαγγέλλεται. Αντίθετα, στο βιβλίο «Ιησούς του Ναυή» της Π.Δ. βλέπουμε συντελεσμένο τον θάνατο, και μάλιστα μαζικό. Παραθέτω μεταφρασμένη μία από τις πολλές περικοπές φρικτής πλην υπαγορευμένης από τον Θεό βίας: «Οι Ισραηλίτες θανάτωσαν όλους τους κατοίκους της Γαι στους αγρούς και στην έρημο, εκεί όπου κι αυτοί τους είχαν καταδιώξει· δεν έμεινε ούτε ένας ζωντανός. Μετά γύρισαν πίσω στη Γαι και εξόντωσαν τον υπόλοιπο πληθυσμό. Την ημέρα εκείνη σκοτώθηκαν όλοι οι κάτοικοι της Γαι, δώδεκα χιλιάδες, άντρες και γυναίκες. […] Οι Ισραηλίτες πήραν για τον εαυτό τους μόνο τα κτήνη και τα λάφυρα εκείνης της πόλης, σύμφωνα με τη διαταγή που είχε δώσει ο Κύριος στον Ιησού [του Ναυή]. Ετσι ο Ιησούς πυρπόλησε τη Γαι και τη μετέβαλε σε σωρό ερειπίων και μέχρι σήμερα είναι τόπος έρημος». Από τον Ιησού του Ναυή στον Ιησού τον Γαλιλαίο, μια άβυσσος.

Στα «Ηθικά Νικομάχεια», ο Αριστοτέλης μιλάει για κάποιον άλλο νόμο, άγραφο, τον «νόμο του αντιπεπονθότος» ή της αμοιβαιότητας, όπου η αντίδραση εννοείται ως ίση με τη δράση: «Δοκεί δέ τισι και το αντιπεπονθός είναι απλώς δίκαιον, ώσπερ οι Πυθαγόρειοι έφασαν» κτλ. Στη μετάφραση του Δ. Λυπουρλή (εκδ. Ζήτρος): «Κάποιοι είναι της γνώμης ότι δίκαιο είναι, γενικά και απόλυτα, η αμοιβαιότητα. Αυτό υποστήριζαν οι Πυθαγόρειοι. Πραγματικά, οι Πυθαγόρειοι όριζαν το δίκαιο, απόλυτα και κατηγορηματικά, έτσι: “Δίκαιο είναι να πάθει κανείς αυτό που έκανε σε κάποιον άλλον”. […] ο κόσμος νομίζει ότι αυτό το νόημα είχε η δικαιοσύνη του Ραδάμανθη: “Να πάθει ό,τι έκανε, νά η σωστή δικαιοσύνη)”».

Ναι, «δράσαντι και παθείν οφείλεται». Μα ποιος ο πρώτος «δράσας», χιλιετίες τώρα, στην καθημαγμένη Παλαιστίνη; Στους τόπους που λατρεύουν ως αγίους τρεις θρησκείες;

Πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Θανάσης Γιαλκέτσης

Την περασμένη Τρίτη, πέθανε στα 77 του χρόνια ένας σημαντικός στοχαστής, ο βουλγαρικής καταγωγής Γάλλος φιλόσοφος, θεωρητικός της λογοτεχνίας και ιστορικός των ιδεών Τσβετάν Τοντορόφ.
Το ακόλουθο κείμενο του Τοντορόφ είναι η απάντηση που έδωσε σε ερώτημα που του έθεσε το περιοδικό «Cahiers Pedagogiques» για την ιδέα της συνεργασίας.

Ο Τσβετάν Τοντορόφ |

Είναι δύσκολο να μιλήσουμε για τη συνεργασία στο σχολείο ή στον κόσμο της εργασίας, επειδή είναι μεγάλος ο πειρασμός να διολισθήσουμε σε έναν λόγο ηθικολογικό: όλοι συμφωνούν στο να λένε ότι η συνεργασία είναι προτιμότερη από τον πόλεμο, αλλά και στο να υπαινίσσονται ότι αυτή δεν προκύπτει αυθόρμητα, ότι, στην καλύτερη περίπτωση, θα είναι το αποτέλεσμα μεγάλων προσπαθειών.

Η συνεργασία είναι το ιδεώδες, αλλά η πραγματικότητα είναι ο πόλεμος ή τουλάχιστον ο εγωισμός. Αυτή η άποψη δεν είναι καινούργια. Διαποτίζει εδώ και τέσσερις αιώνες τον λόγο για τον άνθρωπο που διατυπώνουν φιλόσοφοι και πολιτικοί, ψυχολόγοι και ανθρωπολόγοι. Στον 16ο και τον 17ο αιώνα συγκροτείται, πράγματι, μια θεωρία σύμφωνα με την οποία η ανθρώπινη φύση είναι βαθιά κακή (ο άνθρωπος είναι λύκος για τον άνθρωπο).

Αν δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε, είναι επειδή δεν μας αρέσουν οι τόσο πικρές αλήθειες (από τότε συνηθίσαμε να συμπεραίνουμε και το αντίστροφο: Αν μια περιγραφή του ανθρώπου είναι πικρή, τότε πρέπει σίγουρα να είναι αληθινή).

Η ηθική είναι ενάντια στη φύση, η συνεργασία συγκρούεται με τον έμφυτο εγωισμό μας. Μπροστά σε αυτήν τη διαπίστωση, ορισμένοι θα κηρύξουν το καλό (χρειάζεται να υπερβαίνουμε τις αδυναμίες μας, διδάσκει ο Καντ, πιστός σε αυτό στη διδασκαλία της χριστιανικής Εκκλησίας), ενώ άλλοι θα υποστηρίξουν ότι πρέπει να απελευθερώσουμε τη φύση από κάθε καταπιεστική κηδεμονία («Το μοναδικό χρέος του ανθρώπου είναι να ακολουθεί σε όλα τις αδυναμίες της καρδιάς του», έλεγαν οι εγκυκλοπαιδιστές).

Στην ίδια πάντοτε σοφία βρισκόμαστε και σήμερα, αν και προτιμάμε να την εκφράζουμε με το λεξιλόγιο των ψυχαναλυτών μάλλον παρά των ηθικολόγων. Μια τέτοια αντίληψη του ανθρώπου δεν είναι εντελώς εσφαλμένη (διαφορετικά δεν θα είχε διατηρηθεί επί τόσους αιώνες), αλλά είναι υπερβολικά σχηματική.

Και αν λέγαμε ότι η ανθρώπινη φύση είναι, αντίθετα, καλή; Τότε θα πέφταμε από την ηθικολογία στην αγγελική θεώρηση των πραγμάτων. Ενας τρόπος για να βγούμε από αυτές τις απορίες θα ήταν να έρθουμε σε ρήξη με το ηθικό πλαίσιο αυτών των υποθέσεων και να ξεκινήσουμε από την ακόλουθη απλή διαπίστωση: Περισσότερο από καλή ή κακή, η ανθρώπινη φύση είναι πάνω απ’ όλα κοινωνική. Οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων θεμελιώνουν το ανθρώπινο.

Εξάλλου, η κοινωνικότητα δεν είναι μόνον ανθρώπινη. Αν έκανε κάποιος τον κόπο να παρατηρήσει αυτόν τον φουκαρά τον λύκο, αντί να τον μετατρέπει σε φόβητρο για τον άνθρωπο, θα αντιλαμβανόταν ότι ο λύκος δεν είναι «λύκος» για τον λύκο.

Οπως και τα άλλα θηλαστικά, οι λύκοι αρχίζουν τη ζωή τους με μιαν ισχυρή κοινωνική σχέση, εκείνη που συνδέει το λυκόπουλο με τη μητέρα του. Αργότερα, οργανώνονται σε ομάδες που υποτάσσονται σε μια αυστηρή ιεραρχία. Οι συγκρούσεις δεν λείπουν, αλλά απέχουν πολύ από το να είναι η κυρίαρχη μορφή αλληλεπίδρασης. Επικρατεί, και μάλιστα κατά πολύ, η συνεργασία.

Η ανθρώπινη ύπαρξη, με τη σειρά της, δεν γνωρίζει κόσμο στερούμενο κοινωνικότητας. Το παιδί εξαρτάται από τους άλλους όχι μόνον για την επιβίωση, αλλά και για την ύπαρξή του στον κοινωνικό κόσμο. Μέσα στο βλέμμα του άλλου (της μητέρας του) βρίσκει την πρώτη αναγνώριση της ύπαρξής του.

Είμαι αυτό που εσύ βλέπεις: έτσι γεννιέται η αυτοσυνείδηση. Και σε όλη τη διάρκεια της ύπαρξής μας θα συνεχίσουμε να νιώθουμε αυτήν την ανάγκη της αναγνώρισης από τους άλλους (ή, για να το πούμε διαφορετικά, παραμένουμε καταδικασμένοι σε μιαν αθεράπευτη ατέλεια), ακόμη και αν μαθαίνουμε βαθμιαία να αποκρύπτουμε ή να αμβλύνουμε αυτήν την ανάγκη. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είμαστε όλοι σε διαρκή ανταγωνισμό για την ίδια αναγνώριση.

Είναι η ίδια η πράξη της αναγνώρισης του άλλου αυτή που επιφέρει την ανταπόδοσή της: ο άλλος με αναγνωρίζει ως εκείνον που μπορεί να τον αναγνωρίσει. Δεν είναι μόνον το παιδί που επωφελείται από το βλέμμα της μητέρας του. Και η μητέρα, με τη σειρά της, αναγνωρίζεται χάρη στο ίδιο αίτημα του παιδιού της.

Χρειάζομαι την αναγνώριση, αλλά ακόμη περισσότερο χρειάζομαι να έχει κάποιος ανάγκη από τη δική μου αναγνώριση. Αυτή είναι η βάση πάνω στην οποία θα μπορούσαμε έπειτα να οικοδομήσουμε τη συνεργασία μας. Ποιες πρακτικές συνέπειες θα μπορούσε να αντλήσει ο εκπαιδευτικός από αυτή τη διαπίστωση; Είναι σχετικά εύκολο να διαγνώσουμε ορισμένες συνέπειες, που θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχουν αποφασιστική σημασία.

Οι συμπεριφορές μας είναι κοινωνικές, αλλά οι πλέον συνήθεις τρόποι σκέψης μας δεν υπολογίζουν ορθά αυτό το δεδομένο. Οι τρόποι σκέψης μας όμως επηρεάζουν με τη σειρά τους τις συμπεριφορές μας.

Εξαιτίας του ότι ακούμε να λένε ότι ζούμε σε μια κατάσταση πολέμου όλων εναντίον όλων, ότι η ζωή του ανθρώπου διέπεται από την αρχή της απόλαυσης, ότι η βούληση για δύναμη είναι το κρυφό κίνητρο όλων των ενεργειών μας, θα καταλήξουμε να μοιάζουμε σε αυτήν την εικόνα.

Χρειάζεται να καταπολεμάμε αυτά τα στερεότυπα και να θυμίζουμε αυτό που καθένας μας μπορεί να παρατηρήσει γύρω του: οι ανθρώπινες υπάρξεις ζουν χάρη στις μεταξύ τους σχέσεις και αλληλεπιδράσεις.

Είναι πιο δύσκολο να πούμε από την αρχή ποιες μπορεί να είναι οι εποικοδομητικές συνέπειες αυτής της πιο ρεαλιστικής αντίληψης του ανθρώπου. Κι εγώ, που δεν είμαι επαγγελματίας εκπαιδευτικός, θα απέφευγα να παραστήσω κάποιον που παραδίδει μαθήματα. Μπορούμε να υποδείξουμε ότι πρέπει να επωφεληθούμε από την αμοιβαία μας εξάρτηση.

Οι μαθητές είναι, όπως κι ο καθένας μας, σε αναζήτηση της αναγνώρισης της ύπαρξής τους. Η καλύτερη όμως αναγνώριση προέρχεται από αυτό που σας ζητάει να αναγνωρίσετε κάποιος άλλος.

Ολοι μας έχουμε ανάγκες, αλλά η πιο έντονη ανάγκη είναι κάποιος να μας έχει ανάγκη. Το να δίνεις σε ανταμείβει περισσότερο από το να καταναλώνεις. Οχι επειδή το ένα είναι πιο ηθικό από το άλλο, αλλά επειδή το όφελος είναι πραγματικά μεγαλύτερο. Χρειάζεται να γίνουμε ικανοί να αντιλαμβανόμαστε αυτό το όφελος και ο εκπαιδευτικός σίγουρα μπορεί να συμβάλει σ’ αυτό.





πηγή efsyn

Γιώργος Σταματόπουλος

Ακόμη και οι μεγαλύτεροι νοησιάρχες (Πλάτων, π.χ.) μπορεί να παραδίδουν ότι ο κόσμος γίνεται γνωστός μέσω της λογικής, ο εαυτός μας όμως χρειάζεται κάτι θείο για να γίνει κατανοητός. Ο μεγάλος φιλόσοφος σκάρωσε τούτο το σκανδαλιάρικο ρητό: «Τα μεγαλύτερα αγαθά προέρχονται από την τρέλα, που φύσει δίδεται ως θείο δώρο».

Συντρίβει έτσι κάθε σοβαρότητα και κάθε λογική και ανοίγει χώρο για την επικράτεια της συγκίνησης, της έκστασης, καταστάσεων δηλαδή που οι άνθρωποι αποφεύγουν στην κάθε μέρα τους, γιατί εκεί καραδοκεί το άγνωστο, το ανερμήνευτο, το ξένο· αλλά πόσο ταραχώδη.

Είπαν τον έρωτα λυσιμελή (διότι παραλύει ή απελευθερώνει τα μέλη του σώματος)· θα μπορούσαμε να πούμε, λόγω ημερών, ότι και ο οίνος (που καταναλίσκεται χωρίς πολλή φειδώ) είναι και αυτός λυσίνους (παραλύει ή απελευθερώνει τον νου). Μέσα του στροβιλίζονται: πορφυρές σκέψεις, αιμάσσουσες, πυρφόρες, χωρίς ειρμό, αυθόρμητες, παιδικές και αθώες (είτε σκληρές είτε τρυφερές, αθώες πάντως).

Για να δούμε ακόμη: ηλιόλουστες μέρες, αστέρια που γεννούν ακούραστα κι αγόγγυστα αναρίθμητους γαλαξίες, σπασμοί και αλαλαγμοί χαράς, μουγκρητά πόνου και ηδονής, χορευτές με ελαφρά πόδια και κατεργάρηδες δαίμονες, φλογισμένα, φωτεινά κορμιά, χειμαρρώδη πάθη. Φρικίαση ομορφιάς. Γυμνότητα.

Ψαλμοί και εγκώμια, μελωδίες και πυρετός ήχων συνθέτουν τη μουσική των ημερών, ευφρόσυνες κραυγές της ύπαρξης· χορός πάνω από το ύψος των πραγμάτων, λέξεις που γράφονται με αίμα, στιγμές που δοξάζουν τη σάρκα και την επιδερμικότητα του βάθους (ή το βάθος της επιδερμικότητας).

Αλαφρωμένοι από το βάρος της ανίας και την ταπείνωση της πείνας, ελεύθεροι, σάτυροι και μαινάδες· μπολιασμένοι με αυτοσαρκασμό και αυτοπεποίθηση, σεληνόφωτοι, εύβουλοι, εύθυμοι, χαρίεντες.

Ιδού η αγία απλότης των ημερών, η ιερή κατάφαση στη ζωή, η ευτυχισμένη χλεύη του θανάτου, το «ναι» στην ανάσταση καρπών, ψυχών, πνεύματος και λοιπά (περικάρδια τρεμίσματα λ.χ. ή λιπιδικές μυρμηγκιάσεις...).

Αυτά τα λίγα με τον λυσίνουν οίνον και το πώς ελαφρώνει τους καημούς και τα βάσανα της πλέμπας... και πώς βοηθάει -θαρρώ- να γίνουμε αυτό που είμαστε, όπως πρωτοδιατύπωσε ο Πίνδαρος (και εξακολουθεί να αιφνιδιάζει και να ξαφνιάζει όσους τον εννοούν).

Μέρες ανά(σ)τασης και συγκίνησης όφειλαν να είναι τούτες οι γιορτινές μέρες· να γινόμασταν ο καθένας και από μια γιορτή, μια λαμπηδόνα συνύπαρξης μέσα από μια βαθιά εαυτοσκόπηση (ρίγους και σφρίγους...). Μέρες στοχασμού και αυτάρκειας, μα πού τέτοια τύχη, μέρες θεόρατες χωρίς γραμματική και συντακτικό· μέρες αισθητικές. Χωρίς κίνδυνο και ανασφάλειες εσωτερικές ή εξωτερικές, διονυσιακές αλλά και απολλώνιες· ευφάνταστες!

Πρασινισμένα βουνά και κάμποι, αγλαοί καρποί, παιδικά χέρια υψώνονται, χυμοί ευωδιαστοί στα χείλη τους· ιδρωμένα, κατάκοπα, χαρούμενα. Βλαστικοί θεοί παντού· ε, τα 'χει αυτά ο οργασμός της Γης, της παμμήτειρας, γόνιμης και ανθοφορούσης, ευ-λογημένης, παντάνασσας, μακράς, πλατιάς και αιώνιας.

Κήποι θαυμαστοί με μέλισσες και πεταλούδες και παντός είδους ζωύφια ξυπνάνε την ανάγκη επαφής των παιδιών και των ενηλίκων με το χώμα και τις μυρωδιές του: αρώματα, χώματα, χρώματα· θαύμα.

Πολλοί είμαστε ανίκανοι να δούμε το θαύμα. Και, για δες: ξινισμένα μούτρα, κατσούφικα, καχύποπτα, γκρινιάρικα, μικρούλικα· ποιος τους δίνει σημασία; Βράζουν στο ζουμί τους, αλλά φταίει κανείς γι' αυτό; Κρατάμε τους φιλίστορες, τους λυσίνοες, τους λυσιμελείς λόγους, την έκρηξη της φύσης, το φως της.




πηγή efsyn

Πρέπει οι Ισλαμικές Σπουδές να μπουν στο Αριστοτελείο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης; Πρόκειται να υπάρξει χρηματοδότηση από ξένα κράτη, και ποιες μπορεί να είναι οι γεωπολιτικές συνέπειες; Ένα θέμα που απασχολεί εδώ και μερικά χρόνια την Ακαδημαική κοινότητα έρχεται ξανά στο επίκεντρο του Δημόσιου Λόγου μετά την Ημερίδα της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης.