Αναδημοσίευση από antigoldgreece

H πρώτη ανάρτηση της χρονιάς είναι το ντοκουμέντο μιας πολύ σοβαρής παρανομίας της Ελληνικός Χρυσός στην Ολυμπιάδα.
Είναι Σάββατο 28 Δεκεμβρίου, 12:00 το μεσημέρι και φορτηγό της εργολάβου εταιρείας “ΜΑΓΟΥΝΑΚΗΣ Ο.Ε.” αδειάζει φορτίο με νέο τέλμα εμπλουτισμού μέσα στον – υποτίθεται “αποκατεστημένο” – παλαιό χώρο απόθεσης τελμάτων της Ολυμπιάδας. Δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό καθώς στο συγκεκριμένο σημείο έχει ήδη αποτεθεί σημαντική ποσότητα τελμάτων. Την ώρα που η εταιρεία με πληρωμένα δημοσιεύματα διαφημίζει το “περιβαλλοντικό της έργο” στην Ολυμπιάδα και μαζεύει βραβεία και τιμές, η χαβούζα ξαναγεμίζει με τοξικά απόβλητα.

Δείτε το βίντεο σε full-screen:

Το οριστικό κλείσιμο της χαίνουσας αυτής πληγής που επί 45 και πλέον χρόνια δηλητηριάζει την Ολυμπιάδα, ήταν ένας από τους βασικότερους όρους της Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων που δόθηκε στην Ελληνικός Χρυσός το 2011 (ΚΥΑ ΕΠΟ 201745/2011). Στο ζήτημα αυτό δόθηκε απόλυτη προτεραιότητα: Η “Απομάκρυνση, καθαρισμός και αποκατάσταση χώρου απόθεσης παλαιών τελμάτων συνολικής έκτασης 265 στρ” εντάχθηκε στο επενδυτικό σχέδιο της εταιρείας ως “Φάση Ι” του υποέργου Ολυμπιάδας και έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί πριν ξεκινήσει η Φάση ΙΙ, της εξόρυξης του μεταλλοφόρου κοιτάσματος. Αυτό ήταν και το “δόλωμα” που έπεισε τον κόσμο της Ολυμπιάδας – που λίγα χρόνια νωρίτερα είχε αγωνιστεί για να μη γίνουν μεταλλεία και μεταλλουργία χρυσού – να δεχθεί την Ελληνικός Χρυσός. Τα απόβλητα και οι αρσενοπυρίτες θα έφευγαν από εκεί και το παλιό εργοστάσιο εμπλουτισμού θα λειτουργούσε μόνο για 6 χρόνια. Το παραμυθάκι είχε happy end: μετά από μόλις 6 χρόνια, όπως έλεγαν οι μελέτες, όλη η παραλιακή ζώνη Ολυμπιάδας-Στρατωνίου θα είχε αποδοθεί στην τοπική κοινωνία, ελεύθερη επιφανειακών εγκαταστάσεων, καθαρή και αποκατεστημένη.

Κατά τη ΜΠΕ, σελ. 6.5-2 : “Παράλληλα με τις εργασίες απομάκρυνσης και καθαρισμού των τελμάτων, προβλέπονται και εργασίες σταδιακής αποκατάστασης του χώρου που θα ελευθερώνεται. Οι εργασίες αυτές περιλαμβάνουν (α) την αποκατάσταση του υποβάθρου ώστε αυτό να μετατραπεί σε έδαφος κατάλληλο για φύτευση και (β) την επακόλουθη φυτοτεχνική αποκατάσταση με αυτόχθονα είδη της περιοχής. Το έργο θα ολοκληρωθεί σε τρία χρόνια από την έναρξη των εργασιών ενώ προβλέπονται και άλλα τρία χρόνια για εργασίες συντήρησης της βλάστησης που θα εγκατασταθεί προκειμένου να διασφαλισθεί η επιτυχία της βλάστησης.”

Με δεδομένο ότι οι εργασίες απομάκρυνσης των παλαιών τελμάτων ξεκίνησαν το φθινόπωρο του 2015, το 2020 θα έπρεπε να βρισκόμαστε στο στάδιο “συντήρησης της βλάστησης”! Θα έπρεπε να παρακολουθούμε τα δεντράκια  που φυτεύθηκαν να ψηλώνουν. Το επόμενο βίντεο αποκαλύπτει την απάτη:

Η Ελληνικός Χρυσός έχει παραβιάσει τόσο τα χρονοδιαγράμματα για την αποκατάσταση που η ίδια πρότεινε και εγκρίθηκαν, όσο και το σύνολο των σχετικών με τον παλαιό χώρο απόθεσης όρων της ΚΥΑ ΕΠΟ. Από τη χαβούζα αφαιρέθηκε μόνο το τμήμα εκείνο των παλαιών τελμάτων που είχε για την εταιρεία οικονομικό ενδιαφέρον λόγω του περιεχόμενου χρυσού και αργύρου. Από την πώληση του πλούσιου σε πολύτιμα μέταλλα παλαιού τέλματος εκτιμάται ότι η εταιρεία εισέπραξε, καθαρό και αφορολόγητο, ποσό της τάξης των 100 εκατ. ευρώ. Και από το φθινόπωρο του 2018 άρχισαν να φτάνουν σε εμάς αναφορές κατοίκων για απόθεση νέων τελμάτων σε διάφορα σημεία του υπό αποκατάσταση χώρου απόθεσης. Νύχτες και Σαββατοκύριακα, όταν η εταιρεία νομίζει ότι κανείς δεν κοιτάει, τα απόβλητα ξαναπέφτουν στη χαβούζα.

Επισημαίνουμε ότι το Σώμα Επιθεώρησης Β. Ελλάδας / Τμήμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος έχει δώσει ρητή εντολή στην Ελληνικός Χρυσός να διαχειρίζεται τα απόβλητα εμπλουτισμού της Ολυμπιάδας σαν επικίνδυνα απόβλητα – εντολή την οποία η εταιρεία συστηματικά παραβιάζει. Σε κάθε περίπτωση, η απόθεση οποιουδήποτε αποβλήτου, επικίνδυνου ή μη, εντός του παλαιού χώρου απόθεσης τελμάτων απαγορεύεται. Το βίντεο-ντοκουμέντο μάζί με σχετική καταγγελία απεστάλη στο ΤΕΠ/ΣΕΒΕ στις 30/12/2019.

Mε άφθονο χρήμα στα μέσα ενημέρωσης, πολύχρωμες ιστοσελίδες και “επιστημονική” διαφήμιση, η Ελληνικός Χρυσός προσπαθεί να δομήσει το προφίλ μιας υπεύθυνης και περιβαλλοντικά ευαίσθητης εταιρείας. “Εφαρμόζοντας βέλτιστες πρακτικές αποκαταστάθηκε η επιφάνεια της Ολυμπιάδας προκειμένου να αποδοθεί προς αξιοποίηση στην τοπική κοινωνία… Χάρη στα πρότυπα αυτά έργα το τοπίο αναβαθμίστηκε, αναπτύχθηκε νέα βλάστηση και προστατεύτηκε το τοπικό οικοσύστημα”, γράφει το hellas-gold.com. Η Ολυμπιάδα αναφέρεται ως “παράδειγμα-πρότυπο”. Παράδειγμα, πράγματι. Ψεύδους και εξαπάτησης. Και ατιμωρησίας για περιβαλλοντικά εγκλήματα.

πηγή ://antigoldgr.org/

Με χθεσινό (3/9) δελτίο τύπου, η Εldorado Gold ανακοινώνει τη λήψη αδειών για τις Σκουριές από το Ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε συνέχεια σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Επικρατείας.

Ταυτόχρονα επιβεβαιώνει ΑΠΟΛΥΤΑ το σχόλιο που κάναμε όταν εκδόθηκαν οι θετικές για εκείνην αποφάσεις του ΣτΕ: «με τέτοιες αδειούλες της πλάκας δεν πρόκειται να ξαναρχίσουν οι Σκουριές, γιατί οι Σκουριές και συνολικά η «επένδυση» έχουν πολύ σοβαρότερα προβλήματα που δεν μπορεί να λύσει κανένα ΣτΕ».

Αναφέρει το δελτίο τύπου:

«Οι άδειες επιτρέπουν την ολοκλήρωση της εγκατάστασης μηχανικού και ηλεκτρολογικού εξοπλισμού στο εργοστάσιο εμπλουτισμού και την εγκατάσταση επιπρόσθετων επιφανειακών εγκαταστάσεων. Η παραλαβή αυτών των αδειών θα επιτρέψει στην εταιρεία να υποβάλει αίτηση για την οικοδομική άδεια του εργοστασίου εμπλουτισμού, η οποία θα υποβληθεί αυτό το μήνα.

Η Eldorado σκοπεύει να πραγματοποιήσει ορισμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες που είχαν ανασταλεί το 2017, συμπεριλαμβανομένου του κτιρίου που θα περικλείει τους μύλους λειοτρίβησης όταν αυτό αδειοδοτηθεί, για την προστασία των περιουσιακών στοιχείων της εγκατάστασης. Οι κεφαλαιουχικές δαπάνες για τα έργα προστασίας περιουσιακών στοιχείων υπολογίζονται σε περίπου 5 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.

Η Eldorado συνεργάζεται με την ελληνική κυβέρνηση για να επιτύχει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την επανεκκίνηση της πλήρους κατασκευής του έργου των Σκουριών. Αυτά περιλαμβάνουν ένα σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο και εγγυήσεις που παρέχουν την κατάλληλη προστασία για τον άμεσο ξένο επενδυτή και την επίλυση των διαφορών, καθώς και την έγκριση των ρυθμιστικών αρχών για τις μεταγενέστερες άδειες και τεχνικές μελέτες.

Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι με την παραλαβή των πολυαναμενόμενων αδειών που θα μας επιτρέψουν να προστατέψουμε την επένδυση μας«.

Είναι λοιπόν αυτές οι άδειες που θα επανεκκινήσουν το έργο των Σκουριών; Οι «άδειες ρουτίνας» που μέχρι πριν από δύο μήνες ήταν οι μόνες που η Eldorado έλεγε ότι χρειάζεται; Όχι βέβαια και το λέει καθαρά το δελτίο τύπου. Οι άδειες αφορούν την «προστασία» της επένδυσης και όχι την «ανάπτυξη» της επένδυσης. Το μόνο που θα επιτρέψουν – και το μόνο που προτίθεται η εταιρεία να κάνει σε αυτή τη φάση – είναι το κουβούκλιο γύρω από τις εγκαταστάσεις για να είναι προστατευμένες από το χειμώνα και κάποια άλλα μικροέργα. Συνολικό κόστος 5 εκατομμύρια δολάρια ή 4,5 εκατομμύρια ευρώ. Δουλειά ενός εργολάβου για λίγες εβδομάδες. Ψιλοπράγματα δηλαδή, όταν για την ολοκλήρωση κατασκευής της πρώτης φάσης του μεταλλείου των Σκουριών απαιτούνται 626 εκατ. ευρώ.

Για να διαμορφωθούν οι «απαραίτητες προϋποθέσεις για την επανεκκίνηση της πλήρους κατασκευής του έργου των Σκουριών», απαιτούνται πολύ περισσότερα που δεν είναι καθόλου εύκολα και τα έχουμε αναλύσει εδώ.

Τροποποίηση της σύμβασης κατά τις επιθυμίες της εταιρείας και εν συνεχεία νέα περιβαλλοντική και τεχνική αδειοδότηση. Πρέπει η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη να είναι αποφασισμένη να δώσει «γη και ύδωρ», θυσιάζοντας εκτός από τον τόπο και το δημόσιο όφελος, για να ευχαριστήσει τις «αγορές» και τους «επενδυτές». Το ότι κανένα ουσιαστικό πρόβλημα δεν έχει επιλυθεί επιβεβαίωσε με σημερινή του συνέντευξη και ο Υπουργός ΠΕΝ κ. Χατζηδάκης: «συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της «Ελληνικός Χρυσός» επί των υπολοίπων εκκρεμοτήτων». Ποιες εκκρεμότητες άραγε, αφού η εταιρεία πήρε τις άδειες που τόσον καιρό ζητούσε;

Κατά την άποψή μας λοιπόν, όλος ο θόρυβος των τελευταίων ημερών γύρω από την υποτιθέμενη «επανεκκίνηση» των Σκουριών δεν είναι παρά μια υποκινούμενη από την εταιρεία επικοινωνιακή φούσκα. Η Eldorado προσπαθεί να δώσει την εντύπωση ότι τα προβλήματά της στην Ελλάδα έχουν λυθεί ή οδεύουν προς τη λύση τους για να προσελκύσει πιθανούς αγοραστές ή χρηματοδότες. Και ήδη, μεταξύ μετόχων και αναλυτών, έχουν αρχίσει να ακούγονται ονόματα υποψήφιων μνηστήρων: η Barrick Gold από την οποία προέρχεται ο σημερινός CEO της Εldorado, Τζορτζ Μπερνς, ή η Newmont Mining.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι το σχέδιο της κυβέρνησης για την Eldorado θα ανακοινωθεί από τον Πρωθυπουργό κατά την ομιλία του στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης την Κυριακή 8 Σεπτέμβρη.


Αναμένουμε.




πηγή ://antigoldgr.org//

Υπενθυμίζουμε ότι με την από 21.05.2019 ΕΚΘΕΣΗ ΑΥΤΟΨΙΑΣ που δημοσιεύσαμε πριν από λίγες μέρες (εδώ), το Τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων του ΣΕΒΕ διαπίστωσε στα τέσσερα σπίτια που εξέτασε «επικίνδυνες ρωγμές, οι οποίες είναι ενδεικτικές απώλειας αντοχής των υφιστάμενων στατικών συστημάτων» καθώς και εκτεταμένες ζημίες σε άλλα σπίτια, κοινόχρηστους χώρους και δημόσιες υποδομές του οικισμού. Το ΤΕΜ πρότεινε τη λήψη «άμεσων προσωρινών μέτρων ασφαλείας, μέχρι την τελική άρση της ενδεχόμενης επικινδυνότητας και ανεξαρτήτως της αιτίας», ενώ στην υπόθεση υπήρξε και παρέμβαση της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Χαλκιδικής. Κατόπιν αυτών, το Τμήμα Πολεοδομίας επέδωσε το 14801/13.06.2019 Πρωτόκολλο Επικινδύνων Κατασκευών στους ιδιοκτήτες των τεσσάρων σπιτιών που αναφέρονται στην αυτοψία – όσων δηλαδή πρόλαβαν να επισκεφθούν τα κλιμάκια του ΤΕΜ, αφού ρωγματωμένα είναι τα περισσότερα σπίτια του χωριού.

“Πρέπει να προχωρήσετε άμεσα στη λήψη όλων των απαραίτητων άμεσων προσωρινών μέτρων ασφαλείας (π.χ. απαγόρευση πρόσβασης, τοποθέτηση ικριωμάτων, αντιστήριξη επικίνδυνων στοιχείων κλπ) στα κτίσματα φερόμενης ιδιοκτησίας σας για την αποφυγή ατυχημάτων και την προστασία προσώπων και πραγμάτων διότι όπως διαπιστώνεται υπάρχουν επικίνδυνες ρωγμές οι οποίες είναι ενδεικτικές απώλειας αντοχής των κτισμάτων.

Από την παραλαβή του παρόντος παρακαλούμε για την εφαρμογή των απαραίτητων μέτρων ασφαλείας μετά από έγκριση εκτέλεσης εργασιών σύμφωνα με το …. η οποία εκδίδεται από το Σύστημα Ηλεκτρονικής Υποβολής Αιτήσεων και Έκδοσης Αδειών, ύστερα από υποβολή τεχνικής έκθεσης και δήλωσης αρμόδιου μηχανικού ότι αναλαμβάνει την επίβλεψη της εκτέλεσης των εργασιώ. Οι φερόμενοι ιδιοκτήτες των οικοδομών υποχρεούνται να εκτελέσουν εντός τριάντα (30) ημερων τις παραπάνω εργασίες αλλιώς θα διωθχούν ποινικά σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 3976/1929”.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτά. Με νεότερο έγγραφό του (20.06.2019), το Τμήμα Πολεοδομίας ζητά από τον Πρόεδρο της Τοπικής Κοινότητας Στρατονίκης να ενημερώσει την υπηρεσία και για άλλα κτίσματα με σοβαρές ζημίες, μαζί με τα στοιχεία των ιδιοκτητών τους, καθώς και για παραμορφώσεις σε κοινόχρηστους χώρους ικανές να προκαλέσουν ατύχημα. Στην απάντησή του (04.07.2019) ο κ. Μαρκογιαννάκης επισημαίνει ότι κτίσματα με παρόμοιες ζημίες έχουν καταγραφεί στην έκθεση της ΥΑΣΒΕ, αλλά «ενδεχομένως θα πρέπει να προστεθούν και άλλα γιατί το φαινόμενο της μετακίνησης του εδάφους συνεχίζεται», και έχουν ήδη περάσει δύο χρόνια από τις αυτοψίες της ΥΑΣΒΕ. Σε ο,τι αφορά τους κοινόχρηστους χώρους, βλάβες παρατηρούνται στο πέτρινο Δημοτικό Σχολείο Στρατονίκης, το οποίο είναι κλειστό για αυτόν τον λόγο, στο κτίριο της Κοινότητας Στρατονίκης και στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου Στρατονίκης που έχει ήδη κριθεί επικίνδυνη.

Δεν μπορεί λοιπόν να αποκλειστεί η επίδοση και άλλων Πρωτοκόλλων Επικινδύνου σε κατοίκους/ιδιοκτήτες σπιτιών της Στρατονίκης, αφού τα φαινόμενα των καθιζήσεων και ρωγματώσεων παρουσιάζουν ιδιαίτερη έξαρση τον τελευταίο χρόνο. Οι κάτοικοι αποδέκτες του Πρωτοκόλλου, πρέπει να πληρώσουν μηχανικό για να κάνει μελέτη, να βγάλει τις απαραίτητες άδειες και να επιβλέψει τις εργασίες προστασίας του κοινού και απόκατάστασης της ανύπαρκτης πλέον στατικής αντοχής των σπιτιών τους. Γιατί διαφορετικά θα διωχθούν ποινικά και θα υποστούν τις συνέπειες του νόμου!

Πετώντας το μπαλάκι η μία στην άλλη οι αρμόδιες υπηρεσίες κατάφεραν ώστε οι μόνοι «υπεύθυνοι» για την κατάσταση των σπιτιών τους να είναι οι ίδιοι οι κάτοικοι της Στρατονίκης, αφού ο “Μεγάλος Επενδυτής” μένει πάντα  εκτός του κάδρου των ευθυνών.Όλα αυτά είναι φυσικά μια πολύ σημαντική οικονομική επιβάρυνση για τους ανθρώπους με τα κατεστραμμένα σπίτια που έχουν κάθε λόγο να αισθάνονται «και κερατάδες και δαρμένοι». Η προσπάθεια επιδιόρθωσης των ζημιών είναι σα να ρίχνουν χρήματα σε ένα βαρέλι δίχως πάτο, αφού η γη συνεχίζει να σείεται από τις εκρήξεις και ούτε η Πολεοδομία ούτε η Επιθεώρηση Μεταλλείων μπορούν να εγγυηθούν ότι οι ρωγμές δεν θα ξανανοίξουν. Και το κυριότερο, αυτά τα μπαλώματα δεν μπορούν να να αποκαταστήσουν το αίσθημα ασφάλειας, ούτε στους συγκεκριμένους τέσσερις ιδιοκτήτες ούτε σε κανέναν άλλο.

Η προθεσμία των 30 ημερών έχει πλέον παρέλθει και πριν από λίγες μέρες συνέβη το εξής περιστατικό: Υπάλληλοι του Τμήματος Πολεοδομίας πήγαν στο σπίτι του ενός εκ των τεσσάρων αποδεκτών του τελεσιγράφου για να ελέγξουν τη συμμόρφωση με τις εντολές της υπηρεσίας. Εκεί διαπίστωσαν ότι ο ιδιοκτήτης είχε προβεί σε σημαντικές εργασίες υποστήριξης της οικοδομής, χωρίς όμως μελέτη και επίβλεψη από μηχανικό. Ακολούθησε ένταση με τους υπαλλήλους της Πολεοδομίας να λένε ότι θα στείλουν τον Εισαγγελέα και τον ιδιοκτήτη, εξαγριωμένο, να φωνάζει πώς έκανε ό,τι μπορούσε για να μην πέσει το σπίτι του.

Αλλά ο συγκεκριμένος ιδιοκτήτης είναι επίσης υπάλληλος της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ, της εταιρείας δηλαδή που βάζει φουρνέλα κάτω από το σπίτι του, και γι’αυτό δεν βγαίνει να πει τον πόνο του στα κανάλια και τις εφημερίδες. Στη Στρατονίκη ο φόβος και η οργή δεν βγαίνουν έξω από τους κομματιασμένους τοίχους των σπιτιών γιατί αυτοί που ζούνε μέσα δουλεύουν, είτε οι ίδιοι είτε κάποιο κοντινό τους πρόσωπο, στην εταιρεία. Έχει κάνει πολλές προσλήψεις από τη Στρατονίκη η εταιρεία για να κλείσει στόματα και όσο ραγίζουν τα σπίτια, τόσο περισσότερες προσλήψεις κάνει. Και αυτή είναι η σημαντική πληροφορία που συμπληρώνει το παζλ της τραγικότητας της Στρατονίκης. Το χωριό είναι καταδικασμένο. Όχι μόνο από τη γεωλογία και τη μεταλλευτική δραστηριότητα αλλά – κυρίως – από τους κατοίκους του, που με χαρά ξεπουλάνε οι ίδιοι τα σπίτια τους και το χωριό τους για τριάκοντα αργύρια.



πηγή://antigoldgr.org/

Συστηματική ρύπανση και υποβάθμιση του ποταμού Μαυρόλακκα που είναι ο αποδέκτης των υγρών αποβλήτων του μεταλλείου Ολυμπιάδας της Ελληνικός Χρυσός διαπιστώνουν οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος.
Συγκεκριμένα, με την ΑΠ 4152/18.05.2018 Πράξη Βεβαίωσης Παράβασης για το Υποέργο Ολυμπιάδας, βεβαιώνονται μεταξύ άλλων τα εξής (με λοξά γράμματα παραθέτονται αυτούσια αποσπάσματα):

1. Ελλιπής παρακολούθηση των ποιοτικών παραμέτρων των υγρών αποβλήτων και διάθεσή τους με υπερβάσεις ως προς τα επιτρεπόμενα όρια για τα μέταλλα ψευδάργυρο (Zn), κάδμιο (Cd), μόλυβδο (Pb), αρσενικό (As) και το pH.

α) Η εταιρεία συγκρίνει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των εκροών υγρών αποβλήτων με τα όρια μιας παλαιάς (1985) και παρωχημένης απόφασης της Νομαρχίας Χαλκιδικής και όχι με τα αυστηρότερα όρια που θέτει η σύγχρονη περιβαλλοντική νομοθεσία και ο όρος β.2.β της ΚΥΑ Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων.

«Από την εν λόγω παράβαση, με δεδομένο ότι πρόκειται γιασυστηματική απόρριψη υγρών αποβλήτων με υπερβάσεις, από την έναρξη λειτουργίας της δραστηριότητας (ήτοι 2ο εξάμηνο 2011) έως και τη σύνταξη της παρούσας, προκλήθηκε ρύπανση του περιβάλλοντος, κατά την έννοια του άρθρου 2 του Ν. 1650/1986″.

«Η μη συμμόρφωση της εταιρείας με τον όρο β.2.β είχε ως αποτέλεσμα τη συνεχή εκροή υγρών αποβλήτων με σημαντικά υψηλές συγκεντρώσεις στα μέταλλα ψευδάργυρο, κάδμιο, μόλυβδο, αρσενικό, προκαλώντας τη ρύπανση και περαιτέρω επιβάρυνση του υδάτινου αποδέκτη». 

Η παράβαση αυτή έχει επισημανθεί επανειλημμένως στην εταιρεία επανειλημμένως και με απόλυτη σαφήνεια:

– Από τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, από τους πρώτους ελέγχους του 2014 μέχρι και την πιο πρόσφατη ΠΒΠ της 31-1-2019.
– Από την αδειοδοτούσα αρχή ΔΙΠΑ/ΥΠΕΝ.
– Από την Επιστημονική Επιτροπή παρακολούθησης της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων του έργου.
– Η σημασία του εν λόγω όρου επισφραγίστηκε από το ΣτΕ με τις υπ’αρ. 551 και 549/2015 αποφάσεις.

H εταιρεία επιμένει να αγνοεί όλα τα ανωτέρω και να προβάλει τη δική της αυθαίρετη ερμηνεία του όρου, εφαρμόζοντάς τον κατά το δοκούν. Απορούν οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος με το θράσος της:

«Είναι πραγματικά απορίας άξιον που η εταιρεία ακόμα και σήμερα μετά την έκδοση των ως άνω αποφάσεων, θέτει ζήτημα ερμηνείας, σαφήνειας κ.τ.λ. του εν λόγω όρου και εξαντλείται στο να εμμένει στην άποψή της και όχι στην ίδια την απόφαση του ΣτΕ και την εφαρμογή της. Η εταιρεία μονομερώς και επιλεκτικά, αγνοώντας την Απόφαση του ΣτΕ, δεν αποδέχεται τον συγκεκριμένο όρο».

β) Η εταιρεία λαμβάνει υπ’όψη μόνο τις εν διαλύσει τιμές των μετάλλων και όχι τις ολικές όπως ορίζει η νομοθεσία, με αποτέλεσμα να εξάγει πλασματικά και λανθασμένα συμπεράσματα ως προς την ποιότητα των υδάτων.

«Η ενέργεια αυτή είναι εξαιρετικά επισφαλής για το περιβάλλον αφού καταδεικνύει το ότι η εταιρεία δεν εφαρμόζει τις κάθε φορά ισχύουσες διατάξεις, όπως έχει υποχρέωση να πράττει, αλλά ακολουθεί παλαιωμένες πρακτικές, οι οποίες εν προκειμένω δεν συνάδουν με τους περιβαλλοντικούς όρους, την ισχύουσα νομοθεσία αλλά και την επιστήμη, στην οποία εδράζεται κάθε φορά η νομοθεσία».

«Βλέπουμε δηλαδή ότι προκειμένου η εταιρεία να αποκρύπτει τις υπερβάσεις των ορίων και συνεπώς την προκαλούμενη ρύπανση, χρησιμοποιεί ταυτόχρονα δύο ευεργετικά για αυτήν στοιχεία: τα ελαστικά όρια της Νομαρχιακής Απόφασης και τις μικρότερες συγκεντρώσεις των εν διαλύσει μετάλλων έναντι των ολικών».

γ) Κρίσιμα βαρέα μέταλλα όπως υδράργυρος, χρώμιο, βάριο, σελήνιο, δεν μετρώνται καθόλου. Η εταιρεία συστηματικά αγνοεί αυτή της την  υποχρέωση «παραβαίνοντας έτσι σημαντικούς όρους που σχετίζονται με την ποιότητα και παρακολούθηση των ήδη βεβαρυμμένων υδατικών συστημάτων της περιοχής».

2. Ελλιπής παρακολούθηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των επιφανειακών υδάτων

Η εταιρεία παρακολουθεί την ποιότητα των νερών που χρησιμοποιεί ως αποδέκτες των  υγρών αποβλήτων της με τον ίδιο αυθαίρετο και λανθασμένο τρόπο που παρακολουθεί και τα απόβλητα, «με αποτέλεσμα να απορρίπτονται συστηματικά υγρά απόβλητα με υπερβάσεις προκαλώντας τη ρύπανση και την υποβάθμιση των υδάτων Μαυρόλακκα».

Επισημαίνεται ότι στα περισσότερα από τα ρέματα κατά την καλοκαιρινή περίοδο δεν υπάρχει φυσική ροή υδάτων, με αποτέλεσμα τα μόνα «νερά» να είναι τα υγρά απόβλητα της εταιρείας.

Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η συγκέντρωση μολύβδου στα επιφανειακά ύδατα του Μαυρόλακκα ήταν 13,05 μg/l, που η εταιρεία θεωρεί ότι είναι «εντός ορίων» επειδή παρανόμως τη συγκρίνει με τα ελαστικά όρια της αρεσκείας της. Στην πραγματικότητα η τιμή αυτή είναι  985% πάνω από το ισχύον όριο, γεγονός που αποτυπώνει και το μέγεθος της επιβάρυνσης του Μαυρόλακκα.

Παραπλανεί η Ελληνικός Χρυσός δηλώνοντας ότι «έχει απαντήσει αναλυτικά και τεκμηριωμένα σε όλες τις αιτιάσεις». Αποκρύπτει ότι το σύνολο των ισχυρισμών της απορρίφθηκε από τους Επιθεωρητές, με αναλυτικότατη τεκμηρίωση που περιλαμβάνεται στην Πράξη Βεβαίωσης Παράβασης.

Τα παραπάνω αφιερώνονται σε όσους νομίζουν ότι το πρόβλημα της Ολυμπιάδας είναι ΜΟΝΟ το κάδμιο. Και επιπλέον:

• Στους αφελείς και τους εύπιστους που λένε «η εταιρεία έχει υπερσύγχρονο σύστημα παρακολούθησης και ελέγχει τα πάντα». Ναι, έχει σύστημα παρακολούθησης, αλλά είναι «πειραγμένο» για να βγάζει τα επιθυμητά/βολικά αποτελέσματα.
• Στους δύσπιστους και ενδεχομένως κακόπιστους που λένε «δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η εταιρεία ρυπαίνει». Ναι υπάρχουν αποδείξεις, μας τις έχουν δώσει οι αρμόδιοι κρατικοί ελεγκτικοί φορείς. Υπάρχουν επίσης αποδείξεις ότι η εταιρεία ψεύδεται όταν ισχυρίζεται ότι δεν ρυπαίνει.
• Σε αυτούς που κρύβουν τα σκουπίδια κάτω από το χαλί και λένε ότι αναρτήσεις σαν αυτή «κάνουν κακό στον τουρισμό». Δεν κάνει η αλήθεια κακό στον τουρισμό, η ρύπανση κάνει κακό στον τουρισμό. Η εταιρεία κάνει κακό στον τουρισμό.

Δεν είναι μόνο το αδιαμφισβήτητο πλέον γεγονός ότι έχουμε συστηματικές παραβάσεις και συστηματική ρύπανση των υδάτων που φαίνεται πώς ήδη έχει αρχίσει να επηρεάζει την υγεία των ανθρώπων. Είναι και το ότι η εταιρεία έχει κάνει σαφές ότι δεν προτίθεται να συμμορφωθεί, αφού θρασύτατα κοροϊδεύει τις ελεγκτικές αρχές προβάλλοντας συνεχώς τις ίδιες δικαιολογίες. Τι περιμένει επιτέλους το ΥΠΕΝ για να λάβει ουσιαστικά μέτρα κατά της εταιρείας;

Η συγκέντρωση μολύβδου στο ποτάμι 985% πάνω από το επιτρεπτό όριο δεν είναι αρκετή;

Η Πράξη Βεβαίωσης Παράβασης διαβιβάστηκε από την Επιθεώρηση και στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Χαλκιδικής. Μέχρι πότε θα αφήνουν τον περιβαλλοντικό εγκληματία να δρά ανενόχλητος;




Αναδημοσίευση από: //antigoldgr.org/blog/

Της Μαρίας Καδόγλου για το γαλλόφωνο βελγικό περιοδικό Gresea Echos. Σημειώνεται οτι δεν έχει ενσωματωθεί ως εξέλιξη η απόφαση της διαιτησίας Δημοσίου-Eldorado, που στην πραγματικότητα τίποτα δεν άλλαξε. Όλο το πολύ ενδιαφέρον τεύχος, με τίτλο «Relance minière en Europe” (H αναβίωση της εξόρυξης στην Ευρώπη) θα το βρείτε εδώ.

Στο εισαγωγικό σημείωμα διαβάζουμε:

«Ενώ θεωρούνταν οτι έχουν κλείσει και οτι ανήκουν οριστικά στην οικονομική και κοινωνική ιστορία των περιφερειών μας, ξαναπαίρνουν τα μεταλλεία στην Ευρώπη μια εξέχουσα θέση στην ενεργειακή στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Αφού προτίμησαν την αποικιοκρατική εκμετάλλευση (σ.σ. για την εξεύρεση ορυκτών πόρων), οι Ευρωπαίοι βιομηχάνοι θέλουν να αναβιώσουν τη μεταλλευτική βιομηχανία, μέσω ενός από τους άξονες της πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις πρώτες ύλες. Αποκωδικοποίηση του διακυβεύματος και των δυναμικών αυτού του σχεδίου με τους Raf Custers, Μαρία Κάδογλου και Romain Gelin.”

Εξορυκτική αποικιοκρατία στην Ευρώπη: η περίπτωση της Ελλάδας

Από τη δεκαετία του 1970, ο ορυκτός πλούτος της Ελλάδας προβλήθηκε από τη χώρα προκειμένου να εξασφαλίσει την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Σήμερα, μετά από πολλά χρόνια πολιτικών λιτότητας, η Ελλάδα, όπως και οι χώρες του Νότου πριν από αυτήν, βιώνει την κατάρα των ορυκτών πόρων. Λεόντειες συμβάσεις, ένα μοντέλο εξορυκτισμού προσανατολισμένο στην εξαγωγή, οι ορυκτοί πόροι της χώρας φέρνουν κέρδη στην παγκόσμια οικονομία αλλά όχι τους Έλληνες.

Όταν η Ελλάδα έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας το 1981, ο τότε πρόεδρος της Επιτροπής είπε ότι η Ελλάδα εισερχόταν στην Κοινότητα με τον ορυκτό της πλούτο ως ένα από τα κύρια οικονομικά της πλεονεκτήματα.
Κατά την πολυετή περίοδο των διαπραγματεύσεων που προηγήθηκαν της τελικής ένταξης, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι προωθούσαν τον ορυκτό πλούτο [1] ως μέρος της προίκας της χώρας, ιδιαίτερα τα μεταλλικά ορυκτά τα οποία ήταν περιζήτητα αλλά σε ανεπάρκεια στον βιομηχανοποιημένο ευρωπαϊκό βορρά.

Αυτό οδήγησε τους FINANCIAL TIMES το 1977 να γράψουν: «Όταν η Ελλάδα γίνει το 10ο μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, ο εκτεταμένος ορυκτός πλούτος της θα προσφέρει στην Κοινή Αγορά μια μεγάλη ποικιλία πρώτων υλών που θα βοηθήσουν την Κοινή Αγορά να γίνει αυτάρκης σε πολλά προϊόντα”. [2]

Φαινόταν να είναι ένα τέλειο πάντρεμα. Αλλά οι πρώιμες προσπάθειες πολυεθνικών εταιρειών, στη δεκαετία του 1990 και του 2000, να εκμεταλλευτούν τα πολυπόθητα κοιτάσματα πολυτίμων μετάλλων της Ελλάδας, στο βορρά της χώρας, απέτυχαν η μία μετά την άλλη. Τα εμπόδια περιλάμβαναν την εθνική και την κοινοτική περιβαλλοντική νομοθεσία και, κυρίως, την αντίσταση της κοινωνίας. Οι τοπικές κοινότητες της Χαλκιδικής και της Θράκης, έχοντας ενημερωθεί για τις επιπτώσεις της μεγάλης κλίμακας εξόρυξης, συνειδητοποίησαν ότι τα προτεινόμενα έργα αποτελούσαν άμεση απειλή για το περιβάλλον και τη διαβίωσή τους και αντιστάθηκαν σθεναρά. Τα σχέδια αυτά ακυρώθηκαν τελικά από το Ελληνικό Συμβούλιο της Επικρατείας και ήταν αρκετά χρόνια πριν το διεθνές εξορυκτικό κεφάλαιο εξαπολύσει δεύτερη επίθεση.

Μπαίνει στη σκηνή η οικονομική κρίση. Το 2010 η Ελλάδα αποδέχτηκε ένα τεράστιο δάνειο «διάσωσης”, το πρώτο μιας σειράς τριών μέχρι τώρα, που είχαν στόχο τη διασφάλιση της ικανότητας της χώρας να αποπληρώνει τα προηγούμενα δάνεια και έτσι τη διάσωση των ευρωπαϊκών τραπεζών που ήταν εκτεθειμένες στο ελληνικό χρέος. Η Τρόικα των πιστωτών (ΕΚ-ΕΚΤ-ΔΝΤ) επέβαλε μια σειρά σκληρών μέτρων λιτότητας που βύθισαν την Ελλάδα σε βαθιά ύφεση, καθώς και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις κρατικής περιουσίας και ορυκτών πόρων.

Ευρωπαϊκές και ελληνικές πολιτικές για τους ορυκτούς πόρους

Περίπου την ίδια εποχή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε αρχίσει να αναπτύσσει τις νέες πολιτικές της ΕΕ για τις πρώτες ύλες και τη βιομηχανία. Η «Πρωτοβουλία για τις Πρώτες Ύλες” (Raw Materials Initiative – RMI), η οποία εγκαινιάστηκε το 2008 και εξειδικεύτηκε το 2011, αποσκοπεί στη διασφάλιση του απρόσκοπτου εφοδιασμού της ευρωπαϊκής οικονομίας με πρώτες ύλες. Ενισχυμένη από την Ευρωπάϊκή Σύμπραξη για την Καινοτομία στις Πρώτες Ύλες, αποσκοπεί να βοηθήσει την ΕΕ να επιτύχει τον φιλόδοξο στόχο της αύξησης της συνεισφοράς της βιομηχανίας στο ΑΕΠ της ΕΕ σε περίπου 20% έως το 2020 και να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.

Ο δεύτερος πυλώνας της Πρωτοβουλίας για τις Πρώτες Ύλες είναι να διασφαλίσει την προμήθεια πρωτογενών ορυκτών πρώτων υλών από ευρωπαϊκές πηγές. Η ευρωπαϊκή βιομηχανία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από εισαγωγές μεταλλευμάτων και μετάλλων και για πολλά μέταλλα, όπως οι σπάνιες γαίες και τα μέταλλα της ομάδας πλατίνας, η βιομηχανία εξαρτάται πλήρως από τις εισαγωγές. Έτσι, ο στόχος του δεύτερου πυλώνα είναι να προωθηθεί η νέα εξόρυξη εντός της ΕΕ, ιδίως των κοιτασμάτων μεταλλικών ορυκτών, συμπεριλαμβανομένης της εξόρυξης του θαλάσσιου βυθού.

Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή έθεσε τρεις στόχους για τα κράτη μέλη:

1. τη θέσπιση εθνικής πολιτικής για τα ορυκτά.
2. τη θέσπιση μιας πολιτικής χρήσεων γης για τους ορυκτούς πόρους.
3. τη θέσπιση ενός πλαισίου αδειοδότησης που να διευκολύνει την εξερεύνηση και εκμετάλλευση ορυκτών.

Η Ελλάδα πρόθυμα συμμορφώθηκε και το 2012 ήταν μία από τις πρώτες χώρες της ΕΕ που υιοθέτησαν μια Εθνική Πολιτική Ορυκτών Πόρων, άμεσα συνδεδεμένη με την Πρωτοβουλία για τις Πρώτες Ύλες [3]. Η Εθνική Πολιτική περιγράφει τους κύριους άξονες πολιτικής για την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων που θα πρέπει να ενσωματωθούν οριζόντια σε κάθε πολιτική και σχέδιο. Ο στόχος είναι σαφώς να αρθούν όλα τα εμπόδια που παρεμποδίζουν την εκμετάλλευση. Η υπάρχουσα μεταλλευτική νομοθεσία (Μεταλλευτικός Κώδικας) ήδη παρέχει αποκλειστικά, σκανδαλώδη δικαιώματα στους επενδυτές στον τομέα της εξόρυξης, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας. Σύμφωνα με την Εθνική Πολιτική, προκειμένου να προσελκυστούν νέες επενδύσεις στην εξόρυξη, θα πρέπει να γίνουν νομοθετικές αλλαγές που θα επιταχύνουν την περιβαλλοντική και τεχνική αδειοδότηση και θα επιτρέψουν την εξόρυξη ακόμη και εντός των προστατευόμενων περιοχών. Ένα σχέδιο νόμου που θα απλοποιεί την αδιοδότηση των εξορυκτικών δραστηριοτήτων υποβλήθηκε τον Ιουλίο του 2017 (σ.σ. είναι το λατομικό νομοσχέδιο που εγκρίθηκε από τη Βουλή και έχει συμπεριληφθεί στο Ν. 4512/2018).

Η Εθνική Πολιτική δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη «επαρκών» χωροταξικών σχεδίων που θα εξασφαλίζουν απεριόριστη πρόσβαση σε κοιτάσματα ορυκτών, ενώ θα «επιλύουν” συγκρούσεις μεταξύ των διαφορετικών χρήσεων γης. Η εξόρυξη είναι η πρώτη προτεραιότητα και υπερισχύει όλων των άλλων πιθανών χρήσεων γης, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των οικοσυστημάτων. Θα υπάρχει πρόβλεψη για την αλλαγή της χρήσης γης μιας περιοχής σε περίπτωση που ανακαλυφθούν νέα κοιτάσματα ορυκτών. Όταν τεθούν σε ισχύ, αυτά τα χωροταξικά σχέδια θα εδραιώσουν τη θέση της εξόρυξης ως της κυρίαρχης οικονομικής δραστηριότητας σε μεγάλα τμήματα της βόρειας Ελλάδας και οποιεσδήποτε συγκρούσεις θα επιλύονται αυτομάτως υπέρ της μιας και μόνης, κυρίαρχης δραστηριότητας – της εξόρυξης.

Ένας άλλος άξονας της Εθνικής Πολιτικής για τους Ορυκτούς Πόρους είναι η «Προώθηση του διαλόγου – Αποδοχή από την τοπική κοινωνία”.

Η κοινωνική έγκριση είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την ανάπτυξη της μεταλλευτικής δραστηριότητας, αλλά δεν αποτελεί προϋπόθεση. Οι τοπικές κοινότητες πρέπει να «πεισθούν” για τα οφέλη και την περιβαλλοντική συμβατότητα των προτεινόμενων εξορυκτικών δραστηριοτήτων. Δεν υπάρχει καμία αναφορά στο τι θα συμβεί αν δεν επιτευχθεί η αποδοχή – αλλά αρκεί να δει κανείς τη βίαιη καταστολή των ντόπιων κατοίκων που αντιτίθενται στα μεγάλης κλίμακας έργα εξόρυξης της Eldorado Gold στα πυκνά δάση της Χαλκιδικής, στη βόρεια Ελλάδα.

Νομοθετικές αλλαγές προς την κατεύθυνση της Πρωτοβουλίας για τις Πρώτες Ύλες πραγματοποιούνται ήδη, αν και με αργούς ρυθμούς, επειδή οι αντιστάσεις είναι ακόμα ισχυρές. Σε ορισμένους τομείς πολιτικής, ιδίως όσον αφορά τα επενδυτικά σχέδια, υπάρχει επικάλυψη μεταξύ της Εθνικής Πολιτικής για τους Ορυκτούς Πόρους και των απαιτήσεων των μνημονίων που επιβλήθηκαν από τους πιστωτές. Μια σειρά νόμων fast-track για σημαντικές και στρατηγικές επενδύσεις πέρασαν κατά τα χρόνια της κρίσης, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουν δώσει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Ποιος επωφελείται από το RMI;

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το RMI αφορά την «κάλυψη των κρίσιμων αναγκών μας για ανάπτυξη και θέσεις εργασίας στην Ευρώπη”.
Αλλά για τίνος τις ανάγκες μιλάμε; Τίνος θέσεις εργασίας και τίνος την ανάπτυξη;

Τα μέταλλα είναι πολύτιμα υλικά. Ανακτώνται από τα ορυκτά και στη συνέχεια υφίστανται επεξεργασία και μεταποίηση, συναρμολογούνται και συνδυάζονται με άλλα υλικά για την παραγωγή τελικών προϊόντων. Η επεξεργασία και η ανθρώπινη εργασία προσθέτουν αξία στην πορεία και η αξία αυτή ενσωματώνεται στο τελικό προϊόν, είτε πρόκειται για αυτοκίνητο, πύραυλο ή ιατρικό μηχάνημα.

Τα μέταλλα μπορούν να ανακυκλώνονται διαρκώς και να επανέρχονται στην αλυσίδα της αξίας. Ωστόσο, η πρωτογενής εξόρυξη μεταλλεύματος είναι μια βιομηχανία που χαρακτηρίζεται από χαμηλή προστιθέμενη αξία και χαμηλή δημιουργία θέσεων εργασίας.

Οι στατιστικές σε επίπεδο ΕΕ που δείχνουν τη συμβολή του βιομηχανικού τομέα στην οικονομία της ΕΕ δε λένε ολόκληρη την ιστορία, διότι υπάρχουν τεράστιες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών. Τα μη σιδηρούχα μέταλλα αντιπροσωπεύουν το 1,25% της μεταποιητικής βιομηχανίας της ΕΕ [4], αλλά αυτή συγκεντρώνεται στις βιομηχανοποιημένες χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης.
Πίσω από τα γλυκά λόγια της της Επιτροπής, ο στόχος του RMI είναι ολοκάθαρα προφανής. Οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες μετάλλου χρειάζονται μέταλλα, μεγάλες ποσότητες από αυτά και σε προσιτές τιμές και σκοπεύουν να τα αποκτήσουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Έτσι, θα είναι η ΕΕ, στο σύνολό της, που θα κάνει τις ενέργειες για να εξασφαλίσει τον εφοδιασμό με μέταλλα, αντί να αφήσει τις βιομηχανίες να το κάνουν από μόνες τους. Μπορεί να γίνει μέσω της διπλωματίας των ορυκτών πόρων με τις εκτός ΕΕ χώρες παραγωγής μετάλλων ή με την «εξάλειψη των στρεβλώσεων της αγοράς” – που σημαίνει τον εκβιαστικό εξαναγκασμό οποιασδήποτε χώρας που επιθυμεί να χρησιμοποιήσει τον ορυκτό της πλούτο προς όφελος του δικού της λαού. Ή, η ΕΕ θα ανοίξει το δρόμο για εκμετάλλευση σε ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι επιχειρήσεις εξόρυξης δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν τα εμπόδια που τίθενται από τη νομοθεσία και τη δημοκρατία. Οι δικαιούχοι του RMI είναι εξίσου η βιομηχανία επεξεργασίας μετάλλων και η βιομηχανία εξόρυξης, που κατάφεραν να επιβάλουν τις δικές τους προτεραιότητες στην επίσημη πολιτική της ΕΕ.

Στο παραπάνω πλαίσιο, η Ελλάδα φαίνεται να είναι το τέλειο θύμα. Μια περιφερειακή χώρα πλούσια σε ορυκτούς πόρους, σε μια οικονομική και κοινωνική κρίση ασύλληπτων διαστάσεων. Με αδύναμη κυβέρνηση και κοινοβούλιο που δεν μπορούν ούτε να νομοθετήσουν χωρίς την έγκριση των δανειστών. Με αδύναμους θεσμούς, διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα και δημόσια διοίκηση και την πλειοψηφία του πληθυσμού σε κατάσταση σοκ από τις επιπτώσεις των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Πολλοί την περιγράφουν ως αποικία.

Οι λέξεις «βιώσιμη” και «βιωσιμότητα” αναφέρονται 28 φορές στις 11 σελίδες του RMI. Αλλά η βιωσιμότητα του εφοδιασμού δεν είναι η ίδια με τη βιωσιμότητα της εξόρυξης – και το τελευταίο είναι οξύμωρο ούτως ή άλλως, καθώς τα ορυκτά είναι μη ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι. Η Επιτροπή προσπαθεί να πείσει ότι πρόκειται για κάτι άλλο από μια αποικιακού τύπου αρπαγή των πόρων. Η αναγκαιότητα ορισμένων μετάλλων για καινοτόμες και «καθαρές” τεχνολογίες επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά, σαν να είναι αυτές οι μόνες βιομηχανίες που απαιτούν μέταλλα και όχι οι άλλες, εξαιρετικά βρώμικες βιομηχανίες, όπως το σύμπλεγμα αμυντικής/πολεμικής βιομηχανίας. Επιπλέον, η RMI πολύ βολικά δεν αναφέρει ότι τα ηλιακά πάνελ και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι «καθαρά” και «πράσινα” μόνο για τη χώρα όπου χρησιμοποιούνται. Στις χώρες που προμηθεύουν τις πρώτες ύλες, η εξόρυξη συνδέεται με σοβαρή περιβαλλοντική υποβάθμιση και κοινωνικές επιπτώσεις.  Τα μέταλλα είναι φθηνά για τον καταναλωτή μόνο επειδή η εξορυκτική βιομηχανία συστηματικά εξωτερικεύει τα κόστη της.

 Τα μέταλλα των σπάνιων γαιών, για παράδειγμα, είναι περιζήτητα για τις μοναδικές τους ιδιότητές, αλλά τα απόβλητα που αφήνουν πίσω τους συχνά είναι ραδιενεργά. Υπάρχουν ενδείξεις ότι υπάρχουν κοιτάσματα σπάνιων γαιών στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένου του βυθού του βόρειου Αιγαίου, κατά μήκος των ακτών της Μακεδονίας και της Θράκης. Τόσο η ΕΕ όσο και οι Κινέζοι ενδιαφέρονται να τις εκμεταλλευτούν [5].
Οι υποστηρικτές της μεταλλευτικής βιομηχανίας στην Ελλάδα προσπαθούν να κερδίσουν την κοινή γνώμη επισημαίνοντας τις υψηλές τιμές των μετάλλων στην αγορά, αλλά μόνο τα καθαρά μέταλλα «πιάνουν” αυτές τις τιμές.

Η Ελλάδα δεν διαθέτει και είναι εξαιρετικά απίθανο να αποκτήσει την τεχνογνωσία για τον διαχωρισμό σπάνιων γαιών και, στην καλύτερη περίπτωση, θα εξάγει φθηνά, ακατέργαστα υλικά (συμπυκνώματα). Το οικονομικό όφελος της χώρας, εάν υπάρχει, θα είναι ελάχιστο. Από την άλλη πλευρά, οι καταστροφικές επιπτώσεις στο εύθραυστο θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον καθώς και οι ζημίες στην αλιεία, τον τουρισμό κ.λ.π. είναι αναπόφευκτες.

Υπήρχαν προβλέψεις στον Μεταλλευτικό Κώδικα του 1973 που επέτρεπαν την επιβολή περιορισμών στην εξαγωγή συμπυκνωμάτων μετάλλων, προκειμένου να διασφαλιστεί η τροφοδοσία των εγχώριων μεταλλουργικών βιομηχανιών με τις αναγκαίες πρώτες ύλες. Ο στόχος ήταν να προωθηθεί η κάθετη εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου, αλλά αυτά τα άρθρα κρίθηκαν ασυμβίβαστα με την ελεύθερη αγορά και καταργήθηκαν το 2014.

Είτε επιβλήθηκαν από τους δανειστές είτε υπαγορεύθηκαν από την Επιτροπή στο πλαίσιο του RMI, αυτή η κίνηση ωφελεί ευθέως εταιρείες που επιθυμούν να κερδοσκοπήσουν από την πώληση μετάλλων υπό τη μορφή συμπυκνωμάτων αντί να επενδύσουν σε δαπανηρές εγκαταστάσεις μεταλλουργικής επεξεργασίας και εξευγενισμού των μετάλλων.
Το πρώτο παράδειγμα που έρχεται στο μυαλό είναι αυτό της καναδικής  Eldorado Gold.

Ο,τι από τα δύο και αν συμβαίνει, είναι σαφές ότι η ΕΕ είναι συνεπής στις προτεραιότητές της. Τα εταιρικά συμφέροντα έχουν προτεραιότητα έναντι των συμφερόντων των χωρών και οι πολιτικές που περιορίζουν την πρόσβαση σε μέταλλα δεν θα γίνουν ανεκτές.

Eldorado Gold: Μελέτη περίπτωσης

Το επενδυτικό σχέδιο της Eldorado Gold στη Χαλκιδική είναι το πιο τρανταχτό παράδειγμα του ποιοι είναι οι στόχοι και οι προτεραιότητες της Eυρωπαϊκής Επιτροπής. Το 2011, η Eldorado έλαβε έγκριση για την ανάπτυξη των μεταλλείων χρυσού, χαλκού και βασικών μετάλλων της Χαλκιδικής που περιλαμβάνουν τα παγκοσμίου κλάσης κοιτάσματα των Σκουριών και της Ολυμπιάδας. Πάνω από μια δεκαετία νωρίτερα οι κάτοικοι είχαν πετύχει να εκδιώξουν μιαν άλλη καναδική εταιρεία, την TVX Gold, αλλά η ειρήνη δεν κράτησε πολύ. Τα τελευταία χρόνια, η περιοχή έχει μετατραπεί σε εμπόλεμη ζώνη, με την αστυνομία να καταστέλλει βίαια τις διαδηλώσεις ενάντια στην επένδυση από τους κατοίκους που φοβούνται τις επιπτώσεις μιας τέτοιας μεγάλης κλίμακας τοξικής βιομηχανικής δραστηριότητας.

Τα προγράμματα της Eldorado αντιμετώπισαν πολλές προκλήσεις και πισωγυρίσματα, ιδιαίτερα από το 2015, όταν ήρθε στην εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ, ένα αριστερίζον κόμμα που είχε υποστηρίξει το αντι-μεταλλευτικό κίνημα. Παρ’οτι το ζήτημα της Eldorado δεν σχετίζεται άμεσα με τα μνημόνια που επέβαλαν στην Ελλάδα οι πιστωτές της, σύμφωνα με αναφορές  έμπαινε συχνά στις συναντήσεις τους με την κυβέρνηση. Η στάση του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στο σχέδιο φαίνεται οτι μετατοπίστηκε από την υπογραφή του τρίτου μνημονίου τον Ιούλιο του 2015 – και φημολογείται ότι ένας αφανής όρος της συμφωνίας ήταν να επιτραπεί στα έργα της Eldorado να προχωρήσουν.

Σύμφωνα με τη σύμβασή της με το κράτος, η θυγατρική της Eldorado, Hellas Gold, έχει την υποχρέωση να ιδρύσει μια κάθετη βιομηχανία μετάλλων που θα περιλαμβάνει την παραγωγή καθαρών μετάλλων, χρυσού, χαλκού και αργύρου. Η εξαγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας που θα έφερναν φορολογικά έσοδα στο κράτος ήταν ο κύριος λόγος για τον οποίο εγκρίθηκαν τα έργα. Το σχέδιο της εταιρείας που εγκρίθηκε περιβαλλοντικά το 2011 περιλάμβανε μια καινοφανή εφαρμογή της ακαριαίας τήξης, μιας μεταλλουργικής τεχνολογίας που παρέχεται από τη φινλανδική εταιρεία Outotec. Αλλά το 2016 αποδείχθηκε τελικά ότι αυτή η συγκεκριμένη μέθοδος επεξεργασίας ήταν ακατάλληλη για τα εξαιρετικά υψηλού αρσενικού μεταλλεύματα της Χαλκιδικής και η μελέτη της μεταλλουργίας επιστράφηκε στην εταιρεία. Αυτό σήμαινε ότι ο βασικότερος όρος της σύμβασης δεν μπορούσε να υλοποιηθεί και η Eldorado βρέθηκε σε ένα νομικό αδιέξοδο. Στις 3 Νοεμβρίου 2016, την επόμενη μέρα μετά την υπογραφή της επιστροφής της μελέτης μεταλλουργίας στην Eldorado, ο υπουργός περιβάλλοντος αντικαταστάθηκε από ένα πιο φιλικό προς τη βιομηχανία μέλος της κυβέρνησης.

Η εταιρεία ενημερώθηκε από τον νέο υπουργό ότι όλες οι διαφορές σε σχέση με τις συμβατικές της υποχρεώσεις θα επιλύονταν ενώπιον διαιτητικού δικαστηρίου. Αφού για ένα χρόνο προσπαθούσε να πάρει άδειες, για τα πάντα εκτός της μονάδας μεταλλουργίας, η Eldorado κατέφυγε στην μετωπική αντιπαράθεση. Στις 11 Σεπτεμβρίου 2017 παρουσιάστηκε στην κυβέρνηση ένα τελεσίγραφο. Εάν δεν εκδίδονταν όλες οι εκκρεμούσες άδειες για τις Σκουριές και την Ολυμπιάδα εντός δέκα ημερών, όλα τα μεταλλεία θα έκλειναν και οι εργάτες θα απολύονταν. Πηγές της ΕΕ ανέφεραν ότι η έξοδος ξένων εταιρειών από την Ελλάδα θα περιέπλεκε τις προσπάθειες για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας [6]. Είπαν επίσης ότι ήταν σχεδόν σίγουρο ότι οι αξιωματούχοι της Ευρωζώνης και της Επιτροπής θα έθεταν το ζήτημα στην ελληνική κυβέρνηση. Μια άλλη πηγή της ΕΕ που δεν κατονομάστηκε είπε στο Bloomberg ότι το ζήτημα επρόκειτο να συζητηθεί στην επερχόμενη συνεδρίαση του Eurogroup, στο Ταλίν της Εσθονίας [7]. Δεν συζητήθηκε, αλλά η απειλή λειτούργησε έτσι κι αλλιώς. Η κυβέρνηση εξέδωσε γρήγορα τέσσερις άδειες για το μεταλλείο της Ολυμπιάδας, γεγονός που οδήγησε την Eldorado να υπαναχωρήσει από την απειλή της.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΕ χρησιμοποίησε την επιρροή της για  να στηρίξει την Εldorado Gold χωρίς να εξετάσει την εγκυρότητα των ισχυρισμών της. Κατά την άποψη της ΕΕ η Ελλάδα χρειάζεται ξένες επενδύσεις, ανεξάρτητα από το αν είναι περιβαλλοντικά και κοινωνικά καταστρεπτικές, ανεξάρτητα από το αν η εταιρεία παραβιάζει τη σύμβασή της. Η Ελλάδα πρέπει να στείλει το μήνυμα ότι καλοδέχεται τις επιχειρήσεις, κάθε είδους επιχειρήσεις. Δεν έχει σημασία για την ΕΕ εάν η Ελλάδα διαθέτει μια βιομηχανία μεταλλουργικής επεξεργασίας και εάν τα καθαρά μέταλλα παράγονται στη χώρα ή όχι. Προφανώς είναι επίσης άσχετο το αν η Eldorado πληρώνει φόρους ή όχι. Στην πραγματικότητα, η ίδια ΕΕ που πιέζει την Ελλάδα υπέρ της Eldorado βοηθά ενεργά την Eldorado να αποφύγει τους φόρους μέσω θυγατρικών εταιρειών-ταχυδρομικών θυρίδων στην Ολλανδία [8].

Αλλά η Ελλάδα είναι επίσης μία από τις πλέον ελπιδοφόρες μελλοντικές πηγές μετάλλων για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες και η ΕΕ δεν μπορεί να επιτρέψει τα προγράμματα της Eldorado να αποτύχουν. Οι Σκουριές δεν είναι μόνο ένα πολύτιμο κοίτασμα από μόνο του, είναι επίσης το κλειδί για να ανοίξουν προς εκμετάλλευση νέα κοιτάσματα μετάλλων στο βόρειο τμήμα της χώρας, όπου η τοπική αντίσταση είναι επίσης ισχυρή. Όλα τα έργα και οι προσπάθειες έρευνας βρίσκονται σε αναμονή και δεν θα συνεχιστούν παρά μόνο όταν και εαν η ιστορία με την Eldorado τελειώσει και τα μεταλλεία της αρχίσουν να παράγουν.

Έτσι, με τη βοήθεια της ΕΕ, η Ελλάδα βρίσκεται στη διαδικασία μετατροπής της σε ένα εξορυκτικό κράτος, παρόμοιο με αρκετές χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής. Μια χώρα με αποκλειστικό ρόλο να παρέχει στην παγκόσμια οικονομία φθηνές πρώτες ύλες, συχνά με κόστος για τον ίδιο της το λαό, το ίδιο της το περιβάλλον, την ίδια της την ανάπτυξη [9]. Μια περίπτωση αποικιοκρατίας, μια κατάρα των πόρων. Η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η ακεραιότητα των κρατικών θεσμών διαβρώνται στην πορεία.

«Η εταιρεία δεν είναι σε θέση να δώσει περισσότερα στοιχεία σχετικά με το πότε μπορεί να εκδοθούν οι άδειες για τις Σκουριές. Η εταιρεία αξιολογεί τις επιλογές που της δίνει ο νόμος σε σχέση με αυτό το θέμα». Αυτό ανακοίνωσε η Eldorado Gold στο πλαίσιο του δελτίου τύπου για τα οικονομικά αποτελέσματα β’ τριμήνου 2018 και αναμεταδίδουν εδώ και λίγες μέρες όλα τα ειδησεογραφικά μέσα στην Ελλάδα.

Ειδική αναφορά αξίζει στο άρθρο της Λέττας Καλαμαρά στη «Ναυτεμπορική», όπου το «αξιολογεί τις νομικές επιλογές της» διαστρεβλώθηκε και έγινε πρωτοσέλιδη δήθεν «είδηση»:
" Στη δικαιοσύνη ΠΡΟΣΦΕΥΓΕΙ η Eldorado Gold " !
Πιασάρικος ο τίτλος αλλά απολύτως ψευδής. Ένα γνήσιο fake news.

Προσπαθεί να δημιουργήσει «κλίμα» η κα Καλαμαρά;

Μας απειλεί λοιπόν η παράνομη εταιρεία και καλά κάνει από την πλευρά της, αφού ο αρμόδιος Υπουργός είναι ανίκανος/απρόθυμος να ενεργήσει για να προστατεύσει τα συμφέροντα του Δημοσίου. Φυσικά οι πάντες, στο εσωτερικό και το εξωτερικό, έχουν οδηγηθεί να πιστέψουν το παραμύθι της Eldorado οτι «η διαιτησία την δικαίωσε» και οτι η Ελλάδα τάχα αδικαιολόγητα δεν εκδίδει τις άδειες, με αποτέλεσμα πλήθος αρνητικών σχολίων από τους αναλυτές κατά της χώρας μας, χυδαίες ύβρεις από τους μετόχους που χάνουν περιουσίες κλπ. Kρατώντας μυστική την περίφημη διαιτητική απόφαση της 4ης Απριλίου για την οποία όλοι μιλούν αλλά κανείς δεν γνωρίζει τι λέει, ο κ. Σταθάκης διασύρει τη χώρα. Όποιος ενδιαφέρεται για την αλήθεια θα βρει την απόφαση εδώ και… θα συνιστούσαμε σε όλους «προσοχή στο κενό» μεταξύ του «δεν έχει την πρόθεση να παραβιάσει τη σύμβαση» και του «δεν παραβιάζει τη σύμβαση»… Εκτιμούμε οτι αυτή η διαιτητική απόφαση δεν μπορεί με τίποτα να στηρίξει μια προσφυγή της Eldorado στη δικαιοσύνη, διότι εκεί θα πρέπει υποχρεωτικά να αποκαλυφθεί το πλήρες περιεχόμενό της. Ως εκ τούτου, οι απειλές της εταιρείας είναι «άσφαιρα πυρά» επικοινωνιακού χαρακτήρα.

Εκτίμησή μας (και ξένων αναλυτών) είναι επίσης οτι η Eldorado σε αυτή τη φάση δεν βιάζεται να πάρει τις άδειες για τις Σκουριές, οι οποίες έχουν μπει σε κατάσταση συντήρησης (care and maintenance). Και αυτό για τους εξής δύο λόγους:

1. Η Eldorado έχει δηλώσει οτι το έργο των Σκουριών δεν θα επαναενεργοποιηθεί αν δεν λάβει ΟΛΕΣ τις άδειες που εκκρεμούν. Και αυτό, παρά τα όσα λέει στους ανίδεους μετόχους και δημοσιογράφους, γνωρίζει οτι είναι αδύνατον.

Κατά την εταιρεία, οι άδειες που εκκρεμούν στις Σκουριές είναι τρεις:

• Τροποποίηση ηλεκτρομηχανολογικής μελέτης για το εργοστάσιο εμπλουτισμού.
• Μετακίνηση αρχαιοτήτων από το ανοικτό όρυγμα.
• Τροποποίηση τεχνικής μελέτης για τη μετάβαση στην ξηρή απόθεση τελμάτων.

Σε κανέναν δεν κάνει εντύπωση οτι η Eldorado δεν ζητάει την πιο βασική άδεια, αυτήν της μεταλλουργίας, που (υποτίθεται ότι) θα ολοκληρώσει το Επενδυτικό της Σχέδιο, το οποίο (υποτίθεται οτι) η ίδια διακαώς επιθυμεί να ολοκληρώσει κατά τα οριζόμενα στη Σύμβαση και την ΑΕΠΟ; Όταν λέει «όλες τις άδειες», στην πραγματικότητα η εταιρεία δεν εννοεί ΟΛΕΣ, αλλά μόνον αυτές που θα της επιτρέψουν να βάλει σε λειτουργία την εξόρυξη στις Σκουριές και να ξεκινήσει να εξάγει συμπυκνώματα, χωρίς να αποδίδει τίποτα στο Ελληνικό Δημόσιο. Την άδεια της μεταλλουργίας – από την οποία αποκλειστικά εξαρτώνται τα μελλοντικά έσοδα του Δημοσίου – ούτε τη θέλει ούτε τη ζητάει, ούτε έχει τη δυνατότητα να την πάρει αφού η μέθοδος επεξεργασίας έχει απορριφθεί ως μη εφαρμόσιμη. Το ΣτΕ πρόκειται (με ερωτηματικό) να συζητήσει την υπόθεση το Δεκέμβριο 2018 και η έκδοση της απόφασης θα πάρει οπωσδήποτε κάποιους μήνες ακόμα.

Με ΥΠΟΜΝΗΜΑ μας προς το ΥΠΕΝ στις 19/4/2018 τεκμηριώσαμε οτι μέχρι να αποφανθεί το ΣτΕ για τη νομιμότητα της απόφασης Σκουρλέτη, η εταιρεία παραβιάζει τη Σύμβαση και το Υπουργείο δεν νομιμοποιείται να εκδώσει καμμία άδεια. Φυσικά τόσο το υπόμνημα, όσο και η σχετική επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή κ. Σαρίδη παραμένουν αναπάντητα αφού ο κ. Σταθάκης έχει πάθει αλαλία για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Επιπλέον, η Eldorado Gold έχει προβεί σε εκτεταμένες αλλαγές στο σχεδιασμό του υποέργου «Σκουριές» (σχεδιασμό εξόρυξης, χρονοδιαγράμματα, εργοστάσιο εμπλουτισμού, μέθοδο και χώρο απόθεσης τελμάτων εμπλουτισμού) που κατά την άποψή μας απαιτούν νέα περιβαλλοντική και όχι μόνο τεχνική αδειοδότηση. Απαντώντας σε ερώτηση αναλυτών πριν από μερικούς μήνες (στις 22/3/2018), ο CEO της Eldorado, Τζορτζ Μπερνς, δήλωσε: «σε ένα καλό σενάριο θα μπορούσαμε ίσως να πάρουμε τις άδειες μέσα σε ένα χρόνο», δηλαδή όχι νωρίτερα από τους πρώτους μήνες του 2019.

Συμπερασματικά, ο,τι κι αν λέει για λόγους εντυπώσεων, η Εldorado γνωρίζει οτι οι άδειες που ζητάει δεν είναι καθόλου «ρουτίνας».

2. Η Eldorado έχει δώσει προτεραιότητα σε άλλα υπό ανάπτυξη έργα και δεν διαθέτει τα απαραίτητα κεφάλαια για να ολοκληρώσει τις Σκουριές.

Στις τελευταίες παρουσιάσεις τo έργο των Σκουριών έχει φύγει από τα core assets και έχει μετακινηθεί στα development projects, μαζί με έργα που δεν έχουν ακόμα καμμία αδειοδότηση όπως π.χ. το Πέραμα στη Ροδόπη.

https://i1.wp.com/antigoldgr.org/wp-content/uploads/2018/08/development-projects.jpg?resize=265%2C300&ssl=1 265w, https://i1.wp.com/antigoldgr.org/wp-content/uploads/2018/08/development-projects.jpg?resize=372%2C420&ssl=1 372w" sizes="(max-width: 293px) 100vw, 293px" width="293" height="331">Η εταιρεία δεν βιάζεται να το ξαναξεκινήσει γιατί δεν έχει τα κεφάλαια να το κάνει. Το ρευστό και οι ταμειακές ροές από τα παραγωγικά της μεταλλεία δεν επαρκούν για να χρηματοδοτηθούν όλα της τα project. Σε αυτή τη φάση λοιπόν έχει δοθεί προτεραιότητα στην ολοκλήρωση άλλων έργων (του Lamaque στον Καναδά και νέου εργοστασίου εμπλουτισμού στο Kisladag στην Τουρκία) και οι Σκουριές έχουν μπει στη συντήρηση, με ετήσιο κόστος κατά την εταιρεία 3-5 εκατ. δολάρια από το 2019 και μετά.

Η Eldorado έχει ομολογήσει την παραβίαση της Σύμβασης!

Κατά την εταιρεία, για να ολοκληρωθεί το έργο των Σκουριών απαιτούνται ακόμα 689 εκατ. δολάρια ή 593 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό δεν περιλαμβάνει την κατασκευή του συγκροτήματος μεταλλουργίας χρυσού-χαλκού στο Μαντέμ Λάκκο και των συναφών υποδομών, που κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση είναι αναπόσπαστο μέρος τόσο του «υποέργου Σκουριών» όσο και του «υποέργου Ολυμπιάδας». Μόλις στις 29 Μαρτίου, με τη νέα «Τεχνική Έκθεση Σκουριών», η εταιρεία ομολόγησε ευθέως οτι εφαρμόσιμη μελέτη μεταλλουργίας δεν υπάρχει και ότι εγκαταλείπει την παραγωγή καθαρών μετάλλων στην Ελλάδα που είναι συμβατική της υποχρέωση. Απόφαση πλέον της εταιρείας είναι το σύνολο των συμπυκνωμάτων από το μεταλλείο Σκουριών (και Ολυμπιάδας) να πωλούνται σε τρίτους και να μην επεξεργάζονται περαιτέρω από την ίδια την Ελληνικός Χρυσός προς ανάκτηση των καθαρών μετάλλων. Διαβάστε: Λίγο πριν την απόφαση της διαιτησίας, η Eldorado ομολογεί την παραβίαση της Σύμβασης.

Το συγκρότημα μεταλλουργίας θα κόστιζε κατά προσέγγιση 400 εκατ. ευρώ και το απαραίτητο νέο εργοστάσιο εμπλουτισμού στο Μαντέμ Λάκκο άλλα περίπου 350 εκατ. ευρώ. Τίποτα από αυτά δεν είναι στα σχέδια της εταιρείας. Το αρμόδιο Υπουργείο το γνωρίζει αλλά κάνει πλάτες στην εταιρεία.

Σε κάθε περίπτωση, η Eldorado δεν θα μπορέσει να βρει λύση για τη χρηματοδότηση των Σκουριών – π.χ. κοινοπραξία με άλλη εταιρεία ή τραπεζικό δανεισμό – αν δεν αρθεί κάθε αβεβαιότητα σχετικά με την εξέλιξη του έργου.

Εν κατακλείδι: Δεν βλέπουμε να υπάρχει αυτή τη στιγμή καμμία σύγκρουση κυβέρνησης-Eldorado για το ζήτημα των αδειών. Όλοι βολεύονται. Οι άδειες δεν δίνονται και κατά τη γνώμη μας δεν θα δοθούν, όχι επειδή υπάρχει κάποια πολιτική βούληση από την πλευρά κυβέρνηση-Σταθάκη να σταματήσουν την καταστροφή, αλλά επειδή υπάρχει ουσιαστικό νομικό πρόβλημα. Το πρόβλημα αυτό δεν το έλυσε η διαιτησία-οπερέτα και μπορεί να λυθεί μόνο με τροποποίηση της σύμβασης και της ΑΕΠΟ ή με μια βολική απόφαση του ΣτΕ. Η εταιρεία το έχει αποδεχθεί αυτό και σε αυτή τη φάση η καθυστέρηση φαίνεται να τη βολεύει κιόλας – χωρίς να αποκλείονται κάποιες «κορώνες» κατά την προεκλογική περίοδο, για να βοηθήσει τη Νέα Δημοκρατία στην οποία έχει ξεκάθαρη προτίμηση.

Όλοι βολεύονται, εκτός από τον τόπο και τους κατοίκους του. Σαφής επιδίωξη τόσο της κυβέρνησης όσο και της εταιρείας – που στην πραγματικότητα βρίσκονται στην ίδια πλευρά – είναι ο εφησυχασμός του κόσμου και η παύση των αντιδράσεων μέχρι να λύσει η Eldorado τα νομικά της προβλήματα. Και αυτό, δεν θα αφήσουμε να συμβεί.

Από :// antigoldgr /

Καταγγελία που απεστάλη σήμερα 16/7 στις αρμόδιες για την αδειοδότηση της Ελληνικός Χρυσός υπηρεσίες του ΥΠΕΝ. Σε μορφή pdf εδώ.

https://i2.wp.com/antigoldgr.org/wp-content/uploads/2018/07/mining_software_2_1.jpg?resize=300%2C117&ssl=1 300w, https://i2.wp.com/antigoldgr.org/wp-content/uploads/2018/07/mining_software_2_1.jpg?resize=768%2C299&ssl=1 768w, https://i2.wp.com/antigoldgr.org/wp-content/uploads/2018/07/mining_software_2_1.jpg?resize=640%2C249&ssl=1 640w, https://i2.wp.com/antigoldgr.org/wp-content/uploads/2018/07/mining_software_2_1.jpg?resize=681%2C265&ssl=1 681w, https://i2.wp.com/antigoldgr.org/wp-content/uploads/2018/07/mining_software_2_1.jpg?w=1068&ssl=1 1068w" sizes="(max-width: 640px) 100vw, 640px" width="640" height="249">Η παρούσα καταγγελία αναφέρεται σε ένα σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Αφορά τη διαπίστωση από το αρμόδιο ΙΓΜΕ ότι στο κοίτασμα “Σκουριές” (μετάλλευμα + στείρα) το οποίο επιδιώκει να εκμεταλλευτεί η Ελληνικός Χρυσός, υπάρχει αδιαμφισβήτητα ινώδης αμίαντος, το θεωρούμενο ως το πλέον καρκινογόνο ορυκτό σωματιδιακό υλικό (καρκινογόνο κατηγορίας Α).

Η εταιρεία προσπάθησε να αποκρύψει και να υποβαθμίσει το ζήτημα αλλά η δημόσια συζήτηση άνοιξε με την πρώτη σχετική καταγγελία του “Παρατηρητηρίου” στις 22.10.2014. Επανερχόμαστε σήμερα με μια προσεγγιστική εκτίμηση του κινδύνου από την παρουσία στις Σκουριές όχι μόνο του αμιάντου αλλά και του – επίσης ισχυρά καρκινογόνου – λεπτοδιαμερισμένου χαλαζία, αποκλειστικά με βάση δεδομένα από την ΜΠΕ της Ελληνικός Χρυσός και με κάποιες παραδοχές που είναι όλες ευνοϊκές για την εταιρεία. Στόχος είναι η συντηρητικότερη δυνατή εκτίμηση του σχετικού κινδύνου, ώστε να μην υπάρξει το οποιοδήποτε περιθώριο κατηγορίας για δήθεν μη ρεαλιστική ανάλυση και αβάσιμη από μέρους μας κινδυνολογία.

Ακόμα και έτσι, ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία από την εννεαετή λειτουργία του ανοικτού ορύγματος των Σκουριών από όπου θα εκφεύγουν καθημερινά σημαντικές ποσότητες επικίνδυνων καρκινογόνων σωματιδιακών ρύπων, κρίνεται ως εξαιρετικά σημαντικός – όχι μόνο για τους εργαζόμενους στο μεταλλείο αλλά και για την ευρύτερη περιοχή. Σημειωτέον δε ότι το σύστημα παρακολούθησης της αέριας ρύπανσης που έχει εγκαταστήσει η εταιρεία δεν έχει τη δυνατότητα της αναγνώρισης των εξαιρετικά επικίνδυνων ινών αμιάντου και των μικροκόκκων χαλαζία που περιλαμβάνονται στην εκλυόμενη σκόνη. Και η ευρύτερη περιοχή, μόνιμοι κάτοικοι, επαγγελματίες, ξενοδόχοι, τουρίστες, τοπική Αυτοδιοίκηση – έχει δικαίωμα να τα γνωρίζει όλα αυτά. Και να λάβει τις αποφάσεις της και τα μέτρα της.

1. ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ

H παρουσία του επικίνδυνου ορυκτού (τρεμολίτη-ακτινόλιθου) στο κοίτασμα των Σκουριών αναφέρεται και από την ίδια την Ελληνικός Χρυσός στη Μελέτη της Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του 2010, χωρίς όμως να αναγνωρίζεται ως “αμίαντος” και να αξιολογείται ως δυνητικός κίνδυνος για την υγεία των εργαζομένων και του γενικού πληθυσμού. Όταν, τρία χρόνια αργότερα, το πρόβλημα εντοπίστηκε από την αρμόδια για την τεχνική αδειοδότηση υπηρεσία του ΥΠΕΝ, η Ελληνικός Χρυσός προσπάθησε μέσω μιας κατά παραγγελία της ιδιωτικής γνωμάτευσης να αμφισβητήσει τόσο την παρουσία του αμιάντου στο μετάλλευμα όσο και την επικινδυνότητα της εκεί παρουσίας του. Η παρέμβαση και εξέταση δειγμάτων από τα στείρα και το μετάλλευμα από το ΙΓΜΕ έγινε ύστερα από εντολή του Υπουργείου Περιβάλλοντος το 2016. Και βέβαια, η γνωμάτευση του ΙΓΜΕ επιβεβαίωσε την ορθότητα των πρώτων συμπερασμάτων της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου: την παρουσία δηλαδή ινώδους και δυνητικά καρκινογόνου αμιάντου.

Δεν είναι ο αμίαντος όμως το μόνο διαπιστωμένα καρκινογόνο υλικό στο κοίτασμα των Σκουριών. Είναι και ένα άλλο ορυκτό είδος που σε λεπτό διαμερισμό (όταν καταστεί σκόνη εισπνεύσιμη δηλαδή) είναι εξίσου καρκινογόνο με τον αμίαντο (επίσης κατηγορίας Α), προκαλώντας στα προκαρκινικά στάδια τη γνωστή σιλίκωση. Και αυτό είναι ο χαλαζίας (crystalline silica). Την παρουσία βέβαια του χαλαζία, σε σημαντικότατες μάλιστα ποσότητες, τόσο στα στείρα όσο και στο μετάλλευμα των Σκουριών, δεν διανοήθηκε ποτέ να αμφισβητήσει η Ελληνικός Χρυσός (κάτι τέτοιο θα ακουγόταν ως χοντρό αστείο άλλωστε σε όποιους έχουν έστω και στοιχειώδεις γνώσεις της ορυκτολογικής σύστασης των υλικών του κοιτάσματος Σκουριών).

Με τα παραπάνω αδιαμφισβήτητα δεδομένα γεννάται το ερώτημα: πόσο επικίνδυνοι για τη δημόσια υγεία της ευρύτερης περιοχής θα είναι οι τελικά διαφεύγοντες στην ατμόσφαιρα σωματιδιακοί ρύποι από τις αδιάλειπτες, μέρα και νύχτα, και για πάνω από μια δεκαετία εξορυκτικές δραστηριότητες στο ανοικτό όρυγμα των Σκουριών; Που εκτός των μηχανικών εξορύξεων, των φορτώσεων και της συνεχούς διακίνησης υλικών, θα συμπεριλαμβάνουν και τακτικότατες, καθημερινές ισχυρές εκρήξεις;

2. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Η στάθμιση ενός τέτοιου κινδύνου εξαρτάται:

α) από την εκτιμώμενη ποσότητα των σωματιδιακών ρύπων που σε ημερήσια, ετήσια, ή συνολικά σε όλη τη διάρκεια ζωής του ανοικτού ορύγματος θα εκφεύγουν (ή θα έχουν αθροιστικά εκφύγει) πέραν των ορίων του,

β) από την ποσοτική συμμετοχή σε αυτούς τους σωματιδιακούς ρύπους των δύο καρκινογόνων υλικών (αμιάντου και εισπνεύσιμου χαλαζία),

γ) από το βαθμό και το ρυθμό αραίωσης του σωματιδιακού νέφους κατά την πορεία του,

δ) από τις κατά περίπτωση επικρατούσες μετεωρολογικές συνθήκες (άνεμος βροχή),

ε) από τον προσδιορισμό της ευρύτερης περιοχής διασποράς της σκόνης

στ) από τα όρια ασφαλείας σε ό,τι αφορά την έκθεση στους παραπάνω σωματιδιακούς καρκινογόνους παράγοντες.

Εννοείται πως είναι πολύ δύσκολη η ποσοτικοποίηση όσων από τους παραπάνω παράγοντες είναι ευμετάβλητοι. Μόνο προσεγγιστικές εκτιμήσεις μπορούν να γίνουν. Με αφετηρίες αφενός μεν τον ολικό όγκο των προς εξόρυξη υλικών στο σύνολο της ζωής του ανοικτού ορύγματος (τρία χρόνια προπαρασκευής του και εννέα χρόνια κανονικής λειτουργίας του) , αφετέρου δε τις περιεκτικότητες των δύο αυτών καρκινογόνων ουσιών στα υλικά αυτά. Με τη λογική επιπρόσθετα υπόθεση πως η παραγόμενη και εκλυόμενη σκόνη στο/από το ανοικτό όρυγμα των Σκουριών θα έχει μια περιεκτικότητα στους δύο ορυκτούς καρκινογόνους παράγοντες όχι πολύ διαφορετική από την περιεκτικότητά τους στα υλικά που θα εξορύσσονται.

Μετά τη συμπλήρωση των τριών προπαρασκευαστικών χρόνων και μόνο κατά τη διάρκεια της κύριας λειτουργίας του ανοικτού ορύγματος (έτη 3 έως 11) θα εξορυχθούν 102.940.386 τόνοι υλικού, από τους οποίους οι 20.453.000 τόνοι με μηχανική απόσπαση και οι 82.487.000 τόνοι με χρήση εκρηκτικών. Δηλαδή, κατά τα 9 έτη κύριας λειτουργίας του ανοικτού ορύγματος τα ¾ του υλικού θα εξορυχθούν με χρήση εκρηκτικών.

Κατά τη ΜΠΕ της Ελληνικός Χρυσός η παραγωγή σκόνης στο ανοικτό όρυγμα θα φτάνει μέχρι και 2.162 τόνους ανά ώρα. Οι καθημερινές εκρήξεις θα πρέπει να είναι η κύρια πηγή παραγωγής σκόνης, με σημαντικό μέρος της (κυρίως την πιο λεπτομερή) να ανέρχεται ψηλά και να εκφεύγει πέρα από τα όρια του ανοικτού ορύγματος. Κάνουμε στη συνέχεια μια λογική από μέρους μας εκτίμηση -κατά παραχώρηση δε προς την εταιρεία- ότι στη ΜΠΕ της υπεισήλθε ένα λάθος και ότι οι 2.162 τόνοι σκόνης δεν μπορεί να είναι η συνεχώς όλο το 24ωρο μέση ανα ώρα παραγωγή σκόνης, αλλά μάλλον η υπολογιζόμενη κατά το χρόνο όπου αυτή μεγιστοποιείται. Δηλαδή κατά τις μία ή δύο ανά 24ωρο εξορυκτικές εκρήξεις. Και με μία ακόμα παραχώρηση προς την εταιρεία και τα αναγραφόμενα στη ΜΠΕ της, όπου προβλέπονται και δύο εκρήξεις ανά ημέρα, θα υποθέσουμε επί πλέον ότι σε κανένα στάδιο δεν θα υπάρξουν παραπάνω από μία τέτοιες. Και ακόμα, πάλι κατά μεγάλη παραχώρηση προς την εταιρεία, ότι στο ενδιάμεσο μεταξύ εκρήξεων διάστημα η παραγόμενη στο όρυγμα σκόνη θα είναι μηδενική (κάτι που ασφαλέστατα δεν θα ισχύει στην πραγματικότητα).

Αποδεχόμαστε λοιπόν κατά παραχώρηση το ευνοϊκότερο δυνατό για την εταιρεία σενάριο: πως τελικά οι 2.162 τόνοι αντιπροσωπεύουν όχι την μέση ανά ώρα, αλλά την συνολική ανά ημέρα παραγωγή σκόνης στο ανοικτό όρυγμα.

Θα θεωρήσουμε ακόμα –και πάλι πολύ συντηρητικά και υπέρ της εταιρείας– ότι μόνο το ένα εκατοστό αυτής της μέσης ανά ημέρα παραγόμενης σκόνης θα καταφέρνει τελικά να εκφεύγει και να διασπείρεται πέραν των ορίων του ανοικτού ορύγματος, παρασυρόμενο στη συνέχεια από τους κατά περίπτωση πνέοντες ανέμους. Το ένα εκατοστό των 2.162 τόνων είναι 22 περίπου τόνοι, οπότε αυτή μπορεί να θεωρηθεί ως η απόλυτα ελάχιστη ανά ημέρα ποσότητα σκόνης που θα εκφεύγει πέρα από τα όρια του ανοικτού ορύγματος.

Κατά συνέπεια: σε ετήσια βάση (360 μέρες λειτουργίας ορύγματος) η ποσότητα αυτή θα είναι 22 x 360 = 7.920 τόνοι. Και για όλη την περίοδο λειτουργίας του ανοικτού ορύγματος (9 χρόνια) θα είναι 9 x 7.920 = 71.280 τόνοι. Αυτοί οι 71.280 τόνοι σκόνης φορτισμένης με τα καρκινογόνα αμίαντος και εισπνεύσιμος χαλαζίας είναι η κατ’ απόλυτο ελάχιστον εκτιμώμενη ποσότητα που θα εκφύγει πέρα από τα όρια του ανοικτού ορύγματος. Κοντά στα όριά του πυκνότερη και ορατή, στη συνέχεια όμως, μακρύτερα, αραιότερη, αόρατη, μη αντιληπτή και ιδιαίτερα βλαπτική για την υγεία λόγω της μικροσκοπικότητας (εισπνευσιμότητας) των αιωρούμενων σωματιδίων της.

Κατά την ΜΠΕ της Ελληνικός Χρυσός η περιεκτικότητα των στείρων σε αμίαντο είναι 7% και σε χαλαζία 28%. Ενώ η περιεκτικότητα του μεταλλεύματος σε αμίαντο είναι 3% και σε χαλαζία σε 40%. Η περιεκτικότητα κατά συνέπεια σε αμίαντο και χαλαζία της σκόνης που θα διαφεύγει εκτός των ορίων του ανοικτού ορύγματος εξαρτάται από την αναλογία συμμετοχής σε αυτήν υλικού προερχόμενου από τα στείρα αφενός και από το μετάλλευμα αφετέρου. Η αναλογία μεταξύ των δύο αυτών δεν πρέπει να είναι πολύ διαφορετική από την αναλογία τους στο σύνολο του υλικού πριν την εξόρυξη, που με τα δεδομένα της ΜΠΕ της Ελληνικός Χρυσός, είναι περίπου 4 (μετάλλευμα) προς 1 (στείρα ). Ίσως στην διαφεύγουσα σκόνη η αναλογία των προελεύσεως από στείρα σωματιδίων να είναι λίγο αυξημένη, επειδή τα προελεύσεως από το μετάλλευμα θα είναι σχετικά βαρύτερα και άρα λίγο δυσκολότερο να ανέβουν πολύ ψηλά και να διαφύγουν. Μια εκτίμηση συμμετοχής 3 (μετάλλευμα) προς 1 (στείρα) στη σκόνη που θα διαφύγει ίσως να είναι πιο ρεαλιστική. Με βάση αυτό μπορούν να υπολογιστούν οι κατ’ απόλυτο ελάχιστο συνολικές ποσότητες των καρκινογόνων αμιάντου και εισπνεύσιμου χαλαζία που θα διαφύγουν στο περιβάλλον σε όλη τη διάρκεια της εννιάχρονης λειτουργίας του ανοικτού ορύγματος.

Με παραδοχή της αναλογίας 3 (μετάλλευμα) προς 1 (στείρα) στους συνολικά (και με τις πιο συντηρητικές παραδοχές) 71.280 τόνους σκόνης που θα διαφύγουν στο περιβάλλον και με τις προαναφερθείσες ποσοτικές συμμετοχές αμιάντου και χαλαζία σε μετάλλευμα και στείρα, υπολογίζεται πως το σύνολο των σωματιδίων αμιάντου που θα διασπαρούν στο περιβάλλον θα είναι 6.237 τόνοι, ενώ το σύνολο του αναπνεύσιμου χαλαζία 26.374 τόνοι. Αθροιστικά δε, και με τους πιο συντηρητικούς που χρησιμοποιήθηκαν εδώ υπολογισμούς, στα 9 συνολικά χρόνια λειτουργίας του ανοικτού ορύγματος των Σκουριών θα ελευθερωθούν στην ατμόσφαιρα και θα διασπαρούν στην πέρα από το ανοικτό όρυγμα ευρύτερη περιοχή 32.611 τόνοι εξαιρετικά επικίνδυνων καρκινογόνων ορυκτών ουσιών.

Θα πρέπει στα παραπάνω να προστεθεί βέβαια και ο επί πλέον κίνδυνος της διασποράς στην ατμόσφαιρα του αμιάντου και του λεπτομερούς χαλαζία που θα ενυπάρχουν στα στείρα υλικά κατασκευής των φραγμάτων, όπως και ο σημαντικός επίσης κίνδυνος διαφυγής και διασποράς στον αέρα κατά τις ξηρές περιόδους του αμιάντου και του λεπτομερούς χαλαζία που θα ενυπάρχουν στα τέλματα αποβλήτων (είτε αυτά αποτεθούν ξερά είτε υπό μορφήν πάστας).

3. ΒΙΟΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Θα πρέπει να τονισθεί ιδιαίτερα ότι τόσο ο χαλαζίας όσο και ο αμίαντος είναι υλικά μη εξαφανιζόμενα, μη αποδομούμενα δηλαδή και, επί πλέον, υλικά βιο-συσσωρευόμενα, που παραμένουν και αθροίζονται εκεί που θα επικαθίσουν: στο έδαφος, σε φυτά, σε ανθρώπινες κατασκευές, στα πνευμόνια -το πιο επικίνδυνο- όσων θα τα αναπνέουν. Η βιοσυσσώρευσή τους σημαίνει πως έχουν αθροιστικά επιβλαβή δράση.

Κατά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η οριακή τιμή έκθεσης για τον γενικό πληθυσμό -εκτός δηλαδή εργοταξίων- θα πρέπει να καταβάλλεται κάθε προσπάθεια να είναι μηδενική και για τα δύο (και εντός εργοταξίων πάντως οι οριακές αυτές τιμές είναι εξαιρετικά χαμηλές: μία ίνα αμιάντου ανά 10 κ.εκ. ανά 8ωρο, και 0,1 mg χαλαζία ανά κυβ. μέτρο). Επίσης, να σημειωθεί πως η αθροιστική δράση και η βιο-συσσώρευση αυτών των καρκινογόνων σημαίνει πως δεν έχει σημασία η υπέρβαση ή μη των όποιων ορίων ασφαλείας στις περιεκτικότητες των δύο αυτών σωματιδιακών καρκινογόνων στην διασπειρόμενη σκόνη σε ωριαία, ημερήσια, μηνιαία ή ετήσια βάση. Εκείνο που έχει σημασία είναι η συνολικά αθροιζόμενη συν τω χρόνω ποσότητά τους (στα πνευμόνια ειδικότερα). Ακόμα, και αυτό είναι πολύ σημαντικό, πως η εκδήλωση καρκίνου εξαιτίας της πρόσληψης με την αναπνοή των δύο αυτών σωματιδιακών ρύπων συνήθως καθυστερεί και εκδηλώνεται αρκετά χρόνια μετά την συνεχή ή περιοδική, έστω και σε πολύ μικρές κάθε φορά ποσότητες, αλλά αθροιστική τελικά πρόσληψή τους.

Σε σχέση με το παραπάνω, θα πρέπει να τονιστεί πως η Ελληνικός Χρυσός δεν διαθέτει κανένα σύστημα προσδιορισμού και μέτρησης της περιεκτικότητας των αέριων ρύπων ειδικότερα σε αμίαντο και χαλαζία. Οι πολυδιαφημιζόμενοι από την ίδια σταθμοί παρακολούθησης και μέτρησης της αέριας ρύπανσης προσδιορίζουν ποιοτικά και μετρούν ποσοτικά τους καθ’ αυτό αέριους ρύπους (που ταχύτατα αραιώνονται μέχρι μηδενισμού εξάλλου και που η πρόσληψή τους δεν έχει αθροιστική δράση). Για τους σωματιδιακούς όμως αέριους ρύπους, πέραν της κοκκομετρικής διάκρισής τους και της συνολικής τους χημικής σύστασης (άχρηστης στην περίπτωση) αδυνατούν τα συστήματα αυτά παρακολούθησης να κάνουν ποιοτικούς προσδιορισμούς (να προσδιορίσουν δηλαδή τα είδη των συμμετεχόντων ορυκτών κόκκων, ειδικότερα δε μεταξύ αυτών των εξαιρετικά επικίνδυνων ινών αμιάντου και των μικροκόκκων χαλαζία). Εξάλλου, ακόμα και εάν αυτό ήταν δυνατό, ο προσδιορισμός θα γινόταν σε υλικό που ήδη έχει εκφύγει και διασπαρεί και το οποίο δεν μπορεί να ξαναγυρίσει πίσω, εκεί από όπου ξεκίνησε.

Με βάση όλα τα προαναφερόμενα, κρίνεται ως εξαιρετικά σημαντικός -που δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αγνοηθεί- ο σοβαρός κίνδυνος που συνιστούν για τη δημόσια υγεία στην ευρύτερη περιοχή οι πολύ μεγάλες ποσότητες των δύο καρκινογόνων σωματιδιακών ρύπων (αμιάντου και λεπτομερούς χαλαζία) που θα εκφεύγουν από τα όρια του ανοικτού ορύγματος των Σκουριών κατά τα εννέα χρόνια λειτουργίας του.

4. ΑΥΣΤΗΡΑ ΜΕΤΡΑ, ΑΜΦΙΒΟΛΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Με την απόφαση “Έγκρισης Προσαρτήματος 3: Τεχνική μελέτη εγκαταστάσεων διαχείρισης εξορυκτικών αποβλήτων υποέργου Σκουριών”, 17.09.2014 (ειδικός όρος 9) επιβάλλεται στην Ελληνικός Χρυσός η λήψη αυστηρών – αν και αμφιβόλου αποτελεσματικότητας – μέτρων για την προστασία των εργαζομένων στις Σκουριές από τον καρκινογόνο αμίαντο που περιέχεται στο μετάλλευμα και τα στείρα του μεταλλείου.

Η απόφαση ορίζει:

“η εκμεταλλεύτρια εταιρεία οφείλει να διασφαλίσει πλήρως το εργασιακό περιβάλλον, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, με έρευνες που αφορούν στην ασφάλεια των εργαζομένων με μετρήσεις ινών αμιάντου στον αέρα του εργοταξίου και όχι σε μεταλλεύματα, τέλματα ή πετρώματα επιτόπου σε φυσική κατάσταση. Γι’αυτό να τηρούνται τα ακόλουθα προληπτικής φύσεως μέτρα για την υγεία των εργαζομένων στις Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Σκουριών”.

• Να γίνονται συνεχώς κατά τη διάρκεια του έργου μετρήσεις όλων των μεταβλητών μολυσματικών παραγόντων της εργοταξιακής ατμόσφαιρας και, για άμεση και εύκολη σύγκριση με τις εκάστοτε ισχύουσες οριακές τιμές, να καταγράφονται ως: […]
• Οι οριακές τιμές κατώτατων ορίων ( ΤLV) για σωματίδια να εφαρμόζονται για κάθε μία από τις τρεις κλάσεις μεγέθους, δηλαδή τις: εισπνεύσιμη, θωρακική και αναπνεύσιμη σωματιδιακή μάζα.
• Η μέτρηση σκόνης στο εργοτάξιο να γίνεται με χρήση οργάνων άμεσης καταγραφής, για αποτελέσματα σε πραγματικό χρόνο, και με δειγματοληψία διήθησης για μετέπειτα εργαστηριακή ανάλυση, κατά προτίμηση με προσωπικές δειγματοληπτικές συσκευές με φίλτρο εστέρα κυτταρίνης. Τα όργανα άμεσης καταγραφής να συνδέονται με ηχητική προειδοποίηση διακοπής της εργασίας και απομάκρυνσης των εργαζομένων. Σε οποιαδήποτε περίπτωση υπέρβασης ορίων:
  – διακόπτονται άμεσα οι εργασίες, με εντολή του υπεύθυνου ασφαλείας του έργου, στο τμήμα των εγκαταστάσεων όπου παρατηρείται και
  – ειδοποιείται η Επιθεώρηση Μεταλλείων, προκειμένου να διενεργήσει αυτοψία με αντικείμενο τη διερεύνηση της προέλευσης και της έκτασης της επιβάρυνσης της ατμόσφαιρας του εργοταξίου, και κρίνοντας από το αποτέλεσμα της αυτοψίας να εκδώσει εντολή διακοπής ή επανέναρξης των εργασιών.
• Η παρουσία τρεμολίθου ή ακτινολίθου στο κοίτασμα να ελέγχεται στην πηγή με τη χρήση μέτρων ελέγχου της σκόνης κατά την εξόρυξη-μεταφορά για να αποτραπεί εκπομπή ινών στην ατμόσφαιρα, και με την αυστηρή εφαρμογή αποτελεσματικού προγράμματος ελέγχου της σκόνης στο συγκρότημα επεξεργασίας-απόθεσης.
• Η συνολική απαραίτητη ποσότητα αδρανών υλικών οδοστρωσίας για την κατασκευή και συντήρηση του οδικού δικτύου του μεταλλείου να παραχθεί από πετρώματα χωρίς τρεμόλιθο ή ακτινόλιθο.
• Να τηρείται σε κάθε περίπτωση με ιδιαίτερη προσοχή το π.δ. 212/2006 “Προστασία των εργαζομένων που εκτίθενται σε αμίαντο κατά την εργασία, σε συμμόρφωση με την οδηγία 83/477/ΕΟΚ του Συμβουλίου, όπως αυτή τροποποιήθηκε με την οδηγία 91/382/ΕΟΚ του Συμβουλίου και την οδηγία 2003/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου” και η λοιπή σχετική ισχύουσα Ευρωπαϊκή και Εθνική νομοθεσία.

Παρά την καλή πρόθεση του νομοθέτη, οι όροι για την προστασία των εργαζομένων που έχουν τεθεί από τις δύο προαναφερθείσες αποφάσεις και το π.δ. 212/2006 είναι εξαιρετικά δύσκολο αν όχι αδύνατον να τηρηθούν σε ένα μεγάλης κλίμακας ανοικτό ορυχείο όπου θα γίνεται σε καθημερινή βάση χρήση εκρηκτικών. Άλλωστε, όπως προαναφέρθηκε, το σύστημα περιβαλλοντικής παρακολούθησης που έχει εγκαταστήσει η Ελληνικός Χρυσός δεν έχει τη δυνατότητα της θετικής διάκρισης και αναγνώρισης, και δη σε άμεσο χρόνο, ειδικά των ινών αμιάντου (σε σχέση με άλλα ινώδη αιωρούμενα σωματίδια) και των σωματιδίων χαλαζία (σε σχέση με άλλα σωματίδια άλλων ορυκτών).

5. Η “ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ” ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΤΟΥ ΑΜΙΑΝΤΟΥ (ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΧΑΛΑΖΙΑ)

Με νεότερη απόφαση του Υπουργού ΠΕΝ Πάνου Σκουρλέτη (“Έγκριση Τροποποιητικής Τεχνικής Μελέτης Μεταλλείου Σκουριών”, 06.05.2016) επιβάλλεται η λήψη ανάλογων μέτρων προστασίας και “αυτών που ενδέχεται να επηρεαστούν στην ευρύτερη περιοχή”, δηλαδή των κατοίκων και των επισκεπτών. Συγκεκριμένα:

α. Επαναλαμβάνεται ο προαναφερθείς όρος (9) της απόφασης Έγκρισης Προσαρτήματος 3 της 17.09.2014 και προσδιορίζεται η συχνότητα των μετρήσεων ελέγχου των ινών αμιάντου στην ατμόσφαιρα του εργοταξίου.

β. Καθορίζονται ειδικά τα εξής:

“Να γίνει ιδιαίτερη αναφορά στην Γραπτή Εκτίμηση των υφιστάμενων κατά την εργασία Κινδύνων σε όλους τους κινδύνους στους οποίους εκτίθενται ή ενδέχεται να εκτεθούν οι εργαζόμενοι. Στην εν λόγω Γραπτή Εκτίμηση Κινδύνων να εξεταστεί και να αξιολογηθεί το σενάριο υπέρβασης της οριακής τιμής έκθεσης σε συγκεκριμένα μέτωπα και να προβλεφθούν, για την περίπτωση αυτή, τα μέτρα προστασίας των άμεσα επηρεαζόμενων εργαζόμενων καθώς και αυτών που ενδέχεται να επηρεαστούν στην ευρύτερη περιοχή, σε περίπτωση που η διατάραξη αμιαντούχου υλικού, σε συνδυασμό με τη συγκέντρωση, τη μορφολογία της περιοχής και τις μετεωρολογικές συνθήκες, το καταστήσουν πιθανό. Το περιεχόμενο της εν λόγω εκτίμησης κινδύνου πρέπει να αποτελεί αντικείμενο διαβούλευσης με τους εργαζόμενους ή τους εκπροσώπους αυτών.»

Γεννάται αμέσως το ζήτημα του προσδιορισμού της “ευρύτερης περιοχής” στην οποία ενδέχεται να υπάρξει επιβάρυνση, λόγω των μετεωρολογικών συνθηκών διασποράς σκόνης από τις Σκουριές. Πρέπει να τονιστεί ότι κατά τη ΜΠΕ της Ελληνικός Χρυσός, σελ. 3.2-5 και πιν. 3.2.1-8, “η μέση ταχύτητα ανέμου είναι σημαντικά αυξημένη στην περιοχή Σκουριών με τιμές υπερτετραπλάσιες των περιοχών Ολυμπιάδας και Κηπουρίστρας”.

Οι υπεύθυνοι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των τουριστικών μονάδων της “ευρύτερης περιοχής” είναι υποχρεωμένοι να εφαρμόσουν όλα όσα προβλέπονται για την προφύλαξη των εργαζομένων στις Σκουριές. Ήτοι:

• Να αναρτήσουν τη Γραπτή Έκθεση Κινδύνου (ΓΕΚ) της Ελληνικός Χρυσός για τους κινδύνους στους οποίους ενδέχεται να εκτεθούν οι κάτοικοι και οι επισκέπτες, τους οποίους οφείλουν να ενημερώσουν εκ των προτέρων.
• Να διαβουλεύονται την ΓΕΚ και το σενάριο υπέρβασης της οριακής τιμής των ινών αμιάντου με την Ελληνικός Χρυσός και να ενημερώνουν τους κατοίκους και τους επισκέπτες για τα μέτρα προφύλαξης και της άμεσες ενέργειες τους όταν ηχήσει ο συναγερμός.

Κατά την Έγκριση του Προσαρτήματος 3 και κατά την Έγκριση της Τροποποιητικής Τεχνικής Μελέτης, τόσο ο έλεγχος της υπέρβασης των ορίων όσο και ο συναγερμός βρίσκονται αποκλειστικά στο χέρι της εκμεταλλεύτριας εταιρείας, το συμφέρον της οποίας είναι η ομαλή ροή της παραγωγής.

Οι εργαζόμενοι της Ελληνικός Χρυσός έκαναν μια εργασιακή επιλογή και είναι υπεύθυνοι για τις συνέπειες της επιλογής τους. Όλοι οι υπόλοιποι όμως;

Είναι σαφές ότι όλα τα προαναφερθέντα συνιστούν μια περίπτωση στην οποία η εφαρμογή της αρχής της πρόληψης επιβάλλει την εξ αρχής επανεκτίμηση της δυνατότητας αδειοδότησης και λειτουργίας του ανοικτού ορύγματος των Σκουριών. Γιατί αυτό που σαφώς τίθεται σε σοβαρό κίνδυνο από μια τέτοια λειτουργία είναι η δημόσια υγεία. Και για αυτήν δεν μπορούν να υπάρξουν εκπτώσεις ή παραβλέψεις

Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων


Tη διαδικασία της διαιτησίας μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Ελληνικός Χρυσός, ο Υπουργός ΠΕΝ κ. Σταθάκης επέλεξε να την περιβάλει από την αρχή με απόλυτη μυστικότητα και αδιαφάνεια. Το αρχικό δικόγραφο της προσφυγής στη διαιτησία δεν δόθηκε στη δημοσιότητα από το αρμόδιο υπουργείο, αλλά από το antigoldgr.org.

Σήμερα βλέπουμε οτι ακόμα και η κρίσιμη για το δημόσιο συμφέρον αλλά και για το μέλλον της Χαλκιδικής απόφαση, αντιμετωπίζεται από το Υπουργείο σαν κρατικό μυστικό. Εδώ και μια ολόκληρη εβδομάδα γνωρίζουμε μόνο τις δυο λακωνικές ανακοινώσεις για την απόφαση, του ΥΠΕΝ και της Eldorado Gold (που μάλιστα προηγήθηκε αυτής του ΥΠΕΝ), αλλά όχι την ίδια την απόφαση. Ο δε κ. Σταθάκης καταγγέλλει τις παρερμηνείες και αυθαίρετες αναγνώσεις, που είναι φυσιολογικές αφού κανείς δεν έχει την απόφαση, αλλά χωρίς να δημοσιοποιεί την απόφαση!