Ανακοίνωση με τίτλο «Τα εικαστικά έργα που βανδαλίστηκαν στην Εθνική Πινακοθήκη έπρεπε να έχουν ήδη επιστρέψει στη θέση τους» κοινοποίησε η Πρωτοβουλία Εναντίον της Λογοκρισίας, επαναφέροντάς το αίτημά της και ζητώντας «δημόσια και επίσημη ανακοίνωση από την Εθνική Πινακοθήκη, με σαφή δέσμευση».

Όπως αναφέρει η ανακοίνωση:

«Στις 10 Μαρτίου 2025 ένας ως τότε μάλλον άγνωστος βουλευτής της Νίκης έγινε δημόσιο πρόσωπο στο πανελλήνιο μέσω του βανδαλισμού εικαστικών  έργων του Χριστόφορου Κατσαδιώτη, στην Εθνική Πινακοθήκη. Είχε  ζητήσει ήδη, με  κοινοβουλευτική ερώτησή του, την απόσυρση έργου του Κατσαδιώτη από την έκθεση «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου». Ωστόσο, καθώς το Υπουργείο Πολιτισμού αρνήθηκε να ικανοποιήσει το ευγενές αίτημά του, αποφάσισε να το πάρει πάνω του. Η διεύθυνση της Πινακοθήκης, προς τιμήν της, αντέδρασε αμέσως, αφήνοντας άθικτο τον τόπο του εγκλήματος, εις μνήμην του άλγους. Ωστόσο, τρεις μέρες μετά, δυστυχώς τα έργα αποσύρθηκαν.

»Για ένα ολόκληρο μήνα, η λογοκρισία νικάει την ελευθερία. Η μισαλλοδοξία επικρατεί της δημοκρατίας και ο σκοταδισμός διαλύει τη δυνατότητά μας να υλοποιούμε στην πράξη τη συνταγματική επιταγή που ανεπιφύλακτα υπαγορεύει πως «η τέχνη είναι ελεύθερη». Είτε ως καλλιτέχνες, είτε ως κοινό.

»Είμαστε μια ομάδα πολιτών με την επωνυμία «Πρωτοβουλία Εναντίον της Λογοκρισίας»  που συγκροτήθηκε επί τούτου, με μόνη στόχευση τησυνταγματικά επιβεβλημένη επιστροφή των έργων. Στις 27 Μαρτίου διοργανώσαμε διαμαρτυρία έξω από την Εθνική Πινακοθήκη  στην οποία εκθέσαμε μια σειρά από λογοκριτικά συμβάντα επί εικαστικών έργων τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Θεωρήσαμε, και συνεχίζουμε να θεωρούμε, ότι αν δεν ασκήσουμε κι εμείς πίεση, προασπίζοντας τη συνταγματική επιταγή, τότε αφήνουμε την ελευθερία μας αιχμάλωτη στα χέρια των Παπαδόπουλων. 

»Σήμερα, σχεδόν σαράντα μέρες το περιστατικό, η τύχη των έργων είναι ασαφής. Κατά την επίσημη εκδοχή, «συντηρούνται». Όμως, τέσσερα χαρακτικά δεν χρειάζονται ένα μήνα συντήρηση.  Στις 10 Απριλίου 2025, με επιστολή τους προς το Υπουργείο Πολιτισμού και την Εθνική Πινακοθήκη, 24 καλλιτέχνες, εκπρόσωποι και κληρονόμοι ζητούν την απόσυρση των δικών τους έργων τους από την Πινακοθήκη «έως ότου επανεκτεθούν τα έργα που παρανόμως κατέβηκαν». Και καλούν  «την Εθνική Πινακοθήκη και το ΥΠΠΟ να δράσουν σύμφωνα με το Νόμο και να επανεκθέσουν τώρα τα έργα που αποκαθηλώθηκαν, όπως ακριβώς υπαγορεύει ο Νόμος και το δημοκρατικό πολίτευμα».

»Εκφράζουμε την αμέριστη  αλληλεγγύη μας στους υπογράφοντες και υπογράφουσες. Προφανώς υπό την πίεση που άσκησε η επιστολή, σε συνέντευξη Τύπου για μια άλλη έκθεση, την ίδια μέρα, η διευθύντρια της Πινακοθήκης είπε ότι τα έργα θα επανέλθουν τον Μάιο και πως τότε, με την επιστροφή τους, θα πραγματοποιηθείκαι ημερίδα με αντικείμενο τη λογοκρισία.

»Η δήλωση αποτελεί ασφαλώς θετική εξέλιξη, ωστόσο η ως τώρα πορεία των πραγμάτων μάς δημιουργεί αμφιβολίες για το τι θα γίνει. Και, βέβαια, δεν αντιλαμβανόμαστε γιατί τα έργα δεν έχουν ήδη επανεκτεθεί. Τέσσερα χαρακτικά είναι, μια μέρα δουλειάς αρκεί. Ούτε εμείς ούτε το ίδιο το Σύνταγμα, που ρητά κατοχυρώνει την ανεπιφύλακτη ελευθερία της τέχνης, μπορούμε να αποδεχτούμε συμψηφισμούς είτε αισθητικούς είτε επικοινωνιακούς (όπως η εύρεση «κατάλληλων» ημερομηνιών). Τα όρια της τέχνης τα θέτει η ίδια η τέχνη, και όχι οποιοσδήποτε εξουσιαστικός φορέας, είτε είναι η εκάστοτε κυβέρνηση ή η Εκκλησία ή, ακόμα χειρότερα, ο κάθε βάνδαλος, πολιτικός, ιερέας ή ιδιώτης. Επίσης, για ένα τόσο ζωτικό ζήτημα, απαιτείται επίσημη ανακοίνωση της Πινακοθήκης και όχι απλώς μια προφορική δήλωση.

»Ως Πρωτοβουλία εναντίον της Λογοκρισίας ζητάμε, όπως από την πρώτη στιγμή, την άμεση επανέκθεση των έργων. Ζητάμε δημόσια και επίσημη ανακοίνωση από την Εθνική Πινακοθήκη, με σαφή δέσμευση. Διαφορετικά, μια εκδήλωση σχετικά με τη λογοκρισία στην Πινακοθήκη φοβόμαστε ότι μπορεί να καταλήξει σε μια νεκρολογία για την ελευθερία της τέχνης».

Μετά απ’ όσα συνέβησαν την προηγούμενη εβδομάδα στην Εθνική Πινακοθήκη η Εταιρεία Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης (ΕΕΙΤ) ανακοίνωσε χθες ότι αποφάσισε τη ματαίωση της παρουσίασης του συλλογικού τόμου «Η Τέχνη στην Ελλάδα: Το θεσμικό πλαίσιο μετά το 1945» που είχε προγραμματίσει να πραγματοποιήσει στον χώρο του Eteron την ερχόμενη Πέμπτη στις 19.00, υπό την επιμέλεια της καθηγήτριας της Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Αρετής Αδαμοπούλου και με ομιλητές την καλλιτεχνική διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης και ιστορικό Τέχνης Συραγώ Τσιάρα και τους πανεπιστημιακούς Νίκο Δασκαλοθανάση (καθηγητή Ιστορίας της Τέχνης στην ΑΣΚΤ) και Ευγένιο Ματθιόπουλο (καθηγητή Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης). Στο σχετικό κείμενο που κοινοποίησε το Δ.Σ. της ΕΕΙΤ συνδέει την απόφασή του με την «απομάκρυνση από την έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης έργων που δέχτηκαν βανδαλισμό με τη δικαιολογία της “ασφάλειας” των έργων και των εργαζομένων» κρίνοντας ότι «αποτελεί απόφαση ενδοτική προς τις φασίζουσες συμπεριφορές και τη θρησκευτική μισαλλοδοξία, ότι λογοκρίνει ευθέως έκθεση και καλλιτέχνες και, τέλος, ότι προσβάλλει τον ίδιο τον θεσμό της Εθνικής Πινακοθήκης.

Η απόφαση αυτή», συνεχίζει η ΕΕΙΤ στην ανακοίνωσή της «ευθυγραμμίζεται με τη στάση του Υπουργείου να ενθαρρύνει και να νομιμοποιεί τέτοιες συμπεριφορές, σε μια ευρύτερη συγκυρία όπου πληθαίνουν οι επιθέσεις ενάντια στην καλλιτεχνική παραγωγή και στους καλλιτέχνες/στις καλλιτέχνιδες». Και εξηγεί ότι ανακοινώνει τη ματαίωση της εκδήλωσης «διότι εκτιμά ότι η συγκεκριμένη εκδήλωση με τη δεδομένη σύνθεση ομιλητών, η οποία αποφασίστηκε πολύ πριν τα τελευταία γεγονότα στην ΕΠΜΑΣ, δεν θα συμβάλλει στην ουσιαστική ανάδειξη της σημασίας των μελετών του τόμου». Δεσμεύεται τέλος να «επιδιώξει άμεσα τον επαναπρογραμματισμό της εκδήλωσης αυτής καθώς θεωρεί ιδιαίτερα κρίσιμη τη συζήτηση για τον ρόλο των θεσμών στη διαμόρφωση της τέχνης στην Ελλάδα, όπως αναδεικνύεται και από τα πρόσφατα γεγονότα».

Περισσότερο κι από σαφές είναι ότι βασικό ρόλο για την απόφαση ματαίωσης της εκδήλωσης έπαιξε η παρουσία της κ. Τσιάρα μεταξύ των ομιλητών της εκδήλωσης, αφού άλλωστε σ’ εκείνην απευθύνεται το σχόλιο της ΕΕΙΤ ότι η απομάκρυνση των έργων του Χριστόφορου Κατσαδιώτη «με τη δικαιολογία της “ασφάλειας” των έργων και των εργαζομένων αποτελεί απόφαση ενδοτική [...]».

Αυτή είναι και η πρώτη τόσο ηχηρή αντίδραση του χώρου περί τα εικαστικά, του «σιναφιού» της κ. Τσιάρα δηλαδή, όχι μόνον έναντι της στάσης που κράτησε το ΥΠΠΟ αλλά και έναντι της ιδίας και της επιλογής της.

Πηγή: efsyn.gr