ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ – ΜΙΑ ΖΩΗ

Σήμερα ο ηθοποιός Γιώργος Νανούρης διαβάζει το ποίημα Μπροστά σε όλους του Ρώσου ποιητή, ζωγράφου, σκηνογράφου, αρχαιολόγου, φιλοσόφου Νικολάι Ρέριχ (1874-1947), γραμμένο 100 χρόνια πριν, το 1919. Ο Νικολάι Ρέριχ γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη, στην Επανάσταση βρέθηκε στη Φινλανδία, απ’ όπου ξεκίνησε το μεγάλο του ταξίδι γύρω από τον κόσμο, και πέθανε στην Ινδία, την οποία αγάπησε σαν δεύτερη πατρίδα του. Η τέχνη του – ζωγράφου, ποιητή, φιλοσόφου – συνδυάζει τις αξίες της Δύσης και της Ανατολής, ο πολιτισμός γι’ αυτόν είναι ένας και μοναδικός, αδιαίρετος: ο Ρέριχ ήταν εκείνος, που εμπνεύστηκε την πρώτη Χάρτα Προστασίας των πολιτιστικών αξιών και δημιούργησε το φιλοσοφικό δόγμα «Ζωντανή ηθική», που πραγματεύεται την εσωτερική μεταμόρφωση. Τα ποιήματά του, φαινομενικά απλά, θυμίζουν εδάφια της Βίβλου, όπως και τα περίφημα ορεινά τοπία, για τα οποία τον αποκάλεσαν Μαιτρ των Βουνών. Βαθύς γνώστης ρωσικής ιστορίας και πολιτισμού, ο Νικολάι Ρέριχ απέδειξε με τη ζωή και την τέχνη του, ότι ο πολιτισμός δεν έχει σύνορα και έχει μια και μοναδική πατρίδα – τη Γη.

Ήθελες να κλάψεις και δεν ήξερες,
αν πρέπει. Φοβόσουν να κλάψεις,
γιατί σε κοιτούσε ο κόσμος.
Είναι πρέπον να κλαις μπροστά του;
Αλλά η πηγή των δακρύων σου
ήταν ωραία. Ήθελες να κλάψεις
για τους σκοτωμένους αδίκως. Δάκρυα
να χύσεις για τους νεαρούς αγωνιστές
για το καλό. Για κείνους, που έδωσαν
την ευτυχία τους για την νίκη άλλων,
για το ξένο πόνο. Γι΄αυτούς
ήθελες να κλάψεις.
Πώς θα γίνει να μην δει
ο κόσμος τα δακρυά σου;
Έλα κοντά μου.
Θα σε σκεπάσω με το ρούχο μου.
Θα μπορέσεις να κλαις, κι εγώ
– θα χαμογελώ, και ο κόσμος
θα καταλάβει, ότι γελούσες
κι ευθυμούσες, ψυθιρίζοντας
κάποια αστεία.
Είναι πρέπον να γελάς
μπροστά σε όλους,
έτσι δεν είναι;

Το ποίημα «Μπροστά σε όλους» του Νικολάι Ρέριχ ακούγεται σε μετάφραση στα ελληνικά της Ευγενίας Κριτσέφσκαγια.

Ο Ίγκορ Τόικιν και ο Γιώργος Κριωνάς παρουσιάζουν Ochi Chyornye

---

ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ – ΜΙΑ ΖΩΗ

Σήμερα το καταπληκτικό ταντέμ – ο βαρύτονος Ίγκορ Τόικιν, φοιτητής Ωδείου Πειραιώς, και καθηγητής μουσικής, συνθέτης και βιρτουόζος κιθαρίστας Γιώργος Κριωνάς – μας χαρίζουν την πιο διάσημη ρωσική ρομάντζα Ochi Chyornye ή Μαύρα μάτια.
Τους στίχους έγραψε ο Ουκρανός ποιητής και συγγραφέας Γιεβγκενι Γκρεμπένκα (1812-1848), και για πρώτη φορά δημοσιεύτηκαν στη «Λογοτεχνική εφημερίδα» το 1843.
Όσον αφορά τον συνθέτη, εδώ οι απόψεις διίστανται.
Η επίσημη εκδοχή είναι, ότι τη μουσική έγραψε ο Γάλλος συνθέτης Φλωριάν Χέρμαν (όσο για την ημερομηνία της σύνθεσης υπάρχει επίσης έντονη διαφωνία!), σύμφωνα με μια από τις τελευταίες εκδοχές, ο συνθέτης της ρομάντζας είναι ο Ρώσος μουσικός Νικολάι Ντεβιττέ (1811-1844), που έγραψε τη μουσική την ίδια χρονιά – το 1843.

Αλλά διάσημη αυτή τη ρομάντζα έκανε ο μεγάλος Φιόντορ Σαλιάπιν, διασκευάζοντας ακόμα και τα λόγια του Γκρεμπένκα: οι στίχοι του Ουκρανού ποιητή είναι ένας τρυφερός ύμνος στην αγαπημένη του, την οποία παντρέυτηκε επιτυχώς, στο δικό του τραγούδι ο Σαλιάπιν πρόσθεσε το πάθος και την πίκρα της απατημένης αγάπης, παρόλο που το αφιέρωσε επίσης στη γυναίκα του…

Μάλλον η πιο σωστή εκτέλεση είναι αυτή, που μας δίνει ο νεαρός Ίγκορ Τόικιν, συνδυάζοντας τις δυο εκδοχές: ο πραγματικός έρωτας έχει όλα τα χρώματα των συναισθημάτων…

Avantgardecentre

ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ – ΜΙΑ ΖΩΗ

Σήμερα ο ηθοποιός Δημήτρης Καταλειφός διαβάζει το μονόλογο του Βερσίνιν από τις Τρεις Αδερφές του Άντον Τσέχωφ.

Γραμμένο στην αυγή του περασμένου αιώνα, το 1900, το έργο ανέβηκε στη σκηνή του Θεάτρου Τέχνης της Μόσχας ένα χρόνο αργότερα, και τον ρόλο του Βερσίνιν πρωτοέπαιξε ο ίδιος ο Στανισλάφσκι.
Ο Βερσίνιν περιφρονεί την πραγματικότητα, εναποθέτοντας όλες του τις ελπίδες για ευτυχία στο μακρινό μέλλον, μετά από 200 ή 300 χρόνια…

Τι να πούμε; Από τότε πέρασαν ήδη σχεδόν 120 χρόνια, και η παγκόσμια ευτυχία παραμένει ένα άπιαστο όνειρο.





Ο μονόλογος του Βερσίνιν από τις «Τρεις Αδερφές» του Άντον Τσέχωφ ακούγεται σε μετάφραση στα ελληνικά του Λυκούργου Καλλέργη