Μια πρωτοποριακή έρευνα για τον εντοπισμό και την απομόνωση των γηρασμένων κυττάρων, με επικεφαλής τον καθηγητή Ιατρικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του βρετανικού πανεπιστημίου Dundee, Βασίλη Γοργούλη, ανοίγει τον δρόμο για την εξατομικευμένη θεραπεία του καρκίνου.

Η κυτταρική γήρανση (cellular senescence) είναι ένας μηχανισμός απόκρισης των κυττάρων στο στρες και άλλα τοξικά και εν δυνάμει καρκινογόνα ερεθίσματα. Τα κύτταρα σταματούν να πολλαπλασιάζονται και αλλάζει το γονιδίωμά τους προκειμένου να μην περάσει στην επόμενη γενιά η βλάβη που έχει υποστεί το γενετικό υλικό του. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις τα κύτταρα αυτά δεν απομακρύνονται από τον οργανισμό και μπορούν εν δυνάμει να οδηγήσουν στη δημιουργία νεοπλασματικής νόσου ή άλλων ασθενειών, όπως αυτοάνοσα νοσήματα.

Κατά την πολύχρονη ερευνητική πορεία του, ο κ. Γοργούλης εστιάζει το ενδιαφέρον του στο θεμελιώδες ερώτημα πώς τα κύτταρα αντιδρούν σε ερεθίσματα που προκαλούν βλάβες στο γονιδίωμα. Μέσα από προηγούμενες δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, όπως το Nature, το Science και το Cancer Cell, έχει παρουσιάσει μεταξύ άλλων το δυναμικό μοντέλο καρκινογένεσης, που έχει καθιερωθεί ως ένα από τα κύρια μοντέλα για την κατανόηση και θεραπεία του καρκίνου. Επίσης, με την έρευνά του έχει συμβάλει στην ανατροπή της άποψης ότι η κυτταρική γήρανση είναι μια μη αναστρέψιμη κατάσταση αδράνειας του κυττάρου και στην καθιέρωση της κυτταρικής γήρανσης ως θεμελιώδους χαρακτηριστικού του καρκίνου.

Στο επίκεντρο της πρόσφατης έρευνας που διεξήγε μαζί με τους συνεργάτες του τέθηκε ο προβληματισμός ότι μέχρι σήμερα τα γηρασμένα κύτταρα εντοπίζονταν μόνο στα βιοπαθολογικά εργαστήρια κατά την κυτταρική καλλιέργεια και δεν υπήρχε η δυνατότητα της απομόνωσής τους.

Ως απάντηση, η ομάδα των Ελλήνων ερευνητών δημιούργησε μια καινοτόμα χημική ένωση- αντιδραστήριο (GLF16) με τη βοήθεια της οποίας εντοπίζονται τα γηρασμένα κύτταρα απευθείας στον ανθρώπινο οργανισμό, όπως και σε ζωντανούς ιστούς.

«Εφόσον εντοπίσουμε πού βρίσκεται η βλάβη με τα γηρασμένα κύτταρα, μπορούμε μετά να αναπτύξουμε τεχνολογία για να τα εξουδετερώσουμε και η εξουδετέρωσή τους γίνεται με μια ομάδα φαρμάκων που λέγονται σενολυτικά φάρμακα», εξηγεί ο Βασίλης Γοργούλης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Μετά τη δημιουργία του αντιδραστηρίου, οι ερευνητές το ενσωμάτωσαν σε ένα νανοσωματίδιο, προκειμένου να το εισάγουν στον οργανισμό και αυτό να εντοπίσει τα γηρασμένα κύτταρα, μέσω της ουσίας λιποφουσκίνης που περιέχουν. Με τη μέθοδο αυτή οι ερευνητές κατάφεραν όχι μόνο τον εντοπισμό αλλά και την απομόνωση των γηρασμένων κυττάρων.

Αυτή η απομόνωση θα βοηθήσει στην καταστροφή τους χωρίς να επηρεάζονται τα υγιή κύτταρα. Έτσι, θα μπορεί να παρέχεται στον ασθενή εξατομικευμένη θεραπεία μειώνοντας τον κίνδυνο υποτροπών και παρενεργειών. Επόμενος ερευνητικός στόχος του κ. Γοργούλη και των συνεργατών του, «που θα είναι μεγάλη επανάσταση στο πεδίο», όπως εξηγεί ο ίδιος, είναι να συνδέσουν τα σενολυτικά φάρμακα με το αντιδραστήριο που συνέθεσαν, να τα ενσωματώσουν μέσα στο νανοσωματίδιο και να το χορηγήσουν στον ανθρώπινο οργανισμό, «ώστε να εντοπίσουμε και να καταστρέψουμε αυτές τις εστίες των γηρασμένων κυττάρων που έχουν άμεση σχέση με τη δυσλειτουργία του οργανισμού».

Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Molecular Cell».

Για τρίτη φορά στα χρονικά της ιατρικής, ασθενής με HIV δείχνει να απαλλάχθηκε οριστικά από τον ιό έπειτα από μεταμόσχευση μυελού των οστών, μια μέθοδος που δεν μπορεί να εφαρμοστεί ευρέως αλλά ίσως ανοίγει το δρόμο για νέες θεραπείες.

Ο 53χρονος ασθενής στη Γερμανία, του οποίου το όνομα δεν δημοσιοποιείται, σταμάτησε την αντιρετροϊκή αγωγή το 2018 και έκτοτε παραμένει αρνητικός στις εξετάσεις για HIV, αναφέρουν οι γιατροί του στην επιθεώρηση Nature Medicine.

Ο «ασθενής του Ντίσελντορφ», όπως τον ονομάζουν οι ερευνητές, υποβλήθηκε στην ίδια τεχνική που είχε εφαρμοστεί για πρώτη φορά το 2007 στον Τόμοθι Ρέι Μπράουν, γνωστό και ως «ασθενή του Βερολίνου».

Ο Μπράουν είχε προσβληθεί από HIV και αργότερα εμφάνισε οξεία μυελογενή λευχαιμία, για την οποία υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση μυελού των οστών. Ο δότης του μοσχεύματος έφερε μια μετάλλαξη στον υποδοχέα CCR5, στον οποίο συνδέεται ο HIV. Ως αποτέλεσμα της μετάλλαξης, ο ιός αδυνατεί να εισέλθει στα ανθρώπινα κύτταρα και να πολλαπλασιαστεί.

Ο Μπράουν αναγνωρίστηκε ως πρώτος ασθενής που ιάθηκε πλήρως από τη λοίμωξη HIV και παρέμεινε ελεύθερος από τον ιό μέχρι τον θάνατό του λόγω της λευχαιμίας το 2020.

Το 2019, η ίδια τεχνική θεράπευσε τον «ασθενή του Λονδίνου», Άνταμ Καστιλέχο, ενώ ένας τρίτος ασθενής που υποβλήθηκε στη μεταμόσχευση το 2022 στη Νέα Υόρκη δείχνει να έχει απαλλαγεί από τον ιό, ωστόσο αυτό μένει να επιβεβαιωθεί σε βάθος χρόνου.

Ο «ασθενής του Ντίσελντορφ», ο οποίος έπασχε και αυτός από λευχαιμία, υποβλήθηκε στην ίδια θεραπεία το 2013 και σταμάτησε να λαμβάνει αντιρετροϊκή θεραπεία πέντε χρόνια αργότερα.

Αντίγραφα του HIV (κίτρινο) εισβάλλουν σε ανθρώπινο Τ-κύτταρο του ανοσοποιητικού συστήματος (Zeiss Microscopy)

Η επιτυχής έκβαση της μεταμόσχευσης «δείχνει ότι δεν είναι αδύνατον –απλώς πολύ δύσκολο- να εκριζωθεί ο HIV από τον ανθρώπινο οργανισμό», σχολιάζει στον δικτυακό τόπο του Nature ο Μπγιόρν-Έρικ Γένσεν, επικεφαλής της ιατρικής ομάδας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ντίσελντορφ.

Ο Γένσεν αναφέρει ότι έχει εφαρμόσει την ίδια μέθοδο και σε «αρκετούς» άλλους ασθενείς που πάσχουν ταυτόχρονα από HIV και καρκίνους του αίματος, ακόμα όμως είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζει αν ο ιός πράγματι εκριζώθηκε.

Είναι εξάλλου εντελώς απίθανο να εφαρμοστεί η τεχνική σε ασθενείς HIV που δεν πάσχουν από καρκίνο, καθώς η μεταμόσχευση ενέχει κινδύνους.

Ο μυελός των οστών είναι ο ιστός από τον οποίο προέρχονται τα περισσότερα κύτταρα του αίματος. Για την αντιμετώπιση της λευχαιμίας ή άλλων καρκίνων του αίματος, οι γιατροί σε πρώτη φάση καταστρέφουν τον μυελό του ασθενή και τον αντικαθιστούν με υγιή κύτταρα του δότη.

Μέχρι να πολλαπλασιαστούν αυτά τα κύτταρα και να αρχίσουν να λειτουργούν, ο ασθενής κινδυνεύει από ευκαιριακές λοιμώξεις. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος απόρριψης του μοσχεύματος, επιπλοκή που δυνητικά μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.

Δεδομένου ότι οι σύγχρονες αντιρετροϊκές αγωγές μηδενίζουν το ιικό φορτίο και επιτρέπουν στους ασθενείς με HIV να ζουν μια φυσιολογική ζωή, η εφαρμογή μιας δυνητικά επικίνδυνης θεραπείας δεν μπορεί να δικαιολογηθεί.

Παρόλα αυτά, η προστατευτική μετάλλαξη του υποδοχέα CCR5 θα μπορούσε ίσως να αξιοποιηθεί για την ανάπτυξη νέων θεραπειών.

Αρκετές ερευνητικές ομάδες πειραματίζονται με την εισαγωγή της μετάλλαξης σε κύτταρα που απομονώνονται από τους ίδιους τους ασθενείς ώστε μην απαιτείται δότης.

Η μεταμόσχευση παραμένει επικίνδυνη και σε αυτή την περίπτωση, όμως ο κίνδυνος απόρριψης του μοσχεύματος θεωρητικά αποκλείεται.

Πολλές προσπάθειες γίνονται καθημερινά για την εύρεση πιο αποτελεσματικών και επωφελών μεθόδων θεραπείας. Μια ιδιαίτερη πρωτοβουλία προβλήθηκε στον αέρα της ΕΡΤ σήμερα το πρωί και αφορά την είσοδο των κατοικίδιων ζώων στα νοσοκομεία, στους οίκους ευγηρίας και γενικότερα σε θεραπευτικά πλαίσια.

Σε απευθείας σύνδεση με τον κ. Κωνσταντίνο Γουργουλιάνη, καθηγητή πνευμονολογίας και διευθυντή της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, αλλά και τον κ. Χρήστο Καραγιάννη, κτηνίατρο συμπεριφεριολόγο, παρουσιάστηκε μια πολύ ενδιαφέρουσα ιατρική πρωτοβουλία, η εκπαίδευση ζώων ώστε να αποτελέσουν μέρος της θεραπείας των ασθενών.

Ο κ. Χρήστος Καραγιάννης, ο οποίος συνδυάζει τις δύο ιδιότητες που είναι απαραίτητες για την επίτευξη του εν λόγω στόχου (κτηνίατρος και ειδικός στις συμπεριφορές),  έκανε αναφορά στην πρωτοβουλία αυτή. Εξάλλου, ο ίδιος μέσα από το κτηνιατρείο του προσφέρει και άλλες παροχές, όπως μια σειρά εκπαιδεύσεων για τους ιδιοκτήτες, αλλά και για ανθρώπους που θέλουν να ασχοληθούν επαγγελματικά με τον τομέα αυτόν.

Ξεκίνησε, κάνοντας αναφορά στη διατύπωση πως τα ζώα είναι έτσι και αλλιώς θεραπευτικά: «Ακριβώς αυτό το κάνουν από μόνα τους. Δεν χρειάζεται να τους το μάθουμε εμείς, αλλά αυτό εκμεταλλευόμαστε, την ιδιότητα δηλαδή των σκύλων, αλλά και όλων των ζώων, δεν είναι μόνο οι σκύλοι. Στο εξωτερικό, στην Αγγλία, ήταν και με σκύλους και με χάμστερ, γάτες και οποιαδήποτε ζώα. Εκμεταλλευόμαστε αυτή τους την ιδιότητα για να μπορέσουμε να επισκεφτούμε ανθρώπους που βρίσκονται σε κάποια θεραπεία, είτε έχουν κάποια ανάγκη, σε έναν οίκο ευγηρίας, σε ένα νοσοκομείο, σε κάποια παιδιά με ειδικές ανάγκες για να τους βοηθήσουμε στα πλαίσια της θεραπείας τους.»

Για τα εκπαιδευμένα σκυλιά, ο κ. Καραγιάννης τόνισε πως: «Αυτά τα σκυλιά έχουν λάβει μέρος σε κάποιες συνεδρίες ψυχολόγων για ανθρώπους με άγχος. Το πλάνο για τη φετινή χρονιά, κατά την οποία συνεργαζόμαστε με την «Pet Partner of Hellas», έναν αμερικανικό οργανισμό που πιστοποιεί σκύλους θεραπείας, είναι πως εμείς μπορούμε να εκπαιδεύουμε τους σκύλους και να κάνουμε τις εξετάσεις τους εδώ, για να πιστοποιηθούν σκύλοι θεραπείας και οι ιδιοκτήτες τους ως ικανοί να πάνε σε ένα νοσοκομείο, σε έναν οίκο ευγηρίας για κάποια ώρα να ασχοληθούν οι άνθρωποι, παππούδες και γιαγιάδες, όσοι έχουν ανάγκη να χαϊδέψουν τους σκύλους, να παίξουν μαζί τους.» Και πρόσθεσε: «Αυτό έχουμε βρει επιστημονικά ότι μπορεί να τους ηρεμεί και, εκτός αυτών, να βοηθάει και τη θεραπεία τους ώστε να βελτιωθούν και να γίνουν γρηγορότερα καλά.»

Ερωτηθείς εάν εκεί που μπορούν να βοηθήσουν τα κατοικίδια ζώα είναι στη φόρτιση και το άγχος, απάντησε καταφατικά: «Ναι, όμως σε μελέτες που κάναμε σε οικογένειες με παιδιά στο φάσμα του αυτισμού, βρέθηκε ότι όντως βοηθάει τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού να γίνουν πιο λειτουργικά, αλλά αποφορτίζει και την οικογένεια, τον μπαμπά, τη μαμά, τον αδερφό από όλο αυτό το βάρος.»

Σημαντική συνεισφορά στην κουβέντα όμως, προσέφερε και ο καθηγητής πνευμονολογίας και διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, κ. Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης, ο οποίος ανέφερε πως: «Κοιτάξτε, όλα ξεκίνησαν από μια πρωτοβουλία του Κτηνιατρικού Συλλόγου Λάρισας, που εμένα μου θύμισε μερικά πράγματα που τα είχα στο πίσω μέρος του μυαλού μου. Το ένα από αυτά είναι ότι εκτός από μερικούς άλλους που θα κάνουν μια πνευμονία, θα μπουν στο νοσοκομείο και θα φύγουν και πιθανότατα δεν θα ξανάρθουν, υπάρχουν και άνθρωποι που μπαινοβγαίνουν στα νοσοκομεία, έχουν αναπνευστική ανεπάρκεια, μπαίνουν στο νοσοκομείο κάθε μερικές εβδομάδες.»

Και συνεχίζει: «Κάναμε ένα ερωτηματολόγιο να ρωτήσουμε εάν αυτοί οι άνθρωποι θα θέλανε να έχουν για λίγο εκεί το κατοικίδιο που έχουν στο σπίτι τους. Πρέπει να σας πω ότι οι απαντήσεις ήταν όλες ένθερμές, καθώς θα τους ξεάγχωνε, η ζεστασιά τους θα ήταν κάτι πολύ σημαντικό γι’ αυτούς.»

Ο κ. Γουργουλιάνης μάλιστα ανέφερε πως από τον Ιανουάριο στα νοσοκομεία συνωστίζονται κατά βάση μεγάλοι άνθρωποι, και πως οι ίδιοι συχνά είναι εκείνοι που βγαίνουν έξω με τα σκυλιά τους. Όταν οι ηλικιωμένοι άνθρωποι ξαφνικά αλλάζουν τελείως περιβάλλον μέσα σε έναν νοσοκομειακό θάλαμο και ενδεχομένως να μείνουν αρκετές μέρες εκεί, ίσως αποβεί ιδιαίτερα χρήσιμο να μπορούσε να πάει ένα κατοικίδιο ζώο, ένα σκυλάκι για λίγο και να το χαϊδέψουν.

Και τονίζει: «Αυτή η πρωτοβουλία νομίζω είναι εξαιρετική και νομίζω πως είναι εύκολο να το κάνουμε. Σε αυτή τη φάση εκτιμούμε τις απόψεις των ασθενών, και είναι ένθερμες, και αυτοί που έχουν ζώα, αλλά και αυτοί που δεν έχουν ζώα, θα ήθελαν να έχουν μια μικρή επικοινωνία με ένα σκυλάκι, σαν αυτά που περιέγραψε ο κύριος Καραγιάννης, στο διάστημα της νοσηλείας τους.»

Τέλος, στην ερώτηση πώς γίνεται κάποιος να αξιοποιήσει αυτήν την πρωτοβουλία, ο κ. Καραγιάννης, ανέφερε: «Για κάποιον άνθρωπο που έχει την ανάγκη αυτή, τότε πρέπει να απευθυνθεί σε κάποιους οργανισμούς. Ο ένας είναι «Οι σκύλοι βοηθοί Ελλάδας», ο άλλος είναι οι «Pet Partners of Hellas», και κάποιοι άλλοι που υπάρχουν στην Ελλάδα, είναι γενικά αρκετοί, ώστε να ζητήσει έναν σκύλο είτε να τον επισκέπτεται, είτε γενικά κάποιον σκύλο υπηρεσίας. Για παράδειγμα ένας άνθρωπος που έχει προβλήματα όρασης, προκειμένου να τον πάρει σπίτι του και να τον βοηθάει στην καθημερινότητά του».

Πηγή: ertnews.gr

Με τις μωβ μέδουσες πρέπει να μάθουμε να ζούμε φέτος το καλοκαίρι, αφού τα θαλάσσια πλάσματα βρίσκονται σχεδόν παντού. Μέχρι στιγμής, η μωβ μέδουσα έχει εντοπιστεί στο Ιόνιο, τη Χαλκιδική, τη Ρόδο, το Βορειοανατολικό Αιγαίο, στις παραλίες της Αττικής και νότια της Πελοποννήσου.

Όπως είπε στον ΣΚΑΪ ο διευθυντής ερευνών του Ελληνικού Κέντρου και ωκεανολόγος, Επαμεινώνδας Χρήστου, η μωβ μέδουσα αναπτύσσεται σε ανοιχτά νερά, στα βαθιά, ωστόσο με τα ανεμογενή θαλάσσια ρεύματα μεταφέρεται στις παραλίες.

«Στο Αιγαίο έχει εντοπιστεί ένας πληθυσμός από πέρυσι. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι παραλίες που επικοινωνούν με το Αιγαίο έχουν πιθανότητα να εμφανίσουν ένα άτομο. Συνήθως δεν είναι σε σμήνη, αλλά 1-2 άτομα», επισημαίνει.

Τι κάνουμε σε περίπτωση τσιμπήματος

Όπως εξηγεί ο κ. Χρήστου σε περίπτωση τσιμπήματος από μωβ μέδουσα, υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο που πρέπει να ακολουθήσουμε, το οποίο έχει διαπιστωθεί ότι είναι το καλύτερο σαν πρώτη βοήθεια.

«Στην αρχή ξεπλένουμε με θαλασσινό νερό, μετά βάζουμε μείγμα μαγειρικής σόδας με θαλασσινό νερό -ποσότητα ένα προς ένα- πάνω στο σημείο που μας τσίμπησε για δύο με τρία λεπτά και αυτό σταματά την εξάπλωση της τοξίνης. Μετά καθαρίζουμε με μια πλαστική κάρτα για να φύγουν τα υπολείμματα και στη συνέχεια βάζουμε πάγο για 5-15 λεπτά για να σταματήσει ο πόνος», υπογράμμισε ο ωκεανολόγος και πρόσθεσε ότι απαγορεύεται να βάλουμε στο σημείο ξύδι, αμμωνία, αλκοόλ και νερό.

Υπογράμμισε ότι αν δούμε μωβ μέδουσα, δεν τη βγάζουμε ποτέ έξω στην παραλία γιατί θα γίνει διασπορά των κνιδοκυτάρρων, ενώ συνέστησε την προσοχή των λουόμενων επισημαίνοντας ότι μπορεί να μας τσιμπήσει ακόμα και στα δύο μέτρα.

Η περίπτωση της γυναίκας από τις ΗΠΑ που διαγνώστηκε το 2013 με HIV και το 2017 με λευχαιμία - Χρησιμοποιήθηκε αίμα ομφάλιου λώρου και μεταμόσχευση μυελού των οστών - Οι άλλοι δύο ασθενείς που θεραπεύτηκαν από HIV

Λίγες ημέρες αφότου έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 89 ετών, ο Γάλλος ιολόγος Λικ Μοντανιέ, ο οποίος βραβεύτηκε με Νόμπελ Ιατρικής για τη συνεισφορά του στην ανακάλυψη του ιού της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) που προκαλεί το AIDS, τα νέα για τις θεραπείες αντιμετώπισης του ιού αποδεικνύουν τα σημαντικά βήματα που έχει διανύσει η επιστημονική κοινότητα τις τελευταίες δεκαετίες.

Καταγράφηκε ακόμη μια σημαντική κατάκτηση: ο τρίτος άνθρωπος που θεραπεύτηκε από τον ιό HIV. Η μέθοδος ίασης συνιστά μια σημαντική πρωτοπορία. Χρησιμοποιήθηκε μια νέα μέθοδος μεταμόσχευσης που περιλαμβάνει αίμα ομφάλιου λώρου.
 

Το αίμα του ομφάλιου λώρου είναι πιο εύκολα διαθέσιμο από τα αδιαφοροποίητα κύτταρα που χρησιμοποιούνται συνήθως σε μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών. Την ίδια στιγμή, δεν χρειάζεται το αίμα του ομφάλιου λώρου να είναι απολύτως συμβατό με εκείνο του παραλήπτη. Οι περισσότεροι δότες στα μητρώα είναι καυκάσιας καταγωγής, όμως λόγω του γεγονότος ότι το αίμα που δωρίζεται δεν χρειάζεται να ταιριάζει απόλυτα με εκείνο του παραλήπτη, ανοίγει η δυνατότητα θεραπείας για δεκάδες Αμερικανούς που υποφέρουν από HIV μαζί με καρκίνο.

Η Αμερικανίδα, που θεραπεύτηκε από HIV και έπασχε επίσης από λευχαιμία, έλαβε αίμα ομφάλιου λώρου για να θεραπεύσει τον καρκίνο. Το αίμα προήλθε από έναν εν μέρει συμβατό δότη, ενώ δεν εφαρμόστηκε η πρακτική εύρεσης δότη μυελού των οστών, διαδικασία κατά την οποία αναζητείται δοτης παρόμοιας εθνικότητας με του ασθενούς.

Η γυναίκα που θεραπεύτηκε ελαβε αίμα από στενό συγγενή της για να παράσχει στο σώμα της προσωρινή ανοσολογική άμυνα ενόσω πραγματοποιείτο η μεταμόσχευση. Είναι κοντά στην τρίτη ηλικία, ενώ διαγνώστηκε το 2013 με HIV και το 2017 με λευχαιμία. Τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς έλαβε αίμα ομφάλιου λώρου από δότη με μετάλλαξη  που εμποδίζει την είσοδο του HIV στα κύτταρα. Παρασχέθηκαν, ακόμη στη γυναίκα συμβατά αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα από συγγενή πρώτου βαθμού.

Όπως εκτιμούν οι επιστήμονες, το γεγονός ότι το φύλο και η εθνικότητα δεν διαδραματίζουν πια στη θεραπεία κατά του HIV δεσμευτικό ρόλο, συνιστά καθοριστικής σημασίας βήμα για την επέκταση των εξελιγμένων θεραπειών κατά του ιού.

Εκτιμάται, την ίδια στιγμή, ότι η μόλυνση από τον HIV λειτουργεί διαφορερικά σε άντρες και γυναίκες, ενώ ανάμεσα στους φορείς του HIV, οι γυναίκες απαρτίζουν πάνω από τις μισές περιπτώσεις σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, συμμετέχουν σε ποστοστό μόνο 11% σε θεραπευτικές δοκιμές.

Οι δύο άλλες περιπτώσεις φορέων του HIV που θεραπεύτηκαν ήταν ο «ασθενής του Βερολίνου», Τίμοθι Ρέι Μπράουν, που κατάφερε να ζήσει χωρίς τον ιό για 12 χρόνια, κατέληξε όμως από καρκίνο το 2020, και ο άλλος ασθενής ήταν ο Άνταμ Καστιγιέχο, «ασθενής του Λονδίνου», ύστερα από μεταμόσχευση μυελού των οστών για τη θεραπεία του λεμφώματος του Hodgkin.

30^ο Πανελλήνιο Συνέδριο AIDS

Έγκαιρη διάγνωση, άμεση έναρξη θεραπείας

   Το φετινό συνέδριο έχει επετειακό χαρακτήρα καθώς σηματοδοτεί 30 χρόνια αδιάλειπτης και συνεπούς προσπάθειας της Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (Ε.Ε.Μ.Α.Α) για την ευαισθητοποίηση, έγκυρη ενημέρωση και συνεχή εκπαίδευση των επαγγελ­ματιών υγείας και του ευρύτερου κοινού πάνω σε θέματα πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης και αντιμετώπισης της HIV λοίμωξης.

Το επιστημονικό πρόγραμμα απευθύνεται σε όλους τους επαγγελματίες υγείας, σε φορείς και οργανώσεις που ασχο­λούνται με την HIV λοίμωξη, τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και την προστασία ευά­λωτων ομάδων και μετακινούμενων πληθυσμών, σε φοιτητές, εκπαιδευτικούς και στελέχη των Σωμάτων Ασφαλείας στοχεύοντας στην παροχή έγκυρων και επικαιροποιημένων γνώ­σεων, στην άρση των προκαταλήψεων και στην ενεργητική συμμετοχή τους στην ενημέ­ρωση για την πρόληψη της HIV λοίμωξης.

Επιδημιολογικά στοιχεία

Κατά την τελευταία 35ετια, η επιδημία του AIDS εξελίσσεται συνεχώς σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με υπολογισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το 2017 ζούσαν με τον HIV περίπου 17 εκατομμύρια άτομα, 60% των οποίων είχε πρόσβαση στην αντιρετροϊκή θεραπεία ποσοστό που υπολείπεται σημαντικά από τον στόχο του 90% που έχει θέσει το UNAIDS.

Εντούτοις, η μεγάλη αύξηση των ατόμων που λαμβάνουν αντιρετροϊκή θεραπεία κατά τα τελευταία έτη είχε ως αποτέλεσμα τον υποδιπλασιασμό των θανάτων παγκοσμίως.

Στην Ελλάδα, από  την εμφάνιση της νόσου έως σήμερα, έχουν καταγραφεί περίπου 17.000 περιστατικά με κυριότερο τρόπο μετάδοσης την απροφύλακτη σεξουαλική επαφή μεταξύ ανδρών.

Τη σημαντική αύξηση των κρουσμάτων κατά την περίοδο 2011-2013, που παρατηρήθηκε μεταξύ των χρηστών ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών (ΧΕΝ), ακολούθησε πτωτική πορεία και σταθεροποίηση των νέων διαγνώσεων κατά την τελευταία τριετία στα 600-650 άτομα ετησίως, κατά πλειοψηφία MSM (άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες) με προεξάρχουσα ηλικιακή ομάδα κατά τη διάγνωση αυτή των 30-39 ετών.

Δεδομένα από το Συνέδριο

Στο συνέδριο έχουν υποβληθεί αξιόλογες εργασίες οι οποίες συνεισφέρουν στη βαθύτερη κατανόηση και ανάδειξη σημαντικών παραμέτρων της νόσου.

Η ανάγκη έγκαιρης διάγνωσης και χορήγησης αντιρετροϊκής θεραπείας επισημαίνεται από τη μελέτη της Μονάδας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης. Ενθαρρυντικά είναι τα αποτελέσματα από τη λειτουργία του συμβουλευτικού Κέντρου για διάγνωση του HIV/AIDSSIMIOplus (ΚΕΕΛΠΝΟ), το οποίο εξυπηρετεί κυρίως ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Επιπλέον, όπως προκύπτει από μελέτη του ΚΕΕΛΠΝΟ, ο αριθμός των μη διασυνδεδεμένων με δομές ιατρικής φροντίδας HIV (+) ατόμων εμφανίζει διαχρονικά σημαντική μείωση. Η αξία της πρόληψης των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων σε πληθυσμούς υψηλού κινδύνου όπως είναι οι MSM με ΗΙV λοίμωξη καταδεικνύεται από 3 εργασίες που εξετάζουν τη συλλοίμωξη με σύφιλη (ΓΝΑ «Ευαγγελισμός»), τις σχετιζόμενες με τον HPV δυσπλασίες του πρωκτού (Α. Σταματιάδης και συν) και την αυξημένη επίπτωση οξείας ηπατίτιδας Α (ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς») σε αυτούς τους ασθενείς.

Η ανάδυση μη σχετιζόμενης με το AIDS νοσηρότητας και θνητότητας αλλά και η γήρανση του πληθυσμού των HIV (+) ατόμων εξετάζεται από διάφορες εργασίες. Μη ικανοποιητικός ρυθμός έναρξης θεραπείας της ηπατίτιδας C και χαμηλότερο από το αναμενόμενο ποσοστό επιτυχίας της διαπιστώνεται σε ΧΕΝ με HIV/HCV συλλοίμωξη (ΝΕΕΣ). Από εργασίες προερχόμενες από το ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ επισημαίνονται, αφενός διαφορές μεταξύ υποομάδων ασθενών που γηράσκουν με HIV λοίμωξη, αφετέρου επιχειρείται αξιολόγηση εργαλείων για την εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου σ’ αυτόν τον πληθυσμό.

Το ΚΕΕΛΠΝΟ σε συνεργασία με τις Μονάδες Λοιμώξεων κατέγραψε υψηλά ποσοστά έγκαιρης διασύνδεσης στη θεραπεία τόσο μεταξύ Ελλήνων όσο και μεταξύ αλλοδαπών ασθενών. Αύξηση θανάτων από αίτια μη σχετιζόμενα με το AIDS, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα και μη καιροσκοπικά νεοπλάσματα, καθιστά επιτακτική την ανάγκη πρόληψης παραγόντων κινδύνου που σχετίζονται με αυτά (ΝΕΕΣ).

Αισιόδοξο μήνυμα μεταφέρεται από τη μελέτη των κυήσεων γυναικών με HIV λοίμωξη, από τη Μονάδα του NEEΣ, όπου δεν κατεγράφη καμία περίπτωση κάθετης μετάδοσης.

Δύο μελέτες προερχόμενες από το πρόγραμμα Αριστοτέλης (ΕΚΠΑ, ΚΕΕΛΠΝΟ) αποτυπώνουν την επιδείνωση της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης των ΧΕΝ της Αθήνας,με το 25%των θετικών για HIVδειγμάτωννα αφορά νέες διαγνώσεις.

Η χορήγηση PrEP (προφύλαξη πριν την έκθεση στον HIV) σε MSM οδηγεί σε άρση του φόβου και σε σεξουαλικές πρακτικές αυξημένου κινδύνου, όπως προκύπτει από μελέτη του ΕΚΠΑ και του AthensCheckpoint.

Η επίδραση της αντιρετροϊκής θεραπείας στον ενδοκυττάριο πολλαπλασιασμό του ιού σε ασθενείς με μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο εξετάζεται σε μια μελέτη από το ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ και το ΑΠΘ. Τέλος, από εργασία της ομάδας του κ. Δ. Παρασκευή (ΕΚΠΑ) σε συνεργασία με τις Μονάδες Λοιμώξεων, προκύπτει ότι η μετάδοση των υποτύπων Α1 και Β του ιού σε περιπτώσεις καθυστερημένης διάγνωσης και προχωρημένης νόσου πραγματοποιείται μέσω τοπικών δικτύων.

Θεραπεία

Στην Ελλάδα, βάσει των ευρωπαϊκών και διεθνών κατευθυντηρίων οδηγιών, χορηγείται αντιρετροϊκή θεραπεία σε όλα τα άτομα με HIV λοίμωξη το ταχύτερο δυνατόν μετά τη διάγνωση. Η έγκαιρη χορήγησή της  συνδέεται, σε ατομικό επίπεδο, με τη μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας της νόσου και, σε επίπεδο δημόσιας υγείας, με την ελάττωση της μεταδοτικότητας και την συνακόλουθη αναχαίτιση της επιδημίας.

Το 2018, έλαβαν έγκριση στις ΗΠΑ και την Ευρώπη καινούρια αντιρετροϊκά σκευάσματα, τα οποία αναμένεται να κυκλοφορήσουν και στη χώρα μας στο εγγύς μέλλον.

Νέες θεραπευτικές στρατηγικές και συνδυασμοί αντιρετροϊκών παρατεταμένης δράσης σε ενέσιμη μορφή αποτελούν ελκυστική προοπτική για το μέλλον της αντιρετροϊκής θεραπείας.

Δραστηριότητες της Ε.Ε.Μ.Α.Α.

Η Ε.Ε.Μ.Α.Α. συνεχίζει με επιτυχία την ενημέρωση μαθητών Β΄ και Γ΄ Λυκείου διαφόρων περιοχών της Ελλάδας για θέματα πρόληψης της HIV λοίμωξης.

Κατά το τρέχον έτος,  η Εταιρεία χορήγησε 5 ετήσιες υποτροφίες για την εκπαίδευση γιατρών στην HIV λοίμωξη σε Μονάδες Λοιμώξεων του ΕΣΥ και του Πανεπιστημίου.

Έκθεση έργων νέων καλλιτεχνών, εμπνευσμένων από τη νόσο και την επέτειο των 30 χρόνων της Εταιρείας, θα πραγματοποιηθεί στον χώρο του συνεδρίου και θα βραβευτούν  δύο έργα από επιτροπή καταξιωμένων καλλιτεχνών και το κοινό. Μέρος των εσόδων από την πώληση των έργων θα διατεθεί για τους σκοπούς τηςΕ.Ε.Μ.Α.Α.

Ευελπιστούμε η εκπληκτική πρόοδος που έχει επιτευχθεί αυτά τα 30 χρόνια να συνεχιστεί και να οδηγήσει σύντομα, με τη βοήθεια καινοτόμων θεραπειών, στην εκρίζωση της νόσου και την εξάλειψη του στίγματος που ακόμα και σήμερα βιώνουν τα άτομα που ζουν με τον HIV.

«Ετήσιος έλεγχος του προστάτη: Γιατί η πρόληψη είναι πολιτισμός!».

Αυτό είναι το κεντρικό σύνθημα της ενημερωτικής εκστρατείας για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου και των άλλων παθήσεων του προστάτη, που διοργανώνει η Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία (ΕΟΕ), 17 έως τις 21 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της «Ευρωπαϊκής Εβδομάδος Ουρολογικών Παθήσεων».

Ειδικότερα, άνδρες ηλικίας άνω των 50 ετών σε όλη τη χώρα θα έχουν τη δυνατότητα να υποβληθούν σε δωρεάν δακτυλική εξέταση του προστάτη σε όλες τις Ουρολογικές Κλινικές των Δημοσίων Νοσοκομείων. Επιπρόσθετα έχουν την δυνατότητα μέσω του δικτύου ιατρικής φροντίδας Iatrica να προβούν σε δωρεάν εξέταση/μέτρηση του PSA στο αίμα, στα διαγνωστικά κέντρα και συνεργαζόμενα ιατρεία του, καλώντας έως και τις 21 Σεπτεμβρίου, στον τηλεφωνικό αριθμό 210-34.13.400 για να κλείσουν ραντεβού.

Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος καρκίνος στους άνδρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κάθε χρόνο καταγράφονται 365.000 νέα περιστατικά, καθώς και 74.000 θάνατοι (ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί στο 5,5% όλων των θανάτων από καρκίνο και στο 1,5% των θανάτων από οποιαδήποτε αιτία). Στη χώρα μας, υπολογίζεται ότι σε ετήσια βάση διαγιγνώσκονται με καρκίνο προστάτη περισσότεροι από 3.200 άνδρες, ενώ σχεδόν 1.700 πεθαίνουν κάθε χρόνο από τη νόσο, συχνά έπειτα από πολυετή πορεία.

«Αν και υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές για τον καρκίνο του προστάτη, ακόμα και για τις μεταστατικές μορφές του, η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση εξακολουθούν να αποτελούν την καλύτερη θεραπεία», τόνισαν σε Συνέντευξη Τύπου οι εκπρόσωποι της ΕΟΕ.

Όταν ο καρκίνος του προστάτη είναι αρχικός/εντοπισμένος, το ποσοστό των ασθενών που θα ιαθούν είναι πάνω από 95%. Όταν όμως γίνει η διάγνωση σε προχωρημένα μεταστατικά στάδια, το αντίστοιχο ποσοστό μειώνεται στο 20%. Επομένως, όπως τόνισαν οι επιστήμονες, έχει ζωτική σημασία οι άνδρες άνω των 50 ετών να κάνουν προληπτικές εξετάσεις για τον προστάτη τους.

Οι κύριες εξετάσεις του προστάτη είναι η μέτρηση του PSA στο αίμα και η ψηλάφηση (δακτυλική εξέταση) του προστάτη. Εφόσον οι άνδρες δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη, συνιστάται να γίνονται μία φορά τον χρόνο μετά την ηλικία των 50 ετών. Σε διαφορετική περίπτωση τότε ο πρώτος έλεγχος πρέπει να γίνεται στην ηλικία των 40 ετών.