«Μια δολοφονία, ένα σκάνδαλο υποκλοπών, αγωγές κατά αντιλαϊκών ρεπορτάζ: η Ελλάδα κατατάσσεται στις χαμηλότερες θέσεις από όλες τις χώρες της ΕΕ όσον αφορά την ελευθερία του Τύπου. Πώς οι Έλληνες δημοσιογράφοι ζουν – και εργάζονται – με αυτό.»

Αυτή είναι η εισαγωγή ενός σημαντικού ρεπορτάζ-καταπέλτη του Γερμανικού Δικτύου ARD για την κατάσταση της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα. Χαρακτηριστικός είναι ο τίτλος του σχετικού άρθρου: «Όπου η ελευθερία του Τύπου χρειάζεται θάρρος». Εννοείται πως αναφέρεται στο τεράστιας σημασίας σκάνδαλο παρακολουθήσεων.  «Υπεύθυνη η μυστική υπηρεσία της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη», σημειώνει συγκεκριμένα.

Αναφέρει συγκεκριμένα: 

Η χήρα Στάθα Καραϊβάζ δεν πηγαίνει σχεδόν ποτέ στον τόπο όπου πυροβολήθηκε ο σύζυγός της. Ανατριχιάζει ακόμα και σήμερα. Τώρα υπάρχει εδώ μια μαύρη πέτρινη αναμνηστική πλάκα. Ήταν Παρασκευή απόγευμα, 9 Απριλίου 2021, όταν ένας γείτονας τηλεφώνησε: Υπήρξαν πυροβολισμοί στη γειτονιά. Ο Γιώργος Καραϊβάζ ήταν πάντα πολύ προσεκτικός και στάθμευε το αυτοκίνητό του στο γκαράζ. Όχι εκείνη τη μέρα. Οι κάμερες παρακολούθησης κατέγραψαν δύο άνδρες πάνω σε μοτοσικλέτα, ο ένας κατέβηκε και πυροβόλησε τον δημοσιογράφο από κοντινή απόσταση. “Ήταν δολοφονία”, λέει ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος από τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα. Ο Γιώργος Καραϊβάζ, ένας σεβαστός αστυνομικός ρεπόρτερ, εμφανίστηκε σε πολλές εκπομπές – τα πιο σημαντικά του θέματα: Η διαφθορά στην ελληνική αστυνομία και οι σχέσεις μεταξύ των μεγάλων επιχειρήσεων, της πολιτικής και του οργανωμένου εγκλήματος.” Για τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα, η δολοφονία του δημοσιογράφου, η οποία δεν έχει ακόμη εξιχνιαστεί, αποτελεί ξεκάθαρη επίθεση στην ελευθερία του Τύπου. Στην κατάταξή τους για την ελευθερία του Τύπου παγκοσμίως, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 107η θέση, τη χαμηλότερη από όλες τις χώρες της ΕΕ. “Δύο χρόνια μετά τη δολοφονία του Γιώργου Καραϊβάζ, δεν έχουμε δει καμία σημαντική πρόοδο. Δεν έχουμε λάβει ικανοποιητικές απαντήσεις σχετικά με την πορεία της εισαγγελικής έρευνας – και αυτός είναι ένας από τους κύριους λόγους για την κακή κατάταξη”, λέει ο Παναγιωτόπουλος.

Κατασκοπεία μέσω του λογισμικού “Predator “

Υπάρχουν και άλλοι λόγοι. Ο δημοσιογράφος Θανάσης Κουκάκης ερευνά και δημοσιεύει κυρίως υποθέσεις οικονομικού εγκλήματος. Αναφέρει ότι οι μυστικές υπηρεσίες στην Ελλάδα φέρονται επίσης να έχουν παραβιάσει την ελευθερία του Τύπου. Ο Κουκάκης έγραψε αρκετά άρθρα για τους “Financial Times” στα οποία επέκρινε την ισχύουσα ελληνική νομοθεσία: ευνοεί το ξέπλυμα χρήματος και τη φοροδιαφυγή, υποστηρίζει, και η κυβέρνηση προσπάθησε αρχικά να ασκήσει πίεση στην εφημερίδα και να εμποδίσει την ενημέρωση, λέει. Παράλληλα, ο ίδιος μπήκε στο στόχαστρο των μυστικών υπηρεσιών: “Από εκείνη τη στιγμή και μετά, η ελληνική εθνική υπηρεσία πληροφοριών άρχισε να με παρακολουθεί. Πρώτα με συμβατική τεχνολογία, στη συνέχεια με το λογισμικό ‘Predator’.” Σύμφωνα με την έρευνα του Κουκάκη και αρκετών άλλων συναδέλφων του, δημοσιογράφοι, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ακόμη και υπουργοί της κυβέρνησης φέρονται να έχουν υποκλαπεί μέσω του λογισμικού κατασκοπείας που έχει εγκατασταθεί κρυφά στο smartphone.

Αγωγή εκατομμυρίων ευρώ από τον επικεφαλής της μυστικής υπηρεσίας

Ένα σκάνδαλο πανελλαδικής εμβέλειας, για το οποίο κατηγορήθηκε ως υπεύθυνη η μυστική υπηρεσία της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο επικεφαλής της υπεύθυνης υπηρεσίας, Γρηγόρης Δημητριάδης, ανιψιός του Μητσοτάκη, απολύθηκε. Αλλά μέχρι σήμερα, οι ευθύνες δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως – και υπήρξε μικρή κάλυψη από τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης.” Ο Θοδωρής Χονδρογιάννος εργάζεται για τους “Reporters United”, μια ερευνητική ομάδα με έδρα την Αθήνα. Οι δημοσιογράφοι ήταν μεταξύ εκείνων που αποκάλυψαν το σκάνδαλο. Ο αποπεμφθείς επικεφαλής του γραφείου Δημητριάδη τους μήνυσε στη συνέχεια για τεράστια χρηματικά ποσά. “Κατέθεσε αγωγή εναντίον μας την ίδια μέρα που παραιτήθηκε. Ο Δημητριάδης απαίτησε ένα ποσό άνω του μισού εκατομμυρίου ευρώ από όλους τους εναγόμενους”, λέει ο Χονδρογιάννος. “Το ποσό αυτό είναι πολύ υψηλό για τα ελληνικά και τα ευρωπαϊκά δεδομένα.” Η χρήση ακριβών αγωγών για να γονατίσουν ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι είναι μια συνήθης πρακτική στην Ελλάδα, λέει. Προσπαθούν συνεχώς να εκφοβίσουν τους “Reporters United” με αυτόν τον τρόπο.

“Αυτολογοκρισία από τους δημοσιογράφους”

Ωστόσο, συχνά είναι οι μόνοι που αναφέρουν τις καταχρήσεις. Πολλοί μεγάλοι όμιλοι μέσων ενημέρωσης ανήκουν σε ισχυρούς επιχειρηματίες, κυρίως εφοπλιστές με μεγάλη οικονομική και πολιτική επιρροή. Ένα παράδειγμα: ο Βαγγέλης Μαρινάκης, εφοπλιστής, ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής ομάδας του Ολυμπιακού Πειραιώς και επίσης ιδιοκτήτης μιας αυτοκρατορίας μέσων ενημέρωσης. Ο Χονδρογιάννος εξηγεί ότι αν μια εταιρεία μέσων ενημέρωσης ανήκει σε έναν εφοπλιστή, δεν κάνει ρεπορτάζ για αυτόν ή για άλλους εφοπλιστές: “Αυτό οδηγεί σε αυτολογοκρισία από τους δημοσιογράφους που εργάζονται εκεί.” Οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα βλέπουν τα διαρθρωτικά προβλήματα στην Ελλάδα ως απειλή για την ελευθερία του Τύπου. “Είναι αυτό το τρίγωνο εξουσίας: έχουμε τα μέσα ενημέρωσης, τους επιχειρηματίες και την πολιτική. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα. Αλλά ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων είναι μοναδικός: έχουμε ένα σκάνδαλο παρακολούθησης, τη δολοφονία ενός δημοσιογράφου, τις αγωγές και επίσης το πρόβλημα της ιδιοκτησίας”, λέει ο Παναγιωτόπουλος. Χρειάζεται πολύ θάρρος στην Ελλάδα για να αγωνιστείς για την ελευθερία του Τύπου και μπορείτε να δείτε αυτό και άλλα ρεπορτάζ την Κυριακή στις 18:30 στο “Weltspiegel”.