Η κλιματική αλλαγή και η σχετιζόμενη αύξηση της θερμοκρασίας έχουν απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα παγκοσμίως, καθώς οδηγούν σε σημαντικές αλλαγές τα οικοσυστήματα και επηρεάζουν σημαντικά την οικονομία και την κοινωνία. 

Συγκεκριμένα, οι παρατεταμένες περίοδοι με πολύ υψηλές θερμοκρασίες, δηλαδή οι καύσωνες, επηρεάζουν τη θερμοφυσιολογία του ανθρώπου δημιουργώντας θερμικό στρες, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε πρόωρο θάνατο. 

Καύσωνες, το πιο θανατηφόρο καιρικό φαινόμενο

Οι καύσωνες θεωρούνται το πιο θανατηφόρο καιρικό φαινόμενο. Για τους λόγους αυτούς, οι κλιματολογικές αναλύσεις των χαρακτηριστικών και των τάσεων των καυσώνων μπορούν να έχουν σημαντική συνεισφορά στη δημιουργία ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης καυσώνων, καθώς και στην αποτελεσματική εφαρμογή σχεδίων προσαρμογής και βελτίωσης της ετοιμότητας από τις τοπικές αρχές.

Η μονάδα ΜΕΤΕΟ/meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών δημοσίευσε πρόσφατα ένα άρθρο στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Climate σχετικά με την κλιματολογική μεταβολή των καυσώνων και άλλων δεικτών που σχετίζονται με τη θερμική αίσθηση του ανθρώπινου σώματος στην Ελλάδα. 

Η μελέτη αφορά τη χρονική περίοδο 1950-2020 και για την εκπόνησή της χρησιμοποιήθηκαν μετεωρολογικά δεδομένα υψηλής ανάλυσης (~10 km) από τη βάση δεδομένων ERA5-Land της ευρωπαϊκής υπηρεσίας Copernicus.

Στο σχήμα που ακολουθεί παρουσιάζεται η τάση μεταβολής του μέσου ετήσιου αριθμού επεισοδίων καύσωνα ανά δεκαετία για την περίοδο 1950–2020.

Τα κύρια αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι:

1. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει κατά μέσο όρο 0,7 καύσωνες ετησίως από το 1950 έως το 2020. Η μέση τιμή αυτή έχει αυξηθεί σε 1,1 καύσωνα ετησίως από το 1990 έως το 2020.
2. Η διάρκεια των επεισοδίων καύσωνα κυμαίνεται από 3,7 έως 7,5 ημέρες κατά μέσο όρο.
3. Υπάρχει αυξητική τάση σε όλα τα χαρακτηριστικά των καυσώνων (π.χ. ένταση, διάρκεια, συχνότητα εμφάνισης) την περίοδο 1950 – 2020.
4. Οι περιοχές της Ελλάδας που βιώνουν τουλάχιστον έναν καύσωνα ετησίως έχουν σχεδόν διπλασιαστεί από το 1990 και μετά.
5. Οι περιοχές της χώρας μας στις οποίες έχει σημειωθεί η μεγαλύτερη αύξηση των επεισοδίων καύσωνα είναι το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας καθώς και τα δυτικά τμήματα της Ηπείρου και της Πελοποννήσου.
6. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες εντοπίστηκε μια ιδιαίτερα μεγάλη αύξηση στον αριθμό των καυσώνων που σημειώθηκαν τον μήνα Ιούνιο.

Ηλιοφάνεια θα επικρατήσει στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας την Τρίτη, ενώ αναμένονται τοπικές νεφώσεις στα δυτικά, στα βόρεια, στην ανατολική Στερεά, στο Αιγαίο και στην Κρήτη σύμφωνα με το meteo. Η ορατότητα έως το πρωί αλλά και προς το τέλος του εικοσιτετραώρου θα είναι τοπικά περιορισμένη και η θερμοκρασία θα είναι σε φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα.

Η θερμοκρασία σε άνοδο ως προς τις μέγιστες τιμές της, σύμφωνα με το meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, θα κυμανθεί στη δυτική Μακεδονία από -10 έως 8 βαθμούς Κελσίου, στην υπόλοιπη Μακεδονία και στη Θράκη από -5 έως 10, στη Θεσσαλία από -2 έως 12, στην Ήπειρο από -4 έως 13, στην Στερεά Ελλάδα και στην Πελοπόννησο από -3 έως 13, στα νησιά του Ιονίου από 3 έως 13, στα νησιά του βόρειου και ανατολικού Αιγαίου από -1 έως 10, στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα από 3 έως 10 και στην Κρήτη από 4 έως 13 βαθμούς Κελσίου.

Οι άνεμοι στο βόρειο Αιγαίο θα πνέουν από βόρειες διευθύνσεις από 3 έως 5 Μποφόρ και στο κεντρικό και νότιο Αιγαίο από βόρειες διευθύνσεις από 4 έως 6 και τοπικά έως 7 Μποφόρ. Στο Ιόνιο οι άνεμοι θα πνέουν από νοτιοανατολικές διευθύνσεις έως 3 και τοπικά 2 έως 4 Μποφόρ, όμως από το μεσημέρι θα στραφούν σε βορειοδυτικούς από 2 έως 4 Μποφόρ.

Στην Αττική αναμένονται νεφώσεις έως το μεσημέρι. Οι άνεμοι θα πνέουν από βόρειες διευθύνσεις έως 3 Μποφόρ και το μεσημέρι και απόγευμα από 2 έως 4 Μποφόρ. Η ορατότητα έως το πρωί αλλά και προς το τέλος του εικοσιτετραώρου θα είναι τοπικά περιορισμένη. Η θερμοκρασία στο κέντρο των Αθηνών θα κυμανθεί από 3 έως 12 βαθμούς Κελσίου.

Στο νομό Θεσσαλονίκης αναμένεται ηλιοφάνεια. Οι άνεμοι θα πνέουν από μεταβαλλόμενες διευθύνσεις έως 2 Μποφόρ. Η ορατότητα έως το πρωί αλλά και προς το τέλος του εικοσιτετραώρου θα είναι τοπικά περιορισμένη. Η θερμοκρασία στο κέντρο της Θεσσαλονίκης θα κυμανθεί από 2 έως 10 βαθμούς Κελσίου.

Από τα ξημερώματα άρχισε ο χιονιάς να κάνει την εμφάνιση του στη Θεσσαλονίκη και σε πολλές περιοχές η χιονόπτωση είναι έντονη.
Στα ορεινά του νομού Θεσσαλονίκης, από νωρίς το πρωί έχει αρχίζει να χιονίζει και να το στρώνει στα αυτοκίνητα.
Σε Χορτιάτη, Φίλυρο, Μελισσοχώρι, Πανόραμα και Ωραιόκαστρο, η χιονόπτωση είναι εντονότερη, με το χιόνι να πέφτει με σταθερό ρυθμό.

Η κακοκαιρία που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη, αναμένεται να συνεχιστεί σε ολόκληρη τη χώρα τουλάχιστον έως και τις βραδινές ώρες της Τετάρτης 30/11.

Πιο αναλυτικά:

Το διήμερο Τρίτη 29/11 και Τετάρτη 30/11 τα κύρια χαρακτηριστικά του καιρού θα είναι η κατακόρυφη πτώση της θερμοκρασίας της τάξης των 10 τουλάχιστον βαθμών, οι βροχές και οι καταιγίδες που σταδιακά θα περιοριστούν στα ανατολικά και νότια ηπειρωτικά και στο Αιγαίο (με έμφαση στην Κρήτη), καθώς και οι χιονοπτώσεις. Την Τρίτη χιονοπτώσεις θα εκδηλωθούν σε όλα τα ορεινά, σε περιοχές της Κεντρικής και Βόρειας Ελλάδας με χαμηλό υψόμετρο, καθώς και σε πεδινές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας. Την Τετάρτη παροδικές χιονοπτώσεις αναμένονται στα ορεινά της Στερεάς, της Πελοποννήσου και της Κρήτης, αλλά και σε περιοχές της Στερεάς, της Εύβοιας και της Ανατολικής Θεσσαλίας με χαμηλό υψόμετρο.

Παράλληλα, οι βόρειοι άνεμοι στο Αιγαίο θα ενισχυθούν σημαντικά την Τρίτη 29/11, φτάνοντας την Τετάρτη 30/11 σε εντάσεις 9 μποφόρ και πιθανόν πρόσκαιρα τοπικά 10 μποφόρ, προκαλώντας προβλήματα στις ακτοπλοικές συγκοινωνίες.

Την Τετάρτη, 30 Νοεμβρίου αναμένονται αρχικά νεφώσεις με βροχιές σε όλη τη χώρα. Χιονοπτώσεις (ή χιονόνερο) θα σημειωθούν στο ορεινά όλης της χώρας, καθώς και σε πολλές πεδινές περιοχές της κεντρικής και βόρειας χώρας.
Όμβροι ή καταιγίδες θα εκδηλωθούν στο νότιο Αιγαίο και Ιόνιο, και τις παράκτιες περιοχές της δυτικής και ανατολικής Στερεάς και Πελοποννήσου. Τα φαινόμενα θα υποχωρήσουν και σταδιακά θα σταματήσουν από το πρωί στη Θράκη, από το μεσημέρι στη Μακεδονία και την Ήπειρο, και προς το βράδυ στη Θεσσαλία. Παγετός και κατά τόπους περιορισμένη ορατότητα θα σημειωθεί στα ορεινά όλης της χώρας και στις πεδινές περιοχές της κεντρικής και βόρειας χώρας. Οι άνεμοι στο Αιγαίο θα φτάνουν κατά τόπους τα 9 μποφόρ.

Η θερμοκρασία στη βόρεια Ελλάδα θα κυμανθεί από -8 έως 7 βαθμούς, στην κεντρική από -1 έως 7, στη νότια από 1 έως 9, στα νησιά του Ιονίου από 3 έως 9, στα νησιά του κεντρικού και βορείου Αιγαίου από 3 έως 9, και στο νότιο Αιγαίο και την Κρήτη από 8 έως 16.

Οι άνεμοι στο βόρειο Αιγαίο θα πνέουν από βορειοανατολικές διευθύνσεις 6 έως 8 και τοπικά 9 μποφόρ με εξασθένηση προς το βράδυ οπότε δεν θα ξεπερνούν τα 8 μποφόρ. Στο κεντρικό και νότιο Αιγαίο οι άνεμοι θα πνέουν από βόρειες γενικά διευθύνσεις 6 έως 8 και τοπικά 9 μποφόρ. Στο Ιόνιο οι άνεμοι θα πνέουν από βορειοανατολικές γενικά διευθύνσεις 5 έως 7 και τοπικά 8 μποφόρ.

Στην Αττική αναμένονται νεφώσεις με βροχές ή χιονόνερο, ενώ στις περιοχές με μεγαλύτερο υψόμετρο θα σημειωθούν και χιονοπτώσεις. Μικρή πιθανότητα για καταγίδες ή όμβρους υπάρχει έως και το μεσημέρι. Οι άνεμοι θα πνέουν από βόρειες διευθύνσεις 5 έως 7 και τοπικά 8 μποφόρ, όμως στις ανατολικές ακτές καθώς και σε ορισμένες περιοχές μεγαλύτερου υψομέτρου οι άνεμοι θα φτάνουν παροδικά τα 9 μποφόρ. Η θερμοκρασία στο κέντρο των Αθηνών θα κυμανθεί από 6 έως 8 βαθμούς.

Στη Θεσσαλονίκη αναμένονται αρχικά νεφώσεις με χιόνι ή χιονόνερο, όμως από το μεσημέρι οι νεφώσεις θα ελαττωθούν σημαντικά και τα φαινόμενα θα σταματήσουν. Οι άνεμοι θα πνέουν από βόρειες διευθύνσεις 3 έως 5 μποφόρ. Παγετός θα σημειωθεί έως το πρωί και προς το τέλος του εικοσιτετραώρου. Η θερμοκρασία στο κέντρο της πόλης θα κυμανθεί από -1 έως 2 βαθμούς.




meteo