Ως τζαμί αναμένεται να λειτουργήσει σήμερα (6.5) ο βυζαντινός ναός της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη, όπως μεταδίδουν τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης.

Το κρατικό πρακτορείο Anadolu μετέδωσε ότι ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πρόκειται να συμμετάσχει σε τελετή για την ολοκλήρωση των έργων συντήρησης από τη Γενική Διεύθυνση Βακουφίων 201 ιστορικών μνημείων, μεταξύ των οποίων και της Μονής της Χώρας. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, κατά την τελετή που γίνει στο συνεδριακό κέντρο του προεδρικού μεγάρου στην Άγκυρα, ο Τούρκος πρόεδρος θα συνδεθεί απ’ ευθείας με τη Μονή της Χώρας.

Προηγούμενα δημοσιεύματα τοποθετούσαν χρονικά τα εγκαίνια για τη λειτουργία του ιστορικού βυζαντινού ναού με τα ανεκτίμητης αξίας μοναδικά ψηφιδωτά για τις 23 Φεβρουαρίου, ωστόσο η Γενική Διεύθυνση Βακουφίων της Τουρκίας διέψευσε τα δημοσιεύματα αυτά και είχε ανακοινώσει ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει ως τζαμί τον Μάιο. Τα έργα αποκατάστασης διήρκεσαν τέσσερα χρόνια.

Η Μονή της Χώρας χρονολογείται από τον 6 μ.Χ. αιώνα

Η εκκλησία του Αγίου Σωτήρος εν τη Χώρα, το καθολικό του πάλαι ποτέ μοναστικού συγκροτήματος, χρονολογείται από τον 6ο μ.Χ. αιώνα, ενώ τα μοναδικά ψηφιδωτά και τοιχογραφίες της φιλοτεχνήθηκαν τον 14ο αιώνα, από το 1305 έως το 1320, επί βασιλείας Παλαιολόγων. Πρόκειται για το μνημείο με τα περισσότερα και πλέον περίτεχνα βυζαντινά ψηφιδωτά που διασώζεται στην Κωνσταντινούπολη, μαζί με την Αγία Σοφία και τη Μονή της Παμμακάριστου, που επίσης λειτουργεί ως τέμενος με την ονομασία Φετχιγέ. Η Αγία Σοφία είχε επίσης αποδοθεί στη μουσουλμανική θρησκευτική λατρεία το 2020.

Η Μονή της Χώρας μετατράπηκε σε τζαμί το 1511, 58 χρόνια μετά την Άλωση της Πόλης, και με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου της Τουρκίας το 1945 έγινε μουσείο. Μετά την απόφαση αυτή ειδικοί από τις Ηνωμένες Πολιτείες εκτέλεσαν ένα τεράστιο έργο αποκατάστασης και συντήρησης των ψηφιδωτών και νωπογραφιών, ξηλώνοντας τους σοβάδες που τα κάλυπταν.

Οι εργασίες ξεκίνησαν το 1948 και ολοκληρώθηκαν δέκα χρόνια αργότερα το 1958. Το 2019 το Συμβούλιο της Επικρατείας (Danistay) της Τουρκίας ακύρωσε την απόφαση του 1945 και ένα χρόνο αργότερα, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε ότι το μνημείο θα λειτουργήσει και πάλι ως τζαμί.

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει διακεκριμένος Τούρκος ιστορικός και ακαδημαϊκός όσον αφορά τη στατικότητα της Αγίας Σοφίας, τονίζοντας μάλιστα πως εάν δεν κλείσει τότε το σπουδαίο μνημείο θα καταρρεύσει. Όπως μεταδίδει η ΕΡΤ δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου στέκονται στις δηλώσεις που έκανε ο Ιλμπέρ Ορταϊλί σε τηλεοπτικό πρόγραμμα, δίνοντας μάλιστα συνέχεια σε ένα άρθρο που είχε γράψει προ ημερών και το οποίο αφορούσε τις φθορές αλλά και τον εξεζητημένο αριθμό επισκεπτών στην Αγία Σοφία.

«Μπορεί να επιτραπεί η είσοδος τόσων ανθρώπων σε ένα κτίριο 1.500 ετών; Τι θα συμβεί αν δεν κλείσει;» ο καθηγητής απάντησε χωρίς περιστροφές: «Φυσικά και δεν μπορεί να επιτραπεί η είσοδος. Γι’ αυτό πρέπει να κλείσει και να αποκατασταθεί. Αέναη αποκατάσταση. Αν είναι έξυπνοι, θα την κλείσουν. Αν δεν κλείσει θα καταρρεύσει» τόνισε ο Ιλμπέρ Ορταϊλί.

Ο ιστορικός σε άρθρο του στην εφημερίδα Hurriyet, στις 17 Σεπτεμβρίου, εξέφρασε την ανησυχία του για τις φθορές που έχουν προκληθεί στο μνημείο, από την μετατροπή του σε τέμενος και εντεύθεν, επισημαίνοντας αφενός ότι η Αγία Σοφία πρέπει να κλείσει για ορισμένο χρονικό διάστημα ώστε να γίνουν εργασίες αποκατάστασης, αφετέρου δε τονίζει ότι θεωρεί καταστροφική την ετήσια είσοδο σε αυτήν τριών εκατομμυρίων προσκυνητών, πέραν του αριθμού των τουριστών.

Μιλώντας για επείγουσα παρέμβαση στον αριθμό των επισκεπτών αναφέρει: «Η Αγία Σοφία δεν είναι ένας δρόμος από τον οποίο όλοι μπορούν να περάσουν ελαφρά τη καρδία, καθώς τα υπόγεια κτίσματα, και οι κατασκευές για τη διασφάλιση της ροής των υδάτων, των αποβλήτων, η υγρασία αλλά και το σύστημα εξαερισμού δεν είναι τόσο ανθεκτικά στην παρουσία τόσο πολυάριθμων επισκεπτών και πρέπει να επισκευαστούν, να καθαριστούν και να αποκατασταθούν επειγόντως. Πρόκειται για μια συνεχή διαδικασία που αφορά το ίδιο το κτίριο», τονίζει χαρακτηριστικά.

Κατά τον καθηγητή ακόμα και ο αριθμός των 20-30 χιλιάδων ανθρώπων ετησίως, από επιστήμονες, ιστορικούς, αρχαιολόγους, εκπρόσωπους της μουσουλμανικής θρησκείας, πολιτικούς και δημόσιους λειτουργούς θα μπορούσε να θεωρηθεί υπερβολικός για την αντοχή του μνημείου.

Ο καθηγητής είναι επικριτικός και για παρεμβάσεις που αφορούν στην λειτουργία του μνημείου ως τεμένους σημειώνοντας: «Δεν μπορούν να εγκατασταθούν τουαλέτες και κρήνες που άπτονται των καθημερινών αναγκών ενός τεμένους, στην Αγία Σοφία. Χώροι που διανέμουν νερό όπως μεγάλα σιντριβάνια δεν μπορούν να υφίστανται. Το νερό που καταναλώνεται και διαρρέει από την κλασική οθωμανική κρήνη και τις σημερινές τουαλέτες δεν είναι το ίδιο. Η Αγία Σοφία υφίσταται εδώ και 1500 χρόνια. Δεν είναι λογικό να χρησιμοποιούνται οι τουαλέτες της Αγίας Σοφίας για αφόδευση. Εάν κάθε επισκέπτης χρησιμοποιεί τα σιντριβάνια και τις τουαλέτες, πώς θα αντέξει το αποχετευτικό σύστημα κάτω από αυτό το κτίριο;»

Σύμφωνα με τον υπουργό Τουρισμού και Πολιτισμού της Τουρκίας, Μεχμέτ Νουρί Έρσοϊ, η Αγία Σοφία έχει δεχθεί 21 εκατομμύρια επισκέπτες από τότε που μετατράπηκε σε τέμενος, πριν από τρία χρόνια.

Σημειώνεται ότι πριν από δύο μήνες, ο Τούρκος υπουργός προανήγγειλε έργα ενίσχυσης της στατικότητας της Αγίας Σοφίας, στο πλαίσιο της αποκατάστασης σημαντικών ιστορικών μνημείων της Κωνσταντινούπολης.

Σύμφωνα με το εγκεκριμένο από την αρμόδια επιτροπή σχέδιο αποκατάστασης, πρώτα θα γίνει καθαρισμός του τσιμεντοκονιάματος, θα αφαιρεθούν οι γερασμένες μολύβδινες επιφάνειες στους θόλους και θα πραγματοποιηθούν εργασίες για την αποκατάσταση των ρωγμών και των σχισμών κάτω από τον θόλο. Στη συνέχεια θα επισκευαστεί και θα τοποθετηθεί στη θέση του το μολύβδινο κάλυμμα. Επίσης θα αποσυναρμολογηθεί ο πρώτος μιναρές, ο επονομαζόμενος μιναρές του Βαγιαζίτ και, αφού ολοκληρωθούν οι επισκευές, θα τοποθετηθεί ξανά στη θέση του. Στους άλλους μιναρέδες, συνεχίζεται η μελέτη για τη στατική τους κατάσταση.

Ο Ιλμπέρ Ορταϊλί είνει επίτιμο μέλος της Τουρκικής Ιστορικής Εταιρείας, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Διεθνούς Επιτροπής Οθωμανικών Σπουδών και μέλος της Ευρωπαϊκής Ιρανολογικής Εταιρείας και του Αυστροτουρκικού Επιστημονικού Φόρουμ, σύμβουλος του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, πρώην διευθυντής στο Μουσείο Τοπκαπί.

Ένα τζαμί που φιλοξενούσε αμάχους, μεταξύ των οποίων Τούρκοι, βομβαρδίστηκε στη Μαριούπολη, ανακοίνωσε σήμερα το ουκρανικό υπουργείο Εξωτερικών.

«Το τζαμί του σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς και της συζύγου του Ροξελάνα στη Μαριούπολη βομβαρδίστηκε από τους ρώσους εισβολείς», ανέφερε το υπουργείο με μήνυμα στο Twitter.

«Περισσότεροι από 80 ενήλικοι και παιδιά φιλοξενούνται εκεί, μεταξύ των οποίων τούρκοι πολίτες», πρόσθεσε χωρίς να διευκρινίσει πότε έγινε ο βομβαρδισμός.

Νωρίτερα σήμερα, η δήμαρχος του Βασίλκιβ δήλωσε ότι ρωσικές επιθέσεις με ρουκέτες κατέστρεψαν το πρωί του Σαββάτου μια ουκρανική αεροπορική βάση κοντά στην πόλη, στην περιφέρεια του Κιέβου, σύμφωνα με το πρακτορείο Ιντερφάξ Ουκρανίας.

Οι ρουκέτες έπληξαν επίσης μια αποθήκη πυρομαχικών, δήλωσε η Ναταλία Μπαλασίνοβιτς.

Το βρετανικό υπουργείο Άμυνας το πρωί του Σαββάτου έκανε λόγο για συνέχιση των μαχών βορειοδυτικά του Κιέβου επισημαίνοντας ότι ο κύριος όγκος των ρωσικών χερσαίων δυνάμεων απέχει τώρα περίπου 25 χιλιόμετρα από το κέντρο της ουκρανικής πρωτεύουσας.

Δορυφορικές φωτογραφίες που τραβήχτηκαν χθες, Παρασκευή, δείχνουν ότι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις συνεχίζουν την ανάπτυξη τους πιο κοντά στο Κίεβο, ενώ μοίρες πυροβολικού βάλλουν εναντίον κατοικημένων περιοχών, σύμφωνα με την αμερικανική ιδιωτική εταιρεία Maxar Technologies.

Οι φωτογραφίες δείχνουν σπίτια και άλλα κτίρια στις φλόγες, εκτεταμένες ζημιές και κρατήρες κατά μήκος της κοινότητας Μοσχούν, βορειοδυτικά της ουκρανικής πρωτεύουσας, σύμφωνα με την ίδια πηγή.

To πρακτορείο Reuters επισημαίνει πως δεν είναι σε θέση να επαληθεύσει τις πληροφορίες της Maxar Technologies, η οποία παρακολουθεί τις κινήσεις των ρωσικών στρατευμάτων από την έναρξη της κρίσης στην Ουκρανία.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP