Τριάντα τρία χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη δολοφονία του 38χρονου καθηγητή Νίκου Τεμπονέρα από μέλη της ΟΝΝΕΔ Αχαΐας, κατά τη διάρκεια μαθητικών κινητοποιήσεων.

Το φθινόπωρο του 1990, η κυβέρνηση Μητσοτάκη ανακοινώνει πολυνομοσχέδιο για την Παιδεία που προβλέπει μεταξύ άλλων λειτουργία ιδιωτικών ΑΕΙ, κατάργηση της δωρεάν παροχής συγγραμμάτων, επιβολή χρονικού ορίου στις σπουδές, πιθανό περιορισμό του πανεπιστημιακού ασύλου, επιβολή ομοιόμορφης ενδυμασίας, έπαρση της σημαίας κ.ά.

Οι πρώτες καταλήψεις ξεκινούν στα τέλη Οκτωβρίου του 1990 ενώ, μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, τα υπό κατάληψη γυμνάσια και λύκεια φτάνουν το 70% του συνόλου. Ταυτόχρονα γίνονται πολλές πορείες διαμαρτυρίας με συμμετοχή μεταξύ 10.000 και 30.000 ατόμων, σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής.

Η κυβέρνηση ελπίζει ότι το κλίμα θα εκτονωθεί με τις διακοπές των Χριστουγέννων, ενώ ο υπουργός Παιδείας δηλώνει ότι τα προεδρικά διατάγματα δεν θα εφαρμοστούν για ένα τρίμηνο, έως ότου γίνουν «πλήρως κατανοητά» από μαθητές και καθηγητές. Σύντομα, οι τρεις μήνες γίνονται δώδεκα και το νομοσχέδιο τροποποιείται μερικώς, χωρίς αλλαγές όμως στα σημαντικότερα σημεία (πειθαρχικές διατάξεις, περικοπές κ.ά.).

Με το νέο χρόνο, όμως, οι μαθητές και φοιτητές αποφασίζουν τη συνέχιση των καταλήψεων στα ΑΕΙ, τα ΤΕΙ και σε 1.800 από τα 3.014 γυμνάσια και λύκεια της χώρας. Ως απάντηση, ο υπουργός Παιδείας, Βασίλης Κοντογιαννόπουλος, δηλώνει ότι όσοι συμπληρώσουν 50 αδικαιολόγητες απουσίες λόγω των καταλήψεων θα χάσουν τη χρονιά.

Στις 07.01.1991, ημέρα επανέναρξης των μαθημάτων μετά τις γιορτές, οι καταλήψεις συνεχίζονται ενώ η Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) κηρύσσει στάση εργασίας και καλεί τους καθηγητές να βρίσκονται έξω από τα σχολεία «για να συμβάλουν στην αποτροπή προκλήσεων που ίσως επιχειρηθεί να δημιουργηθούν» καθώς έχει γίνει αντιληπτό ότι ο κομματικός μηχανισμός της Νέας Δημοκρατίας έχει κινητοποιήσει ομάδες «αγανακτισμένων γονέων» για να «σπάσουν» τις καταλήψεις.

Από το πρωί της μέρας σημειώνονται μικροεπεισόδια μεταξύ γονέων και καταληψιών, καθηγητών και δημοτικών συμβούλων. Οι καθηγητές αρνούνται να βάλουν απουσίες στους μαθητές και ο υπουργός αποφασίζει την πειθαρχική δίωξή τους, ενώ την επόμενη μέρα, ομάδες ροπαλοφόρων εισβάλουν σε σχολεία και τραυματίζουν μαθητές, υπό τα απαθή βλέμματα των αστυνομικών οργάνων.

Στις 08.01.1991, στις 19.30 το απόγευμα, στην Πάτρα περί τα τριάντα στελέχη της ΟΝΝΕΔ Πάτρας, με επικεφαλής τον τοπικό πρόεδρο της οργάνωσης Ιωάννη Καλαμπόκα, επιτίθενται οπλισμένοι κατά των μαθητών στην κατάληψη του Πολυκλαδικού Λυκείου, χωρίς όμως να επιτύχουν να διώξουν τους νέους.

Μία ώρα αργότερα, η ίδια ομάδα επιτίθεται κατά του 3ου Λυκείου και καταφέρνουν να απωθήσουν τους ελάχιστους μαθητές που βρισκόταν στο χώρο. Σε λίγο, συγκεντρώνονται έξω από το λύκειο δεκάδες μαθητές, καθηγητές, γονείς, δημοτικοί σύμβουλοι της αντιπολίτευσης καθώς και ο δήμαρχος Πάτρας, Α. Καράβολας και ο βουλευτής Αχαΐας του ΠΑΣΟΚ, Α. Φούρας.

Τα στελέχη της ΟΝΝΕΔ αρνούνται να υποχωρήσουν από την «αντικατάληψη» και δηλώνουν ότι θα παρατείνουν την κατάληψη του Λυκείου μέχρι αυτό να λειτουργήσει ξανά κανονικά. Σύντομα, τα πνεύματα οξύνονται και αρχίζουν οι συγκρούσεις μεταξύ των δύο πλευρών με εκσφενδονίσεις αντικειμένων, ενώ σημειώνονται οι πρώτοι τραυματισμοί.

Γύρω στις 23.30 το βράδυ, ομάδα καθηγητών και γονέων επιχειρεί να μπει στο κτίριο. Με το άνοιγμα της πόρτας τα μέλη της ΟΝΝΕΔ επιτίθενται στον κόσμο με σιδερολοστούς, καδρόνια και τσιμεντόλιθους. Ο καθηγητής μαθηματικών και μέλος του Εργατικού Αντι-ιμπεριαλιστικού Μετώπου (ΕΑΜ), Νίκος Τεμπονέρας, πέφτει θανάσιμα τραυματισμένος, με ανοιγμένο το κρανίο από το σιδερολοστό του Ι.Καλαμπόκα.

Μεταφέρεται στο νοσοκομείο κλινικά νεκρός και το πρωί της 09.01.1991 παύουν όλες οι ζωτικές λειτουργίες του. Στο νοσοκομείο μεταφέρονται επίσης άλλα τέσσερα άτομα σε σοβαρή κατάσταση και δεκάδες με ελαφρότερα τραύματα. Η ομάδα του Καλαμπόκα εξαφανίζεται ανενόχλητη αφού η αστυνομία κάνει την εμφάνισή της, όταν τα επεισόδια έχουν τελειώσει. Οι αυτόπτες μάρτυρες καταγγέλλουν ως φυσικούς αυτουργούς τον πρόεδρο της ΟΝΝΕΔ Αχαΐας και μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου Ι. Καλαμπόκα, το στέλεχος της ΟΝΝΕΔ Α. Μαραγκό και τον συντροφό τους Σ. Σπίνο.

Τις επόμενες μέρες, η νεανική εξέγερση κλιμακώνεται και δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτών συγκρούονται με τα ΜΑΤ στην Πάτρα, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, ενώ ο υπουργός Παιδείας Β. Κοντογιαννόπουλος παραιτείται. Στις 10.01.1991 κατά τη μεγαλειώδη διαδήλωση 50.000 ατόμων στο κέντρο της Αθήνας, τα ΜΑΤ επιτίθενται στον κύριο όγκο των διαδηλωτών. Οι συγκρούσεις διαρκούν όλη τη μέρα και, όταν οι δυνάμεις καταστολής επιχειρούν να απωθήσουν τον κόσμο προς το Πολυτεχνείο, οι διαδηλωτές αντιστέκονται και οι συγκρούσεις κορυφώνονται.

Βομβίδες ασφυξιογόνων αερίων των ΜΑΤ προκαλούν πυρκαγιά στο κτίριο που στεγαζόταν το κατάστημα ενδυμάτων «Κ. Μαρούσης», στην συμβολή Θεμιστοκλέους και Πανεπιστημίου. Οι πυροσβεστικές δυνάμεις που σπεύδουν στο σημείο για να σβήσουν τη φωτιά δέχονται επίθεση με χημικά αέρια από τα ΜΑΤ και αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις προσπάθειες, υποφέροντας από σπασμούς λόγω των χημικών. Όταν η πυρκαγιά σβήσει μετά τα μεσάνυχτα, ανασύρονται οι σωροί τεσσάρων πολιτών, μέσα από το κτίριο του καταστήματος.

Η ένταση συνεχίζεται για τα επόμενα εικοσιτετράωρα, με νέες πορείες, καταλήψεις και συγκρούσεις με τα ΜΑΤ, ενόσω ο Γ. Σουφλιάς, αντικαταστάτης του παραιτηθέντος Β. Κοντογιαννόπουλου στο υπουργείο Παιδείας, αποσύρει τα επίμαχα νομοθετήματα και ανακοινώνει την έναρξη διαλόγου για την Παιδεία «από μηδενική βάση», μέχρις ότου ο Πόλεμος του Κόλπου μετατοπίσει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης.

Ο συγκατηγορούμενος για τη δολοφονία Α. Μαραγκός, απαλλάχτηκε με βούλευμα, ενώ ο Ι. Καλαμπόκας καταδικάστηκε πρωτόδικα από το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Βόλου σε ισόβεια κάθειρξη για ανθρωποκτονία εκ προμελέτης – ποινή που σύντομα μειώθηκε και στις 2 Φεβρουαρίου 1998 αφέθηκε ελεύθερος λόγω «καλής συμπεριφοράς». Σήμερα ζει και εργάζεται στο Βόλο ως υπεύθυνος παραρτήματος της Εθνικής Τράπεζας.

Συγκέντρωση στη μνήμη του καθηγητή Νίκου Τεμπονέρα πραγματοποίησαν την Πέμπτη 9/1/2020 στα Προπύλαια μέλη της ΟΛΜΕ και οργανώσεις της Αριστεράς, καθώς συμπληρώθηκαν 29 χρόνια από τη δολοφονία του στην Πάτρα, τον Γενάρη του 1991.

Η δολοφονία του Νίκου Τεμπονέρα από τον Γιάννη Καλαμπόκα, αποτελεί όπως υποστήριξαν οι συγκεντρωμένοι, ένα σύμβολο της χωρίς όρους υπεράσπισης του δικαιώματος για κοινωνικό αγώνα για την επικράτηση του δικαίου.

Ο Νίκος Τεμπονέρας όπως τονίστηκε, δεν φοβήθηκε και δεν έσκυψε το κεφάλι, και για αυτό τον λόγο η μνήμη του παραμένει ζωντανή.

Ακολούθησε πορεία στη Βουλή με συνθήματα υπέρ της μνήμης του Τεμπονέρα και του δικαιώματος για ένα δημόσιο και δωρεάν σχολείο για όλα τα παιδιά χωρίς διακρίσεις και διαχωρισμούς.

Στην Πάτρα

Με συγκέντρωση στο σχολικό συγκρότημα στην πλατεία Βουδ, ομιλίες και διαδήλωση που ακολούθησε, πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση που έγινε στην Πάτρα. Όπως ανακοίνωσε ο Δήμος Πατρέων: «O Αντιδήμαρχος Παιδείας και Αθλητισμού του Δήμου Πατρέων, Τάκης Πετρόπουλος, εκπροσωπώντας την Δημοτική Αρχή, παραβρέθηκε σήμερα στις 6 μ.μ., στην εκδήλωση μνήμης για τα 29 χρόνια από την δολοφονία του Νίκου Τεμπονέρα, στο σχολικό συγκρότημα που φέρει το όνομα του καθηγητή, και κατέθεσε στεφάνι στο μνημείο του».

Φωτο: Δήμος Πατρέων

Πηγές: ΑΠΕ, Δήμος Πατρέων,ΕΡΤ

Πέρασαν 27 χρόνια από τη μαύρη ημέρα της 8ης Γενάρη 1991, όταν τότε ο πρωτοπόρος εκπαιδευτικός Νίκος Τεμπονέρας έπεφτε νεκρός από το φονικό χέρι του Καλαμπόκα, σε μια στιγμή που «άνθιζαν» οι αγώνες νεολαίας και εκπαιδευτικών κατά της τότε αντεκπαιδευτικής πολιτικής των Σουφλιά – Κοντογιαννόπουλου – Μητσοτάκη, η οποία ουσιαστικά σήμερα επανέρχεται μέσα από τις εργαλειοθήκες του ΟΑΣΑ, τον υπουργό Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου και την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης μετάλλαξής τους.

Σήμερα, 27 χρόνια μετά, η χώρα μας βρίσκεται σε διαρκή επιτροπεία, οι εργαζόμενοι και ο λαός δέχονται επίθεση από κυβέρνηση, δανειστές και κεφάλαιο, που φροντίζουν να υφαρπάζουν κάθε εργασιακό και κοινωνικό δικαίωμα, η Παιδεία, οι λειτουργοί της, οι μαθητές και όλη η εκπαιδευτική κοινότητα βρίσκονται ξανά αντιμέτωποι με τη διαρκή υποβάθμισή τους, τον αναιμικό προϋπολογισμό για την Παιδεία, τα λιγότερα σχολεία, τη μαύρη και ανήλικη εργασία μέσω της μαθητείας, την επέκταση των ελαστικών σχέσεων εργασίας (ΕΣΠΑ κτλ.), την «αξιολόγηση» των σχολικών μονάδων μέσα από την οποία θα προκύψουν σχολεία – επιχειρήσεις κτλ.

Οι αγώνες και η θυσία του Τεμπονέρα αλλά και οι αγώνες χιλιάδων αγωνιστών του λαϊκού και εργατικού κινήματος παραμένουν επίκαιροι όσο ποτέ και ζητούν δικαίωση για όλα αυτά για τα οποία έδωσαν τη ζωή τους: Λευτεριά, Ειρήνη, Λαϊκή Κυριαρχία και Κοινωνική Δικαιοσύνη.

Σήμερα, όλοι οι εργαζόμενοι, σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, για μια ακόμη φορά –με αφορμή του αντιλαϊκό, αντεργατικό, ανταπεργιακό νομοσχέδιο με τα προαπαιτούμενα της γ’ αξιολόγησης- καλούμαστε να βρεθούμε στην πρώτη γραμμή του αγώνα ενάντια στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της λιτότητας των μνημονίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΔΝΤ, που εφαρμόζονται και σήμερα από τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και έχουν οδηγήσει τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους στην οικονομική εξαθλίωση. Αγωνίζονται για την υπεράσπιση της Δημόσιας Εκπαίδευσης, Υγείας και Πρόνοιας. Αγωνίζονται για να μην περάσουν τα προαπαιτούμενα μέτρα της τρίτης αξιολόγησης. Για να μην ψηφιστεί ο περιορισμός του δικαιώματος στην απεργία, δικαίωμα το οποίο κατακτήθηκε με αγώνες και θυσίες των εργαζομένων στη χώρα μας και σε ολόκληρο τον κόσμο. Αγωνίζονται ενάντια στον Φασισμό και στον πόλεμο.

Το ΜΕΤΑ καλεί τους εργαζόμενους στο Δημόσιο, τιμώντας τη μνήμη του αγωνιστή Νίκου Τεμπονέρα, να δώσουν δυναμικό και αγωνιστικό «παρών» στη συγκέντρωση την Τρίτη 9 Γενάρη 2018 και ώρα 6μμ, στο σχολικό συγκρότημα «ΒΟΥΔ» στην Πάτρα.