Έναν χρόνο μετά την καταστροφική φωτιά στη Δαδιά, Αποκεντρωμένη Διοίκηση και υπουργείο Περιβάλλοντος δίνουν πράσινο φως για αιολικά σε καμένες περιοχές Natura 

«Επετειακές» φυτεύσεις ανεμογεννητριών στους κρίσιμους βιότοπους του μαυρόγυπα, έναν χρόνο μετά την τεράστια πυρκαγιά του Έβρου που κατέστρεψε σχεδόν ολοκληρωτικά το Εθνικό Πάρκο της Δαδιάς, καταγγέλλουν με κοινή ανακοίνωσή τους η Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης και η Ελληνική Ορθολογική Εταιρεία. 

Όπως τονίζουν, οι «δεσμεύσεις» για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της Θράκης μετά την περσινή καταστροφή αποδείχθηκαν «εν πολλοίς κούφιες και για επικοινωνιακούς λόγους», καθώς με θετική εισήγηση του υπουργείου Περιβάλλοντος η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης (ΑΔΜΘ) εξέδωσε άδειες για τρεις αιολικούς σταθμούς: «ΜΕΓΑΛΗ ΡΑΧΗ» της εταιρείας GREENFIELD WIND, «ΡΑΓΑΔΑ, ΜΗΛΙΑ, ΞΕΝΟΣ» της εταιρείας «ES ENERGY Ε.Π.Ε.» και «ΚΟΝΤΟΚΟΡΦΙ» της εταιρείας ΑΙΟΛΙΚΑ ΡΟΔΟΠΗΣ Μ.Ι.Κ.Ε. στη Ροδόπη.

«Τι κι αν οι θέσεις εγκατάστασης των Αιολικών Σταθμών βρίσκονται εντός της περιοχής NATURA 2000 – Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) GR1130011 “Κοιλάδα Φιλιούρη” (και της αντίστοιχης Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά GR008), με είδος χαρακτηρισμού τον Μαυρόγυπα; Τι κι αν εμπίπτουν εντός του χαρτογραφημένου “πυρήνα” της δραστηριότητας του Μαυρόγυπα; Τι κι αν η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Δέλτα Έβρου και Δαδιάς του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. γνωμοδότησε  -ξεκάθαρα και στοιχειοθετημένα- αρνητικά για την υλοποίηση και των δύο έργων;» αναφέρουν χαρακτηριστικά η Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης και η Ελληνική Ορθολογική Εταιρεία.

«Αυτά φαίνεται ότι είναι “ψιλά γράμματα” για τη Γενική Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Πολιτικής (ΓΔΠΠ) του ΥΠΕΝ και την ΑΔΜΘ, που αγνόησαν τα παραπάνω στοιχεία και έδωσαν “πράσινο φως” για  τα συγκεκριμένα έργα με διαφορά λίγων ημέρων» σημειώνουν.

Οι δύο περιβαλλοντικές οργανώσεις επισημαίνουν ότι στους αιολικούς σταθμούς που λειτουργούν στον Έβρο και στη Ροδόπη έχουν έως σήμερα καταγραφεί 563 περιστατικά θανάτωσης πουλιών και νυχτερίδων, μεταξύ των οποίων 7 Μαυρόγυπες και 9 Όρνια.

«Καλούμε την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ να παρέμβει και να ακυρώσει άμεσα τις άκρως επιζήμιες για τον Μαυρόγυπα και τα άλλα απειλούμενα αρπακτικά αδειοδότησεις των Αιολικών Σταθμών «ΜΕΓΑΛΗ ΡΑΧΗ»,«ΡΑΓΑΔΑ, ΞΕΝΟΣ, ΜΗΛΙΑ» και «ΚΟΝΤΟΚΟΡΦΙ» από την ΑΔΜΘ. Επιτέλους, ζητείται έστω και στοιχειώδης συνέπεια λόγων και πράξεων» καταλήγουν η Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης και η Ελληνική Ορθολογική Εταιρεία.

Ολόκληρη η κοινή ανακοίνωση των δύο περιβαλλοντικών οργανώσεων

Δεν έχει περάσει ούτε χρόνος από την τεράστια καταστροφική πυρκαγιά του Έβρου, που είχε ως αποτέλεσμα τη σχεδόν ολοκληρωτική απώλεια του σημαντικότερου βιότοπου του Μαυρόγυπα στο Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου, και η απειλή των ανεμογεννητριών για το ιδιαίτερα απειλούμενο είδος εντείνεται, αντί να περιορίζεται. Τελευταίο επεισόδιο η έκδοση αδειών από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης (ΑΔΜΘ), κατόπιν σχετικής θετικής (!) εισήγησης από το Υπουργείο Περιβάλλοντος (ΥΠΕΝ), των Αιολικών Σταθμών (ΑΣΠΗΕ) «ΜΕΓΑΛΗ ΡΑΧΗ» της εταιρείας GREENFIELD WIND, «ΡΑΓΑΔΑ, ΜΗΛΙΑ, ΞΕΝΟΣ» της εταιρείας «ES ENERGY Ε.Π.Ε.» και «ΚΟΝΤΟΚΟΡΦΙ» της εταιρείας ΑΙΟΛΙΚΑ ΡΟΔΟΠΗΣ Μ.Ι.Κ.Ε. στη Ροδόπη [1].

Τι κι αν οι θέσεις εγκατάστασης των Αιολικών Σταθμών βρίσκονται εντός της περιοχής NATURA 2000 – Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) GR1130011 «Κοιλάδα Φιλιούρη» (και της αντίστοιχης Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά GR008), με είδος χαρακτηρισμού [2] τον Μαυρόγυπα;

Τι κι αν εμπίπτουν εντός του χαρτογραφημένου «πυρήνα» της δραστηριότητας του Μαυρόγυπα;

Τι κι αν η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Δέλτα Έβρου και Δαδιάς του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. γνωμοδότησε  -ξεκάθαρα και στοιχειοθετημένα- ΑΡΝΗΤΙΚΑ για την υλοποίηση και των δύο έργων;

Αυτά φαίνεται ότι είναι «ψιλά γράμματα» για τη Γενική Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Πολιτικής (ΓΔΠΠ) του ΥΠΕΝ και την ΑΔΜΘ, που αγνόησαν τα παραπάνω στοιχεία και έδωσαν «πράσινο φως» για  τα συγκεκριμένα έργα με διαφορά λίγων ημέρων.

Καθοριστική σημασία για την έκδοση των δύο αποφάσεων από την ΑΔΜΘ φαίνεται να έπαιξαν οι θετικές γνωμοδοτήσεις του ΥΠΕΝ [3], που υπογράφονται από τον προϊστάμενο της ΓΔΠΠ κ. Δημόπουλο, όπου, για ακόμη μια φορά, παρακάμπτεται χωρίς ουσιαστική αιτιολόγηση η αναλυτική και επιστημονικά τεκμηριωμένη γνωμοδότηση της ΜΔ Εθνικών Πάρκων Δέλτα Έβρου και Δαδιάς του ΟΦΥΠΕΚΑ [4]. Η ΜΔ τεκμηριώνει με επαρκέστατο και αδιαμφισβήτητο τρόπο ότι οι θέσεις εγκατάστασης των δύο Αιολικών Σταθμών βρίσκονται στον πυρήνα της δραστηριότητας του Μαυρόγυπα (και του Όρνιου) και οι πτήσεις των απειλούμενων γυπών είναι συχνότατες, με αποτέλεσμα η ενδεχόμενη υλοποίηση των έργων να αποτελεί μία ακόμα σοβαρή απειλή γι’ αυτά τα είδη, που έχουν βρεθεί σε ακόμα πιο δυσμενή θέση εξαιτίας της περσινής πυρκαγιάς. Σε ανάλογη κατεύθυνση, βεβαίως, ήταν και η παρέμβαση της Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Εταιρείας κατά τη δημόσια διαβούλευση του έργου «ΜΕΓΑΛΗ ΡΑΧΗ». 

Πρέπει να σημειωθεί εδώ πως στους Αιολικούς Σταθμούς που λειτουργούν στον Έβρο και στη Ροδόπη έχουν έως σήμερα καταγραφεί 563 περιστατικά θανάτωσης πουλιών και νυχτερίδων, μεταξύ των οποίων 7 Μαυρόγυπες και 9 Όρνια [5].

Δυστυχώς, για άλλη μια φορά αποδεικνύεται ότι οι «δεσμεύσεις» για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της Θράκης μετά την περσινή καταστροφή ήταν εν πολλοίς κούφιες και για επικοινωνιακούς λόγους. Από την πρώτη στιγμή είχε καταστεί σαφές πως είναι απόλυτη ανάγκη να προστατευτούν αυστηρά οι κρίσιμοι βιότοποι του Μαυρόγυπα και εκτός των καμένων εκτάσεων [6], προκειμένου να υπάρχει περιθώριο να προσαρμοστούν τα πουλιά στη νέα κατάσταση. Η Διοίκηση, ωστόσο, συνεχίζει με τις αποφάσεις της να προσθέτει απειλές για τον Μαυρόγυπα και να υποβαθμίζει τον βιότοπό του, σαν να μη συνέβη ποτέ η περσινή δραματική επιδείνωση της κατάστασής του! Ειδικότερα για το ΥΠΕΝ, είναι άκρως απαράδεκτο ότι με τις ενέργειες του πρακτικά καταστρατηγεί το ίδιο του το νομοθετικό έργο και την Υπουργική Απόφαση (ΥΑ) για την εφαρμογή του Εθνικού Σχέδιου Δράσης για τους γύπες, όπου ρητά αναφέρεται –μεταξύ άλλων– ότι βασικός στόχος της ΥΑ είναι «Η χωρική αποτύπωση και διατήρηση των κρίσιμων ενδιαιτημάτων αναπαραγωγής, διασποράς και τροφοληψίας και η βελτίωσή τους».

Καλούμε την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ να παρέμβει και ΝΑ ΑΚΥΡΩΣΕΙ ΑΜΕΣΑ τις άκρως επιζήμιες για τον Μαυρόγυπα και τα άλλα απειλούμενα αρπακτικά αδειοδότησεις των Αιολικών Σταθμών «ΜΕΓΑΛΗ ΡΑΧΗ»,«ΡΑΓΑΔΑ, ΞΕΝΟΣ, ΜΗΛΙΑ» και «ΚΟΝΤΟΚΟΡΦΙ» από την ΑΔΜΘ. Επιτέλους, ζητείται έστω και στοιχειώδης συνέπεια λόγων και πράξεων.

Μοιάζει πραγματικά απίστευτο, αλλά είναι γεγονός: λιγότερο από 20 ημέρες από τη στιγμή που έσβησε η τεράστια σε καταστροφικές συνέπειες πυρκαγιά του Έβρου, της μεγαλύτερης σε έκταση που συνέβη ποτέ σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης (ΑΔΜ-Θ) προχώρησε πριν λίγες ημέρες (20/09) στην αδειοδότηση Αιολικού Σταθμού (ΑΣΠΗΕ) εντός της καμένης έκτασης και μέσα στην περιοχή NATURA (Ζώνη Ειδικής Προστασίας, ΖΕΠ) GR1110009 «Νότιο Δασικό Σύμπλεγμα Έβρου»!

Η αδειοδότηση, μάλιστα, βασίστηκε στην ομόφωνα θετική εισήγηση του Περιφερειακού Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΠΕΣΠΑ) Θράκης, το οποίο παρέκαμψε προκλητικά την αρνητική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ (Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Δέλτα Έβρου και Δαδιάς) για το συγκεκριμένο έργο. Όπως προκύπτει από τα πρακτικά της συνεδρίασης του ΠΕΣΠΑ, η θετική εισήγηση βασίστηκε απλά σε μία σχετική ερώτηση του Προέδρου του ΠΕΣΠΑ προς τον Γενικό Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής (ΓΔΠΠ) του ΥΠΕΝ, ο οποίος «ανέφερε ότι το ΥΠΕΝ είναι θετικό με την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου», χωρίς οποιαδήποτε τεκμηρίωση και αντίκρουση των θέσεων του ΟΦΥΠΕΚΑ, έστω και για τα μάτια του κόσμου!

Ενώ η κοινωνία είναι ακόμα μουδιασμένη από το γεγονός ότι μέσα σε 2 διαδοχικές χρονιές κάηκε το μεγαλύτερο μέρος του μοναδικού Εθνικού Πάρκου Δαδιάς, η κυνικότητα και η αδιαφορία από τις υπηρεσίες της Διοίκησης που είναι υπεύθυνες για την αδειοδότηση έργων, τα οποία τεκμηριωμένα είναι επιβαρυντικά για την ορνιθοπανίδα, είναι σοκαριστική αλλά και εξοργιστική. Τη στιγμή που ο κρίσιμος βιότοπος του Μαυρόγυπα στο Δάσος Δαδιάς έχει υποστεί τόσο σοβαρό πλήγμα και υπάρχει αβεβαιότητα για το μέλλον του μοναδικού πληθυσμού του στην Ελλάδα, δεν νοείται το ΥΠΕΝ να μην έχει προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια για τη ρύθμιση, σε τοπικό επίπεδο, μίας δραστηριότητας (εγκατάσταση ανεμογεννητριών) η οποία αποτελεί σοβαρή απειλή για όλα τα είδη γυπών.

Το ΥΠΕΝ έχει στα χέρια του όλες τις απαραίτητες επιστημονικές μελέτες και τα νομοθετικά εργαλεία για τη βέλτιστη ρύθμιση της συγκεκριμένης δραστηριότητας προς την κατεύθυνση της προστασίας των απειλούμενων γυπών, ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις όχι απλά δεν τις συμβουλεύεται, αλλά ακόμα και τις καταστρατηγεί!

Παράλληλα, αυτή η έκδοση ΑΕΠΟ είναι κρίκος μία ανησυχητικά αυξανόμενης αλυσίδας αδειοδοτήσεων, κυρίως έργων ΑΠΕ, που λαμβάνουν χώρα ενώ υπάρχει αρνητική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη διενέργεια της δέουσας εκτίμησης των επιπτώσεων των έργων στις περιοχές NATURA και τα προστατευτέα αντικείμενα αυτών. Ενδεικτικά και μόνο, αναφέρονται οι εξής περιπτώσεις αδειών ΑΣΠΗΕ που εκδόθηκαν αυτό το καλοκαίρι και έχουν αρνητικές γνωμοδοτήσεις από τον ΟΦΥΠΕΚΑ:

· ΑΣΠΗΕ «ΘΡΟΝΟΣ», «ΜΟΝΟΔΕΝΔΡΙ», «ΠΕΝΘΙΜΟΝ» στην Π.Ε. Ροδόπης, εντός της ΖΕΠ «Κοιλάδα Κομψάτου»
–  ΑΣΠΗΕ «ΛΟΦΟΣ-ΠΟΥΛΙΑ» στην Π.Ε. Ροδόπης, εντός της ΖΕΠ «Κοιλάδα Φιλιούρη»
– ΑΣΠΗΕ «ΜΑΤΙ-ΚΟΣΚΙΝΑ», «ΦΟΥΝΤΟΥΚΙΑ-ΚΟΡΦΟΒΟΥΝΙ», «ΣΚΟΠΙΑ-ΒΡΑΧΑΚΙ» στις Π.Ε. Ροδόπης και Έβρου, εντός της ΖΕΠ «Κοιλάδα Φιλιούρη»
–  ΑΣΠΗΕ ΖΥΓΟΥΡΟΛΙΒΑΔΟ στην Π.Ε. Καρδίτσας, εντός της ΖΕΠ «Όρη Άγραφα»

Με λίγα λόγια, φαίνεται πως οι γνωμοδοτήσεις του ΟΦΥΠΕΚΑ έχουν πλέον διακοσμητική αξία για τη ΓΔΠΠ του ΥΠΕΝ και τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, παρά το γεγονός πως για την πλειοψηφία των έργων ο ΟΦΥΠΕΚΑ είναι η μοναδική υπηρεσία που ασχολείται με τη δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεων τους στις περιοχές NATURA.

Θεωρούμε αυτονόητο πως η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης θα ανακαλέσει άμεσα την ΑΕΠΟ για τον ΑΣΠΗΕ ΜΥΤΑΚΑΣ 1 & 2 εντός της καμένης έκτασης του Έβρου. Παρ’ όλα αυτά, τα ερωτήματα προς την ηγεσία του ΥΠΕΝ (που έχει και την κύρια ευθύνη για τα έργα που βρίσκονται εντός ή επηρεάζουν άμεσα τις περιοχές NATURA) που προκύπτουν αβίαστα και απαιτούν ξεκάθαρες απαντήσεις –και κυρίως ενέργειες- είναι τα εξής:

Ø Συνεχίζει το ΥΠΕΝ να είναι θετικό για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του ΑΣΠΗΕ ΜΥΤΑΚΑΣ 1 και 2; Θα παρέμβει για την ανάκληση της έκδοσης ΑΕΠΟ μέσα στην καμένη έκταση του Έβρου;

Ø Σε ποιες πρόσθετες ενέργειες θα προβεί ως προς την προστασία του Μαυρόγυπα, του Όρνιου, του Ασπροπάρη και των άλλων αρπακτικών του Έβρου σε σχέση με την αδειοδότηση ΑΣΠΗΕ; Η αναστολή έκδοσης οποιασδήποτε νέας άδειας εγκατάστασης στην Π.Ε. Έβρου και εντός των κρίσιμων βιότοπων των γυπών στη Θράκη, η ανάκληση των ΑΕΠΟ για έργα με αρνητική δέουσα εκτίμηση, καθώς και η αναστολή εκτέλεσης οποιωνδήποτε εργασιών εγκατάστασης ΑΣΠΗΕ είναι απολύτως απαραίτητες ενέργειες για τη διασφάλιση των γυπών!

Ø Θα φροντίσει άμεσα να μπει τέλος στην απαράδεκτη πρακτική αδειοδότησης έργων με αρνητική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ, δηλαδή με αρνητική δέουσα εκτίμηση επιπτώσεων για τις περιοχές ΝATURA και τις Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά;

Πηγή: thrakionline.gr

Μισή χαρά προκάλεσε στον Έβρο η επιστροφή ενός μαυρόγυπα στη Δαδιά, όπου είχε τη φωλιά του, μετά την καταστροφή και ενώ η φωτιά εξακολουθεί να καίει με διάσπαρτες εστίες.

Το δάσος της Δαδιάς είναι διάσημο για τα αρπακτικά του, αλλά και για πολλά άλλα είδη, όπως σπάνιες ορχιδέες, σπάνιες πεταλούδες του, ενδημικά είδη ορθοπτέρων, αγριομέλισσες, όπως και για ενδημικά είδη φυτών. Η οικολογική καταστροφή που έχει γίνει έπειτα από 17 ημέρες φωτιάς, δεν αφήνει πολλές ελπίδες για όσα άτομα ζώων, πουλιών και εντόμων σώθηκαν, αν σώθηκαν, να επιστρέψουν στα ενδιαιτήματά τους.

«Δεν ξέρουμε αν έχει μείνει τίποτα από το δάσος»

Στο μεταξύ, το μεσημέρι της Κυριακής, μιλώντας στην ΕΡΤ για την οικολογική καταστροφή στον Έβρο και στον Εθνικό Δρυμό Δαδιάς – Λευκίμμης – Σουφλίου ο Νίκος Χαραλαμπίδης, γενικός διευθυντής της Greenpeace, επισήμανε ότι θα πάρει καιρό η αποκατάσταση του δάσους όπου διαβιούσαν σπάνια αρπακτικά.

«Δεν ξέρω αν μπορεί κάποιος να κάνει μια ψύχραιμη αποτίμηση αυτή τη στιγμή καθώς και πέρυσι είχε καεί το δάσος της Δαδιάς. Τότε είχαν σωθεί οι φωλιές από τον μαυρόγυπα. Τότε δεν είχε πειραχτεί ο μικρός πυρήνας (σ.σ. του δάσους). Είχε καεί ένα μικρό μέρος του δάσους και μάλιστα τότε είχε γίνει μια αναθεώρηση όλων των σχεδίων δασοπυρόσβεσης, είχαν δοθεί σημαντικότερα κονδύλια κλπ. Το αποτέλεσμα παρόλα αυτά είναι είναι τραγικό», είπε και τόνισε ότι καθώς έπειτα από 16 μέρες που καίει η πυρκαγιά στον Έβρο δεν έχουν καταφέρει οι πυροσβέστες να σβήσουν τα πύρινα μέτωπα στην Λευκίμμη και στον Προβατώνα, «δεν ξέρουμε ακόμα αν έχει μείνει τίποτα από το δάσος της Δαδιάς»

Όπως επισήμανε, «καταστράφηκαν οι φωλιές του μαυρόγυπα που ήταν ο πιο υγιής πληθυσμός αρπακτικών που ζούσε στην περιοχή», ενώ ανέφερε ότι κάποια από τα σπάνια για την Ευρώπη και τον κόσμο πουλιά (π.χ. ο ασπροπάρης) που εμφανίζονται εκεί, είναι μεταναστευτικά και μπορεί να επανέλθουν ή όχι αν το οικοσύστημα επανέλθει.

«Μιλάμε για δέντρα τα οποία είναι ηλικίας άνω των 100 ετών και πάνω στην κορυφή τους, η οποία είναι επίπεδη, φωλιάζουν τα αρπακτικά», εξήγησε, εκτιμώντας ότι κάποια από τα σπάνια αρπακτικά μπορεί να μην τα δούμε ποτέ ξανά. «Για κάποιες γενιές μπορεί να μετακομίσουν αν έχουν γλιτώσει και να τα δούμε κάποια στιγμή αργότερα σε κάποια άλλη περιοχή», είπε.

Το μέγεθος της καταστροφής

Τρομακτικό είναι εύρος της καταστροφής, με την πυροσβεστική να βρίσκεται σε επιφυλακή για τον κίνδυνο αναζωπυρώσεων

Η εικόνα της πυρκαγιάς σήμερα Δευτέρα είναι βελτιωμένη, ωστόσο το μέγεθος της έκτασης που έχει καεί σε Έβρο και Δαδιά είναι τεράστιο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Ταχείας Χαρτογράφησης Copernicus της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέχρι το Σάββατο 2 Σεπτεμβρίου είχαν καεί 935.000 στρέμματα και συγκεκριμένα:

• 440.180 στρέμμ. αφορούν δασικές εκτάσεις (47%).

• 318.700 στρέμμ. αφορούν θαμνώδεις εκτάσεις (34%).

• 81.140 στρέμμ. αφορούν αγροτικές εκτάσεις (9%).