Πάμελα Πολ / The New York Times

ΟΙανουάριος είναι η εποχή για αναθεώρηση στόχων και σχεδίων και ανανέωση των δεσμεύσεών μας για τη ζωή μας, αλλά και επιστροφής προϊόντων, που δεν μας ικανοποιούν. Με ένα κλικ στην αντίστοιχη ιστοσελίδα μπορεί να δώσουμε πίσω μια αναβαθμισμένη μηχανή εσπρέσο, ίσως όχι και τόσο απαραίτητη, αλλά κι ένα εντυπωσιακό φόρεμα, που, αν και αγοράστηκε, δεν μπορούσε να φορεθεί χωρίς… πολύ σφίξιμο. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, οι επιστροφές ειδών στην Αμερική έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ το 2022. Το ποσοστό των προϊόντων που κατευθύνθηκαν πίσω στο κατάστημα διπλασιάστηκε στο 16% από 8% των πωλήσεων μεταξύ 2019 και 2022.

Η δε επιστροφή πραγμάτων στο Διαδίκτυο, όντας πανεύκολη –«απλώς σαρώστε τον κωδικό QR που έχετε λάβει!»– γίνεται σε τριπλάσιους ρυθμούς από τις επιστροφές στα φυσικά μαγαζιά. Δεδομένου ότι και απλό είναι και άνευ κόστους για μας, μας αρέσει να πιστεύουμε ότι τα ανεπιθύμητα παπούτσια μας πηγαίνουν εκεί από όπου προέρχονται, τακτοποιούνται και οδεύουν στην επόμενη πελάτισσα. Δυστυχώς, στην πραγματικότητα η διαδικασία απέχει πολύ από έναν ενάρετο κύκλο ανακύκλωσης. Οπως ισχύει για πολλά πράγματα στο Διαδίκτυο –εκφοβισμός, παραπληροφόρηση, θεωρίες συνωμοσίας–, όταν κάτι είναι εύκολο και «δωρεάν», συνήθως έχει ένα τρομακτικό και –σε μεγάλο βαθμό– κεκαλυμμένο κόστος. Πρόκειται για το τεράστιο κόστος της συσκευασίας επιστροφής, της επεξεργασίας και της μεταφοράς, αν κι αυτό που πολλοί διαδικτυακοί αγοραστές δεν συνειδητοποιούν είναι ότι πολλά επιστρεφόμενα προϊόντα δεν μεταπωλούνται καν.

Οι επιστροφές είναι πανάκριβες για τους ομίλους λιανεμπορίου, εξ ου και έχουν επικεντρωθεί στο να κάνουν τη διαδικασία όσο το δυνατόν πιο φθηνή και εύκολη για τον εαυτό τους και, ως επί το πλείστον, ο πλανήτης πληρώνει το τίμημα. Οι διαδικτυακές επιστροφές δημιουργούν 16 εκατ. τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ή το ισοδύναμο της κυκλοφορίας 3,5 εκατ. αυτοκινήτων στους δρόμους επί έναν ολόκληρο χρόνο. Πολλές φορές κοστίζει λιγότερο για τον λιανέμπορο να πετάξει απλώς το αντικείμενο, παρά να το επιθεωρήσει για ζημιές, να το επανασυσκευάσει και να το μεταπωλήσει. Οι επιστροφές ντάμπινγκ (μερικές φορές φέρουν τον χαρακτηρισμό «μη επισκευαζόμενο» ή «βλάβη») είναι συχνά λιγότερο δαπανηρές από την επαναχρησιμοποίησή τους.

Ορισμένες νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν δημιουργήσει υπηρεσίες μεσάζοντα για να εξορθολογίσουν τη διαδικασία ή να αυξήσουν την «κυκλικότητα», εκτρέποντας τις επιστροφές σε διαδικτυακούς μεταπωλητές ή φιλανθρωπικά ιδρύματα, αλλά το πρόβλημα παραμένει και αφορά τρομακτικά μεγάλες ποσότητες. Μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, 2,6 εκατ. τόνοι επιστρεφόμενων ρούχων κατέληξαν σε χωματερές το 2020. Κι αυτή η ποσότητα είναι απλώς ρούχα. Αλλά ακόμη κι αν εξετάσουμε μόνο αυτή τη μία κατηγορία, τα νέα είναι δυσοίωνα. Οι διαδικτυακές αγορές ρούχων αντιπροσωπεύουν μια καλή ποσότητα επιστρεφόμενων απορριμμάτων. Οι πελάτες επιστρέφουν περίπου το 24% των ρούχων που αγοράστηκαν ηλεκτρονικά.

Αυτές οι ίδιες τάσεις αλλάζουν και τις αγοραστικές συνήθειες, καθώς το 63% των Αμερικανών παραδέχεται ότι αγοράζει πολλαπλά μεγέθη μέσω Διαδικτύου να τα δοκιμάσει στο σπίτι, ακολουθώντας μια πρακτική που ονομάζεται «bracketing» ή «προγραμματισμένες επιστροφές». Σύμφωνα με έκθεση της Vogue Business του 2022, «οι πελάτες έχουν αντικαταστήσει τα δοκιμαστήρια, αγοράζοντας πολλαπλά μεγέθη ηλεκτρονικά για να τα επιστρέψουν σωρηδόν». Αυτό είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο μεταξύ των Millennials και της Γενιάς Ζ. Τέλος, μια ακόμη περιβαλλοντικά επιζήμια πρακτική είναι η λεγόμενη «ντουλάπα», το να φοράς ένα ρούχο μια φορά μόνον, πριν το επιστρέψεις.

Πηγή: new york times / ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Η πυραμίδα αποτελεί μία από τις πλέον διαχρονικές μεθόδους εξαπάτησης όσων αναζητούν εύκολες και γρήγορες αποδόσεις. Το όνομα του Αμερικανού επενδυτή της Wall Street Μπέρνι Μέιντοφ αποτελεί το συνώνυμο του μεγαλύτερου, στην ιστορία της χρηματοοικονομικής απάτης, «σχήματος Πόντσι» ύψους 60 δισ. ευρώ. Στις απάτες, που βασίζονται σε πυραμίδες, ο εγκέφαλος ζητάει, για παράδειγμα, 100 ευρώ από κάθε νέο επενδυτή, ποσό που υπόσχεται να διπλασιάσει τον επόμενο μήνα. Εστω ότι καταφέρνει να πείσει δύο άτομα. Για να τους προσφέρει τις αποδόσεις που έχει υποσχεθεί, δηλαδή 400 ευρώ συνολικά και να κρατήσει τα 200 ευρώ που επένδυσαν οι δύο πρώτοι, χρειάζεται να στρατολογήσει τέσσερα νέα άτομα. Πλέον χρωστάει 800 ευρώ και κατ’ επέκταση έχει ανάγκη από οκτώ νέους επενδυτές.

Η Wind Media υποσχόταν πολύ μεγάλες αποδόσεις με συνδρομή έως και 3.000 ευρώ σε κάποιο από τα «πακέτα» της.

«Τα πρώτα μέλη της πυραμίδας, σχεδόν πάντοτε, έχουν κέρδος. Οσο, όμως, τα επίπεδα αυξάνονται, το σχήμα γίνεται μη βιώσιμο και καταρρέει», αναφέρει στην «Κ» ο Σ.Μ., ένα από τα θύματα της νέας αμιγώς διαδικτυακής επενδυτικής πυραμίδας που φέρεται ότι είχε δημιουργήσει η εταιρεία Wind Media. Η συγκεκριμένη εταιρεία υποσχόταν πολύ μεγάλες αποδόσεις με αντάλλαγμα ελάχιστες ώρες απομακρυσμένης απασχόλησης και συνδρομή σε κάποιο από τα «πακέτα» της.

Τι έπρεπε, όμως, να κάνουν όσοι εγγράφονταν σε κάποιο από τα προϊόντα της; Να παρακολουθήσουν ένα βίντεο, συνήθως στη διαδικτυακή πλατφόρμα YouTube, να κάνουν like σε αυτό και να εγγραφούν στο ηλεκτρονικό κανάλι (μέσω του οποίου προβάλλεται το βίντεο). Σύμφωνα με την περιγραφή στην ανενεργή τις τελευταίες ημέρες ιστοσελίδα της, η Wind Media ιδρύθηκε το 2020 με έδρα τη Σιγκαπούρη ως πλατφόρμα δικτύωσης-διαφήμισης και παθητικού εισοδήματος. Φερόταν να σχετίζεται με ομώνυμη εταιρεία της Σιγκαπούρης (Wind Media PTE Ltd), που πληρώνει χρήστες για να κάνουν likes σε ιστοσελίδες επιχειρήσεων και ιδιωτών στο Facebook και το Youtube, και υποστήριζε ότι συνεργάζεται με τον όμιλο μέσων ενημέρωσης της Σιγκαπούρης, Mediacorp. Ωστόσο, παρότι είναι άγνωστο εάν η Wind Media στην Ελλάδα σχετίζεται με τη Wind Media της Σιγκαπούρης, η Mediacorp, που ανήκει στον κρατικό κολοσσό της Σιγκαπούρης Temasek Holdings Ltd, έχει διαψεύσει ότι η Wind Media PTE Ltd αποτελεί εταίρο της. Πρόκειται για δαίδαλο που δεν εμπόδισε τη Wind Media στην Ελλάδα να αποκτήσει, βάσει εκτιμήσεων, περισσότερα από 10.000 μέλη που προσδοκούσαν ότι θα πληρώνονται αδρά για να κάνουν likes σε βίντεο και ιστοσελίδες influencers. Με την προσδοκία αυτή αγόρασαν κάποιο από τα «πακέτα» της Wind Media που εγγυόνταν εξασφαλισμένο εισόδημα. Για παράδειγμα, έναντι 600 ευρώ ο χρήστης έκανε 15 likes την ημέρα σε ισάριθμες διαφορετικές ιστοσελίδες ή βίντεο με αντάλλαγμα εξασφαλισμένο μηνιαίο εισόδημα 765 ευρώ ή εξασφαλισμένα ετήσια έσοδα 9.307,5 ευρώ, σύμφωνα με την επίσημη περιγραφή των «πακέτων». Αντίστοιχα, έναντι 3.000 ευρώ τα μέλη της εταιρείας προσέβλεπαν σε εγγυημένο ετήσιο εισόδημα άνω των 50.000 ευρώ. Με αυτόν τον τρόπο ο Σ.Μ. έχασε σε συνδρομή 600 ευρώ, με τις απώλειες να ανέρχονται σε 3.000 ευρώ για δύο φιλικά του πρόσωπα, όπως αναφέρει ο ίδιος. Με τις πληρωμές να γίνονται μόνο σε κρυπτονομίσματα (USDT) και την πλατφόρμα της Wind Media να είναι εκτός λειτουργίας τα τελευταία εικοσιτετράωρα, οι εγκέφαλοι του διαδικτυακού αυτού «σχήματος Πόντσι» έχουν καταφέρει να αποσπάσουν σημαντικά χρηματικά ποσά, των οποίων το ύψος δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί με ακρίβεια. Για την ώρα έχει κατατεθεί μόνο μικρός αριθμός καταγγελιών για την υπόθεση στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.