Την εκπόνηση μιας καινοτόμου μελέτης αποκατάστασης για όλα τα δασικά οικοσυστήματα του Έβρου που επλήγησαν από την πυρκαγιά του περασμένου καλοκαιριού ανέλαβε, με ίδιους πόρους, το WWF Ελλάς. Η μελέτη, που εκπονείται με τη σύμφωνη γνώμη και τη συνεργασία της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), έχει ως στόχο τη συνολική θεώρηση των επιπτώσεων της πυρκαγιάς που έκαιγε για 16 συνεχόμενες ημέρες στην περιοχή και που επηρέασε περισσότερα από 935.000 στρέμματα, καθώς και την υποβολή συγκεκριμένων μέτρων και δράσεων αποκατάστασης.
Η σχέση του WWF Ελλάς με την περιοχή του Έβρου και ειδικότερα με το δάσος της Δαδιάς, είναι μια σχέση ζωής. Οι δράσεις προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος στην περιοχή ήταν αυτές που καθιέρωσαν την οργάνωση στην Ελλάδα, με ενεργή παρουσία στην περιοχή για 30 συναπτά έτη, έως και το 2022, οπότε και τις δράσεις για την προστασία της πλούσιας βιοποικιλότητας της Θράκης ανέλαβε η Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης (ΕΠΒΘ), πάντα με την συνεχιζόμενη στήριξη και συνεργασία του WWF Ελλάς.
Στο πλαίσιο αυτό, το WWF δεν θα μπορούσε να μην είναι παρόν στην επόμενη μέρα, μετά την πρόσφατη καταστροφική πυρκαγιά στην περιοχή.
Ο κεντρικός στόχος της μελέτης είναι να αποκατασταθούν τα δάση του Έβρου που έχουν πληγεί, υποστηρίζοντας τόσο την τοπική κοινωνία, όσο και την πλούσια και μοναδική βιοποικιλότητα που φιλοξενούν. Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη, όσο και σύνθετη μελέτη, που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Απριλίου 2024, με βασικό σκοπό να λειτουργήσει ως ένας οδικός χάρτης που θα ορίσει τις προτεραιότητες και τις κατευθύνσεις για την αποκατάσταση των πληγέντων δασικών οικοσυστημάτων.
Ειδικότερα, για να το πετύχει αυτό, η μελέτη:
Α. θα θέσει τους κύριους άξονες, πάνω στους οποίους θα προταθούν και θα εκπονηθούν οι επιμέρους μελέτες εφαρμογής,
Β. θα αποτυπώσει χωρικά τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν,
Γ. θα υποδείξει ποια είναι τα αναγκαία άμεσα διαχειριστικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν
Δ. θα αναλύσει και θα ιεραρχήσει όλες τις εκτάσεις που θα χρειαστούν τεχνητή αναδάσωση και
Ε. θα προβεί σε λεπτομερή μελέτη εφαρμογής της αναδάσωσης για τουλάχιστον 4.000 στρέμματα από αυτές.
Επιπρόσθετα, το WWF Ελλάς σε συνεργασία με την ΕΠΒΘ θα αναδασώσει ένα μέρος της αναγκαίας έκτασης από αυτά που η μελέτη θα υποδείξει.
Η συγκεκριμένη μελέτη χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από πόρους που είχε ήδη εξασφαλίσει το WWF Ελλάς από το διεθνές δίκτυο της οργάνωσης, πριν την τελευταία πυρκαγιά, για δράσεις υλοτομίας, με σκοπό την επαναδημιουργία των απαραίτητων δασικών διακένων. Ωστόσο, μετά την τεράστια οικολογική καταστροφή που σημειώθηκε πέρυσι το καλοκαίρι στην περιοχή, αποφασίστηκε οι πόροι αυτοί να αναδρομολογηθούν και να αξιοποιηθούν για την αποκατάσταση της περιοχής.
Λαμβάνοντας υπόψη τόσο τον μεγάλο στόχο της μελέτης να συμβάλλει στη δημιουργία ενός πολυλειτουργικού και ανθεκτικού δάσους, όσο και τη συνθετότητά της, για την εκπόνησή της συμπράττουν πολλοί και σημαντικοί φορείς και επιστήμονες. Στη συγγραφική ομάδα συμμετέχουν επιστήμονες από τα τμήματα δασολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ) και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, καθώς και ειδικοί επιστήμονες από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο. Παράλληλα, δημιουργήθηκε μια επιστημονική επιτροπή, η οποία συμμετέχει σε διάφορες φάσεις διαβούλευσης για τη μελέτη, αποτελούμενη από μέλη των κεντρικών και τοπικών Δασικών Υπηρεσιών, του ΟΦΥΠΕΚΑ και του ΔΠΘ. Επιπλέον, βασικό ρόλο στην όλη μελέτη δεν θα μπορούσε να μην έχει η Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης που έτσι κι αλλιώς αναπτύσσει περιβαλλοντικές δράσεις στην περιοχή, καθώς και το μελετητικό γραφείο ForestPlan που μαζί με το WWF Ελλάς έχουν το γενικότερο συντονισμό της όλης διαδικασίας.
Ο γενικός διευθυντής του WWF Ελλάς, Δημήτρης Καραβέλλας δήλωσε: «Η πυρκαγιά αυτή αποτελεί μια μαύρη και τραγική σελίδα στη σύγχρονη ιστορία του Έβρου. Το δάσος της Δαδιάς και γενικότερα η περιοχή της Θράκης έχει μια ιδιαίτερη σημασία για το WWF και έχει συνδεθεί με την ταυτότητα της οργάνωσης και την έως τώρα πορείας μας. Γι’ αυτό, η συμμετοχή μας στην αποκατάσταση της περιοχής ήταν δεδομένη για εμάς. Ελπίζουμε πως θα καταφέρουμε να βοηθήσουμε, τόσο με την εκπόνηση της μελέτης, όσο και με τις αναγκαίες δράσεις που θα ακολουθήσουν. Τώρα είναι η στιγμή της συνεργασίας και συστράτευσης δυνάμεων για να ξαναδώσουμε ζωή στον Έβρο».
Παράλληλα με τη μελέτη αποκατάστασης των δασικών οικοσυστημάτων, η ΕΠΒΘ και το WWF Ελλάς, ολοκληρώνουν αυτό το διάστημα μία ακόμα μελέτη που αφορά στη διερεύνηση των δυνατοτήτων ενεργειακής αξιοποίησης των δασικών υπολειμμάτων του Εθνικού Πάρκου Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου. Η μελέτη αυτή αποτελεί τη βάση για έναν γενικότερο οδηγό διαχείρισης της δασικής βιομάζας, που σε συνδυασμό με άλλες παρόμοιες προσπάθειες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια από άλλους φορείς, μπορούν να αποτελέσουν τον οδικό χάρτη γι’ αυτό το περίπλοκο και τόσο καίριας σημασίας ζήτημα.
Πάνω από 1,6 εκατομμύρια στρέμματα καμένης δασικής έκτασης είναι ο απολογισμός των φετινών δασικών πυρκαγιών σύμφωνα με την πρώτη οικολογική αποτίμηση του WWF Ελλάς στις 6/9. Τα 935.000 στρέμματα από τη συνολική αυτή έκταση βρίσκονται στον Νομό Έβρου που καιγόταν για 16 συνεχόμενες ημέρες, κάνοντας την πυρκαγιά αυτή μία από τις σημαντικότερες από οικολογικής άποψης, αλλά και τη μεγαλύτερη από θέμα έκτασης που έχει καταγραφεί ποτέ στη χώρα μας, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Πέραν των ανθρώπων που χάθηκαν άδικα, των χιλιάδων ζώων που κάηκαν και των αμέτρητων περιουσιών που καταστράφηκαν, ο απολογισμός είναι αποκαρδιωτικός και για το φυσικό περιβάλλον. Όπως σημειώνει το WWF, από τις φετινές πυρκαγιές επλήγησαν ιδιαίτερα οι προστατευόμενες περιοχές. Ειδικότερα, έχουν επηρεαστεί συνολικά πάνω από 700.000 στρέμματα σε 23 Προστατευόμενες Περιοχές (χωρίς να υπολογίζονται οι νέες εκτάσεις που επηρεάστηκαν μετά τις 3 Σεπτεμβρίου που ήταν η τελευταία γεωχωρική καταγραφή από την πυρκαγιά του Έβρου).
Αυτές περιλαμβάνουν 18 περιοχές Natura 2000 και 5 Καταφύγια Άγριας Ζωής, ενώ ταυτόχρονα, επηρεάστηκαν 3 σημαντικότατα Εθνικά Πάρκα (Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου, Δέλτα Έβρου και Χελμού-Βουραϊκού), καθώς και ο Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας. Επιπρόσθετα, εντός αυτών των προστατευόμενων περιοχών, καταγράφονται συνολικά πάνω από 200.000 στρέμματα διπλοκαμένων εκτάσεων, δηλαδή εκτάσεων που έχουν πληγεί από αλλεπάλληλες πυρκαγιές εντός μόνο της τελευταίας 20ετίας.
Δεδομένο πολύ σημαντικό, μιας και οι ανεπτυγμένοι μηχανισμοί φυσικής αναγέννησης που φέρουν κάποια από αυτά τα οικοσυστήματα εξαντλούνται μετά από απανωτές πυρκαγιές και εφόσον αυτές συμβούν μέσα σε διάστημα 20 χρόνων. Συνεπώς, οι περιοχές αυτές θα χρειαστούν επιστημονική παρακολούθηση για τα επόμενα έτη, ώστε να γίνει σαφές αν η ανθρώπινη βοήθεια (αναδάσωση) κρίνεται απαραίτητη για την αποκατάστασή τους. Έχοντας βέβαια την πρόσφατη εμπειρία του πώς αντιμετωπίστηκε η Βόρεια Εύβοια μετά τις πυρκαγιές του 2021, δεν πρέπει να είμαστε και πολύ αισιόδοξοι. Αφού ο χαμηλός προϋπολογισμός για αναδασώσεις κρύφτηκε πίσω από το στρατηγικής σύλληψης επιχείρημα ότι η Φύση θα «καθαρίσει», μιας και το δάσος αναγεννιέται από μόνο του…
Ενώ οι συγκρίσεις με τις προηγούμενες καταστροφικές χρονιές του 2007 και του 2021, σταματάνε στο μέγεθος, μιας και οι ποιοτικές διαφορές είναι μεγάλες και σχετίζονται με το ότι:
Οι φωτιές που ξέσπασαν από τον Ιούλιο του 2023 έως και σήμερα, έχουν μεγαλύτερη γεωγραφική διασπορά
Έχουν επηρεάσει για πρώτη φορά τόσο μαζικά, αρχέγονα (ώριμα) δασικά οικοσυστήματα στα βόρεια της χώρας, πολλά από τα οποία παρουσιάζουν δυσκολίες στη φυσική τους αποκατάσταση
Για πρώτη φορά έχουν επηρεαστεί τόσες πολλές προστατευόμενες περιοχές. Κάποιες εξ αυτών έχουν διεθνή σημασία με σημαντικότατα ενδιαιτήματα για την πανίδα και με δασικά οικοσυστήματα, που είτε δεν έχουν φυσικούς μηχανισμούς αναγέννησης (π.χ. Μαύρη Πεύκη στον Έβρο), είτε τους έχουν εξαντλήσει μετά από απανωτές πυρκαγιές (π.χ. Ρόδος, Πάρνηθα, Έβρος, Κέρκυρα, Αιγιαλεία)
Απειλή ή ευκαιρία;
Με την Κλιματική Αλλαγή να προβάλλεται ως η μόνη δικαιολογία, αλλάζοντας μάλιστα και το ενεργειακό μείγμα για την αντιμετώπιση της και μετατρέποντας τα όλα σε «Πράσινα», ενώ την ίδια ώρα αφήνουμε τα δάση να καίγονται, μάλλον θα καταλήγαμε στο συμπέρασμα πως στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα, κοιτάμε ως χώρα, την ανεμογεννήτρια και (κυριολεκτικά) χάνουμε το δάσος. Αφού η προστασία και συντήρηση τους είναι αποδεδειγμένα εξισορροπητικός παράγοντας για το περιβάλλον και την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής, καθώς και της μείωσης των συνεπειών της για τα Κράτη και τους προϋπολογισμούς τους.
Η περίπτωση της Δαδιάς
Τo Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου είναι μια από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Είναι μία από τις πρώτες περιοχές στην Ελλάδα που τέθηκαν σε καθεστώς προστασίας, λόγω του μεγάλου αριθμού σπάνιων ειδών αρπακτικών πουλιών. Η συνολική έκταση του είναι 428.000 στρέμματα (ΚΥΑ 35633/2066) από τα οποία τα 72.900 αποτελούν τις 2 ζώνες προστασίας της φύσης (ζώνες Α1 και Α2). Το «μωσαϊκό» τοπίων που διαμορφώνεται από δάση πεύκης και δρυός, τα οποία διακόπτονται από ξέφωτα, βοσκοτόπια και καλλιεργούμενες εκτάσεις, αποτελεί το ιδανικό περιβάλλον για τα αρπακτικά πουλιά. Στο Εθνικό Πάρκο συναντώνται τρία από τα τέσσερα είδη Γύπα της Ευρώπης: Μαυρόγυπας, Όρνιο και Ασπροπάρης, αφού ο Γυπαετός απαντάται μόνο στην Κρήτη. Παράλληλα φιλοξενεί τη μοναδική πολυπληθή αναπαραγόμενη αποικία Μαυρόγυπα στα Βαλκάνια.
Πέρα από μια γενική εικόνα, ακόμα δεν υπάρχουν ακριβή δεδομένα για τη ζημιά που προκάλεσε η πυρκαγιά. Πρακτικά το Εθνικό Πάρκο έχει καεί. Με εξαίρεση ένα Δρυοδάσος στο βόρειο κομμάτι πάνω από το Σουφλί, στο οποίο και τελειώνει το περίγραμμα του Εθνικού Πάρκου, μιας και τα δάση του Έβρου συνεχίζονται Βόρεια και Δυτικά του Νομού.
Ό,τι έχει μείνει άκαυτο, είναι κάποιες νησίδες που είχαν επιβιώσει από την περσινή φωτιά. Κι αυτό επειδή πέρσι επικρατούσε άπνοια και γι’ αυτό διασώθηκαν τα δέντρα σε αυτές. Φέτος επειδή φυσούσε και η φωτιά είχε ορμή, όταν δεν συναντούσε καύσιμη βλάστηση στο έδαφος (επειδή είχε καεί πέρυσι), δεν έκαιγε τα ψηλότερα δέντρα. Κι έτσι η επικάλυψη των δύο φωτιών (πέρσι και φέτος) στις νησίδες αυτές είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια «μόνο» ενός 20-25%.
Το νότιο τμήμα του Εθνικού Πάρκου από τη Λευκίμμη μέχρι τα Κοίλα, είχε καεί και το 2011. Οπότε και η ζημιά είναι ακόμα μεγαλύτερη στο κομμάτι αυτό.
Το δάσος έχει κάποιες δυνατότητες να αναγεννηθεί μετά από μια φωτιά, αρκεί να περνάνε 15-30 χρόνια. Όταν η φωτιά ξαναπερνά μετά από 10-12 χρόνια, δυσκολεύει πάρα πολύ τη φυσική αναγέννηση.
Η εικόνα του νεαρού Μαυρόγυπα
Η εικόνα του Μαυρόγυπα στην άσφαλτο με φόντο τα καμένα, την επόμενη του σβησίματος της φωτιάς, είχε σοκάρει το Πανελλήνιο. Παρόλα αυτά, η πραγματικότητα ήταν λιγότερο τραγική. Κι αυτό γιατί το συγκεκριμένο πουλί ήταν νεαρό χωρίς μεγάλη εμπειρία στο πέταγμα. Τον πρώτο καιρό τα διαστήματα πτήσης δεν είναι μεγάλα μιας και τα νεαρά πουλιά έχουν την ανάγκη να σταματούν και να ξεκουράζονται.
Οι φωλιές για τα πουλιά δεν είναι όπως για τους ανθρώπους τα σπίτια τους. Ακόμα και χωρίς να καταστραφεί το δέντρο που έχουν φτιάξει τη φωλιά τους μπορεί την επόμενη χρονιά να την φτιάξουν σε άλλο. Αυτό που έχει σημασία είναι να υπάρχουν διαθέσιμα δέντρα ώστε να μπορούν τα πουλιά να φτιάχνουν σε αυτά τις φωλιές τους.
«Η φύση δεν καταστρέφεται»
Το Εθνικό Πάρκο της Δαδιάς ήταν ένα πρότυπο διαχείρισης. Με πολλές έρευνες, μελέτες, διδακτορικά όλα τα προηγούμενα χρόνια. Τώρα θα πρέπει να γίνει κι ένα πρότυπο αποκατάστασης. Η Δαδιά ήταν (και όλος ο Έβρος) ένας τόπος εξαιρετικής σημασίας για τη βιοποικιλότητα σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Ήταν ένα δάσος με μεγάλα δέντρα, μεγάλης ηλικίας, σε πολύ χαμηλά υψόμετρα, με πολύ μικρή ανθρώπινη παρέμβαση. Συνθήκη που ευνοεί την ανάπτυξη πολλών ειδών Πανίδας και Χλωρίδας. Παράδειγμα η Μαύρη Πεύκη που χρειάζεται υγρασία και φυτρώνει σε μεγάλα υψόμετρα.
Στο δάσος της Δαδιάς συναντούμε δύο είδη Πεύκης (όπως και σε όλο τον Έβρο): Τη Μαύρη και την Τραχεία. Η Τραχεία Πεύκη είναι μεσογειακό είδος μιας και συναντάται σε ξηρά μέρη. Η Μαύρη Πεύκη θέλει πιο υγρά μέρη. Οπότε και σε πιο χαμηλά μέρη στη Δαδιά, μέσα σε ρέματα που υπάρχει πιο πολύ υγρασία, μπόρεσε να ευδοκιμήσει, μαζί με διάφορα πλατύφυλλα (είδη Δρυός). Ψηλότερα, που το περιβάλλον είναι πιο ξηρό, ευδοκιμεί η Τραχεία Πεύκη που θέλει περισσότερη ζέστη και ο θάμνος Ερείκη ή Ρείκι που αξιοποιείται από τους μελισσοκόμους, αλλά είναι και πάρα πολύ εύφλεκτος.
Εξαιτίας κάποιας γενετικής ανωμαλίας η Μαύρη Πεύκη όταν μεγαλώνει στο δάσος της Δαδιάς, δεν σχηματίζει κορυφή στο τέλος της, αλλά «σπάει» ανοίγοντας, επιτρέποντας έτσι τον σχηματισμό μιας «ομπρέλας». Πάνω λοιπόν, σε αυτές τις πλατφόρμες μπορούσε ο Μαυρόγυπας (κυρίως) να φτιάξει τις (πολλών μέτρων) φωλιές του.
Αλλά και στον Μικρό Πυρήνα που δεν απαντάται η Μαύρη Πεύκη, οι Μαυρόγυπες φωλιάζουν στην Τραχεία Πεύκη. Στην Ισπανία φωλιάζουν σε Δρυοδάση.
Η ιδιαιτερότητα της Δαδιάς είναι ότι φιλοξενεί την τελευταία αποικία του Μαυρόγυπα στην Βαλκανική Χερσόνησο. Είδος που κάποτε ζούσε σε όλη τη Μεσόγειο και έχει εξαφανιστεί λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Αυτός ήταν και ο λόγος που η συγκεκριμένη περιοχή κηρύχτηκε προστατευόμενη τη δεκαετία του ’80. Ξεκίνησε με 4 ζευγάρια για να καταφέρει να φτάσει τα 35. Πέρα όμως από τους Γύπες,* στη Δαδιά φιλοξενείται πολύ μεγάλη ποικιλία (σε είδη και αριθμό) πουλιών στην Ευρώπη. Είτε, όπως ο Μαυρόγυπας που δεν μεταναστεύει, είτε αποδημητικά, όπως ο Ασπροπάρης (που κινδυνεύει πλέον με εξαφάνιση στην Ελλάδα, καθώς έχουν απομείνει τρία ζευγάρια στη Δαδιά και δύο στην περιοχή του Νέστου) που μεταναστεύει στην Κεντρική Αφρική (Σαχέλ) το Χειμώνα και επιστρέφει την Άνοιξη.
Το τι θα γίνει τα επόμενα χρόνια στη Δαδιά μένει να το δούμε. Βασικός παράγοντας να υπάρχει ικανή τροφική βάση για τρέφονται τα αρπακτικά πουλιά (λαγοί, χελώνες, φίδια, ποντίκια). Άρα το πρώτο που πρέπει να καταγραφεί είναι τι απέμεινε από την εδαφική πανίδα που συντηρεί τα αρπακτικά. Παρόλο που υφίσταται και ενισχυτική τροφοδοσία από την ταΐστρα που υπάρχει στον Μεγάλο Πυρήνα και συγκυριακά για τους επόμενους μήνες, τα καμένα ζώα.
*Οι Γύπες είναι η καθαριστές της φύσης. Πριν καταστεί υποχρεωτική η καύση των νεκρών ζώων, οι κτηνοτρόφοι τα άφηναν, καθώς και τα υπολείμματα σφαγών, σε ρεματιές, ώστε να πάνε οι Γύπες και να τα καταναλώσουν.
Τα Όρνια και οι Μαυρόγυπες ψάχνουν για τροφή σε μια ακτίνα 200 χλμ. φτάνοντας μέχρι την Βουλγαρία. Γι’ αυτό το λόγο και μεγάλο πρόβλημα για τα πουλιά αυτά αποτελούν τα αιολικά που βρίσκονται στην Ροδόπη και τον Έβρο. Με περισσότερες από 200 ανεμογεννήτριες κι ενώ συνεχίζουν να μπαίνουν καινούργιες, καταβάλλεται μια προσπάθεια να εξαιρεθούν τουλάχιστον κάποιες κρίσιμες -για την προστασία τους- περιοχές.
Τυχεροί στην ατυχία μας η φωτιά ξέσπασε τον Αύγουστο κι έτσι τα μικρά είχαν πετάξει από τις φωλιές τους. Οπότε και ο πληθυσμός των Γυπών δεν επηρεάστηκε σε αντίθεση με τα θηλαστικά στο έδαφος. Οι Γύπες φωλιάζουν τον Ιανουάριο και τα μικρά τους πετάνε τέλη Ιούλιου.
Η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Δέλτα Έβρου, Δαδιάς και Προστατευόμενων Περιοχών Ανατολικής Θράκης καταγράφει τις δυνατότητες που υπάρχουν για φώλιασμα στις εναπομείνασες νησίδες και σε περιοχές που κρίνονται κατάλληλες για φωλεοποίηση να δημιουργηθούν τεχνητές φωλιές (τεχνητές εξέδρες). Πλατφόρμες πολλών μέτρων πάνω σε στύλο που θα στηρίζονται περιμετρικά με συρματόσχοινα τοποθετημένα σε άκαυτα δέντρα. Μεγάλες δηλαδή κατασκευές που θα μεταφερθούν και τοποθετηθούν στο χώρο από ελικόπτερα, όπως γίνεται και για τους μεταλλικούς πυλώνες μεταφοράς ρεύματος.
Πρέπει να περιμένουμε 2-3 χρόνια για να καταγράψουμε τη συμπεριφορά των πουλιών στα άκαυτα κομμάτια. Όπως και το αν θα διατηρήσουν τις φωλιές τους σε καμένα πλέον δέντρα -τα οποία ναι μεν η φωτιά ξέρανε- αλλά που θα στέκονται για 3-4 χρόνια ακόμα πριν πέσουν. Σε αντίθεση με εκείνα που είναι μαύρα -έχοντας καεί εντελώς- και άρα χάσει τη στατικότητα τους.
Οπότε αν έχουν επιβιώσει πολλά χερσαία ζώα από τη φωτιά, από του χρόνου που θα βλαστήσει ξανά η χλωρίδα στο έδαφος και άρα θα υπάρχει πληθώρα τροφής για αυτά, θα αυξηθεί και ο αριθμός τους. Αν έχουν καεί τα περισσότερα αυτό θα αποτελέσει πρόβλημα.
Το δάσος θα επανέλθει, αλλά απαιτεί μεγάλο συντονισμό όλων των εμπλεκομένων, ώστε αφενός να περιοριστούν οι απώλειες (λόγω της μεγάλης βιοποικιλότητάς του) και αφετέρου, ώστε τα επόμενα 15 χρόνια κομμάτι-κομμάτι αυτό να βοηθηθεί στην αναδημιουργία του.
Υπεύθυνος για τον συντονισμό αυτό πλέον είναι ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.). Ο τότε υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς κατήργησε το 2021 τους επτά κατά τόπους Φορείς Διαχείρισης ως αυτοτελείς οντότητες, δημιουργώντας τον Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. Ως σχεδιασμός δεν ήταν καινούργιος, απλά τότε ευοδώθηκε. Και σε ένα με ενάμιση χρόνο άρχισαν να αλλάζουν και οι διοικήσεις των τοπικών μονάδων. Προκειμένου να υπάρχει συνολικός σχεδιασμός ταυτόχρονα για όλους τους τέως Φορείς, νυν Μονάδες. Το προσωπικό παρέμεινε, χάθηκε όμως η τοπικότητα που είναι πολύ σημαντικός παράγοντας στην έγκαιρη λήψη αποφάσεων. Οι παλαιοί Φορείς γνωμοδοτούσαν για τα έργα και το Κράτος όφειλε να τη λάβει σοβαρά υπόψιν του. Κι ενώ ως αρμοδιότητα μεταφέρθηκε αρχικά και στο νέο σχήμα του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., λίγους μόνο μήνες αργότερα αφαιρέθηκε από αυτόν και προστέθηκε στις αρμοδιότητες του Γενικού Γραμματέα του ΥΠΕΝ.
Οι παλιοί Φορείς είχαν ένα ΔΣ με πρόεδρο κάποιον επιστήμονα-καθηγητή (αμισθί) και όλοι οι υπόλοιποι ήταν μέλη της τοπικής κοινωνίας: Δήμαρχοι, κτηνοτρόφοι, επιχειρηματίες. Ως σχήμα -υποδομές και προσωπικό- παρέμεινε ως είχε. Οι αποφάσεις όμως πλέον παίρνονται στην Αθήνα. Οι Φορείς υποχρηματοδοτούνταν έχοντας πολύ μικρά κονδύλια να διαχειριστούν -ίσα-ίσα να επιβιώνουν- κι αυτά μέσα από μια δαιδαλώδη γραφειοκρατία. Πλέον, όμως ο Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. έχει να διαχειριστεί μεγάλα κονδύλια που προέρχονται κυρίως από το Πράσινο Ταμείο και από αλλού.
Οι περισσότερες από τις απαιτούμενες εργασίες δίνονται σε Εργολαβίες, αφού δεν υπάρχει το απαιτούμενο προσωπικό σε τοπικό επίπεδο για την εκτέλεση τους.
«Η μισή αλήθεια, δεν είναι αλήθεια»
Η ανακοίνωση που εξέδωσε ο Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. για την φετινή πυρκαγιά που μαίνονταν επί 16 μέρες στον Έβρο -ενώ δεν ήταν λάθος- υπονοούσε μικρότερη συνολική ζημιά για το Εθνικό Πάρκο. Αναφερόταν στο ότι κάηκε το 60% της έκτασης του, υπονοώντας ότι το 40% παρέμεινε άκαυτο. Έπαιρνε όμως ως δεδομένο, την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί μετά τις απώλειες που προκλήθηκαν εξαιτίας της περσινής φωτιάς και όχι το άθροισμα των καμένων πέρσι και φέτος (για να μην συνυπολογίσουμε και τα καμένα του 2011). Οι νησίδες που έχουν παραμείνει είναι πολύ κρίσιμες για την επιβίωση των πουλιών.
Ανεμογεννήτριες
Για την καταπολέμηση της Κλιματικής Αλλαγής στόχος είναι η ενέργεια να προέρχεται από ΑΠΕ με τα αιολικά πάρκα να κατέχουν μεγάλο μερίδιο. Η Θράκη είναι μια περιοχή με δυνατούς ανέμους και γι’ αυτό έχει χαρακτηριστεί ως περιοχή αιολικής προτεραιότητας για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων. Τα τελευταία 15 με 20 χρόνια έχουν εγκατασταθεί πάρα πολλές ανεμογεννήτριες στον Έβρο και γενικότερα στη Θράκη με αποτέλεσμα να υφίσταται μια πίεση τόσο το φυσικό περιβάλλον όσο και το ανθρωπογενές περιβάλλον, αφού εγκαθίστανται ακόμη και γύρο από οικισμούς. Σε αυτή τη μικρή περιοχή του Έβρου και της Ροδόπης πλέον των 276 ανεμογεννητριών έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν, έχουν ήδη αδειοδοτηθεί ακόμη 165, ενώ περιμένουν να αδειοδοτηθούν περισσότερες από 1.000.
Όμως, τον ίδιο αέρα με τον οποίο μέσω των ανεμογεννητριών παράγεται ρεύμα, χρησιμοποιούν και τα «καρτάλια» -όπως αποκαλούν τα αρπακτικά πουλιά οι Θρακιώτες- για να κινούνται. Προφανώς, όταν υπάρχει τέτοια ανάπτυξη αιολικών πάρκων σε μια περιοχή με τόσο μεγάλους πληθυσμούς, δημιουργούνται και τα ανάλογα προβλήματα. Έτσι, έχουν καταγραφεί 26 νεκρά αρπακτικά πουλιά λόγω πρόσκρουσης σε φτερωτές ανεμογεννητριών, με 14 από αυτά να είναι Γύπες (Μαυρόγυπες και Όρνια), πολλά πουλιά άλλων ειδών και εκατοντάδες νυχτερίδες. Κι ενώ καταβάλλεται μια προσπάθεια να εξαιρεθούν τουλάχιστον κάποιες κρίσιμες -για την προστασία τους περιοχές- είκοσι μέρες σχεδόν μετά το σβήσιμο της καταστροφικής πυρκαγιάς του Αυγούστου η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης προχώρησε στην αδειοδότηση τριών αιολικών σταθμών μέσα σε περιοχές Natura και σε Ζώνες Ειδικής Προστασίας, εντός κρίσιμων βιότοπων αρπακτικών πουλιών. Αποφάσεις που είχαν παρθεί τον Ιούλιο, αλλά καθαρογράφτηκαν τον Αύγουστο. Ενώ γνωμοδότησε αρνητικά η τοπική Μονάδα Διαχείρισης του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., ο Γ.Γ. αγνοώντας την, έδωσε την τελική (πολιτική) έγκρισή του.
Ανεμογεννήτριες στη Θράκη (Wind turbines in Thrace)
Δάση όπως Αυτοκινητόδρομοι
Εδώ και δεκαετίες εξυφαίνεται σχέδιο να καταργούν και να αποδυναμώνουν οι κυβερνώντες διαχρονικά τις υπηρεσίες που προστατεύουν τα δάση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Δασική Υπηρεσία με τα κατά τόπους Δασαρχεία που βάλλονται από παντού και που πρακτικά -υποστελεχωμένα και χωρίς μέσα- δεν υπηρετούν τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκαν. Χωρίς ποτέ να έχουν γίνει προσλήψεις όλα αυτά τα χρόνια, το τελειωτικό χτύπημα ήρθε όταν τους περάσανε στο Κτηματολόγιο για να κάνουν δουλειά γραφείου αντί να είναι στο πεδίο.
Η κατάργηση της Δασοπυρόσβεσης (επί κυβερνήσεων Σημίτη) και το πέρασμά της στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, έφερε υποχρεωτικά και τη λάθος προτεραιοποίηση: Πρώτα οι οικισμοί και τελευταία τα δάση. Η Δασοπυρόσβεση στελεχωνόταν από τοπικούς που γνώριζαν την περιοχή και πραγματοποιούσαν εργασίες αντιπυρικής προστασίας όλο τον χρόνο (καθαρισμός, παρατήρηση, περιπολίες, αντιπυρικές ζώνες, τοποθέτηση δεξαμενών, κατασκευή φυλακίων). Κομμάτι δε, αυτής της τακτικής απαξίωσης είναι και το ότι μετά από κάθε φωτιά κατηγορούνται οι υπάλληλοι του κατά τόπου Δασαρχείου («άρα, τί τους χρειαζόμαστε;»).
Τη δεκαετία του ’90 με πρόσχημα οι υλοτόμοι να έχουνε περισσότερα κέρδη, καταργήθηκε υπηρεσία που εκμεταλλευόταν την ξυλεία που προέκυπτε από τον καθαρισμό τους (αραίωση), ώστε οι ίδιοι να μπορούν να πουλάνε τα ξύλα αυτά, με το Κράτος απλώς να επιβλέπει. Το αποτέλεσμα ήταν να κόβονται πλέον όχι μόνο τα δέντρα που έπρεπε να κοπούν, αλλά και μεγαλύτερα που αποφέρουν περισσότερο κέρδος.
Ιδιωτικοποίηση των δασών
Στο τέλος αυτής της χρονοβόρας και με στάδια πολιτικής, βρίσκεται και ο απώτερος στόχος της: Η ιδιωτικοποίηση των δασών μέσω Συμβάσεων Παραχώρησης. Όπως έγινε και με τους αυτοκινητοδρόμους. Εταιρείες θα αναλάβουν τη διαχείριση δασών σε μορφή «πακέτων». Για παράδειγμα, πλούσια δάση της Βόρειας και ορεινής Ελλάδας, μαζί με κάποια ξηρά της νότιας. Με το επιχείρημα ότι αφού τα δάση καίγονται, πρέπει να τα δώσουμε σε ιδιώτες να τα διαχειριστούν. Με αποτέλεσμα η διαχείριση που θα τους γίνεται να είναι καταστροφική (ληστρική) για τα ίδια και συνολικά για το περιβάλλον και άρα όλους μας.
Την Δευτέρα 23/10 ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης, ανακοίνωσε την πρόθεση του να κατεβάσει έως το τέλος του έτους Νομοσχέδιο για την συνδιαχείριση/συνεκμετάλλευση των δασών μέσω ΣΔΙΤ. Και μάλιστα με επιδότηση. Συμπράξεις Δασικών Συνεταιρισμών με Ιδιώτες που θα εκμεταλλεύονται τη βιομάζα που τα δάση προσφέρουν. Μόνο που τα δάση δεν είναι πάρκα με δεντροστοιχίες… Είναι οικοσυστήματα που προσφέρουν πολλαπλές υπηρεσίες.
*Οι φωτογραφίες είναι μια ευγενική παραχώρηση του κ. Νάσου Ναλμπάντη, από το υπό έκδοση Λεύκωμα για την Πανίδα και Χλωρίδα του Εθνικού Πάρκου της Δαδιάς.
Σειρά σοβαρών ερωτημάτων για τον τρόπο που έγιναν τα αντιπλημμυρικά έργα στα καμένα του Εβρου και συγκεκριμένα στο δάσος της Δαδιάς διατύπωσε ο γνωστός βιολόγος και ειδικός στην άγρια πανίδα Γιώργος Κατσαδωράκης, εκφράζοντας την αγωνία του. Σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συνοδεία σχετικού βίντεο από το Διαβολόρεμα της Δαδιάς, αναφέρει πως «το διάσημο “το ποτάμι της Δαδιάς” ή Μαγγάζι, υπέστη σοβαρές ζημιές στη βιοποικιλότητά του μετά τα έργα/παρεμβάσεις για τη βελτίωση της παροχετευτικής ικανότητας του ποταμού και την αποφυγή ζημιών από πλημμυρικά φαινόμενα».
Σημειώνει χαρακτηριστικά: «Ο δήμος ή η περιφέρεια ή όποιος άλλος φορέας παίρνει χρήματα για αντιπλημμυρική πρόληψη, το έργο βγαίνει σε μειοδοτικό διαγωνισμό και σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης με απευθείας ανάθεση, κι ο εργολάβος που το κερδίζει, μπάζει μέσα τις μπουλντόζες του και ισοπεδώνει τα πάντα, όλα τα ενοχλητικά: βλάστηση, καλάμια, υδρόφιλα και υδροχαρή φυτά, δέντρα που έχουν φυτρώσει στην κοίτη. Οι λίγες μικρές λούτσες που έχουν κρατήσει νεράκι και που είναι γεμάτες με τα τελευταία εκατοντάδες ψάρια, νεροχελώνες και βατράχια που έχουν επιβιώσει, μπαζώνονται, μαζί με ό,τι ζωντανό μέσα σε αυτές».
Ο Γιώργος Κατσαδωράκης
Οπως καταγγέλλει, μετά τις εργασίες των αντιπλημμυρικών και αντιδιαβρωτικών έργων, «ψάρια μαζί με τις νεροχελώνες και τα βατράχια μπαζώθηκαν και ουσιαστικά θάφτηκαν ζωντανά. Τη βλάστηση που υπήρχε μέσα στην κοίτη την έσπρωξαν μέσα στις λούτσες και την επίχωσαν με την άμμο και τα λοιπά φερτά υλικά του ποταμού. Το αποτέλεσμα είναι μια έρημος από χώμα και πέτρες. Στο διάσημο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς, το γνωστό για τη βιοποικιλότητά του, λίγο μετά τις δύο απανωτές χρονιές καταστροφικών πυρκαγιών και πριν καλά-καλά σβήσουν οι φλόγες, αυτά γίνονται! Και αν αυτό γίνεται στο Εθνικό Πάρκο της Δαδιάς, απλά φανταστείτε τι συμβαίνει στα χιλιάδες άλλα ρέματα της ελλαδικής επικράτειας. Τα ίδια, αν και μάλλον όχι χειρότερα», σημειώνει δηκτικά στην ανακοίνωσή του. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί πως ο γνωστός επιστήμονας στάθηκε στο παράδοξο φαινόμενο αντινομίας που επικρατεί σχετικά με το νομικό πλαίσιο της αντιπλημμυρικής προστασίας και της προστασίας της βιοποικιλότητας.
Μάλιστα σημειώνει πως αντιπλημμυρική προστασία και βιοποικιλότητα είναι δύο αναγκαιότητες που πρέπει ταυτόχρονα να υπηρετηθούν κατά τη διαχείριση των ρεμάτων. «Πουθενά όμως δεν γράφεται με ποιο τρόπο πρέπει να εφαρμοστούν τα όποια έργα και παρεμβάσεις ώστε η εφαρμογή των αντιπλημμυρικών μέτρων να μη σημαίνει την αδιάκριτη καταστροφή της άγριας ζωής. Διότι, βέβαια, έτσι όπως εφαρμόζονται στην πράξη, χωρίς ειδική μελέτη, χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση, χωρίς γνώση, σύνεση κι ευαισθησία και χωρίς επίβλεψη από τους επιφορτισμένους με την προστασία της φύσης, η άγρια ζωή, η βλάστηση και τα τοπία μας απλά ισοπεδώνονται βίαια από τις μπουλντόζες.
Παρά τις αδύναμες φωνές διαμαρτυρίας μιας μερίδας απελπισμένων πολιτών που υπερκαλύπτονται από την απληστία, την άγνοια, την αδιαφορία, την υποκρισία και την υπερβολή που χαρακτηρίζουν την κοινωνία μας. Τα ίδια βέβαια συμβαίνουν τόσο στις “προστατευόμενες” όσο και στις μη προστατευόμενες περιοχές. Ακούει κανείς από τους πολιτικούς, τους φορείς και τις υπηρεσίες που αποφασίζουν; Ενδιαφέρεται κανείς; Οι ευαίσθητοι δήμαρχοι; Οι “καθ’ ύλην αρμόδιες” υπηρεσίες του υπουργείου Περιβάλλοντος και ενέργειας; Οι περιφέρειες; Η δασική υπηρεσία; Ο ΟΦΥΠΕΚΑ κι οι Μονάδες του Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών της χώρας;».
Σε ύφεση είναι η φωτιά στον Εβρο, όπου οι προσπάθειες κατάσβεσης συνεχίζονται για 17η ημέρα.
Οπως αναφέρει η ΕΡΤ, από χθες το βράδυ δεν υπάρχει ενεργό μέτωπο, ωστόσο πάνω από 930.000 στρέμματα έχουν γίνει στάχτη.
Οι δυνάμεις της Πυροσβεστικής παραμένουν σε επιφυλακή για τυχόν αναζωπυρώσεις, ειδικά στον μικρό πυρήνα του δάσους της Δαδιάς, όπου η φωτιά κινείται έρπουσα.
Επί τόπου επιχειρούν 740 πυροσβέστες με 124 οχήματα, ενώ ρίψεις πραγματοποιούν και 5 πυροσβεστικά αεροσκάφη. Οσο για τις ξένες δυνάμεις, που συνέδραμαν όλες αυτές τις ημέρες στο έργο της πυρόσβεσης, σταδιακά αποχωρούν.
Την ίδια ώρα αναμένονται βροχοπτώσεις στον Εβρο σήμερα το απόγευμα, κάτι που πρόκειται να βοηθήσει σημαντικά στην πλήρη κατάσβεση της φωτιάς.
Πάνω από 935.000 στρέμματα καμένης γης
Παράλληλα, δραματικά φαίνονται να είναι τα στοιχεία για τις καμένες εκτάσεις στον Εβρο.
Τα νεότερα δορυφορικά δεδομένα για τη μεγαλύτερη δασική πυρκαγιά των τελευταίων πάρα πολλών ετών σε ευρωπαϊκό έδαφος στον Εβρο δόθηκαν στη δημοσιότητα από την Υπηρεσία Ταχείας Χαρτογράφησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Copernicus.
Οπως προκύπτει από την ανάλυση των δορυφορικών δεδομένων, η συνολική έκταση που κατέκαψε η δασική πυρκαγιά στον Εβρο, η οποία προέκυψε από τη συνένωση των πυρκαγιών σε Αλεξανδρούπολη και Δαδιά, ξεπερνά τα 935.000 στρέμματα (έως την 02.09.2023, 11:31 τοπική ώρα).
Το δάσος της Δαδιάς είναι διάσημο για τα αρπακτικά του, αλλά και για πολλά άλλα είδη, όπως σπάνιες ορχιδέες, σπάνιες πεταλούδες του, ενδημικά είδη ορθοπτέρων, αγριομέλισσες, όπως και για ενδημικά είδη φυτών. Η οικολογική καταστροφή που έχει γίνει έπειτα από 17 ημέρες φωτιάς, δεν αφήνει πολλές ελπίδες για όσα άτομα ζώων, πουλιών και εντόμων σώθηκαν, αν σώθηκαν, να επιστρέψουν στα ενδιαιτήματά τους.
«Δεν ξέρουμε αν έχει μείνει τίποτα από το δάσος»
Στο μεταξύ, το μεσημέρι της Κυριακής, μιλώντας στην ΕΡΤ για την οικολογική καταστροφή στον Έβρο και στον Εθνικό Δρυμό Δαδιάς – Λευκίμμης – Σουφλίου ο Νίκος Χαραλαμπίδης, γενικός διευθυντής της Greenpeace, επισήμανε ότι θα πάρει καιρό η αποκατάσταση του δάσους όπου διαβιούσαν σπάνια αρπακτικά.
«Δεν ξέρω αν μπορεί κάποιος να κάνει μια ψύχραιμη αποτίμηση αυτή τη στιγμή καθώς και πέρυσι είχε καεί το δάσος της Δαδιάς. Τότε είχαν σωθεί οι φωλιές από τον μαυρόγυπα. Τότε δεν είχε πειραχτεί ο μικρός πυρήνας (σ.σ. του δάσους). Είχε καεί ένα μικρό μέρος του δάσους και μάλιστα τότε είχε γίνει μια αναθεώρηση όλων των σχεδίων δασοπυρόσβεσης, είχαν δοθεί σημαντικότερα κονδύλια κλπ. Το αποτέλεσμα παρόλα αυτά είναι είναι τραγικό», είπε και τόνισε ότι καθώς έπειτα από 16 μέρες που καίει η πυρκαγιά στον Έβρο δεν έχουν καταφέρει οι πυροσβέστες να σβήσουν τα πύρινα μέτωπα στην Λευκίμμη και στον Προβατώνα, «δεν ξέρουμε ακόμα αν έχει μείνει τίποτα από το δάσος της Δαδιάς»
Όπως επισήμανε, «καταστράφηκαν οι φωλιές του μαυρόγυπα που ήταν ο πιο υγιής πληθυσμός αρπακτικών που ζούσε στην περιοχή», ενώ ανέφερε ότι κάποια από τα σπάνια για την Ευρώπη και τον κόσμο πουλιά (π.χ. ο ασπροπάρης) που εμφανίζονται εκεί, είναι μεταναστευτικά και μπορεί να επανέλθουν ή όχι αν το οικοσύστημα επανέλθει.
«Μιλάμε για δέντρα τα οποία είναι ηλικίας άνω των 100 ετών και πάνω στην κορυφή τους, η οποία είναι επίπεδη, φωλιάζουν τα αρπακτικά», εξήγησε, εκτιμώντας ότι κάποια από τα σπάνια αρπακτικά μπορεί να μην τα δούμε ποτέ ξανά. «Για κάποιες γενιές μπορεί να μετακομίσουν αν έχουν γλιτώσει και να τα δούμε κάποια στιγμή αργότερα σε κάποια άλλη περιοχή», είπε.
Το μέγεθος της καταστροφής
Τρομακτικό είναι εύρος της καταστροφής, με την πυροσβεστική να βρίσκεται σε επιφυλακή για τον κίνδυνο αναζωπυρώσεων
Η εικόνα της πυρκαγιάς σήμερα Δευτέρα είναι βελτιωμένη, ωστόσο το μέγεθος της έκτασης που έχει καεί σε Έβρο και Δαδιά είναι τεράστιο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Ταχείας Χαρτογράφησης Copernicus της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέχρι το Σάββατο 2 Σεπτεμβρίου είχαν καεί 935.000 στρέμματα και συγκεκριμένα:
Σχετικά με τις πυρκαγιές στον Έβρο που συνεχίζουν να καίνε για 16η μέρα και την οικολογική καταστροφή που προκλήθηκε στον Εθνικό Δρυμό Δαδιάς – Λευκίμμης – Σουφλίου μίλησε στην ΕΡΤ ο Νίκος Χαραλαμπίδης, γενικός διευθυντής της Greenpeace λέγοντας ότι θα πάρει καιρό η αποκατάσταση του δάσους όπου διαβιούσαν σπάνια αρπακτικά.
«Δεν ξέρω αν μπορεί κάποιος να κάνει μια ψύχραιμη αποτίμηση αυτή τη στιγμή καθώς και πέρυσι είχε καεί το δάσος της Δαδιάς. Τότε είχαν σωθεί οι φωλιές από τον μαύρογύπα. Τότε δεν είχε πειραχτεί ο μικρός πυρήνας (σ.σ. του δάσους). Είχε καεί ένα μικρό μέρος του δάσους και μάλιστα τότε είχε γίνει μια αναθεώρηση όλων των σχεδίων δασοπυρόσβεσης, είχαν δοθεί σημαντικότερα κονδύλια κλπ. Το αποτέλεσμα παρόλα αυτά είναι είναι τραγικό», δήλωσε στην εκπομπή Νewsroom.
Παρότι μετά από τόσες μέρες που καίει η φωτιά στη περιοχή και οι πυροσβεστικές δυνάμεις δεν έχουν καταφέρει να αντιμετωπίσουν τα πύρινα μέτωπα στην Λευκίμμη και στον Προβατώνα τόνισε ότι «δεν ξέρουμε ακόμα αν έχει μείνει τίποτα από το δάσος της Δαδιάς»
Τα αρπακτικά αν δεν βρίσκουν τροφή θα μετακομίσουν αλλού:
«Καταστράφηκαν οι φωλιές του μαυρόγυπα που ήταν ο πιο υγιής πληθυσμός αρπακτικών που ζούσε στην περιοχή» είπε αναφέροντας ότι κάποια από τα σπάνια πουλιά (σ.σ. όπως ο ασπροπάρης) που εμφανίζονται εκεί -σπάνια για ολόκληρη την Ευρώπη και για τον κόσμο-, είναι μεταναστευτικά και μπορεί να επανέλθουν ή όχι αν το οικοσύστημα επανέλθει.
«Μιλάμε για δέντρα τα οποία είναι ηλικίας άνω των 100 ετών και πάνω στην κορυφή τους, η οποία είναι επίπεδη, φωλιάζουν τα αρπακτικά» σημείωσε ο κ. Χαλαμπίδης εκτιμώντας ότι κάποια από τα σπάνια αρπακτικά που απαντώντας στον ξεχωριστό αυτό τόπο μπορεί να μην τα δούμε ποτέ ξανά. «Για κάποιες γενιές μπορεί να μετακομίσουν αν έχουν γλιτώσει και να τα δούμε κάποια στιγμή αργότερα σε κάποια άλλη περιοχή» συμπλήρωσε.
Η αποτίμηση της ζημιάς θα γίνει απο το δασαρχείο:
«Η αποτίμηση θα γίνει βασικά από το δασαρχείο και τους ειδικούς για τα δάση και από την ομάδα του WWF η οποία είναι στο πεδίο εκεί για πολλές δεκαετίες και η οποία παρακολουθεί και καταγράφει την αναπαραγωγική δραστηριότητα και τις εμφανίσεις των αρπακτικών» τόνισε ο κ. Χαλαμπίδης.
Μιλώντας για την επόμενη μέρα ο γενικός διευθυντής της Greenpeace επισήμανε ότι το δάσος είναι ένα ζωντανό οικοσύστημα. «Έχει οργανισμούς κάτω από το έδαφος, πάνω στο έδαφος, έντομα, πουλιά. Όλα αυτά θα ξανάέρθουν. Θα χρειαστεί αρκετός χρόνος, υπομονή και επιμονή και καταγραφή συστηματική για να δούμε μέσα στο επόμενο διάστημα, το οποίο θα είναι πολύ μήνες» πρόσθεσε ο κ. Χαραλμπίδης.
Συνεχίζεται η μάχη των δυνάμεων της Πυροσβεστικής για δέκατη πέμπτη ημέρα στον Έβρο, που τις τελευταίες ώρες εστιάζουν σε διάσπαρτες ενεργές εστίες κοντά στις περιοχές Σουφλί, Καριοφίλια, Δαδιά και Γιάννουλη.
Από το πρωί του Σαββάτου τα εναέρια μέσα πραγματοποιούν συνεχείς ρίψεις, ενώ από εδάφους επιχειρεί πολύ μεγάλη δύναμη με πάνω από 500 πυροσβέστες.
Τρία τα κύρια μέτωπα της φωτιάς
Τρία είναι τα βασικά μέτωπα που καλούνται να αντιμετωπίσουν σήμερα οι πυροσβεστικές δυνάμεις, σύμφωνα με την ΕΡΤ, οι οποίες επιχειρούν στην περιοχή με σημαντικότερο αυτό που συνεχίζει να καίει βόρεια του Εθνικού Δρυμού της Δαδιάς.
Ένα άλλο μέτωπο συνεχίζει να καίει είναι δυτικά του Σουφλίουκαι ένα ακόμη που δεν λέει να κοπάσει στην πολύπαθη περιοχή της Κοτρωνιάς.
Ο καπνός στην περιοχή είναι αρκετός με τον αέρα να τον σπρώχνει προς οικισμούς.
Δυστυχώς, παρά τις προσπάθειες των εναέριων και επίγειων πυροσβεστικών δυνάμεων, ένα μέρος του μικρού πυρήνα που βρίσκεται στη ζώνη προστασίας του Εθνικού Δρυμού έχει καεί με αποτέλεσμα να έχουν γίνει στάχτη αρχέγονα δέντρα και να έχουν καταστραφεί αρκετές φωλιές όπου διαβιούσαν τα σπάνια αρπακτικά που φωλιάζουν στην περιοχή.
Να σημειωθεί ότι οι άνεμοι στην περιοχή είναι ισχυροί, με βορειοανατολική κατεύθυνση, και με ισχύ 5 μποφόρ.
Η φωτιά στον Έβρο ξεκίνησε στις 19 Αυγούστου και συνεχίζει να καίει ασταμάτητα μέχρι σήμερα 1 Σεπτεμβρίου. Πλέον αφού κατέκαψε το νότιο τμήμα του Έβρου και πάνω από 800.000 στρέμματα έγιναν στάχτη, τώρα οι φλόγες έφτασαν μέχρι το Σουφλί.
Η νύχτα ήταν εφιαλτική για τους κατοίκους καθώς η πυρκαγιά στη Δαδιά καίει ανεξέλεγκτα προς διάφορες κατευθύνσεις απειλώντας και οικισμούς.
Οι φλόγες πέρασαν τον επαρχιακό δρόμο από Γιαννούλη προς Σιδηρώ, αλλά και προς την πλευρά του χωριού Πρωτοκκλήσι. Το ισχυρότερο σε ένταση μέτωπο εντοπίζεται βόρεια προς το Πρωτοκκλήσι και ανατολικά προς το Σουφλί.
Γύρω από τα χωριά αλλά και το Σουφλί οι κάτοικοι όλο το βράδυ έφτιαχναν αντιπυρικές ζώνες με μηχανήματα της τοπικής αυτοδιοίκησης, ενώ οι φλόγες έφτασαν στο 1,5 χιλιόμετρο από τα σπίτια στο Σουφλί. Νέο μήνυμα εστάλη από το 112 στους κατοίκους για να είναι σε επιφυλακή.
Σε μήνυμα του στο Facebook ο δήμος Σουφλίου κάλεσε τους πολίτες να κάνουν ορθολογική χρήση του νερού προς υποστήριξη της προσπάθειας κατάσβεσης της πυρκαγιάς.
Εικόνες Αποκάλυψης
Οι εικόνες από το σημείο είναι αποκαλυπτικές της ανεξέλεγκτης κατάστασης που επικρατεί στον Έβρο, ενώ υπάρχουν καταγγελίες κατοίκων σε τοπικά ΜΜΕ ότι δεν υπήρχαν πυροσβεστικές δυνάμεις στην περιοχή.
Οι κάτοικοι στο Σουφλί έβλεπαν τις φλόγες να πλησιάζουν ενώ περιέγραψαν ότι «βρέχει στάχτες» στην πόλη.
Η μεγαλύτερη καταστροφή από φωτιά στην Ευρώπη
Αποκαρδιωτικά είναι τα στοιχεία από τις δορυφορικές καταγραφές της υπηρεσίας Copernicus για τις καμένες εκτάσεις στην ΕΕ από τις αρχές του έτους έως και τις 26 Αυγούστου.
Σύμφωνα με αυτά, οι εκτάσεις που έχουν πληγεί από πυρκαγιές φέτος αγγίζουν τα 4 εκατομμύρια στρέμματα, ενώ σε 13 από τα 27 κράτη-μέλη, στα μισά δηλαδή, η φετινή χρονιά είναι χειρότερη από τη μέση επίδοση της περιόδου 2006-2022.
Περισσότερο από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα η Ελλάδα επλήγη περισσότερο, με τη μεγάλη φωτιά στην Αλεξανδρούπολη και τη Δαδιά να είναι πλέον η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί από τότε που άρχισε η τήρηση δεδομένων στην ΕΕ.
Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα σε ανάρτησή της στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X, πρώην γνωστή ως Twitter, η Υπηρεσία Copernicus ανέφερε ότι η πυρκαγιά είχε καταστρέψει τουλάχιστον 808,7 τετραγωνικά χιλιόμετρα (312,2 τετραγωνικά μίλια).
Η πόλη της Νέας Υόρκης καταλαμβάνει 778,2 τετραγωνικά χιλιόμετρα (300,5 τετραγωνικά μίλια).
Στο παρακάτω βίντεο (animation) παρουσιάζεται η εξέλιξη των καμένων εκτάσεων από την ημέρα που ξέσπασε η πυρκαγιά μέχρι και τις 29.08.2023.
Από τη συνολική καμένη έκταση τα περίπου 650.000 στρέμματα κάηκαν το τριήμερο 21-23 Αυγούστου.
Η οπτικοποίηση της εξέλιξης της καμένης έκτασης στη μεγάλη πυρκαγιά στον Έβρο, πραγματοποιήθηκε από την μονάδα METEO του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών με βάση στοιχεία της υπηρεσίας Copernicus.
Κάθε προσπάθεια να φανταστεί κανείς το πλήγμα σε όλη του την έκταση μοιάζει με μίζερη, κουτσή σπουδή ενσυναίσθησης-το ξόρκι του προνομιούχου ή πλέον απλώς του τυχερού. Από την άλλη, αξίζει να προσπαθήσει να σκεφτεί κανείς λίγο περισσότερο το ίδιο το ελληνικό καλοκαίρι, την ιδέα του, όπως ήταν, αυτό που σήμαινε παραδοσιακά στο κεφάλι των Ελλήνων κι αυτό στο οποίο μεταμορφώνεται.
Μερικοί χρειάζεται να το περάσουν όλο δουλεύοντας σεζόν ή σε άλλες υπηρεσίες, αποκομμένοι από την παραγωγή προϊόντων, υλικών ή του πνεύματος, σε μονότονες δουλειές και σκληρές συνθήκες εκμετάλλευσης. Άλλοι ζουν σ’ ένα χαντάκι μεταξύ λαμπερής ζωής και φτώχειας ή υπερκόπωσης. Από τη μία, όλοι δουλεύουν πολύ και σκληρά και μισούν τον καπιταλισμό μ’ αυτόν τον ακαταμάχητα κουλ τρόπο της Σάλι Ρούνι. Από την άλλη, όλοι πασχίζουν να ποστάρουν δυο-τρεις φωτογραφίες απ’ το Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη, τα Κύθηρα, από κάποιο πάρτι ή γάμο όπου παριστάνουν τους συγκινημένους και ίσως και να είναι λίγο.
Και γύρω μας ο κόσμος καταρρέει. Κανονικά, με κρότο. Με χαμένα δάση, ουρλιαχτά πτηνών, ζώων και προσώπων, σβησμένα ρυάκια, μολυσμένες λίμνες. Η οποιαδήποτε έκθεση στις ειδήσεις είναι κι αυτή ένα πλήγμα. Το καλοκαίρι μάς φτύνει στα μούτρα με στάχτες και μπουκιές πορτοκαλί αέρα. Οι ολιγοήμερες διακοπές είναι τσουχτερές. Ξεπληρώνονται με ακόμη περισσότερες ώρες στη δουλειά, με ακόμη περισσότερο σφίξιμο.
Ας δεχθώ ότι μπορούν όπως όπως αρκετοί άνθρωποι να πάνε διακοπές, παρόλο που μάλλον δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Η ζωή των ανθρώπων δεν είναι οι διακοπές τους. Είναι οι πηχτές ώρες της καθημερινότητας. Η δουλειά που κάνεις, το λεωφορείο που παίρνεις για να μεταβείς στη δουλειά, τα δεντράκια στο πάρκο όπου ανανεώνεις τις δυνάμεις σου για τη δουλειά, οι τιμές των λαχανικών και του κρέατος, η στέγη απ’ όπου εργάζεσαι και ξεκινάς τη μέρα σου, ο αέρας που ανασαίνεις το πρωί στο μπαλκόνι. Το πώς νιώθεις μέσα στον κόσμο κάθε μέρα.
Η καθημερινότητα στην Αττική το καλοκαίρι είναι ένα πλήγμα. Μια διαρκής υποχώρηση προσδοκιών. Είναι λες κι η ίδια η καθημερινότητα υπηρετεί την ιδέα των διακοπών ντόπιων και ξένων. Λες κι όλοι ζουν για εκείνες τις λίγες ημέρες στην Ανάφη, για να παρέχουν υπηρεσίες ή να τις καταναλώνουν. Είναι λες και βγάζουν από το οπτικό τους πεδίο την καθημερινότητα, για να μπουν σ’ ένα δικό τους κουκούλι, για να συνεχίσουν να πηγαίνουν στη δουλειά με τα λεωφορεία έτσι όπως είναι τώρα και να κάνουν τις δουλειές με τις περιβαλλοντικές συνθήκες έτσι όπως είναι τώρα. Είναι λες κι όλη η χρονιά είναι μια αναποτελεσματική απόπειρα να συμβιβαστεί κάνεις με το γεγονός της ζωής του εδώ, με τους χώρους όπου αυτή συμβαίνει, με τους όρους που επικρατούν πραγματικά.
Το καλοκαίρι είναι ένα πλήγμα και μετά τελειώνει. Κι αυτό ως την επόμενη χρονιά και τη μεθεπόμενη σε μια διαρκή μετατόπιση προς τα εμπρός της περιόδου της καύσης των δασών, των ζώων και των προσώπων μέχρι να μην υπάρχει περίοδος ησυχίας και η επιτάχυνση να διεισδύσει πλήρως στις αντιδράσεις και τα συναισθήματα.
Να κρατάνε επιτέλους όλα λιγότερο: ο χρόνος ενόχλησης από τη καύση, ο θρήνος, η αγωνία (ας καούν πια), η ανατριχίλα από την ίδια την ιδέα πως κάποιοι άνθρωποι όντως καίγονται, η φρίκη όταν έρχεσαι αντιμέτωπος μ’ αυτήν, τα δευτερόλεπτα ώσπου να διώξεις την αίσθηση πως κάτι σαπίζει και ζέχνει κι εμείς όλο αυτό το εισπνέουμε.
Το καλοκαίρι είναι ένα πλήγμα στη βαθύτατη ανάγκη μας να νιώθουμε ασφαλείς.
Παρά τη δικαστική παρέμβαση του Αρείου Πάγου, οι ακροδεξιοί αυτόκλητοι πολιτοφύλακες-κυνηγοί μεταναστών, συνεχίζουν την απεχθή δραστηριότητά τους στον Εβρο.
Απύθμενο θράσος
Σε νέο βίντεο, σαν και αυτό που ανέδειξε το in προκαλώντας εισαγγελική παρέμβαση, το οποίο ανέβασε στα social ένας από αυτά τα «τάγματα εφόδου» που από ό,τι φαίνεται είναι πολλά, επιδεικνύει το απάνθρωπο «έργο» του να «συλλάβει» τέσσερις εμφανώς ταλαιπωρημένους και τρομοκρατημένους μετανάστες, ο ένας μάλιστα διακρίνεται να πονάει.
Ο αυτόκλητος «πολιτοφύλακας» με απύθμενο θράσος καταγγέλλει μάλιστα την ανυπαρξία των κρατικών Αρχών.
Με κανένα θράσος αλλά απολύτως δικαιολογημένη οργή, την ανυπαρξία των Αρχών, ώστε να σταματήσει αυτή η βαρβαρότητα απέναντι σε εξαθλιωμένους και απεγνωσμένους ανθρώπους που προκειμένου να βρουν μια καλύτερη ζωή ρισκάρουν ακόμη και το να καούν ζωντανοί -και επιτέλους δεν μπορεί κάποιος να μην συνειδητοποιεί ότι κανείς δεν μπαίνει σε τέτοιους κινδύνους αν δεν βρίσκεται σε πραγματικό αδιέξοδο- καταγγέλλουν και άνθρωποι -που δεν προσβάλλουν το είδος- και φρόντισαν να κοινοποιήσουν το νέο βίντεο.
To βίντεο
Το in το (εξ)ασφάλισε παρά το γεγονός ότι ο επικίνδυνος οπαδός της αυτοδικίας, έσπευσε να το «κατεβάσει».
Ο νόμος στα χέρια τους
Οπως δείχνει το βίντεο, παίρνοντας τον νόμο στα χέρια τους, έχουν ακινητοποιήσει τέσσερις ταλαιπωρημένους ανθρώπους σε χωματόδρομο, με τον έναν μάλιστα να μοιάζει χτυπημένος.
Τα πρωτοπαλίκαρα εν δράσει
«Αλλους τέσσερις, άλλους τέσσερις καλούς επενδυτές… » ακούγεται να λέει το πρωτοπαλίκαρο της αυτόκλητης ομάδας πολιτοφυλάκων, ο οποίος φαίνεται να είναι επίσης μετανάστης, μιλώντας σπαστά ελληνικά, και αυτό έχει τη δική του σημασία.
Πρόκειται για τον Χρυσοβαλάντη Αμπραση (Walandi Abrassis), η δράση του οποίου εκτυλίσσεται στη Αισύμη Εβρου.
«Βλέπετε; Μέρα μεσημέρι, που είναι οι αρχές, που είναι οι αρχές, που είναι οι αρχές…» συνεχίζει.
«Κάψτε τους»
«Αλλους τέσσερις επενδυτές. Παίρνουμε τηλέφωνο αστυνομία, δεν βγάζει δίκτυο», προσθέτει.
Ο αυτόκλητος πολιτοφύλακας που ανάρτησε το βίντεο
Κάτω από την ανάρτησή του, εμφανίζονται ανατριχιαστικά σχόλια που καλούν σε εκτελέσεις προσφύγων όπως «κάψτε τους», «σφάχτε τους», «κλείσε την κάμερα και κρέμασέ τους», «μην βγάζετε βίντεο, κάντε αυτό που πρέπει», ενώ κανείς δεν γνωρίζει τι απέγιναν αυτοί οι άνθρωποι μετά τη «σύλληψή» τους.
