–

Επικεντρωμένη στην περίοδο από το 1843 μέχρι το 1847, δείχνει με περιεκτικό τρόπο, καθώς απευθύνεται σε ευρύτερα ακροατήρια, το κλίμα μέσα από το οποίο διαμορφώθηκαν τόσο οι επαναστατικές τους ιδέες όσο και οι ίδιοι.

Όλα ξεκινούν το 1843, με την παρουσίαση του κοινωνικού και οικονομικού τοπίου της εποχής. Οι αλλαγές που έχουν επέλθει είναι πρωτόγνωρες. Από τη μια η βιομηχανική επανάσταση, από την άλλη η δημιουργία της εργατικής τάξης. Δύο αντίθετοι πόλοι έχουν εισέλθει δυναμικά στο προσκήνιο της ιστορίας.

Ο 26χρονος Καρλ Μαρξ, εξόριστος στο Παρίσι, μαζί με τη γυναίκα του Τζένη, οι οποίοι διαβιούν σε δύσκολες οικονομικές συνθήκες, βρίσκεται στις απαρχές της διαμόρφωσης της θεωρίας του. Παρατηρεί τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις, συμμετέχει σε συζητήσεις και αντιπαραθέσεις, διαβάζει και γράφει ακατάπαυστα. Εν τω μεταξύ, γνωρίζεται με τον Προυντόν και τον Μπακούνιν, συνδιαλέγεται ή διαφωνεί μαζί τους, όπως και με άλλους διανοητές εκείνης της εποχής, ενώ γίνεται πολλές φορές εριστικός προκειμένου να υπερασπιστεί τις απόψεις του. Από την άλλη ο ευγενικός και πράος 24χρονος Φρήντριχ Ένγκελς, γόνος οικογένειας βιομηχάνων, που έχουν στην Αγγλία τα κλωστήρια «Έρμεν & Ένγκελς», βλέπει από μέσα όχι μόνο την ανάπτυξη του καπιταλισμού, αλλά και την εξαθλίωση, εξαχρείωση και στυγνή εκμετάλλευση της εργατικής τάξης, μέσω της οποίας υπάρχει αυτή η ανάπτυξη. Η γνώση του για τον εργατικό κόσμο ξεπερνά τα δεδομένα εκείνης της εποχής, και έχει ως αποτέλεσμα την έκδοση του περίφημου έργου του, «Η Κατάσταση της Εργατικής Τάξης στην Αγγλία». «Είναι κολοσσιαίο έργο», λέει ο Μαρξ στον Ένγκελς, όταν πρωτογνωρίζονται στη Γαλλία.

Αργότερα, όταν ο Μαρξ κυκλοφόρησε τον πρώτο τόμο του «Κεφαλαίου», περιέγραψε με πολύ μελανά χρώματα τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης της εργατικής τάξης. Παραθέτω ένα απόσπασμα σχετικό με την κατοικία, την οποία θεωρεί ως την άλλη πλευρά του κακού της συγκεντροποίησης των μέσων παραγωγής, επειδή συνωστίζονταν πολλοί εργάτες στον ίδιο χώρο. «Σ’ έναν ανώτερο βαθμό το κακό αυτό συνεπάγεται τέτοια άρνηση κάθε αισθήματος αιδούς, τέτοιο βρωμερό ανακάτωμα σωμάτων και σωματικών λειτουργιών, τέτοια αποκάλυψη σεξουαλικής γύμνιας, που όλα αυτά είναι χτηνώδη και όχι ανθρώπινα» (σελ. 682). Αυτό το ανακάτωμα, είχε ως συνέπεια την απόλυτη εξαχρείωση (ακολασία, ανηθικότητα από μικρή ηλικία, χρήση οπίου, κλπ). Το αποτέλεσμα δεν ήταν μόνο η έξαρση των ασθενειών, αλλά και συχνά η γέννηση νόθων παιδιών ή ακόμη και αιμομιξίες.

Μέσα από αυτές τις κοινές ανησυχίες ξεκίνησε η γνωριμία τους, η οποία έμελε να δημιουργήσει μια μεγάλη φιλία, που κράτησε μια ζωή και ατσαλώθηκε μέσα στο πέρασμα του χρόνου από κοινούς αγώνες. Κοινό χαρακτηριστικό στοιχείο και των δύο είναι ότι προέρχονταν από οικογένειες, οι οποίες διέθεταν οικονομική άνεση, αλλά έγιναν αποστάτες της τάξης τους, και αφιέρωσαν τη ζωή τους στην απελευθέρωση της εργατικής τάξης από τα δεσμά του καπιταλισμού. 

«Μέχρι τώρα οι φιλόσοφοι ερμήνευαν τον κόσμο, το θέμα είναι να τον αλλάξουμε», λέει ο Μαρξ, ερχόμενος σε αντιπαράθεση με τους νέους χεγκελιανούς, ενώ σε άλλη σκηνή δείχνει τον Ένγκελς, να προτρέπει τον Μαρξ να μελετήσει την αγγλική πολιτική οικονομία για να δει πως λειτουργεί το οικονομικό κύκλωμα. Έτσι, ξεκινώντας να μελετά συστηματικά τα οικονομικά εγχειρίδια της εποχής, αναπτύσσει τη θέση ότι η εργασία είναι ένα εμπόρευμα που ελεύθερα ο εργάτης το πουλά στο κεφάλαιο. Όμως, «το παιχνίδι δεν είναι ισότιμο», λέει ο Μαρξ. Ο βασικός σκοπός είναι το κέρδος στο παιχνίδι της διανομής του πλούτου, που οι εργάτες παρήγαγαν με την εργασία τους. Μιας διανομής, η οποία μοιράζεται ανάμεσα στα μέλη της αστικής τάξης, όπου ένα ελάχιστο μέρος της δίνεται στην εργατική τάξη με τη μορφή του μισθού. Από αυτή την ανάλυση, ο Μαρξ, καταλήγει στην εξής στιχομυθία-συμπέρασμα: «Η σύγχρονη βιομηχανία γεννάει τον σύγχρονο σκλάβο που είναι το προλεταριάτο. Αν το προλεταριάτο ελευθερωθεί θα ελευθερωθεί η ανθρωπότητα και η κοινωνία που θα προκύψει θα είναι η κομμουνιστική». Από τις οικονομικές του μελέτες θα προκύψει το μνημειώδες έργο του, «Το Κεφάλαιο».

Στις αρχές του 1847, η ταινία δείχνει τον Ένγκελς και τον Μαρξ, να προσχωρούν στην «Ένωση των Δικαίων», μια οργάνωση στο Λονδίνο, που συσπείρωνε εργάτες, κυρίως μετανάστες. Το σύνθημα της Ένωσης, «όλοι οι άνθρωποι είναι αδέρφια», δεν κάλυπτε τους δυο άντρες, επειδή θεωρούσαν ότι δεν μπορούν να είναι αδέλφια οι μισθωτοί με τα αφεντικά τους. Σε διεθνές Συνέδριο της Ένωσης, στο Λονδίνο, τον Ιούνιο του 1847, και κατόπιν ομιλίας του Ένγκελς, που επέμεινε στην έννοια της εκμετάλλευσης και των ανειρήνευτων ταξικών διαφορών που αυτή παράγει, μετονομάζεται σε «Κομμουνιστική Ένωση» και το σύνθημα που υιοθετείται πλέον είναι «Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε».

Η ταινία τελειώνει, δείχνοντας τους Μαρξ-Ένγκελς, να συγγράφουν το μικρό βιβλιαράκι, το οποίο εκδόθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 1848, και έμελε να αποτελέσει την ιδρυτική πράξη συγκρότησης του διεθνούς εργατικού και σοσιαλιστικού κινήματος: το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο». «Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρώπη: το φάντασμα του κομμουνισμού…….». Έτσι ξεκινά, η εισαγωγή. Ένα μήνα μετά ξεσπά η επανάσταση στη Γαλλία, και ακολουθεί σε Γερμανία, Αυστρία, Ουγγαρία κλπ.

Βέβαια, η ταινία αναφέρεται και σε διάφορες άλλες πλευρές από την καθημερινή ζωή των δύο νέων ανδρών, αναδεικνύοντας και το ανθρώπινο στοιχείο. Γλένταγαν, κάπνιζαν, έπιναν, μεθούσαν, τσακώνονταν, είχαν μεταπτώσεις, έπαιζαν σκάκι και ήταν βαθιά ερωτευμένοι με τις γυναίκες τους. Ο Μαρξ, μίλαγε για τη γυναίκα του με  θαυμασμό, η οποία με τη σειρά της τον στήριζε συνεχώς, ενώ ο Ένγκελς ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε την μαχητική και γι’ αυτό απολυμένη εργάτρια από το εργοστάσιο του πατέρα του, την Ιρλανδή Μαίρη Μπερνς.

Προς το τέλος της ταινίας έχει στιγμιότυπα από διάφορους λαϊκούς και εργατικούς αγώνες, από τότε μέχρι σήμερα, τα οποία συνοδεύονται από το υπέροχο τραγούδι του Μπομπ Ντίλαν, «Like a Rolling Stone».

Επανερχόμενοι στο αρχικό ερώτημα, «τι ακριβώς συνέβη όταν ο Μαρξ συνάντησε τον Ένγκελς;», κατά πως φαίνεται έμελλε να γεννηθεί μια νέα θεωρία, η οποία όταν απέκτησε υλική υπόσταση και έγινε ιδεολογία μαζών, κατάφερε να ανατρέψει ολόκληρα κοινωνικά συστήματα και να δημιουργήσει νέα, τα οποία, παρά τις αστοχίες και τα πισωγυρίσματά τους, έδειξαν ότι υπάρχει η δυνατότητα να καταργηθεί η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.






okde

Από το Δημήτρη Κατσορίδα

Παρότι οι διακοπές μετατρέπονται σε είδος πολυτελείας για ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας (το 2016, οκτώ στα δέκα άτομα στην Ελλάδα δεν έκαναν καθόλου διακοπές ή όσοι/-ες έκαναν διήρκεσαν μόνο μερικές ημέρες ή στην καλύτερη περίπτωση πήγαν στον τόπο των γονιών ή των παππούδων), άραγε είναι κάτι που δεν πρέπει να επιτρέψουμε στον εαυτό μας, μπροστά σε όσα ζούμε;

Τελικά, τι σημαίνει «κάνω διακοπές». Μήπως είναι μόνο η μεταφορά και η διαμονή σε κάποια άλλη περιοχή ή μήπως είναι και κάτι άλλο; Χρειάζονται μόνο το καλοκαίρι οι διακοπές ή είναι εξίσου σημαντικές όλες τις εποχές;

Κατά τη γνώμη μου, σημαίνει να ξεφύγουμε από την καθημερινότητα. Να ξεφύγουμε από τους καθημερινούς πειθαναγκαστικούς ρυθμούς που μας επιβάλλει το σύστημα. Να ξεφύγουμε από την πειθαρχία της εργασίας, όσοι/-ες ακόμη την έχουν. Να πάψει, έστω και για λίγο, το σώμα μας να είναι εξάρτημα του χρόνου ή της παραγωγής ή και των δύο.

Δεν έχει σημασία πόσο κοντά ή μακριά θα πάμε. Σημασία έχει το ταξίδι, για να παραφράσω τον Καβάφη, είτε αυτό έχει να κάνει με τη μεταφορά σε άλλο μέρος είτε έχει να κάνει με το ταξίδι του μυαλού. Ειδικά ο νους μπορεί να ταξιδέψει και με τα πιο απλά πράγματα. Διότι,«κανείς δεν μπορεί να σταματήσει το ταξίδι του μυαλού», ακόμη και αν είμαστε μόνο σε ένα άλσος της γειτονιάς μας. Είναι και αυτό διακοπή.

Διακοπές, λοιπόν, είναι ηρήξηκαι ηδιακοπήμε τον καθημερινό χρόνο της καθημερινότητας, δηλαδή με τους ρυθμούς του ρολογιού. Ο χρόνος γίνεται άχρονος. Είναι η ανάκτηση των δυνάμεων μας. Είναι η απελευθέρωση της ανθρώπινης ζωής και η τάση για χειραφέτηση-αυτοδιαχείριση έναντι της αλλοτρίωσης-αποξένωσης. Είναι η ζωή, έτσι όπως πραγματικά θα έπρεπε να τη ζούμε: με χουζούρι, ξεγνοιασιά, τεμπελιά, ονειροπόληση, ψυχαγωγία, δημιουργικότητα, διάβασμα, περιήγηση, εκδρομές, περιπάτους, μυρωδιές από τη φύση∙ με το άκουσμα των πουλιών, την αγαλλίαση του απέραντου γαλάζιου, το ηλιοβασίλεμα∙ με μόρφωση, με πολιτισμό, με τους φίλους μας, με τους αγαπημένους μας, με το μοίρασμα. Και μάλιστα, υπάρχουν πράγματα, που μπορούμε να τα απολαύσουμε δωρεάν (π.χ. συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις κλπ.).

Δεν χρειάζεται οι διακοπές να ταυτίζονται με μια τάση διαφυγής ή με την κατανάλωση κάθε είδους ή με την εμπορευματοποίηση, ως μορφές διασκέδασης και διαφυγής-εκτόνωσης από την καθημερινότητα (π.χ. συνεχείς αγορές, πολυτέλεια, υπερκατανάλωση αλκοόλ και ουσιών, κλπ.).

Η μετάβαση, πολλές φορές, δεν είναι εύκολη. Η δύναμη της καθημερινότητας και της συνήθειας, μας δυσκολεύει να αποκοπούμε, ώστε να μπορέσουμε να αποσυμπιεστούμε. Γι’ αυτό δεν είναι τυχαίο ότι πολλές φορές, κατά τη διάρκεια των διακοπών, δημιουργούνται και αρνητικές καταστάσεις, όπως η συνειδητοποίηση της ματαιότητας του χρόνου που χάνουμε από τη ζωή μας και μας συνθλίβει, καθώς επίσης καταθλίψεις, χωρισμοί κλπ.

Όμως, υπάρχουν και ευχάριστα πράγματα, όπως οι ανθρώπινες σχέσεις, η επικοινωνία, οι φιλίες, οι νέοι έρωτες ή η ενδυνάμωση των παλιών, τα νέα ξεκινήματα, οι νέες σκέψεις, κλπ. Οι διακοπές είναι παιχνίδι, όπως όταν ήμασταν παιδιά.

Πάντως, όπως και αν επιλέγει ο καθένας/-μια να περνάει τις διακοπές του/της, και σε οποιαδήποτε εποχή, δηλαδή είτε μένει στον τόπο κατοικίας του είτε όχι, ας μην ξεχνάμε πως, όπως λέει ο Ελύτης,«…δεύτερη ζωή δεν έχει». Διότι, τελικά, η ευτυχία της ζωής βρίσκεται σε αυτά που θεωρούμε «απλά» και «ασήμαντα», που όμως είναι τα πιο σημαντικά.

Ας απολαύσουμε, λοιπόν, την θέα που θα επιλέξουμε, ας πάμε σε συναυλίες, ας χορέψουμε, ας διαβάσουμε, ας ζωγραφίσουμε, ας επισκεφτούμε μουσεία ή εκθέσεις, έτσι και αλλιώς ο πολιτισμός μας ακολουθεί παντού, ας περπατήσουμε, ας επικοινωνήσουμε, ας ερωτευθούμε, ας ονειρευτούμε, ας απολαύσουμε τη μοναχικότητά μας. Διότι αυτά, είτε έτσι είτε αλλιώς, δεν μπορεί να μας τα στερήσει καμία κουφάλα…..

Υ.Γ.:Σε κάθε περίπτωση, να μην ξεχνάμε και αυτούς που έχουμε απέναντί μας και μας εξυπηρετούν, οι οποίοι τις περισσότερες φορές εργάζονται σε άθλιες εργασιακές συνθήκες, με εντατικοποίηση, χαμηλούς μισθούς και αδήλωτη εργασία. Είναι συνάδελφοί μας. Ας μην ξεχνάμε ότι είμαστε εργαζόμενοι απέναντι σε έναν άλλο εργαζόμενο. Δεν είμαστε εργοδότες τους, δεν βγάζουμε τα απωθημένα μας επάνω τους και άρα η αλληλεγγύη μας, δημιουργεί νέα πολιτιστικά και ανατρεπτικά πρότυπα.



Αναδημοσίευση από ergasianet

Δημήτρης Κατσορίδας*

Στο παρόν άρθρο θα επιχειρήσουμε να δούμε πώς η μείωση της μισθωτής εργασίας και η διόγκωση της ανεργίας επέδρασαν στην εξέλιξη των απεργιακών αγώνων.

1. Οι­κο­νο­μι­κός κύ­κλος και απερ­γί­ες

Στο παρόν άρθρο θα επι­χει­ρή­σου­με να δούμε πώς η μεί­ω­ση της μι­σθω­τής ερ­γα­σί­ας και η διό­γκω­ση της ανερ­γί­ας επέ­δρα­σαν στην εξέ­λι­ξη των απερ­για­κών αγώ­νων.

Από διά­φο­ρες με­λέ­τες έχει υπο­στη­ρι­χτεί ότι η απερ­για­κή δράση μειώ­νε­ται σε πε­ριό­δους αυ­ξη­μέ­νης ανερ­γί­ας εξαι­τί­ας της απρο­θυ­μί­ας των ερ­γα­ζο­μέ­νων να ορ­γα­νω­θούν στα συν­δι­κά­τα, κυ­ρί­ως λόγω του φόβου της από­λυ­σης, ενώ αντί­θε­τα η απερ­για­κή δρα­στη­ριό­τη­τα εντεί­νε­ται σε πε­ριό­δους αύ­ξη­σης της απα­σχό­λη­σης, διότι τότε τα συν­δι­κά­τα διεκ­δι­κούν μι­σθο­λο­γι­κές αυ­ξή­σεις από θέση ισχύ­ος. Επί­σης, έχει υπο­στη­ρι­χθεί ότι ισχυ­ρο­ποιού­νται τα συν­δι­κά­τα κατά τη φάση ανά­πτυ­ξης του οι­κο­νο­μι­κού κύ­κλου, ενώ αντί­θε­τα υπάρ­χει διαρ­ροή μελών, με απο­τέ­λε­σμα την πτώση της συν­δι­κα­λι­στι­κής πυ­κνό­τη­τας κατά τη διάρ­κεια κα­θό­δου της οι­κο­νο­μι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας, εξαι­τί­αςαφε­νόςτης αδυ­να­μί­ας του συ­στή­μα­τος, λόγω της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης, να δε­χτεί τα αι­τή­μα­τα των ερ­γα­ζο­μέ­νων καιαφε­τέ­ρουτης πα­ρου­σί­ας με­γά­λου αριθ­μού ανέρ­γων δια­τε­θει­μέ­νων να χρη­σι­μεύ­σουν ως εφε­δρι­κός στρα­τός ερ­γα­σί­ας, ασκώ­ντας ου­σια­στι­κά πίεση σε όσους έχουν απα­σχό­λη­ση.

2. Η απερ­για­κή δρα­στη­ριό­τη­τα της πε­ριό­δου 2010-2015

Με βάση την προ­α­να­φερ­θεί­σα προ­σέγ­γι­ση μπο­ρού­με να δούμε την απερ­για­κή εξέ­λι­ξη, στην Ελ­λά­δα, κατά την πε­ντα­ε­τία 2010-2015. Συ­γκε­κρι­μέ­να, από τις 5 Μάη 2010, που άρ­χι­σαν να εφαρ­μό­ζο­νται τα Μνη­μό­νια, μέχρι τα τέλη του 2015 έγι­ναν από τη ΓΣΕΕ 20 ει­κο­σι­τε­τρά­ω­ρες και 4 σα­ρα­ντα­ο­κτά­ω­ρες απερ­γί­ες.Συ­νο­λι­κά28 ει­κο­σι­τε­τρά­ω­ρες πα­νελ­λα­δι­κές απερ­γί­ες. Αν σ’ αυτές συ­νυ­πο­λο­γί­σου­με μία ει­κο­σι­τε­τρά­ω­ρη απερ­γία και άλλη μία σα­ρα­ντα­ο­κτά­ω­ρη, που έγι­ναν μέχρι τώρα μέσα στο 2016, τότε οι απερ­γί­ες ανέρ­χο­νται σε 31 ει­κο­σι­τε­τρά­ω­ρες.

Εδώ να διευ­κρι­νί­σου­με ότι στις απερ­γί­ες τις ΓΣΕΕ δεν έχου­με υπο­λο­γί­σει τις πρω­το­μα­γιά­τι­κες απερ­γί­ες, οι οποί­ες είναι θε­σμο­θε­τη­μέ­νες έτσι και αλ­λιώς, καθώς επί­σης τις στά­σεις ερ­γα­σί­ας και τα συλ­λα­λη­τή­ρια δια­μαρ­τυ­ρί­ας. Βέ­βαια, αυτές οι  μορ­φές κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων έχουν λη­φθεί υπόψη στις εμπει­ρι­κές έρευ­νες του Ιν­στι­τού­του Ερ­γα­σί­ας της ΓΣΕΕ (ΙΝΕ-ΓΣΕΕ).

Συ­γκε­κρι­μέ­να, όπως φαί­νε­ται από τον πί­να­κα και το διά­γραμ­μα, όταν μι­λά­με για«Σύ­νο­λο Συμ­βά­ντων»εν­νο­ού­με τις απερ­γί­ες, τις στά­σεις ερ­γα­σί­ας, τις κα­τα­λή­ψεις χώρων ερ­γα­σί­ας, τα συλ­λα­λη­τή­ρια κλπ. Όμως, και εδώ έχουν γίνει οι απα­ραί­τη­τοι δια­χω­ρι­σμοί, ώστε να δούμε όσο κα­λύ­τε­ρα γί­νε­ται την εξέ­λι­ξη των απερ­γιών. Έτσι, από το«Σύ­νο­λο των Συμ­βά­ντων»ξε­χω­ρί­ζου­με την εξέ­λι­ξη των απερ­για­κών κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων με βάση τα εμπει­ρι­κά στοι­χεία του ΙΝΕ, ενώ επί­σης έχου­με λάβει υπόψη και τις 24ω­ρες απερ­γί­ες που έχει προ­κη­ρύ­ξει η ΓΣΕΕ.

Σύμ­φω­να, λοι­πόν,  με τα στοι­χεία φαί­νε­ται ότι ενώ μέχρι το 2012 εί­χα­με ένα με­γά­λο απερ­για­κό κύμα σχε­δόν σε όλους τους το­μείς (ιδιω­τι­κός το­μέ­ας, Κοινή Ωφέ­λεια, δη­μό­σιος το­μέ­ας), εντού­τοις από εκεί και μετά πα­ρα­τη­ρού­με μια συ­νε­χή κάμψη των απερ­για­κών αγώ­νων. Επί­σης, φαί­νε­ται ότι η απερ­για­κή δράση μειώ­νε­ται την ίδια στιγ­μή που αυ­ξά­νε­ται η ανερ­γία και μειώ­νε­ται η απα­σχό­λη­ση των μι­σθω­τών. Και εδώ κομ­βι­κό ση­μείο είναι πάλι το έτος 2012, στο οποίο τέ­μνο­νται όλες οι με­τα­βλη­τές, ενώ από εκεί και μετά υπάρ­χουν με­γά­λες απο­κλί­σεις (βλ. πί­να­κα και διά­γραμ­μα).

3. Αι­τί­ες της κάμ­ψης των απερ­για­κών αγώ­νων

Η απο­κλι­μά­κω­ση των απερ­για­κών αγώ­νων, ως ένα βαθμό, οφεί­λε­ται στις προσ­δο­κί­ες που δη­μιούρ­γη­σε ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, αρχής γε­νο­μέ­νης από τις βου­λευ­τι­κές εκλο­γές του 2012, όταν ανα­δεί­χτη­κε σε αξιω­μα­τι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση, μέχρι τις εκλο­γές του Ια­νουα­ρί­ου 2015, στις οποί­ες ανέ­λα­βε τη δια­κυ­βέρ­νη­ση της χώρας, καθώς επί­σης στην «στρα­τη­γι­κή της ανά­θε­σης» που καλ­λιέρ­γη­σε για αντι­στρο­φή της οι­κο­νο­μι­κής ύφε­σης μέσω της κα­τάρ­γη­σης των μνη­μο­νί­ων (Δ. Πα­πα­νι­κο­λό­που­λος, 2016). Ξέ­χω­ρα, όμως, από αυτά, εξα­κο­λου­θούν να υπάρ­χουν όλοι οι βα­σι­κοί πα­ρά­γο­ντες της μη κι­νη­το­ποί­η­σης. Σε γε­νι­κές γραμ­μές αυτοί είναι οι εξής: οι τα­κτι­κές ήττες που έχει υπο­στεί η ερ­γα­τι­κή τάξη από την εφαρ­μο­γή των μνη­μο­νί­ων, η διό­γκω­ση της ανερ­γί­ας, η ερ­γα­σια­κή επι­σφά­λεια-ανα­σφά­λεια, συ­νε­πι­κου­ρού­με­να όλα αυτά και από τις πα­θο­γέ­νειες του συν­δι­κα­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος.

Επι­πρό­σθε­τοι πα­ρά­γο­ντες είναι η κό­πω­ση (φυ­σι­κή και οι­κο­νο­μι­κή) των κι­νη­το­ποιού­με­νων από το γε­γο­νός ότι δεν υπάρ­χουν απτά απο­τε­λέ­σμα­τα από τις συλ­λο­γι­κές δρά­σεις, η απο­γο­ή­τευ­ση και η από­συρ­ση, το χα­μη­λό επί­πε­δο συ­νεί­δη­σης, η έλ­λει­ψη στό­χων και ηγε­σί­ας στο συν­δι­κα­λι­στι­κό επί­πε­δο, οι αντα­γω­νι­σμοί, καθώς επί­σης η εξα­νέ­μι­ση των προσ­δο­κιών και η γε­νι­κευ­μέ­νη απο­γο­ή­τευ­ση που προ­κά­λε­σε η μνη­μο­νια­κή με­τα­στρο­φή της κυ­βέρ­νη­σης των ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ-ΑΝΕΛ.

Εδώ, βέ­βαια, είναι ανα­γκαίο να επι­ση­μά­νου­με πως, ενώ οι απερ­γί­ες συ­νι­στούν ένα βα­σι­κό στοι­χείο της τα­ξι­κής πάλης, εντού­τοις όλοι οι τα­ξι­κοί αγώ­νες δεν ση­μαί­νουν, κατ’ ανά­γκη, και απερ­γί­ες. Εν­διά­με­σα μπο­ρεί να υπάρ­ξει ανα­μο­νή, συ­ζη­τή­σεις (με όλα τα δια­θέ­σι­μα μέσα), δια­πραγ­μα­τεύ­σεις, προ­ώ­θη­ση αι­τη­μά­των με κάθε τρόπο, εξά­σκη­ση πιέ­σε­ων μέσω της νο­μο­θε­τι­κής οδού, επε­ξερ­γα­σία θέ­σε­ων, ανά­πτυ­ξη νέων συμ­μα­χιών, ανα­σύ­ντα­ξη των δυ­νά­με­ων κλπ.

4. Η ήττα έρ­χε­ται από παλιά

Η ερ­γα­τι­κή αδρα­νο­ποί­η­ση δεν ήταν μόνο απο­τέ­λε­σμα των μνη­μο­νια­κών πο­λι­τι­κών, αλλά και της πο­λύ­χρο­νης πο­λι­τι­κής πρα­κτι­κής των κρα­τού­ντων πριν από τα Μνη­μό­νια, μέσω της επι­κρά­τη­σης του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού, οι οποί­οι καλ­λιερ­γού­σαν συ­στη­μα­τι­κά την ιδε­ο­λο­γία της «κοι­νω­νι­κής συ­ναί­νε­σης», της «ερ­γα­σια­κής ει­ρή­νης», του «ήπιου μο­νε­τα­ρι­σμού», της «εθνι­κής» ανα­γκαιό­τη­τας, της «κοι­νω­νι­κής ανό­δου» κλπ., ενι­σχύ­ο­ντας ου­σια­στι­κά την ερ­γο­δο­τι­κή εξου­σία σε βάρος της ερ­γα­σί­ας. Το απο­τέ­λε­σμα ήταν να απο­δυ­να­μω­θούν οι συλ­λο­γι­κές αξίες της αλ­λη­λεγ­γύ­ης και της αγω­νι­στι­κής διεκ­δί­κη­σης για κα­λυ­τέ­ρευ­ση των συν­θη­κών ερ­γα­σί­ας και δια­βί­ω­σης και έτσι να εμπε­δω­θεί στη συ­νεί­δη­ση της ερ­γα­τι­κής τάξης μια ατο­μο­κε­ντρι­κή αντί­λη­ψη και ερ­μη­νεία της κοι­νω­νι­κής πραγ­μα­τι­κό­τη­τας αντί των συλ­λο­γι­κών αξιών. Όλα αυτά οδή­γη­σαν στην ερ­γα­τι­κή αδρα­νο­ποί­η­ση, στην κοι­νω­νι­κή κα­θή­λω­ση και σε μια συ­μπε­ρι­φο­ρά ερ­γα­ζό­με­νου-ικέ­τη της κρα­τι­κής και ερ­γο­δο­τι­κής εξου­σί­ας.

Κατά συ­νέ­πεια, και με δε­δο­μέ­νο τον ση­με­ρι­νό αρ­νη­τι­κό συ­σχε­τι­σμό για τις δυ­νά­μεις της ερ­γα­σί­ας, λόγω της αυ­ξη­μέ­νης ανερ­γί­ας και της επι­σφα­λούς απα­σχό­λη­σης, ήταν επό­με­νο να απο­διαρ­θρω­θούν τα σω­μα­τεία, να δια­λυ­θούν πολ­λές συν­δι­κα­λι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις και να επέλ­θει η «πα­θη­τι­κο­ποί­η­ση».

Όμως, η πλειο­νό­τη­τα του κό­σμου της ερ­γα­σί­ας δεν θα συμ­φω­νή­σει «να βάλει κι άλλη πλάτη» για τη γε­νι­κή πρό­ο­δο της χώρας, όσο και αν η κυ­βέρ­νη­ση εγκα­λεί τους ερ­γα­ζό­με­νους να δεί­ξουν και άλλη ανοχή, εφό­σον αυτοί δεν βλέ­πουν μια άμεση και γρή­γο­ρη βελ­τί­ω­ση της θέσης τους. Ταυ­τό­χρο­να, οι ερ­γα­ζό­με­νοι θα αρ­χί­σουν να συμ­με­τέ­χουν ενερ­γά στα συν­δι­κά­τα όχι μόνο στην πε­ρί­πτω­ση που βελ­τιώ­νε­ται η οι­κο­νο­μι­κή τους κα­τά­στα­ση, αλλά και επει­δή βλέ­πουν ότι αυτά κρα­τούν μια πιο αξιό­πι­στη και αγω­νι­στι­κή στάση. Και δεν μπο­ρεί να γίνει δια­φο­ρε­τι­κά, διότι οι συν­θή­κες ζωής των μι­σθω­τών είναι αφά­ντα­στα βα­ριές.

Πί­να­κας: Απερ­για­κοί αγώ­νες, απα­σχό­λη­ση και ανερ­γία 



Επε­ξερ­γα­σία στοι­χεί­ων: ΙΝΕ-ΓΣΕΕ

Διά­γραμ­μα: Απερ­για­κοί αγώ­νες, απα­σχό­λη­ση και ανερ­γία 



"Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά", 26-10-2016, φύλλο 370





πηγή dea