ΤΑΣΟΣ ΣΑΡΑΝΤΗΣ

Στη διάθεση των επιστημόνων και όλων των ενδιαφερομένων βρίσκεται ο νέος Κόκκινος Κατάλογος των Απειλούμενων Ειδών Φυτών, Ζώων και Μυκήτων της Ελλάδας. Η επικαιροποίηση του Κόκκινου Καταλόγου των Απειλούμενων Ειδών της Ελλάδας αποτελεί ένα εμβληματικό έργο για την προστασία και διαχείριση της ελληνικής φύσης, στο πλαίσιο του οποίου αξιολογήθηκαν πάνω από 11.000 είδη ζώων, φυτών και μυκήτων και κατατάχθηκαν σε κατηγορίες κινδύνου εξαφάνισης.

Από το σύνολο των ειδών περίπου το 21,5% αξιολογήθηκαν ως απειλούμενα. Πιο συγκεκριμένα, 1.213 είδη χαρακτηρίσθηκαν «Τρωτά», 775 κατατάχθηκαν στην κατηγορία των «Κινδυνευόντων», ενώ 453 είδη θεωρούνται ότι είναι «Κρισίμως κινδυνεύοντα». Μεταξύ των ειδών που αξιολογήθηκαν, περιλαμβάνονται περίπου 3.000 ενδημικά είδη της Ελλάδας, δηλαδή είδη τα οποία δεν απαντώνται σε καμία άλλη χώρα στον κόσμο. Τα είδη αυτά θα συμπεριληφθούν σταδιακά στον παγκόσμιο Κόκκινο Κατάλογο Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ενωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN).

Για την υλοποίηση του έργου, ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) συνεργάστηκε με 140 Ελληνες και ξένους επιστήμονες, οι οποίοι με τη συνεργασία και την υποστήριξη της IUCN, της Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας και της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας, ανέλαβαν την αξιολόγηση των ειδών, σύμφωνα με τα κριτήρια της IUCN. Αξίζει να σημειωθεί ότι η προηγούμενη προσπάθεια για την αξιολόγηση των απειλούμενων ειδών της χώρας μας είχε γίνει το 2009, και τότε είχαν αξιολογηθεί περίπου 1.000 είδη ζώων και 300 είδη φυτών.

Τα δεδομένα του Κόκκινου Καταλόγου συνιστούν ένα πολύτιμο εργαλείο για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, καθώς με βάση αυτά θα σχεδιάζονται στοχευμένες δράσεις διατήρησης και πολιτικές προστασίας για τη διαφύλαξη της πλούσιας φυσικής κληρονομιάς της Ελλάδας και την προώθηση της βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών της πόρων. Εξάλλου, ο Κόκκινος Κατάλογος Ελλάδας αποτελεί πλέον μια ανοιχτή σε όλους βάση δεδομένων.

Πηγή: efsyn.gr

Τα μισά αποδημητικά είδη του κόσμου μειώνονται σε πληθυσμό και ένα στα πέντε κινδυνεύει με εξαφάνιση λόγω της υποβάθμισης βιοτόπων και της κλιματικής αλλαγής, προειδοποιεί η πρώτη έκθεση του ΟΗΕ για τα μεταναστευτικά ζώα.

Από τις μεγάπτερες φάλαινες μέχρι τα χελιδόνια και τις πεταλούδες-μονάρχη, δισεκατομμύρια ζώα διασχίζουν ερήμους, πεδιάδες και ωκεανούς κάθε χρόνο για να αναπαραχθούν και να βρουν εποχικές πηγές τροφής.

Οι «μη βιώσιμες» πιέσεις που δέχονται τα ζώα αυτά όχι μόνο απειλούν την ύπαρξή τους αλλά επιπλέον θέτουν σε κίνδυνο και τη διατροφική ασφάλεια, επισημαίνει η έκθεση.

Από τα 1.189 είδη που καλύπτει η Σύμβαση του ΟΗΕ για την Διατήρηση Μεταναστευτικών Ειδών Άγριων Ζώων (CMS), το 44% εμφανίζουν συρρίκνωση πληθυσμών και το 22% απειλούνται με εξαφάνιση.

Για το 70% των ειδών που καλύπτει η Σύμβαση, οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι μακράν η μεγαλύτερη απειλή

Τα νούμερα αυτά βασίζονται σε δεδομένα που προσέφερε η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), η οποία εκδίδει την επίσημη Κόκκινη Λίστα των απειλούμενων ειδών. Αξιοποίησε επίσης δεδομένα του Living Planet Index, ενός δείκτη παγκόσμιας βιοποικιλότητας που συλλέγει πληθυσμιακά δεδομένα για 5.000 είδη.

Η έκθεση δημοσιοποιείται ενόψει της διάσκεψης των χωρών-μελών της σύμβασης CMS που πραγματοποιείται αυτή την εβδομάδα στο Σάμαρκαντ του Ουζμπεκιστάν.

Στις αρχές του χειμώνα η μεγάπτερη φάλαινα ταξιδεύει από τους πόλους στην τροπική ζώνη

Για το 70% των ειδών που καλύπτει η Σύμβαση, οι ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η υπερεκμετάλλευση και το κυνήγι είναι μακράν οι μεγαλύτερες απειλές.

Το 75% των ειδών απειλείται επίσης από απώλεια ενδιαιτημάτων, ένα εύρημα που καθιστά σαφή την ανάγκη για περισσότερους διαδρόμους επικοινωνίας ανάμεσα σε απομονωμένα οικοσυστήματα.

Οι συντάκτες της έκθεσης ζητούν από τις κυβερνήσεις να σέβονται τις μεταναστευτικές διαδρομές στην κατασκευή υποδομών όπως τα φράγματα, οι αγωγοί πετρελαίου και αερίου και οι ανεμογεννήτριες.

«Πρέπει να εξετάσουμε τα ανώτερα επίπεδα λήψης αποφάσεων στην κυβέρνηση… ώστε να καλύψουμε τις ανθρώπινες ανάγκες χωρίς να θυσιάζουμε τη φύση που όλοι χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε» δήλωσε στο Reuters η Έιμι Φρένκελ, εκτελεστική γραμματέας της Σύμβασης.

Οι πιέσεις που δέχονται τα αποδημητικά είδη εντείνονται λόγω των θερμοκρασιακών μεταβολών που επηρεάζουν το χρονικό παράθυρο της μετανάστευσης και αυξάνουν την ένταση και συχνότητα ακραίων φαινομένων όπως οι ξηρασίες και οι δασικές πυρκαγιές.

«Οι αλλαγές που προβλέπονταν πριν από μερικά χρόνια ήδη συμβαίνουν» προειδοποίησε η Φρένλερ.

Οι χώρες-μέλη της σύμβασης για τα μεταναστευτικά είδη συναντώνται τρία χρόνια για αξιολόγηση των δεδομένων και προσθήκη νέων ειδών στη λίστα. Ένα από τα ζώα που εξετάζονται φέτος είναι το γιγάντιο γατόψαρο του Αμαζονίου.

Σχεδόν το 12% των πτηνών έχουν οδηγηθεί σε εξαφάνιση εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας, σύμφωνα με νέα μελέτη του Βρετανικού Κέντρου Οικολογίας και Υδρολογίας (UKCEH). Οι ερευνητές της νέας μελέτης εκτιμούν ότι 1.430 είδη πτηνών – σχεδόν το 12% – έχουν εξαφανιστεί κατά τη διάρκεια της σύγχρονης ανθρώπινης ιστορίας, από την Ύστερη Πλειστόκαινο πριν από περίπου 130.000 χρόνια. Πιστεύεται ότι η συντριπτική πλειονότητά τους εξαφανίστηκε άμεσα ή έμμεσα λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Με την πάροδο του χρόνου, η άφιξη των ανθρώπων σε μέρη όπως η Χαβάη, η Τόνγκα και οι Αζόρες οδήγησε σε εκτεταμένες επιπτώσεις, όπως η αποψίλωση των δασών, το υπερκυνήγι και η εισαγωγή χωροκατακτητικών ειδών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την εξαφάνιση πολλών άγνωστων ειδών πουλιών, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Nature Communications».

Οι ερευνητές της μελέτης δήλωσαν πως τα ευρήματα αποκαλύπτουν το μεγαλύτερο γεγονός εξαφάνισης σπονδυλωτών που προκλήθηκε από τον άνθρωπο. Οι αναφορές για μαζικές εξαφανίσεις πτηνών ξεκίνησαν να καταγράφονται τον 14ο αιώνα. Ωστόσο, οι καταγραφές αυτές είναι περιορισμένες, επειδή τα ελαφριά οστά των πτηνών αποσυντίθενται με την πάροδο του χρόνου, αποκρύπτοντας την πραγματική έκταση των παγκόσμιων εξαφανίσεων, λένε οι ειδικοί.

«Η μελέτη μας καταδεικνύει ότι ο ανθρώπινος αντίκτυπος στην ποικιλομορφία των πτηνών είναι πολύ μεγαλύτερος από ό,τι είχε αναγνωριστεί προηγουμένως», εξήγησε ο επικεφαλής συγγραφέας Δρ. Ρομπ Κουκ, οικολογικός μοντελοποιητής στο UKCEH.

«Οι άνθρωποι κατέστρεψαν ταχύτατα τους πληθυσμούς των πτηνών μέσω της απώλειας ενδιαιτημάτων, της υπερεκμετάλλευσης και της εισαγωγής αρουραίων, χοίρων και σκύλων που επιτίθονταν στις φωλιές των πτηνών και τα ανταγωνίζονταν στην αναζήτηση τροφής. Δείχνουμε ότι πολλά είδη εξαφανίστηκαν πριν από τις γραπτές καταγραφές και δεν άφησαν κανένα ίχνος, απλά χάθηκαν από την ιστορία», συμπλήρωσε.

Ο Δρ. Σπρέν Φέρμπι του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ στη Σουηδία, συν-συγγραφέας της μελέτης, πρόσθεσε: «Αυτές οι ιστορικές εξαφανίσεις έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη σημερινή κρίση της βιοποικιλότητας».

Τα πτηνά που οδηγήθηκαν σε εξαφάνιση είχαν ποικίλους οικολογικούς ρόλους, όπως η διασπορά των σπόρων και η επικονίαση, εκτιμά ο ερευνητής. Αυτό πιθανώς είχε αλυσιδωτές επιβλαβείς επιπτώσεις στα οικοσυστήματα, οπότε, εκτός από την εξαφάνιση των πτηνών, είχαμε και την εξαφάνιση πολλών φυτών και ζώων που εξαρτώνταν από αυτά τα είδη για την επιβίωσή τους. Τα δεδομένα δείχνουν ότι περίπου 640 είδη πουλιών έχουν οδηγηθεί σε εξαφάνιση από την περίοδο του Ύστερου Πλειστόκαινου – το 90% αυτών σε νησιά που κατοικούνται από ανθρώπους. Σύμφωνα με τον Δρ. Κουκ, είναι πιθανό ότι μόνο περίπου 50 από αυτά τα είδη πεθάναν από φυσικά αίτια.

Η μελέτη αποκάλυψε το μεγαλύτερο γεγονός εξαφάνισης σπονδυλωτών που προκλήθηκε ποτέ από τον άνθρωπο κατά τη διάρκεια του 14ου αιώνα, σύμφωνα με τους ερευνητές οι οποίοι εκτιμούν ότι 570 είδη πτηνών εξαφανίστηκαν μετά την πρώτη άφιξη των ανθρώπων στον ανατολικό Ειρηνικό, συμπεριλαμβανομένης της Χαβάης και των Νήσων Κουκ. Πιστεύουν ότι υπήρξε επίσης ένα σημαντικό γεγονός εξαφάνισης τον 9ο αιώνα π.Χ., που οφείλεται κυρίως στην άφιξη των ανθρώπων στον Δυτικό Ειρηνικό, συμπεριλαμβανομένων των νησιών Φίτζι και των Καναρίων Νήσων.

ΠΗΓΗ: Independent

Αντώνης Τελόπουλος

Σειρά σοβαρών ερωτημάτων για τον τρόπο που έγιναν τα αντιπλημμυρικά έργα στα καμένα του Εβρου και συγκεκριμένα στο δάσος της Δαδιάς διατύπωσε ο γνωστός βιολόγος και ειδικός στην άγρια πανίδα Γιώργος Κατσαδωράκης, εκφράζοντας την αγωνία του. Σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συνοδεία σχετικού βίντεο από το Διαβολόρεμα της Δαδιάς, αναφέρει πως «το διάσημο “το ποτάμι της Δαδιάς” ή Μαγγάζι, υπέστη σοβαρές ζημιές στη βιοποικιλότητά του μετά τα έργα/παρεμβάσεις για τη βελτίωση της παροχετευτικής ικανότητας του ποταμού και την αποφυγή ζημιών από πλημμυρικά φαινόμενα».

Σημειώνει χαρακτηριστικά: «Ο δήμος ή η περιφέρεια ή όποιος άλλος φορέας παίρνει χρήματα για αντιπλημμυρική πρόληψη, το έργο βγαίνει σε μειοδοτικό διαγωνισμό και σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης με απευθείας ανάθεση, κι ο εργολάβος που το κερδίζει, μπάζει μέσα τις μπουλντόζες του και ισοπεδώνει τα πάντα, όλα τα ενοχλητικά: βλάστηση, καλάμια, υδρόφιλα και υδροχαρή φυτά, δέντρα που έχουν φυτρώσει στην κοίτη. Οι λίγες μικρές λούτσες που έχουν κρατήσει νεράκι και που είναι γεμάτες με τα τελευταία εκατοντάδες ψάρια, νεροχελώνες και βατράχια που έχουν επιβιώσει, μπαζώνονται, μαζί με ό,τι ζωντανό μέσα σε αυτές».

Οπως καταγγέλλει, μετά τις εργασίες των αντιπλημμυρικών και αντιδιαβρωτικών έργων, «ψάρια μαζί με τις νεροχελώνες και τα βατράχια μπαζώθηκαν και ουσιαστικά θάφτηκαν ζωντανά. Τη βλάστηση που υπήρχε μέσα στην κοίτη την έσπρωξαν μέσα στις λούτσες και την επίχωσαν με την άμμο και τα λοιπά φερτά υλικά του ποταμού. Το αποτέλεσμα είναι μια έρημος από χώμα και πέτρες. Στο διάσημο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς, το γνωστό για τη βιοποικιλότητά του, λίγο μετά τις δύο απανωτές χρονιές καταστροφικών πυρκαγιών και πριν καλά-καλά σβήσουν οι φλόγες, αυτά γίνονται! Και αν αυτό γίνεται στο Εθνικό Πάρκο της Δαδιάς, απλά φανταστείτε τι συμβαίνει στα χιλιάδες άλλα ρέματα της ελλαδικής επικράτειας. Τα ίδια, αν και μάλλον όχι χειρότερα», σημειώνει δηκτικά στην ανακοίνωσή του. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί πως ο γνωστός επιστήμονας στάθηκε στο παράδοξο φαινόμενο αντινομίας που επικρατεί σχετικά με το νομικό πλαίσιο της αντιπλημμυρικής προστασίας και της προστασίας της βιοποικιλότητας.

Μάλιστα σημειώνει πως αντιπλημμυρική προστασία και βιοποικιλότητα είναι δύο αναγκαιότητες που πρέπει ταυτόχρονα να υπηρετηθούν κατά τη διαχείριση των ρεμάτων. «Πουθενά όμως δεν γράφεται με ποιο τρόπο πρέπει να εφαρμοστούν τα όποια έργα και παρεμβάσεις ώστε η εφαρμογή των αντιπλημμυρικών μέτρων να μη σημαίνει την αδιάκριτη καταστροφή της άγριας ζωής. Διότι, βέβαια, έτσι όπως εφαρμόζονται στην πράξη, χωρίς ειδική μελέτη, χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση, χωρίς γνώση, σύνεση κι ευαισθησία και χωρίς επίβλεψη από τους επιφορτισμένους με την προστασία της φύσης, η άγρια ζωή, η βλάστηση και τα τοπία μας απλά ισοπεδώνονται βίαια από τις μπουλντόζες.

Παρά τις αδύναμες φωνές διαμαρτυρίας μιας μερίδας απελπισμένων πολιτών που υπερκαλύπτονται από την απληστία, την άγνοια, την αδιαφορία, την υποκρισία και την υπερβολή που χαρακτηρίζουν την κοινωνία μας. Τα ίδια βέβαια συμβαίνουν τόσο στις “προστατευόμενες” όσο και στις μη προστατευόμενες περιοχές. Ακούει κανείς από τους πολιτικούς, τους φορείς και τις υπηρεσίες που αποφασίζουν; Ενδιαφέρεται κανείς; Οι ευαίσθητοι δήμαρχοι; Οι “καθ’ ύλην αρμόδιες” υπηρεσίες του υπουργείου Περιβάλλοντος και ενέργειας; Οι περιφέρειες; Η δασική υπηρεσία; Ο ΟΦΥΠΕΚΑ κι οι Μονάδες του Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών της χώρας;».

Πηγή: efsyn.gr