Στις 23 Μαρτίου, στις 4:20 π.μ., ένα ασθενοφόρο της Παλαιστινιακής πλευράς, κατευθυνόμενο προς την περιοχή Χασασίν στη Ράφα για να παραλάβει τραυματίες από αεροπορική επιδρομή, δέχτηκε πυρά από τις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις. Από την επίθεση σκοτώθηκαν δύο διασώστες. Το περιστατικό αυτό σηματοδότησε την αρχή μιας από τις πιο ανατριχιαστικές ακολουθίες γεγονότων στη διάρκεια της συνεχιζόμενης σύρραξης στη Γάζα, καθώς μέσα στην επόμενη εβδομάδα ακολούθησαν επιθέσεις, εξαφανίσεις με αποκορύφωμα την αποκάλυψη μαζικού τάφου με σορούς διασωστών και εργαζόμενων σε ανθρωπιστικές οργανώσεις και αποστολές.

Ο μοναδικός επιζών από την πρώτη επίθεση, Μούνθερ Άμπεντ, συνελήφθη από τις ισραηλινές δυνάμεις και ανακρίθηκε. Η μαρτυρία του θα αποδειχθεί αργότερα κρίσιμη για την αποκάλυψη των γεγονότων που ακολούθησαν. Λίγες ώρες μετά την πρώτη επίθεση, μια συνοδεία οχημάτων, στην οποία συμμετείχαν ασθενοφόρα της Παλαιστινιακής Ημισελήνου, πυροσβεστικό όχημα, οχήματα του παλαιστινιακού υπουργείου Υγείας και ένα όχημα του ΟΗΕ, στάλθηκε να παραλάβει τις σορούς των δύο διασωστών. Ωστόσο, και αυτή η αποστολή δέχθηκε πυρά, οδηγώντας στην απώλεια επαφής με το μεγαλύτερο μέρος της συνοδείας. Δύο οχήματα του Υπουργείου Υγείας κατάφεραν να απομακρυνθούν, αλλά τα υπόλοιπα, περιλαμβανομένων και δύο ασθενοφόρων που ξεκίνησαν από τη Ράφα, εξαφανίστηκαν.

Στις 24 Μαρτίου, η Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας της Γάζας ανακοίνωσε ότι δεν υπήρχε καμία επικοινωνία με τους αγνοούμενους της συνοδείας. Η πρόσβαση στην περιοχή είχε αποκλειστεί από τις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις, γεγονός που καθιστούσε αδύνατη οποιαδήποτε απόπειρα διάσωσης ή έρευνας. Η αδυναμία πρόσβασης στο σημείο της επίθεσης προκάλεσε έντονη ανησυχία μεταξύ των ανθρωπιστικών οργανώσεων, καθώς η μοίρα δεκάδων εργαζομένων παρέμενε άγνωστη.

Στις 26 Μαρτίου, μια αντιπροσωπεία του Γραφείου Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ (OCHA) επιχείρησε να προσεγγίσει την περιοχή με μια αυτοκινητοπομπή, αλλά η προσπάθεια τους απέτυχε. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής, τα μέλη της ομάδας έγιναν μάρτυρες ενός φρικτού γεγονότος: είδαν μια γυναίκα να δέχεται πυροβολισμό στο πίσω μέρος του κεφαλιού και έναν άνδρα που προσπάθησε να την προσεγγίσει να πυροβολείται επίσης. Το σώμα της γυναίκας περισυνελέγη και τοποθετήθηκε στο όχημα του ΟΗΕ. Αυτή η σκηνή υπογράμμισε τον κίνδυνο που διατρέχουν ακόμη και οι διεθνείς οργανισμοί όταν επιχειρούν σε εμπόλεμες ζώνες χωρίς εγγυήσεις ασφαλείας.

Την επόμενη ημέρα, στις 27 Μαρτίου, η ομάδα του OCHA κατάφερε τελικά να φτάσει στο σημείο. Εκεί αντίκρισε μια σκηνή απόλυτης καταστροφής: ασθενοφόρα, το όχημα του ΟΗΕ και το πυροσβεστικό όχημα ήταν συνθλιμμένα και μερικώς θαμμένα. Κάτω από το πυροσβεστικό όχημα εντοπίστηκε η σορός ενός εργαζόμενου της Πολιτικής Προστασίας, αλλά η επιχείρηση έρευνας διακόπηκε λόγω επικινδυνότητας. Η κατάσταση στο πεδίο παρέμενε ρευστή και επικίνδυνη, με την παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων να καθιστά αδύνατη την ολοκλήρωση της αποστολής.

Στις 28 Μαρτίου, η Πολιτική Προστασία της Γάζας δήλωσε ότι είχε καταφέρει να αποκτήσει πρόσβαση στο σημείο και εντόπισε τη σορό του επικεφαλής της ομάδας της. Επιπλέον, βρέθηκαν ένα ασθενοφόρο και το πυροσβεστικό όχημα της Ερυθράς Ημισελήνου, το οποίο σύμφωνα με την ανακοίνωση είχε «μετατραπεί σε σωρό από μέταλλο». Η εικόνα αυτή συμπυκνώνει τη σφοδρότητα της επίθεσης και την καταστροφή των ανθρωπιστικών μέσων μεταφοράς, τα οποία είχαν επισημάνει ως τέτοια.

Στις 30 Μαρτίου, οι υπάλληλοι του OCHA και οι εργαζόμενοι της Ερυθράς Ημισελήνου επέστρεψαν στο σημείο και βρήκαν έναν μαζικό τάφο όπου ήταν θαμμένοι οκτώ εργαζόμενοι της Ερυθράς Ημισελήνου, πέντε διασώστες της Πολιτικής Προστασίας και ένας υπάλληλος του ΟΗΕ. Ένας ένατος εργαζόμενος της Ερυθράς Ημισελήνου παρέμενε αγνοούμενος. Οι εικόνες από δορυφόρο και τα βίντεο από το σημείο παρουσιάζουν τα κατεστραμμένα οχήματα διάσωσης πεταμένα στο έδαφος, δίπλα στον πρόχειρα σκαμμένο τάφο.

Διαβάστε επίσης: Γάζα / Νεκροί από ισραηλινά πυρά βρέθηκαν διασώστες που αγνοούνταν

Κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και των Συμβάσεων της Γενεύης

Ο Τζόναθαν Γουίταλ, επικεφαλής του OCHA στην Παλαιστίνη, εμφανίζεται σε βίντεο τραβηγμένο στο σημείο δηλώνοντας: «Οι νεκροί πυροβολήθηκαν ‘ένας προς έναν’ και στη συνέχεια θάφτηκαν σε έναν μαζικό τάφο». Η δήλωση αυτή, η οποία υπονοεί στοχευμένες εκτελέσεις, προσέδωσε μια φρικιαστική διάσταση στο περιστατικό. Η θανάτωση των εργαζομένων αυτών, οι οποίοι επιχειρούσαν να σώσουν ζωές, συνιστά κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και των Συμβάσεων της Γενεύης.

Στις 31 Μαρτίου, αποφασίστηκε να αναβληθούν οι ταφές προκειμένου να διενεργηθούν νεκροψίες. Ο επικεφαλής του OCHA, Τομ Φλέτσερ, δήλωσε: «Οι νεκροί βρέθηκαν θαμμένοι δίπλα στα κατεστραμμένα οχήματά τους. Σκοτώθηκαν από τις ισραηλινές δυνάμεις ενώ προσπαθούσαν να σώσουν ζωές. Απαιτούμε απαντήσεις και δικαιοσύνη». Η δήλωση αυτή αποτελεί μια ξεκάθαρη καταδίκη της ενέργειας αυτής και απηχεί τη διεθνή αγανάκτηση για τις επιθέσεις κατά ανθρωπιστικών αποστολών.

Όπως επισημαίνει το ρεπορτάζ του Guardian, το Ισραηλινό Υπουργείο Άμυνας υπεραμύνθηκε των ενεργειών του, υποστηρίζοντας ότι τα οχήματα «πλησίαζαν ύποπτα τα στρατεύματα των IDF χωρίς φώτα ή σήματα εκτάκτου ανάγκης», και ισχυρίστηκε –χωρίς να παράσχει αποδείξεις– ότι μεταξύ των νεκρών υπήρχαν μαχητές της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ. Ωστόσο, καμία από τις σορούς που βρέθηκαν στον μαζικό τάφο δεν ταυτοποιήθηκε ως μέλος ένοπλων οργανώσεων, κάτι που θέτει υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία των ισχυρισμών του Ισραήλ.

Την 1η Απριλίου, δύο μάρτυρες δήλωσαν στον Guardian ότι κάποιες από τις σορούς είχαν δεμένα χέρια ή πόδια, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα θύματα πιθανόν να εκτελέστηκαν μετά τη σύλληψή τους. Ένας αξιωματούχος της Ερυθράς Ημισελήνου ανέφερε ότι, μέσω ανοιχτής τηλεφωνικής γραμμής με έναν από τους διασώστες τη στιγμή της επίθεσης, ακούστηκαν Ισραηλινοί στρατιώτες να διατάζουν τη σύλληψη επιζώντων. Η μαρτυρία αυτή, αν επιβεβαιωθεί, θα προσέδιδε επιπλέον βαρύτητα στις κατηγορίες περί εκτελέσεων.

Στις 2 Απριλίου, ένας ιατροδικαστής που εξέτασε πέντε από τις σορούς ανέφερε ότι υπήρχαν στοιχεία εκτέλεσης σε κάποιες περιπτώσεις, με τα τραύματα να έχουν προκληθεί σε κοντινή απόσταση και σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος, όπως το κεφάλι ή η καρδιά. Ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Λάμι, δήλωσε ότι η Γάζα έχει καταστεί το πιο επικίνδυνο μέρος στον κόσμο για εργαζόμενους ανθρωπιστικών οργανώσεων και ζήτησε να λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι για τις δολοφονίες.

Στις 3 Απριλίου, ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι διενεργεί έρευνα για τις δολοφονίες. Επιμένει ότι «τρομοκράτες» πλησίαζαν με τα ασθενοφόρα. Ο μοναδικός επιζών, Μούνθερ Άμπεντ, αφηγήθηκε στον Guardian ότι συνελήφθη, ξυλοκοπήθηκε και αναγκάστηκε να παρακολουθήσει μια τραγική εξέλιξη: κάθε όχημα διάσωσης που πλησίαζε το σημείο δεχόταν σφοδρά πυρά. Είπε επίσης ότι είδε τα συντρίμμια να θάβονται από στρατιωτικούς εκσκαφείς και ότι ο αγνοούμενος εργαζόμενος της Ερυθράς Ημισελήνου, Ασάντ αλ-Νασάρα, ήταν ζωντανός στα χέρια των ισραηλινών και υπό κράτηση. Αργότερα, ο Άμπεντ αφέθηκε ελεύθερος και αναγκάστηκε να επιστρέψει πεζός στο σπίτι του.

Το περιστατικό αυτό θέτει κρίσιμα ερωτήματα για την προστασία των ανθρωπιστικών αποστολών, τις ευθύνες των εμπλεκόμενων μερών και την ανάγκη για ανεξάρτητη έρευνα. Η σιωπή ή η ατιμωρησία σε τέτοιες περιπτώσεις δεν απειλεί μόνο τους εργαζομένους στο πεδίο, αλλά υπονομεύει το παγκόσμιο ανθρωπιστικό πλαίσιο και τις βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου.

Κορυφώνεται η αγωνία για την τύχη των δεκάδων αγνοουμένων από τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι και τις γύρω περιοχές της ανατολικής Αττικής, που οδήγησε στο θάνατο τόσους ανθρώπους.

Οι επιβεβαιωμένοι νεκροί είναι 83, αλλά εκφράζονται φόβοι ότι ο αριθμός θα αυξηθεί όσο περνούν οι ώρες και καθώς οι έρευνες σε στεριά και θάλασσα συνεχίζονται. 

Με εντατικούς ρυθμούς οι πυροσβέστες συνεχίζουν τις έρευνες για τους αγνοούμενους τονίζοντας πως δεν θα σταματήσουν προτού ελεγχθούν όλοι οι χώροι και τα σημεία στα οποία εξελίχθηκε η πυρκαγιά.

Ερευνούν πόρτα-πόρτα, μπαίνουν σε αυλές και καμένα σπίτια. Ψάχνουν εξονυχιστικά, κάτω από συντρίμμια και αποκαΐδια, για οποιαδήποτε ανθρώπινη ένδειξη. Σκαρφαλώνουν σε μάντρες, ανεβαίνουν σε παράθυρα. Ερευνούν κάθε γωνιά. «Μπαίνουμε σε κάθε καμένο σπίτι, όπου έχουμε πληροφορίες ότι μπορεί να έχει κάποιον» λέει ο Δημοσθένης Αναγνωστάκης Αντιστράτηγος, Υπαρχηγός Υποστήριξης Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Γνωρίζουν ότι ο κατάλογος των αγνοουμένων είναι μεγάλος και θέλουν να βάλουν τέλος στην αγωνία των συγγενών, που υπομονετικά αναμένουν νεότερα για την τύχη των ανθρώπων τους.

Στο έργο των ανδρών της Πυροσβεστικής συνδράμουν ειδικά εκπαιδευμένες ομάδες εθελοντών. Περνώντας μέσα από καμένα δάση, δεν διστάζουν να βρεθούν και στα πιο απομακρυσμένα σημεία, σε σπίτια, σε χαλάσματα και ερείπια, ψάχνουν για ανθρώπους που δεν πρόλαβαν να ξεφύγουν από τις φλόγες. Άλλοι, με αυτοκίνητα φορτωμένα με προμήθειες, κατευθύνονται στις πληγείσες περιοχές, αναζητούν τις διευθύνσεις που τους έχουν δοθεί και πάνε είδη πρώτης ανάγκης στους πληγέντες.

• Σε εξέλιξη η διαδικασία ταυτοποίησης-Δύσκολες ώρες για τους συγγενείς (video)

Ο αριθμός των αγνοουμένων είναι αδιευκρίνιστος, καθώς ακόμα δεν έχουν γίνει οι ταυτοποιήσεις DNA των συγγενών, με τις σορούς που έχουν ανευρεθεί. Την Παρασκευή εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί η διαδικασία της νεκροτομής στα θύματα της φονικής πυρκαγιάς. Μέχρι νωρίς το βράδυ, σύμφωνα με την ενημέρωση των ιατροδικαστών είχε ολοκληρωθεί η νεκροτομή σε 75 σορούς και η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί την Παρασκευή. Παρότι οι ιατροδικαστές είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στην ενημέρωση τους, καθώς η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη, αφήνουν να εννοηθεί ότι το μεγαλύτερο μέρος των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους είναι απανθρακωμένοι, γεγονός που δυσχεραίνει τη διαδικασία λήψης DNA για να γίνει η ταυτοποίηση τους.

Εκτιμάται ότι πάνω από 60 άνθρωποι, συγγενείς αγνοουμένων έχουν δώσει δείγματα DNA στην αρμόδια υπηρεσία της αστυνομίας που θα κληθεί τις επόμενες ημέρες να ταυτοποιήσει τα δείγματα που έχουν ληφθεί από τις σορούς και από όσους αγωνιούν για τους ανθρώπους τους. Οι συγγενείς δεν έχουν τη δυνατότητα να δουν τα απανθρακωμένα σώματα που εξετάζονται στα νεκροτομείο και τους παρέχεται ψυχολογική υποστήριξη κατά τη διαδικασία λήψης δειγμάτων γενετικού υλικού. Ενδεικτικό της εξαιρετικά δύσκολης δουλειάς με την οποία έχουν επιφορτιστεί οι ιατροδικαστές είναι το γεγονός ότι, απ’ ότι οι ίδιοι λένε, δεν μπορούν να μείνουν ψύχραιμοι και να αποστασιοποιηθούν απ’ αυτή την τραγωδία ιδίως όταν έρχεται η ώρα της νεκροτομής παιδιών.

Η αγωνία κορυφώνεται και για τις δύο 9χρονες, Σοφία και Βασιλική Φιλιπποπούλου, τις οποίες οι γονείς τους νόμισαν ότι είδαν σε πλάνα των διασωθέντων. Για τα δύο μικρά κορίτσια το «Χαμόγελο του παιδιού» έχει σημάνει Amber Alert.

Στο μεταξύ ο αριθμός των θυμάτων αυξάνεται. Το μεσημέρι κατέληξε ένας 73χρονος που νοσηλευόταν στην εντατική του νοσοκομείου ΚΑΤ, ενώ ένας ακόμα άνθρωπος βρέθηκε απανθρακωμένος, στο οικόπεδο που χάθηκαν 26 ψυχές. Πρόκειται για το 83ο θύμα της φονικής πυρκαγιάς.

Στον Ευαγγελισμό, 11 εγκαυματίες παραμένουν διασωληνωμένοι, ενώ εξιτήριο πήραν και τα τελευταία παιδιά που νοσηλευόταν στο Αγία Σοφία με αναπνευστικά προβλήματα.

• Συνεχίζονται οι προσπάθειες για ανεύρεση αγνοουμένων από τη φονική πυρκαγιά (video)

Συγκλονιστικές οι μαρτυρίες

Όσοι διασώθηκαν προσπαθούν να καθαρίσουν τα σπίτια και τις περιουσίες τους. Μαζεύουν τα κομμάτια τους και περιγράφουν τις συγκλονιστικές στιγμές που έζησαν.

Ένας 70χρονος κλείδωσε το σπίτι του και έμεινε μέσα σε αυτό μέχρι την επόμενη μέρα, που τον βρήκε ζωντανό εκεί ο μικρότερος αδελφός του.

Η κ. Χρύσα Μακρή διηγείται πως μάζεψε 24 ανθρώπους από τη θάλασσα με το καΐκι της τη μοιραία νύχτα.

Κάθε γωνιά, κάθε σπίτι στο μαρτυρικό Μάτι και μια ιστορία δυσβάσταχτου πόνου. Ένα ζευγάρι των ηλικιωμένων πέθανε αγκαλιά, γιατί η σύζυγος αρνήθηκε να εγκαταλείψει τον άνθρωπό της που έπασχε από κινητικά προβλήματα.

Δραματικές στιγμές έζησαν με τις οικογένειές τους και πολλοί τουρίστες που παραθέριζαν στην περιοχή.

• Συγκλονιστική μαρτυρία ζεύγους Δανών – Πώς έσωσαν τα παιδιά τους (video)

Σε εξέλιξη οι έλεγχοι στις πληγείσες περιοχές – Έρευνα για τις πολεοδομικές άδειες στο Μάτι

Σε επίπεδο υλικών καταστροφών, σύμφωνα με τις ως τώρα αυτοψίες των μηχανικών του υπουργείου Υποδομών, μη κατοικήσιμα έχουν κριθεί 1.218 σπίτια, δηλαδή σχεδόν τα μισά από αυτά που έχουν ελεγχθεί.

«Βεβαίως υπάρχουν ευθύνες και θα αποδοθούν. Αν υπήρξε κάποιο λάθος στις εντολές που δόθηκαν, θα διαπιστωθεί», δήλωσε ο υπουργός Χρήστος Σπίρτζης από τον τόπο της φονικής πυρκαγιάς, χαρακτηρίζοντας παράλληλα μοιραία την άναρχη δόμηση και τις πολεοδομικές παραβάσεις. Ακόμη, έδωσε εντολή στους μηχανικούς να ελέγξουν τις άδειες όλων των κτιρίων που βρίσκονται σε απόσταση 100 μέτρων από την παραλία.

Την ίδια στιγμή ο Υπουργός Άμυνας, Πάνος Καμμένος, μιλώντας στο BBC, χαρακτήρισε την αυθαίρετη δόμηση έγκλημα του παρελθόντος.

Με πυρετώδεις ρυθμούς συνεργεία του ΔΕΔΔΗΕ πραγματοποιούν εργασίες αποκατάστασης των ζημιών σε ολόκληρο το δίκτυο της πληγείσας περιοχής. Ο πρόεδρος της ΔΕΗ Μανώλης Παναγιωτάκης, δήλωσε στην ΕΡΤ πως μέσα στο Σαββατοκύριακο θα έχουν αποκατασταθεί οι ζημιές του δικτύου ηλεκτροδότησης στις πληγείσες περιοχές, ενώ μέχρι στιγμής έχουν επανηλεκτροδοτηθεί 2.700 παροχές από τις 7.500 που επηρεάστηκαν από τις εκτεταμένες ζημιές που προκάλεσε η πυρκαγιά.

Η ΕΥΔΑΠ πρέπει να αγοράσει τρεις γεννήτριες με σκοπό να λειτουργήσουν τα αντλιοστάσια και να επανέλθει η υδροδότηση στις πληγείσες περιοχές μιας και διαθέτουν δικό τους δίκτυο ύδρευσης. Ο Γιάννης Μπενίσης, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας μιλώντας στην ΕΡΤ, φανερά αναστατωμένος έκανε λόγο για απίστευτη γραφειοκρατία εξαιτίας της αυστηροποίησης των νομικών διαδικασιών.

Απολύτως προϋπολογισμένη και εντός των ορίων του προϋπολογισμού, χαρακτήρισε η υπουργός Εργασίας την ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων που ανακοίνωσε  η κυβέρνηση για τους πυρόπληκτους πολίτες και Δήμους. Μιλώντας στην ΕΡΤ, η κ. Εφη Αχτσιόγλου τόνισε πως κύρια μέριμνα είναι η στήριξη των ανθρώπων που είχαν θύματα. Για τους συνταξιούχους σημείωσε πως θα πιστωθούν δύο επιπλέον συντάξεις, ενώ την Παρασκευή -κατ` εξαίρεση- θα καταβληθεί η σύνταξη του Αυγούστου σε όλους τους συνταξιούχους.

Το υπουργείο Εργασίας ανακοίνωσε πρόσθετα μέτρα στήριξης για τους πυρόπληκτους. Συγκεκριμένα, καταβάλλεται εφάπαξ έκτακτο βοήθημα ίσο με δύο μικτές επικουρικές συντάξεις και δύο μηνιαία μερίσματα στους πυρόπληκτους συνταξιούχους του ΕΤΕΑΕΠ και του Μετοχικού Ταμείου αντίστοιχα, ενώ επισπεύδονται οι αιτήσεις συνταξιοδότησης στα δύο Ταμεία που έχουν υποβληθεί ή θα υποβληθούν έως 30 Σεπτεμβρίου