Ήταν νύχτα της 30ης Σεπτεμβρίου 1942 και στον ελληνικό ουρανό άνοιγαν τα πρώτα αλεξίπτωτα, σε αποστολή σαμποτέρ στην κατεχόμενη Ελλάδα. Από τα αεροπλάνα της RAF που απογειώθηκαν από το αιγυπτιακό αεροδρόμιο Φαγίντ και έριξαν στην περιοχή των Καρουτών της Δωρίδας, τους αλεξιπτωτιστές – σαμποτέρ, ξεκινούσε η «Επιχείρηση Χάρλιγκ».

Στόχος τους, που επετεύχθη με τη συνεργασία ανταρτών του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, ήταν η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου, που έγινε τη νύχτα 25 προς 26 Νοεμβρίου και είχε σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία προβλημάτων στον ανεφοδιασμό του Ρόμελ στη Βόρεια Αφρική. Λίγες ημέρες νωρίτερα η μάχη του Ελ Αλαμέιν, ήταν επιτυχής για τη συμμαχική πλευρά, αλλάζοντας τη ροή των εξελίξεων στο μέτωπο της Αφρικής.

Οι κατακτητές όταν έπεσαν στην περιοχή οι αλεξιπτωτιστές, το αντελήφθησαν και οι Καρούτες πλήρωσαν βαρύ τίμημα. Άλλωστε έχουν χαρακτηριστεί μαρτυρικό χωριό, κάηκαν και καταστράφηκαν τέσσερις φορές από τους κατακτητές και είχαν και ανθρώπινα θύματα.

Να συμπληρώσουμε ότι στις 5 Αυγούστου του 1944, οι αντάρτες του ΕΛΑΣ, σε συνεργασία με Άγγλους και Αμερικανούς σαμποτέρ, παγίδεψαν στις Καρούτες ένα Τάγμα 250 επίλεκτων Γερμανών στρατιωτών και το εξολόθρευσαν. Στη φονική αυτή μάχη σκοτώθηκαν περισσότεροι από 100 Γερμανοί με το Διοικητή τους. Περισσότεροι από τους νεκρούς υπήρξαν οι αιχμάλωτοι. Σκοτώθηκαν και 29 αντάρτες και τρεις Καρουτιανοί πολίτες.

Ας γυρίσουμε όμως στην πρώτη ρίψη αλεξιπτωτιστών στην Ελλάδα.

Ο μη ευρισκόμενος στη ζωή Γιώργος Κατσίμπας (αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού, λογοτέχνης, αντιστασιακός, κλπ), έγραψε μία επιστολή για τα γεγονότα εκείνων των ημερών, η οποία δημοσιεύτηκε από τον επίσης μη ευρισκόμενο στη ζωή, σημαντικό ιστοριοδίφη και λαογράφο της περιοχής Κώστα Καψάλη, που αρθρογραφούσε και συντηρούσε το Blog lidoriki.com

Αναδημοσιεύουμε ένα μέρος της:

«Ήταν ένα όμορφο χωριό της Γκιώνας με 1150 μέτρα υψόμετρο και με 150 περίπου σπίτια. Είχε περί τους 800 κατοίκους και παλιότερα είχε δημοτικό σχολείο με έξι τάξεις. Πριν από το ’21 είχε λίγα σπίτια στη θέση Παλιοχώρι. Κατοικήθηκε στη σημερινή τοποθεσία μετά την έξοδο του Μεσολογγιού από αγωνιστές που σώθηκαν.

Έχει μεγάλη περιφέρεια πολλά χωράφια κι’ αμπέλια ακόμα και στη Βελά. Ο κόσμος, καλά αχαμνά τα ψευτοπόριζε και ζούσε ειρηνικά. ‘Ηρθε όμως ο πόλεμος το ’40 και στη συνέχεια η Κατοχή.

Οι Ιταλοί του Λιδορικιού, δυό ώρες απ’ την Καρούτα, την πρωτοχρονιά του ’41 παίζοντας χαρτιά στο σπίτι του Προέδρου Γ.Ασημακόπουλου του είπα κοιτάζοντας τη φωτογραφία του Βίκτορα Εμμανουήλ, που κρεμόταν στον τοίχο: «Θα ‘ρθουν οι Ιταλοί , θα κάψουν το χωριό αλλά το δικό σου σπίτι θα γλυτώσει, μπάρμπα Γιώργο». Προφητεία ; Έτσι κι έγινε, μόνο το σπίτι του προέδρου έμεινε καθώς και του Αρβανίτη, το χωριό έγινε στάχτη. Τη νύχτα της 30ης Σεπτεμβρίου 1942, είχαν πέσει οι πρώτοι Εγγλέζοι αλεξιπτωτιστές, επικεφαλής ο Μάγιερς Χάρυ (Έντυ) Ο Χάμψον Ντένις (Έλληνας) ο Νεοζηλανδός Τομ και ο ασυρματιστής Λεν. Άλλοι τρεις με τον Γουνντχάους (Κρις) έπεσαν ψηλότερα, προς τη Γκιώνα, ενώ οι πρώτοι κοντά στο χωριό.

Πρωτοστάτησα στη συγκέντρωση των αλεξιπτωτιστών και των πραγμάτων τους με τους Θόδωρο και Θύμιο Ασημακόπουλο, Χαράλαμπο Μπαιρακτάρη, Νίκο Ζωγράφο κι’ άλλους. Έφερα σε επαφή τους Εγγλέζους (όπως το ζήτησαν) με τους Καραλίβανο, Πιλάφα, και λοιπούς και με το Θύμιο Νασόπουλο, τους συνάντησα στα Τρανά Ρόγκια για να κατεβούμε και να συναντηθούμε χαμηλότερα στα Καραούλια με τους 4 Εγγλέζους.

Είπα στον Έντυ ότι η Καρούτα θα καεί απ’ τους Ιταλούς. «Δεν πειράζει, μ’ απάντησε, θάρθει η ώρα να φάτε με χρυσά κουτάλια». Με κανένα κουτάλι δεν έφαγαν οι Καρουτιανοί. Θυμάμαι βρέθηκα στην Άμφισσα και η Ούνρα μοίραζε διάφορα είδη στα χωριά, στην Καρούτα δεν έδωσαν τίποτα. Για να καεί, λέγαν, δεν ήταν Εθνικόφρονη ! Οι Ιταλοί, δώσαν εντολή μετά το κάψιμο, να μη δέχονται Καρουτιανούς στ’ άλλα χωριά. Κάποιος Σκαλιώτης κατάγγειλε στους Ιταλούς ότι χωριανοί του περιποιήθηκαν Καρουτιανούς, τον βρήκα στην Κατοχή, δεν του πήρα το κεφάλι, μόνο κατακεφαλιές του έδωσα.

Έτσι κυνηγημένοι κι’ έρμοι, πολλοί δυστυχισμένοι Καρουτιανοί, δεν πρόφτασαν τη λευτεριά. Ο Γιωργαντώνης δε θέλησε να βγει απ’ το σπίτι του, τον έκαψαν ζωντανό οι Ιταλοί. Τον αείμνηστο Παπαδάσκαλο Γιώργο Ασημακόπουλο, τον έσυραν απ’ τα γένια για να γλυτώσει το κάψιμο με το σπίτι του. Κάποιος Γερμανός που γλύτωσε στη μάχη και ήρθε τον Αύγουστο του 1977 στο χωριό, μου έλεγε πως αν ήταν πλούσιος θάχτιζε ο ίδιος τις Καρούτες.

Ας είναι, τις έχτισαν οι «σύμμαχοι» Εγγλέζοι, αυτοί που τις έκαψαν, γιατί τον Αύγουστο του 1942 δεν υπήρχε αντάρτικο σαν δικαιολογητικό των Ιταλών. Η πτώση των Άγγλων των αλεξιπτωτιστών ήταν ο μόνος λόγος της συμφοράς. Όσο για την Ελληνική Πολιτεία δεν έχω να προσθέσω τίποτα. Είναι γνωστή η πολιτεία της …

«Τι σας φταίγαν; έλεγε Έλληνας Ταγματάρχης το 1945 στους συγχωριανούς μου Καρουτιανούς, αυτά τα εκλεκτά παιδιά των Γερμανών και τα σκοτώσατε; Ευχαρίστως θα φορούσα εφτά Γερμανικά καπέλα για να σας πολεμάω».
ΣΗΜ: Όνομα ταγματάρχη, Γκέκας.
Αυτά αγαπητό «ΛΙΔΩΡΙΚΙ » και ζητάω συγγνώμη αν δεν τα λέω καλά κι’ όπως..πρέπει…»

πηγή ΕΡΤ

Eπιμέλεια αφιερώματος: Νάσος Μπράτσος

Στην πρώτη γραμμή των αντιστασιακών δράσεων και των απεργιών στη διάρκεια της κατοχής, ήταν οι εργαζόμενοι στην Τηλεφωνική Εταιρεία, τον πρόγονο του σημερινού ΟΤΕ.

Σε μία από τις απεργιακές τους δράσεις, αυτή της Πρωτομαγιάς του 1944, ακολούθησαν αντίποινα τις επόμενες ημέρες και μετά από τον ονομαστικό κατάλογο μελών του ΕΑΜ της Τηλεφωνικής, που είχε παραδώσει Έλληνας καταδότης, Γερμανοί στρατιώτες και Έλληνες των Ταγμάτων Ασφαλείας πραγματοποίησαν μπλόκο στο κτίριο της Τηλεφωνικής Εταιρείας. Ακολούθησαν συλλήψεις και τελικά στις 7 Μαΐου εκτελέσεις στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.

Αναδημοσιεύουμε απόσπασμα από παλιότερη συνέντευξή μας με τον μη ευρισκόμενο πια στη ζωή Λευτέρη Χατζηανδρέου, που μερικές από τις ιδιότητες που είχε στο πλούσιο βιογραφικό του ήταν οι εξής:

-τομεακός γραμματέας του ΕΑΜ των εργαζομένων στο εργοτάξιο της ΑΕΤΕ της οδού Κωλέττη το 1942

-γενικός γραμματέας του σωματείου εργατοτεχνιτών της Ανώνυμης Εταιρείας Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος –ΑΕΤΕ (πρόγονος του ΟΤΕ) το 1943

-μέλος της επιτροπής πόλης (Αθήνα) του Εργατικού ΕΑΜ εκ μέρους του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδας το 1943

-γραμματέας του ΕΑΠ, όλου του προσωπικού της ΑΕΤΕ το 1944

-δραπέτης από το γερμανικό στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας στο Δομοκό, το 1944, όπου είχε οδηγηθεί μετά τη σύλληψή του

-συνεργάτης της Προσωρινής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης μετά τη δραπέτευσή του

-απολυθείς το 1947 από την ΑΕΤΕ και εξόριστος στην Ικαρία και τη Μακρόνησο

-Τι ήταν το Μπλόκο της τηλεφωνικής;

Απ-Κόντευε Πρωτομαγιά του 1944 και οι Γερμανοί είχαν λυσσάξει με τις κινητοποιήσεις του προσωπικού. Στις 27 Απρίλη, η γενική ασφάλεια και η ειδική ασφάλεια, παίρνουν εντολή να συλλάβουν όσο πιο πολλά εαμικά στελέχη από την τηλεφωνική, για να μας σπάσουν τον τσαμπουκά, όπως έλεγαν. Εγώ μόλις είχα καταφέρει στη Σταδίου 15, να αποσπάσω από το Γερμανό διοικητή Φρομ, ένα μηνιαίο επίδομα. Φτάνω στην Κωλέττη, όπου ήταν η ασφάλεια και με συλλαμβάνουν και με πάνε αρχικά Ελπίδος 3. Ανήμερα της Πρωτομαγιάς με πήγανε στις φυλακές Χατζηκώστα.

Εκεί βλέπουμε 200 άτομα χωρίς αποσκευές, που τα πήγαιναν για εκτέλεση σαν αντίποινα για το σκότωμα ενός στρατηγού στην Πελοπόννησο. Με οδήγησαν σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας στο Δομοκό, από όπου δραπέτευσα. Όσο είχα αυτή τη διαδρομή, έγινε το Μπλόκο της τηλεφωνικής στις 3 Μάη, ενώ εγώ απουσίαζα. Είχαμε 24ωρη απεργία την 1η Μάη 1943 λόγω της Πρωτομαγιάς και Γερμανοί μαζί με διευθυντές λυσσάνε και δίνουν εντολή για μπλόκο στη Σταδίου 15, στην Κωλέττη και στα διάφορα τηλεφωνικά κέντρα. Το μπλόκο γίνεται στις 3 Μάη και συλλαμβάνονται 250 συνάδελφοι. Πιάσανε λοιπόν τους συναδέλφους και τους πήγανε στο Χαϊδάρι.

Το αποτέλεσμα ήταν να νεκρώσει η τηλεφωνική, δεν υπήρχε προσωπικό. Σε δύο μέρες τους απελευθέρωσαν εξ ανάγκης για να δουλέψει το σύστημα. Κράτησαν 15 που τους εκτέλεσαν στην Καισαριανή».

Συνέντευξη: Νάσος Μπράτσος
Πηγή: ΕΡΤ

Ο Δήμος Καισαριανής ενέταξε στους 4ήμερους εορτασμούς της Πρωτομαγιάς, που φέτος πραγματοποιούνται στις 3, 4, 5 & 6/5, την πρωτοβουλία των παλαιμάχων του Εθνικού Αστέρα για να αναδειχτεί η άγνωστη μέχρι σήμερα δράση των αθλητών και των σωματείων τους, ιδιαίτερα των ποδοσφαιρικών, στην Αντίσταση.

Όπως αναφέρει ο Δήμος Καισαριανής σε ανακοίνωσή του: «Για τον λόγο αυτό σας καλούμε όλες και όλους να μας τιμήσετε με την παρουσία σας:

την Κυριακή 5/5 και ώρα 7:30μ.μ., στον εξωτερικό χώρο του Μουσείου ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ και ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ με ομιλητές τους:

Φιλιώ Τόλια, Ιστορικό, υπεύθυνη Μουσείου ΕΕΑ, για την αθλητική δράση της ΕΠΟΝ.

Νάσο Μπράτσο, Δημοσιογράφο, για τις πολιτικές στον αθλητισμό από τον μεσοπόλεμο μέχρι και την Κατοχή.

Γιάννη Γεωργάκη, Δημοσιογράφο, η διεθνής εμπειρία.

Συντονίζει ο Νίκος Μάλλιαρης, παλαίμαχος ποδοσφαιριστής του Εθνικού Αστέρα.

Tη Δευτέρα 6/5 και ώρα 5:00μμ., στο Δημοτικό Στάδιο Μ. Κρητικόπουλος θα γίνει ονομασία 5 θυρών προς τιμή των 5 ποδοσφαιριστών, παραγόντων του Εθνικού Αστέρα που έδωσαν τη ζωή τους ΑΛΑΤΣΑΤΙΑΝΟ ΜΑΝΩΛΗ, ΚΕΧΑΓΙΑ ΝΙΚΟ, ΜΟΥΣΤΑΚΗ ΓΙΩΡΓΟ, ΜΕΣΑΔΟ ΜΙΧΑΛΗ, ΨΟΥΝΗ ΜΑΝΩΛΗ για τον αγώνα ενάντια στους κατακτητές από το 1940-1948.

Θα χαιρετίσουν οι

Ηλίας Σταμέλος, Δήμαρχος Καισαριανής

Γιάννης Γεωργαράς, παλαίμαχος ποδοσφαιριστής του Εθνικού Αστέρα,

Θα ακολουθήσει ποδοσφαιρικός αγώνας ενάντια στον φασισμό μεταξύ των παλαιμάχων ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΣΤΕΡΑ και ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΣΜΥΡΝΗΣ«.

Στο Χαϊδάρι

Ο Δήμος Καισαριανής και ο Δήμος Χαϊδαρίου διοργανώνουν τετραήμερο εκδηλώσεων από 3 έως 6 Μάη, για να τιμήσουν τους 200 κομμουνιστές που εκτελέστηκαν την Πρωτομαγιά του 1944 από τα ναζιστικά γερμανικά στρατεύματα στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.
Σάββατο 4 Μάη στις 18:30
Εκδήλωση τιμής για τους 200 κομμουνιστές στο χώρο του Μπλοκ 15 στο Στρατόπεδο Χαϊδαρίου.
Για τη διευκόλυνση προσέλευσης του κόσμου στην εκδήλωση, θα αναχωρήσει πούλμαν για το Μπλοκ 15 από το Δημαρχείο Χαϊδαρίου το  Σαββάτο στις 17:3.0

Tη Δευτέρα 6 Μαΐου 2019: Μην χάσετε το 4ο ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ «Στα γήπεδα της Ιστορίας» της ΕΡΑ ΣΠΟΡ από 22.00 έως 24.00. Συντονιστείτε στην ΕΡΑ ΣΠΟΡ στους 101,8 και 100,9.

Πηγή ΕΡΤ/Νάσος Μπράτσος

Ήταν το «Σύνταγμα 18 των Ορεινών Κυνηγών της Αστυνομίας» των ναζί» (POLIZEI – GEBIRGSJAGERN – REGIMENT 18) που έκανε την 29η Αυγούστου 1944 να μείνει στην ιστορία σαν η μέρα του Ολοκαυτώματος στο Λιδωρίκι. 

Γενικά η ευρύτερη περιοχή είχε μεγάλη συνεισφορά στον αγώνα κατά των κατακτητών και την Εθνική Αντίσταση.

Ήταν έδρα της 5ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ με διοικητή τον Συντ/ρχη ΡΗΓΑ Γεώργιο ή Φεραίο. Λίγες ημέρες πριν το ολοκαύτωμα οι Γερμανοί είχαν ηττηθεί στις 5 Αυγούστου 1944 στη Μάχη των Καρουτών, που βρίσκονται στην ίδια περιοχή.

Παρασυρμένοι από το πλιάτσικο και αφήνοντας την προσοχή τους από τα μέτρα ασφαλείας, υπέστησαν πανωλεθρία αφού στην επίθεση των ανταρτών, 203 Γερμανοί έπεσαν νεκροί, αρκετοί αιχμαλωτίστηκαν και μόνο πέντε κατάφεραν να ξεφύγουν. Από τους αγωνιστές του ΕΛΑΣ έπεσαν 30 και τραυματίστηκαν 60.

Θέλοντας να εκδικηθούν και γνωρίζοντας ότι ο τοπικός πληθυσμός στήριζε τις δυνάμεις των ανταρτών (δυστυχώς με ελάχιστες εξαιρέσεις συνεργατών των ναζί, που όμως έπαιξαν το ρόλο τους), οργάνωσαν την κατάληψη και την πυρπόληση του Λιδωρικιού.

Μία ημέρα πριν στις 28 Αυγούστου ξεκίνησε η επιχείρηση, που εκδηλώθηκε με την είσοδο της βασικής επιθετικής δύναμης από τα υψώματα του χωριού Μαλανδρίνο και ένα άλλο τμήμα από το δρόμο ‘Ελατος -Καρούτες.

Βασικό στοιχείο της επιτυχίας των Γερμανών ήταν η χρήση αναγνωριστικών αεροπλάνων που καθοδηγούσαν τα πυρά του πυροβολικού, δεν επέτρεψαν στις δυνάμεις των ανταρτών να οργανώσουν την απαιτούμενη άμυνα, με αποτέλεσμα να οπισθοχωρήσουν. Ταυτόχρονα δόθηκα διαταγή να φύγουν και οι άμαχοι από το χωριό.

Αρκετοί κάτοικοι πρόλαβαν και διέφυγαν σε άλλες περιοχές, αλλά πέντε ηλικιωμένοι που παρέμειναν νομίζοντας πως οι Γερμανοί θα τους σεβαστούν, έπεσαν θύματα της δολοφονικής τους μανίας. Όταν αποχώρησαν οι Γερμανοί και επέστρεψαν οι Λιδωρικιώτες στο χωριό, βρήκαν τους ηλικιωμένους ξεκοιλιασμένους. Ήταν οι: Τσίγκας  Αθανάσιος, Λατσούδη  Ευθυμία, Παπαδόπουλος Δημήτριος, Πουρνιά  Μαρία, Παπαπαναγιώτου  Βασίλειος.

Επίσης πυρπολήθηκαν 489 κτίρια (320 σπίτια και 169 αχυρώνες και στάβλοι).

Το ειδικά εκπαιδευμένο σύνταγμα των Γερμανών, μέσα στις στάχτες του Λιδωρικιού, επιδόθηκε σε πλιάτσικο. Το Λιδωρίκι, οι Καρούτες, το Αιγίτιο, η Βραΐλα και η Σκαλούλα, αποτελώντας σύμβολα του αγώνα και της αντίστασης στους Γερμανούς εισβολείς, έχουν χαρακτηρισθεί Μαρτυρικά Χωριά με αντίστοιχα Προεδρικά Διατάγματα και ο Δήμος Λιδορικίου (σήμερα είναι ο Καλλικρατικός Δήμος Δωρίδας) συμμετέχει στο Δίκτυο Μαρτυρικών πόλεων και χωριών, ενώ η 29η Αυγούστου έχει ανακηρυχθεί σε ημέρα μνήμης και τοπικής αργίας.

Η περιοχή μετά τον πόλεμο ξαναστήθηκε στα πόδια της σε πείσμα των δολοφόνων – πλιατσικολόγων, με σκληρή και συλλογική δουλειά των κατοίκων της και οι εκδηλώσεις που γίνονται περνάνε τη διάσωση της ιστορικής μνήμης από γενιά σε γενιά.

Επιμέλεια αφιερώματος: Νάσος Μπράτσος

Πηγή ΕΡΤ

Έχαναν τον πόλεμο και είχαν βγάλει όλη την εκδικητική τους μανία με μπλόκα και εκτελέσεις, η Καλλιθέα και τα Παλαιά Σφαγεία πλήρωσαν με αίμα τη συμμετοχή τους στον αγώνα για την αποτίναξη του ζυγού των ναζί κατακτητών. Ήταν Δευτέρα 28 Αυγούστου του 1944.

Στην Καλλιθέα είχαν προηγθεί συγκρούσεις μεταξύ των κατοχικών δυνάμεων και των δοσίλογων συνεργατών τους με δυνάμεις του εφεδρικού ΕΛΑΣ, στις 23 Αυγούστου, όπου οι κατακτητές υπέστησαν αρκετές απώλειες.

Ακολούθως την επόμενη ημέρα επανήλθαν ενισχυμένοι και περικύκλωσαν την Καλλιθέα, όπου έγιναν μάχες, αλλά και απεργιακές κινητοποιήσεις, αφού έκλεισαν τα μαγαζιά και οι τροχιοδρομικοί ξεκίνησαν απεργία.

Αυτό κόντεψαν να το πληρώσουν με 450 εκτελέσεις, που την τελευταία στιγή δεν πραγματοποιήθηκαν, μετά από παρεμβάσεις του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού.

Στην περιοχή του Χαροκόπου έμεινε στην ιστορία η ηρωική αντίσταση 10 ΕΠΟΝιτών όπου κράτησαν γύρω από το σπίτι της οδού Μπιζανίου στο οποίο ήταν περικυκλωμένοι, υπέρτερες δυνάμεις για πέντε ώρες και έδωσαν τέλος στη ζωή τους, ο καθένας με την τελευταία του σφαίρα.

Τη Δευτέρα 28 Αυγούστου 1944 οι χιτλερικοί έκαναν το μεγάλο μπλόκο της Καλλιθέας.

Οι κατακτητές και οι συνεργάτες τους ζήτησαν να συγκεντρωθεί ο ανδρικός πληθυσμός από 14 έως 65 ετών στο γήπεδο της Καλλιθέας, λέγοντας ότι όποιος δεν πάει θα τον εκτελούσαν. Πράγματι όποιον έβρισκαν να κρύβεται τον εκτελούσαν επί τόπου. Στο γήπεδο ένας κουκουλοφόρος έδειχνε όποιον γνώριζε ότι ήταν στο ΕΑΜ ή στην ΕΠΟΝ.

Συνολικά εκτέλεσαν 30 ανθρώπους, 22 στο γήπεδο και οκτώ στους δρόμους.

Την ίδια μέρα οι Γερμανοί έκαψαν και λεηλάτησαν σαράντα σπίτια στην προσφυγογειτονιά Παλαιά Σφαγεία κάτω από του Φιλοπάππου (σήμερα ανήκουν στο Δήμο Αθηναίων και είναι η περιοχή ανάμεσα στα Πετράλωνα και στο Κουκάκι). Εκεί άλλοι 16 άφησαν την τελευταία τους πνοή από τις σφαίρες των χιτλερικών και των συνεργατών τους.

Σήμερα σε μία «μικρή» πλατεία, την πλατεία Ελπίδος (μεταξύ των οδών Πραμάντων, Βαρνούντος, Καλλιρόης), μπορούμε να διακρίνουμε το μνημείο για τους 16 εκτελεσθέντες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό ανεγέρθη από το Σύλλογο Προσφύγων Πυροπαθών «Η Ελπίς», ο οποίος έδωσε και το όνομα στην Πλατεία. Μία τυχαία επίσκεψη στην πλατεία, με τίποτα δεν κάνει τον επισκέπτη να φανταστεί το μέγεθος του δράματος που είχε συμβεί εκείνη τη Δευτέρα του 1944.

Κείμενο, φωτο και επιμέλεια αφιερώματος: Νάσος Μπράτσος
Πηγή ΕΡΤ

Ήταν 23 Αυγούστου στο Πασαλιμάνι, όταν 11 εργάτες έχαναν τη ζωή τους από την επίθεση αστυνομικών και στρατιωτικών δυνάμεων, στα πλαίσια του μεγάλου απεργιακού κύματος εκείνης της περιόδου. Ένα λιτό μνημείο στο Πασαλιμάνι, που μπροστά του γιορτάζονται οι Πρωτομαγιές στον Πειραιά, θυμίζει εκείνο το ματωμένο Αύγουστο.

Τί προηγήθηκε

H κακή οικονομική κατάσταση της χώρας μετά από πολυετείς πολεμικές περιπέτειες και το μεγάλο προσφυγικό ρεύμα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, έχουν οδηγήσει στο να είναι πολύ πιεστική η ανάγκη εξασφάλισης εργασίας, οδηγούν από τη μία πλευρά την εργοδοσία να πιέζει για μείωση έως και 50% του μεροκάματου και από την άλλη σωματεία εργαζομένων για να «προλάβουν» το κακό, να προτείνουν τα ίδια μειώσεις μισθών της τάξης του 25% – 30%. Ιδεολογική σημαία των εργοδοτών ήταν η αύξηση της ανταγωνιστικότητας.

Η κυβέρνηση απορρίπτει τα αιτήματα που εξέφρασαν την Πρωτομαγιά οι εργαζόμενοι και ήταν: Αύξηση με βάση τη μεταλλική δραχμή. Εφαρμογή του 8ωρου. Δημιουργία Γραφείων Ευρέσεως Εργασίας. Υπό προϋποθέσεις το κράτος να μειώσει τις τιμές των ειδών μονοπωλίου και του ψωμιού, μπορεί να γίνει δεκτή μείωση στο μεροκάματο, σύμφωνα με σύσκεψη της ΓΣΕΕ και του Εργατικού Κέντρου Πειραιά.

Υπάρχουν όμως και σωματεία που δεν αποδέχονται τις μειώσεις, αντίθετα ζητούν αυξήσεις, με αποτέλεσμα να ξεκινήσουν απεργίες. Η αρχή γίνεται στο Λαύριο τον Ιούλιο του 1923. Από αυτές η πιο πρωτότυπη ήταν των ραπτών που αποφάσισαν να ράβουν μόνο σακάκια και γιλέκα, όχι παντελόνια.

Ο υπουργός εθνικής οικονομίας Ανδρέας Χατζηκυριάκος (τσιμεντοβιομήχανος και μετέπειτα υπουργός και της δικτατορικής κυβέρνησης Μεταξά) δηλώνει ότι «το κεφάλαιον είναι αναμφισβήτητον ότι διέρχεται κρίσιν και ότι πρέπει να ενισχυθεί, οι εργάται ή θα σπάσουν τα μούτρα των ή θα παραιτηθώ». Η ΓΣΕΕ ζητάει την απομάκρυνση του Χατζηκυριάκου.

Παράλληλα στις 24 Ιουλίου με την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης, τελειώνει η υπόθεση της Μικράς Ασίας και κατά συνέπεια θα απολυθούν από το στρατό, προστιθέμενοι στους ανέργους που αναζητούν εργασία χιλιάδες οπλίτες.

Στην πιάτσα γίνεται κερδοσκοπία με το χρυσό και απεργοί πραγματοποιούν επιθέσεις σε σαράφηδες στην Αθήνα.
Όλα αυτά σε ένα κλίμα μαζικών απολύσεων (είχε ανασταλεί η ισχύς του νόμου 2112 που απαγόρευε τις μαζικές απολύσεις), οπότε στην ατζέντα μπαίνουν και αιτήματα επιστροφής απολυμένων. Ο νόμος δεν μπόρεσε να μακροημερεύσει. Αρκετοί κλάδοι εργαζομένων βρίσκονται σε καθεστώς επιστράτευσης.

Στις 21 Αυγούστου δυνάμεις του Πολεμικού Ναυτικού συλλαμβάνουν 200 απεργούς ναυτοθερμαστές και τους πάνε να δουλέψουν δια της βίας, ενώ η κυβέρνηση αποφασίζει τη διάλυση των εργατικών σωματείων.
Η απάντηση της ΓΣΕΕ και άλλων συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι η κλιμάκωση των απεργιακών κινητοποιήσεων σε όλη τη χώρα.

Στο κυβερνητικό στρατόπεδο (κυβέρνηση Στυλιανού Γονατά) δηλώνουν ότι δε συζητούν με απεργούς, κινδυνολογούν ότι δεν πρόκειται για απεργία, αλλά για κομμουνιστική εξέγερση, ενώ στρατός και αστυνομία κυνηγούν απεργούς στον Πειραιά. Τανκς, αντλίες νερού της πυροσβεστικής μπαίνουν στη μάχη εναντίον των εργαζομένων.

Στις 22 Αυγούστου τρεις απεργοί σκοτώνονται από τις σφαίρες των δυνάμεων ασφαλείας και την επόμενη ημέρα στο Πασαλιμάνι γίνεται μεγάλη απεργιακή συγκέντρωση, που χτυπιέται στο ψαχνό από στρατό και αστυνομία. Ο απολογισμός της 23ης Αυγούστου ήταν 11 νεκροί εργάτες, 100 τραυματίες και 500 συλληφθέντες.

Από την επόμενη ημέρα η κυβέρνηση κλιμακώνει τις επιθέσεις – διώξεις, χρεώνοντας τα επεισόδια στο ΚΚΕ που είχε αρκετούς συνδικαλιστές στη δύναμή του. Φυλακές, κρατητήρια αστυνομικών τμημάτων και νοσοκομεία «υποδέχονται» μεγάλο αριθμό απεργών, που όπως φάνηκε τα επόμενα χρόνια όχι μόνο δεν πτοήθηκαν, αλλά επιχείρησαν ξανά και ξανά να διεκδικήσουν «ψωμί και τριαντάφυλλα».

Φωτο μνημείου: 7ο Γ.Ε.Λ. Πειραιά

Κείμενο: Νάσος Μπράτσος



πηγή: ΕΡΤ

Eίναι τόσα τα εγκλήματα των ναζί στη χώρα μας, που είδηση θα ήταν αν σε κάποιο τόπο δεν είχαν πληρώσει βαρύ φόρο αίματος, ειδικά το 1944 που η διαφαινόμενη ήττα των Γερμανών, τους έκανε να αποζητούν περισσότερο αίμα αμάχων. Ο νομός Ρεθύμνου όχι μόνο δεν αποτέλεσε εξαίρεση, αντίθετα δοκιμάστηκε από τις θηριωδίες τους.

Στα χωριά του Κέντρους (Γερακάρι, Καρδάκι, Γουργούθοι, Σμιλές, Βρύσες, Δρυγιές, Άνω Μέρος Αμαρίου και Κρύα Βρύση Αγίου Βασιλείου) ο χιτλερικός Μινώταυρος στις 22 Αυγούστου 1944 από τα ξημερώματα έθεσε σε εφαρμογή το δολοφονικό του σχέδιο.

Στο Γερακάρι την εκτέλεση ακολουθεί η λεηλασία, η ισοπέδωση και η πυρπόληση σπιτιών, εκκλησιών και κοινοτικών καταστημάτων. Συνολικά καταστράφηκαν ολοσχερώς 177 σπίτια.

Η ίδια τακτική ακολουθήθηκε σε όλα τα χωριά, συγκέντρωση κατοίκων, έλεγχος ταυτοτήτων, «ξεδιάλεγμα» των υπό εκτέλεση, φυλάκιση των υπολοίπων στο Ρέθυμνο, λεηλασίες των χωριών, κάψιμο των χωριών και των σορών των θυμάτων τους.

Και φυσικά απόπειρες εξαπάτησης, καθώς ζητούσαν από τις γυναίκες να πάρουν μαζί τους τα πιο πολύτιμα αντικείμενα γιατί θα μεταφερθούν αλλού, στην πραγματικότητα ξεδιάλεγαν τη λεία τους για την οποία χρησιμοποίησαν φορτηγά και ζώα για να τη μεταφέρουν, μετά τις εκτελέσεις και τις πυρπολήσεις.

Μόνο στις Δρυγιές ενημερώθηκαν έγκαιρα και εγκατέλειψαν το χωριό. Ο συνολικός απολογισμός της γερμανικής επιδρομής στα χωριά του Ρεθύμνου ήταν 164 εκτελεσθέντες. Η «δικαιολογία» παντού η ίδια, ότι δεν κατέδιδαν τις κινήσεις των ανταρτών και των Άγγλων κατασκόπων.

Δεν άργησε όμως και η περήφανη απάντηση στους δολοφόνους, αφού στις 11 Σεπτεμβρίου 1944 ο ΕΛΑΣ περικύκλωσε τη Σχολή Ασωμάτων και κατέλαβε το γερμανικό φυλάκιο, ενώ δύο φορτηγά που μετέφεραν γερμανικά στρατεύματα από το Ρέθυμνο, έπεσαν σε ενέδρα στη γέφυρα κοντά στο χωριό των Αγίων Αποστόλων.

Ήταν η μάχη που έμεινε στην ιστορία σαν η «Μάχη των Ποταμών» και κράτησε δύο μέρες, αφού στην περιοχή έφτασαν και ενισχύσεις των Γερμανών, αλλά τελικά ηττήθηκαν με απολογισμό περίπου 30 νεκρούς και πολλούς αιχμαλώτους.

Οι εκδηλώσεις για τα 74 χρόνια από το Ολοκαύτωμα των χωριών του Κέντρους, θα πραγματοποιηθούν στις 21 και 22 Αυγούστου, στο Άνω Μέρος, του δήμου Αμαρίου.

πηγή ΕΡΤ
Επιμέλεια αφιερώματος: Νάσος Μπράτσος

Ήταν κοντά 3 τα ξημερώματα της Πέμπτης 17 Αυγούστου 1944, όταν οι Γερμανοί με τους Έλληνες συνεργάτες τους – κουκουλοφόρους, ξεκίνησαν μια επιχείρηση που οδήγησε σε λουτρό αίματος με ομαδικές εκτελέσεις, εμπρησμούς και λεηλασίες σπιτιών.

Στις μέρες μας ήρθε να προστεθεί ένα στοιχείο που κάνει τραγικά επίκαιρο να θυμάται κανείς τις θηριωδίες των ναζί στη συγκεκριμένη περιοχή, καθώς εκεί που πάτησαν οι μπότες του Γ΄ Ράιχ, ακολούθησαν μερικές δεκαετίες μετά, τα στιλέτα του χρυσαυγίτη Ρουπακιά, που στην περιοχή της Νίκαιας ξεδίπλωσε τη δράση του, με τραγικό αποτέλεσμα τη δολοφονία του Π. Φύσσα στη γειτονική περιοχή του Κερατσινίου.

Παρουσιάζουμε συνέντευξη με μέλη της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης (ΠΕΑΕΑ) παραρτήματος Νίκαιας, που είχαν ζήσει τα συγκεκριμένα γεγονότα.

Οι αντιστασιακοί είναι οι: Δημήτρης Μαυράκης, Μαρίτσα Παπαδημητρίου – Κοκκινάρη, Δέσποινα Κρομμυδάκη.

 Οι συνεντεύξεις τους προέρχονται από το εξαντλημένο πια βιβλίο «Εργατικές Ιστορίες – συνεντεύξεις με πρωταγωνιστές του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα από το 1920 έως το 1967». Εκδόσεις BUX 1998, ISBN 960-7939-00-X, συγγραφέας Νάσος Μπράτσος.

Δ.Κ.: «Τότε η Κοκκινιά απαρτίζονταν, όπως και σήμερα, από προσφυγιά που είχε καυτά ζωτικά προβλήματα. Ο λαός που είχε έρθει από τη Μικρά Ασία, από τον Πόντο και από άλλες περιοχές, ήταν ρακένδυτος, χωρίς στέγη, χωρίς το νοικοκυριό του. Τα είχαν αφήσει εκεί πέρα, που τους είχαν κυνηγήσει οι Τούρκοι και τους ξεκληρίσανε. Φοβούμενοι μήπως χάσουν και τη ζωή τους, προτιμήσανε να εγκαταλείψουν τα υπάρχοντά τους και να έρθουν στην Ελλάδα και να ξαναρχίσουν πάλι από την αρχή. Ο κόσμος αυτός είχε συσπειρωθεί γύρω από τα εργατικά σωματεία και αγωνιζότανε για να μπορέσει να επιβιώσει εδώ. Τα προβλήματά τους ήταν η εργασία, η στέγη, φως, νερό κλπ και συσπειρώθηκαν γύρω από το εργατικό ΕΑΜ.

Τότε όλοι οι ξένοι (Γερμανοί, Ιταλοί, Άγγλοι) είχανε τα βλέμματά τους στραμμένα στην Ελλάδα και όταν συστάθηκαν ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΕΠΟΝ με αιμοδότη το ΚΚΕ, στα διάφορα καλέσματα που έκανε το εργατικό ΕΑΜ, ο λαός της Κοκκινιάς και ιδιαίτερα η προσφυγιά, ήταν πρώτη και ενωμένη.

Οι φασίστες ονομάζανε την Κοκκινιά “Μικρή Μόσχα” και είχαν βάλει στόχο να μας ξεκληρίσουνε. Καλούσαν να παρουσιαστούμε με ψηλά τα χέρια στην πλατεία του Αγίου Νικολάου και από εκεί άλλους θα τους κρατούσανε, άλλους θα τους πηγαίνανε στη Γερμανία, άλλους στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου για εκτέλεση, κλπ».

Δ.Μ: «Οι Γερμανοί μαζί με τους ταγματασφαλίτες, άρχισαν από το Μάρτη μέχρι τον Αύγουστο που έγινε το μπλόκο, να μπαίνουν κρυφά με πολιτικά στην περιοχή. Γίνονταν όμως αντιληπτοί, τους κυνηγούσανε και έφευγαν.

Υπήρχαν πληροφορίες πριν το μπλόκο για κάποιες κινήσεις των Γερμανών και πάντα ο ΕΛΑΣ έπαιρνε τα μέτρα του. Και περιφρούρηση το βράδυ έβγαινε και φρουραρχείο είχε. Συλλαμβάναμε διάφορους γερμανοτσολιάδες με πολιτικά, τους παίρναμε τα ρούχα και φεύγανε γυμνοί.

Οι μάχες στην περιοχή της Νίκαιας, άρχισαν στις 7 του Μάρτη. Δόθηκε σκληρή μάχη από τον ΕΛΑΣ και έτσι δεν κατάφεραν να μπουν στην Κοκκινιά. Ξαναδοκίμασαν πάλι, αλλά δεν κατάφεραν τίποτα. Τότε ετοίμασαν άλλο σχέδιο και στις 15 Αυγούστου, δεν επιχείρησαν να μπουν κατευθείαν στην Κοκκινιά, αλλά να μπαίνουν σιγά – σιγά, από την Αγιά Σοφιά, τα Μανιάτικα, να κυκλώνουν δηλαδή την Κοκκινιά.

Γίνονταν μάχες με τον ΕΛΑΣ αλλά 17 Αυγούστου μπήκαν μέσα και κύκλωσαν την Κοκκινιά από βραδύς. Με τις ντουντούκες που είχαν καλούσαν όλους τους άνδρες, από 15 χρονών έως 60, να παρουσιαστούν όλοι στην πλατεία της Οσίας Ξένης.  Tα συνθήματα τα φωνάζανε οι προδότες που ήξεραν ελληνικά».

Δ.Κ.: «Οι προδότες της εποχής εκείνης που ματοκύλισαν την Κοκκινιά, δείχνοντας στους Γερμανούς τους προοδευτικούς ανθρώπους, ήταν οι παρακάτω: ο Μπατράνης, ο Βακαλόπουλος, ο Σγούρος, ο Πλυντζανόπουλος, κλπ. Οι χαφιέδες αυτοί είχαν παράδοση συνεργασίας και με τη δικτατορία του Μεταξά».

Δ.Μ.: «Όταν γέμισε η πλατεία της Οσίας Ξένης, από τους συγκεντρωμένους, τους γονάτισαν όλους. Βάλανε τότε τις κουκούλες οι χαφιέδες και περνάγανε δίπλα από τον κόσμο και έδειχναν. Όποιον έδειχναν τον έπαιρναν για εκτέλεση στη μάντρα. Όπου υπήρχε παράνομος που κρυβόταν, οι Γερμανοί έβαζαν φωτιά στη συνοικία. Το μεγαλύτερο ολοκαύτωμα έγινε στην περιοχή Αρμένικα. Τα σπίτια τα λαμπάδιασαν και εκτέλεσαν πολλούς στη μάντρα που σήμερα είναι το γήπεδο.

Τη μέρα του μπλόκου έγινε μάχη με την Κουμπάτη τη Διαμάντω. Σκοτωθήκανε πολλοί κι έμεινε μόνη της. Την φέρανε σέρνοντας από τα μαλλιά στη μάντρα για την εκτέλεση.

Όσοι δεν εκτελέστηκαν τους πήγαν στο Χαϊδάρι κι από εκεί στη Γερμανία. Οι Γερμανοί εκτέλεσαν κι ένα προδότη, τον Μπαστράνη, μέχρι κι αυτοί τον σιχάθηκαν. Έψαξαν τα σπίτια κι όποιον έβρισκαν κρυμμένο, τον εκτελούσαν επιτόπου στο δρόμο. Γι αυτούς τους εκτελεσμένους, κάνουμε κάθε χρόνο στις 17 Αυγούστου μια ειδική εκδήλωση, που τη λέμε «τα Στεφανώματα». Δηλαδή στον τόπο των εκτελέσεων, καταθέτουμε στεφάνι και λέμε και δύο λόγια. Υπήρχε και κόσμος που κατάφερε να φύγει από την περιοχή και βγήκε στην παρανομία».

Δ.Κ.: «Οι εκτελεσμένοι ήταν γύρω στα 200 άτομα, αλλά δεν είναι οι μόνοι νεκροί της περιοχής, αφού τόσο στον αγώνα εναντίον των Ιταλών, όσο και ενάντια στους Γερμανούς, αλλά και αργότερα στους Άγγλους, είχαμε νεκρούς. Την ημέρα του μπλόκου, που θα μείνει στη μνήμη όλων μας, είναι το αιματοκύλισμα, αλλά πιο πολύ εντύπωση μου έκανε το σπάσιμο της επάνω μάντρας των Αρμένικων. Είχανε στοιβάσει όλα τα άτομα το ένα πάνω στο άλλο και βγήκε το χωνί και είπε να έρθουν οι οικογένειες να πάρουν τους νεκρούς τους για να τους θάψουνε.

Όμως δεν υπήρχανε τότε τα κατάλληλα μέσα, εμένα προσωπικά μου έκανε εντύπωση του Μπογδάνου η περίπτωση, που ήρθε στη μάντρα στα Αρμένικα και πήρε το παιδί του σαν σφαγμένο πρόβατο, το έβαλε στον ώμο του και το κατέβασε σπίτι του, βάφοντας όλο τον δρόμο με αίμα.

Επειδή έζησα όλα αυτά τα γεγονότα, θα φωνάζω με όλη μου τη δύναμη που έχει απομείνει, ποτέ πια πόλεμος, ποτέ πια φασισμός, εδραίωση της ειρήνης σε όλες τις χώρες».

Δ.Μ.: «Παρά τα θύματα που είχε ο Κοκκινιώτικος λαός, συνέχισε τον αγώνα με διαμαρτυρίες, με συγκεντρώσεις και ξαναβρήκε το ηθικό του, μέσα σε ένα τέτοιο κακό.

Ο αντίκτυπος του μπλόκου ήταν να δυναμώσει το αντιστασιακό κίνημα. Τα χτυπήματα σε βάρος των κατακτητών τα συνεχίσαμε και φυσικά ξέραμε ποιοι προδότες τους είχαν βοηθήσει, έτσι ώστε κάναμε αυτό που έπρεπε, τα χτυπήματα πήραν το δρόμο που έπρεπε να πάρουν.

Για το σήμερα, για τις ομάδες των νοσταλγών του φασισμού που εμφανίζονται αμελητέες, έχω να πω ότι το μικρό γίνεται μεγάλο. Ξεκινάει κάτι με 5-6 άτομα, γίνονται 10-20 και ανεβαίνει. Το κακό πρέπει να το χτυπάς στη ρίζα του.

Βλέπω ότι ορισμένοι μεγαλοκαρχαρίες και κυβερνήσεις, υποστηρίζουν έμμεσα τους νεοναζί. Εάν θέλουνε μπορούσαν να τους είχαν εξαφανίσει μόλις είχαν εμφανιστεί, όμως τους άφησαν και μεγαλώνουν και τους βοηθάνε.

Μέχρι και στα γραφεία μας έστειλαν απειλητικές επιστολές και αγκυλωτούς σταυρούς. Εμείς αυτή την κατάσταση την πολεμήσαμε και θα συνεχίσουμε. Τον αγώνα που αρχίσαμε, θα τον συνεχίσουμε, δεν θα αφήσουμε να πάνε χαμένα τα όνειρα αυτών που έπεσαν».

Δ.Κ.: «Να επιμείνουμε στα τότε αιτήματα, που ήταν για ψωμί, για παιδεία, για ελευθερία, για ανεξαρτησία, για ειρήνη. Οράματα που ακόμα και σήμερα μένουν ανεκπλήρωτα και συνεχίζουμε όλοι εμείς τον αγώνα και θα τον συνεχίζουμε μέχρι να πεθάνουμε.

Μετά από τον αγώνα του Κοκκινιώτικου λαού και ειδικά των κομμουνιστών, θα το τονίσω αυτό, γι αυτά όλα τα ιδανικά που έκαναν τον αγώνα, τους στείλανε φυλακή και εξορίες. Αυτή ήταν η αμοιβή των αντιστασιακών και σήμερα παραμένει το πρόβλημα καυτό και ανεκπλήρωτο».

Στοιχεία της ομάδας γυναικείων σπουδών του Α.Π.Θ.

Από τα τρία εκατομμύρια οργανωμένων μελών της εθνικής αντίστασης, οι 1.740.000 ήταν γυναίκες, ενώ γυναίκες και κορίτσια ήταν τα περισσότερα μέλη της ΕΠΟΝ και του παιδικού της τμήματος. Οι γυναίκες της αντίστασης ίδρυσαν 679 λαϊκά ιατρεία, 169 λαϊκά νοσοκομεία και 1.253 λαϊκά φαρμακεία σε όλη τη χώρα.

Το ert.gr στις εκδηλώσεις του 2016 είχε πραγματοποιήσει φωτορεπορτάζ στους χώρους της θυσίας, το οποίο μπορείτε να δείτε στην ανάρτηση:

Το ert.gr στο Μπλόκο της Κοκκινιάς (φωτορεπορτάζ)

Κείμενο – επιμέλεια: Νάσος Μπράτσος

πηγή ΕΡΤ

του Νάσου Μπράτσου

Η «επόμενη μέρα» που συνήθως διαρκεί μήνες ή και χρόνια, μετά από μία μεγάλη πυρκαγιά, είναι το πεδίο που θα πρέπει να εστιαστεί η προσοχή όσων εμπλέκονται με τις διαδικασίες στήριξης των πυρόπληκτων στο Μάτι.

Φυσικά και η αναζήτηση αιτίων και η απόδοση ευθυνών για τα όσα τραγικά συνέβησαν και ο σχεδιασμός για να μην ξαναγίνουν ποτέ και πουθενά. Όμως το κάθε πεδίο είναι ξεχωριστό, έτσι θα επικεντρωθούμε στα θέματα διαβίωσης των πυρόπληκτων.

http://www.ert.gr/wp-content/uploads/2018/07/1993-1-288x420.jpg 288w, http://www.ert.gr/wp-content/uploads/2018/07/1993-1.jpg 517w" sizes="(max-width: 206px) 100vw, 206px" width="206" height="300">

Αυτές τις μέρες τα όσα συγκλόνισαν τη χώρα αλλά και τη διεθνή κοινή γνώμη, συνέπεσαν με τη συμπλήρωση 25 χρόνων από την πολύνεκρη πυρκαγιά (12 θύματα) στην Ικαρία, τον Ιούλιο του 1993 και τις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης που πραγματοποιήθηκαν στο νησί, τη Δευτέρα 30 Ιουλίου 2018.

Θυμίζουμε ότι τρεις νέοι άνθρωποι που είχαν διασωθεί, ξαναμπήκαν στις φλόγες για να σώσουν ηλικιωμένους, χωρίς όμως να τα καταφέρουν και να χάσουν και αυτοί της ζωές τους.

Ακολούθησαν μεγάλες πυρκαγιές στην Ηλεία το 2007, στη Χίο το 2012, κλπ

Με αφορμή τις πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2015, είχαμε γράψει στο ert.gr το άρθρο που αναδημοσιεύουμε, επειδή πιστεύουμε ότι πρέπει να επιταχυνθεί ο σχεδιασμός για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στους τομείς που αναφέρονται σε αυτό.

17 Ιουλίου 2015 – ert.gr
Η επόμενη ημέρα μετά από μια μεγάλη πυρκαγιά – Ζώντας με τις συνέπειές της
http://www.ert.gr/wp-content/uploads/2018/07/pyrkagia-3-300x124.jpg 300w, http://www.ert.gr/wp-content/uploads/2018/07/pyrkagia-3-768x316.jpg 768w, http://www.ert.gr/wp-content/uploads/2018/07/pyrkagia-3-640x264.jpg 640w, http://www.ert.gr/wp-content/uploads/2018/07/pyrkagia-3-681x280.jpg 681w" sizes="(max-width: 850px) 100vw, 850px" width="850" height="350">

Σοβαρές είναι οι συνέπειες των πυρκαγιών και το διάστημα μετά την κατάσβεσή τους, αφού αφήνουν ανοιχτές πληγές στους τόπους που δοκιμάστηκαν.

Τα αναπνευστικά προβλήματα, ειδικά σε ηλικιωμένα άτομα, που επιβαρύνονται περισσότερο, καθώς οι ουσίες που περιέχει ο αέρας που προκύπτει από την πυρκαγιά «δηλητηριάζουν» τον ανθρώπινο οργανισμό.

Το θέμα της ύδρευσης, καθώς η διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος επηρεάζει και τη λειτουργία των αντλιών, συνεπώς το δίκτυο ύδρευσης αντιμετωπίζει προβλήματα.

Σε άλλες περιπτώσεις, από τις υψηλές θερμοκρασίες λιώνουν σωλήνες ύδρευσης και επίσης δημιουργείται πρόβλημα, που έχει σοβαρές συνέπειες σε θέματα διατροφής, υγιεινής, κλπ

Τη διατροφή, καθώς οι διακοπές ρεύματος σε όσα καταστήματα δεν έχουν γεννήτριες δημιουργούν αλλοιώσεις σε τρόφιμα που χρειάζονται ψυγείο.

Την ενημέρωση, αφού οι διακοπές ρεύματος δημιουργούν θέμα στην παρακολούθηση τηλεοπτικού προγράμματος και διαδικτύου, ενώ το ραδιοφωνικό πρόγραμμα «βολεύεται» και με φορητά ραδιοφωνάκια. Ειδικά όταν μέσω των ΜΜΕ μεταδίδονται χρήσιμες πληροφορίες για την αντιμετώπιση της κατάστασης.

Το θέμα της αντιμετώπισης πλημμυρών το χειμώνα, αφού το πράσινο συγκρατεί τα νερά. Οι πλημμύρες έχουν τον κίνδυνο να παρασυρθεί το χώμα, άρα να δυσκολευτεί η αναδάσωση. Γι αυτό απαιτούνται έργα ξεκινώντας από το πιο απλό, την τοποθέτηση κορμών δέντρων που έχουν πέσει, στις καμένες περιοχές, που συγκρατούν το χώμα.

Την πανίδα της περιοχής. Θυμηθείτε τις τραγικές εικόνες από τα απανθρακωμένα ελάφια στην Πάρνηθα.

Το θέμα της ανεξέλεγκτης βόσκησης, που αποτελεί νούμερο ένα κίνδυνο στα τρυφερά βλαστάρια των αναδασώσεων.

Θέματα αγροτικής παραγωγής και κτηνοτροφίας, ανάλογα με τις περιοχές που έκαψε η φωτιά και την ενδεχόμενη χρήση τους για τις προαναφερόμενες δραστηριότητες.

Το θέμα της ενημέρωσης των πολιτών, για το πώς γίνεται μια αναδάσωση, της εξασφάλισης των μέσων γι αυτήν και τελικά την οργάνωσή της.

Τα ειδικά κίνητρα, όταν η πυρκαγιά είναι μεγάλη και η περιοχή ανακηρυχτεί ως «ιδιαιτέρως πληγείσα», που σημαίνει από μεταθέσεις στρατευμένων κοντά στον τόπο τους για να συμβάλλουν στην ανασυγκρότησή του και να μην αιμορραγεί οικονομικά η οικογένειά τους. Επίσης φορολογικές ελαφρύνσεις στους επαγγελματίες της περιοχής.

Προφανώς και η στήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες.

Τα παραπάνω αποτελούν προσωπικά βιώματα και εμπειρίες από την παρουσία του γράφοντος στη μεγάλη και πολύνεκρη πυρκαγιά της Ικαρίας το 1993 και την On air συμμετοχή όλο εκείνο το διάστημα, στον τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό, που δούλευε με γεννήτρια. Από εκεί και με αυτόν τον τρόπο, είχαν γίνει τότε και οι πρώτες τηλεφωνικές ανταποκρίσεις στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων της ΕΡΤ.

Αντίστοιχες δοκιμασίες είναι βέβαιο ότι πέρασαν και όσοι βρέθηκαν ή εργάζονταν σε περιοχές που δοκιμάστηκαν από την πύρινη λαίλαπα (Χίος, Ηλεία, κλπ).






πηγή ΕΡΤ

Μπαίνοντας κανείς στην Ερυμάνθεια Αχαΐας, από το δρόμο που τη συνδέει με την Ε.Ο. 111 του οδικού δικτύου, δύσκολα μπορεί να φανταστεί τι είχε συμβεί στην περιοχή κατά τη διάρκεια της γερμανοϊταλικής κατοχής.
Άλλωστε το λιτό μνημείο για τους πεσόντες στην ιστορία της Ερυμάνθειας για την περίοδο 1940 – 1949 αναγράφει μόλις δύο ονόματα.

Κι’ όμως η Ερυμάνθεια είχε καταστραφεί ολοσχερώς από τις δυνάμεις του άξονα, που σαν Ούννοι σε επιδρομή την κανονιοβόλησαν, την έκαψαν, κατέστρεψαν σπίτια και αγροτικές εκτάσεις από τη λύσσα τους τόσο γι’ αυτά που είχαν προηγηθεί, όσο και γιατί ο τοπικός πληθυσμός είχε φύγει στα βουνά για να γλιτώσει τις εκτελέσεις.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Στην Ερυμάνθεια στάθμευε δύναμη 30 Ιταλών με αποστολή τον έλεγχο – αστυνόμευση της ευρύτερης περιοχής, που ονομάζεται τριταία Αχαΐας. Στις 11 Ιουλίου 1943 δυνάμεις Ελλήνων ανταρτών με επικεφαλής τον Καπετάν Ωρίωνα και σε συνεργασία με Ερυμανθιώτες, περικυκλώνουν το χώρο στρατωνισμού των Ιταλών που ήταν το σχολείο, καταφέρνοντας μετά από σύντομη μάχη να τους αιχμαλωτίσουν και να πάρουν τον οπλισμό τους, με αποτέλεσμα στις 28 Ιουλίου με αιχμαλώτους και λάφυρα να αποτραβηχτούν στα βουνά.

Η μη επικοινωνία με την ιταλική διμοιρία, υποψίασε τους Ιταλούς στην Πάτρα, που έστειλαν ισχυρές δυνάμεις για να διαπιστώσουν τι είχε συμβεί, ενώ στο χωριό είχε μείνει μόνο ο Καπετάν Ωρίωνας με επτά αντάρτες. Όταν έγινε αντιληπτό ότι οι Ιταλοί πλησίαζαν, ξεκίνησε μάχη, όπου με τέχνασμα οι λιγότεροι αντάρτες, έκαναν τους Ιταλού να πιστέψουν ότι ήταν περικυκλωμένοι από υπέρτερες δυνάμεις και τελικά να παραδοθούν, με απολογισμό 17 νεκρούς, 10 τραυματίες Ιταλούς και πλούσιο πολεμικό υλικό, ενώ η ελληνική πλευρά δεν είχε καμία απώλεια.

Η μη επαφή και με το δεύτερο απόσπασμα των κατακτητών, οδήγησε στην αποστολή αναγνωριστικού αεροπλάνου, που διαπίστωσε τα ίχνη τη μάχης (κατεστραμμένα οχήματα και πτώματα Ιταλών).

Έτσι στις 29 Ιουλίου ένα μηχανοκίνητο τάγμα Γερμανών ανέλαβε την καταστροφή του χωριού και την εκτέλεση όλων των Ερυμανθιωτών, που όμως έχουν προλάβει να εγκαταλείψουν το χωριό τους.

Περίπου 100 άρματα μάχης «μάχονται» εναντίον των άδειων σπιτιών της Ερυμάνθειας καταστρέφοντάς τα και πυρπολώντας τα. Η ναζιστική μανία στράφηκε και κατά των αγρών, που τους κατέστρεψαν. Αντίστοιχες επιδρομές έκαναν και άλλες φορές, αλλά πάντα οι Ερυμανθειώτες κατάφερναν να διασώζονται και πολλοί από αυτούς να δίνουν τη μάχη της λευτεριάς μέσα από τις ανταρτικές δυνάμεις.

Στην ιστορία έμεινε το παρακάτω τραγούδι ενός αντάρτη:

«Το μάθατε τι έγινε ένα γεγονός μεγάλο,
άφησε ο Ωρίων τα βουνά και ροβολάει στον κάμπο.
Ημέρα Τρίτη ήταν που ήρθε στο χωριό μας
και έπιασε τους Ιταλούς, τον άπιστο εχθρό μας.
Και την Τετάρτη ήρθανε ένας λόχος Ιταλιάνοι·
ο Ωρίων τους περίμενε και όλους μαζί τους πιάνει.
Η Πέμπτη εξημέρωσε μαύρη και αραχνιασμένη
και η ωραία Ερυμάνθεια εβρέθηκε καμμένη.
Η Ερυμάνθεια ήτανε του Δήμου το καμάρι
και τώρα εσκοτείνιασε και έγινε σαν τον Άδη»

Κείμενο & φωτο: Νάσος Μπράτσος


Πηγή ΕΡΤ