Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου: Διάγνωση και Αντιμετώπιση

 

Το Σύνδρομο του Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ) – (Irritable Bowel Syndrome - IBS), είναι αρκετά συχνό και παρατηρείται κυρίως στους ενήλικες, σε ποσοστό 10-20% στις δυτικές χώρες, με μεγαλύτερη συχνότητα στο γυναικείο πληθυσμό.
«Είναι γνωστό και ως σπαστική κολίτιδα, μια λειτουργική διαταραχή του εντέρου που χαρακτηρίζεται από απουσία κάποιας οργανικής νόσου, δηλαδή όλες οι εξετάσεις είναι φυσιολογικές, αναφέρει ο κ. Θεοδόσιος Πάρχας Γαστρεντερολόγος, Διευθυντής της Α' Γαστρεντερολογικής Κλινικής του Metropolitan General.

Συμπτώματα του ΣΕΕ

Τα κυριότερα συμπτώματα είναι τα εξής:

- Επεισόδια κοιλιακού πόνου, ο οποίος συνήθως υποχωρεί με την κένωση
- Μετεωρισμός - Διάταση της κοιλιάς
- Διάρροια, Δυσκοιλιότητα ή εναλλαγές αυτών
- Επιτακτικότητα κένωσης
- Αίσθηση μη πλήρους κένωσης του εντέρου και παρουσία βλέννας στα κόπρανα

Με βάσει τα συμπτώματα διακρίνονται 4 τύποι του συνδρόμου:

- ΣΕΕ με διάρροια
- ΣΕΕ με δυσκοιλιότητα
- Μικτός τύπος με εναλλαγές κενώσεων
- Απροσδιόριστος τύπος όπου τα συμπτώματα ποικίλουν

Παράγοντες που πυροδοτούν επεισόδια έξαρσης του ΣΕΕ

- Χρονικές περίοδοι με έντονο άγχος, έντονη σωματική και ψυχολογική κόπωση
- Επεισόδιο κατάθλιψης
- Στις γυναίκες λόγω των ορμονικών μεταβολών, τα συμπτώματα μπορεί να εμφανίζονται πιο έντονα ορισμένες μέρες της περιόδου
- Η διατροφή, επίσης παίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς και η δυσανεξία σε ορισμένες τροφές
- Αρκετά συχνά μπορεί να πρωτοεμφανιστεί και μετά από ένα απλό επεισόδιο γαστρεντερίτιδας και ο ασθενής να ζητά τη βοήθεια του γιατρού γιατί νομίζει ότι έχει κάποιο μικρόβιο.

Ποιες εξετάσεις θα πρέπει να κάνει κάποιος που έχει συμπτώματα;

«Ο ασθενής που παρουσιάζει συμπτώματα στην πρώτη επίσκεψή του στο γιατρό θα υποβληθεί σε κάποιες βασικές εξετάσεις, αιματολογικές ενδεχομένως και κοπράνων.
Εάν υπάρχουν ευρήματα, τότε δεν θα πρόκειται για ΣΕΕ αλλά για κάποια άλλη πάθηση όπου θα χρειαστούν περαιτέρω εξετάσεις.

Κολονοσκόπηση θα πρέπει να γίνεται για τις ηλικίες μεγαλύτερες των 45 ετών καθώς επίσης και σε άτομα με σιδηροπενική αναιμία, μικροσκοπική απώλεια αίματος από το πεπτικό (Mayer κοπράνων), μακροσκοπική απώλεια αίματος από το πεπτικό, σημαντική απώλεια βάρους, επίμονο κοιλιακό άλγος και επίμονες διαταραχές των κενώσεων», διευκρινίζει.

Υπάρχουν εξετάσεις για δυσανεξία σε τροφές;

«Μέχρι σήμερα η μόνη αξιόπιστη εξέταση για δυσανεξία είναι ο έλεγχος για κοιλιοκάκη -δηλαδή δυσανεξία στη γλουτένη- που μπορεί να γίνει μέσω αιματολογικής εξέτασης ή με γαστροσκόπηση και βιοψία από το δωδεκαδάκτυλο.

Η δυσανεξία στη λακτόζη ποικίλει από περιοχή σε περιοχή του κόσμου, και μπορεί το ποσοστό των ατόμων που πάσχουν να κυμαίνεται από μόνο 5% στη Βόρεια Ευρώπη έως 50% στις Μεσογειακές χώρες.

Υπάρχει θεραπεία, τι θα πρέπει να κάνει κάποιος που πάσχει από ΣΣΕ;

«Αρχικά, το άτομο που πάσχει από το Σύνδρομο του Ευερέθιστου Εντέρου, είναι πολύ βασικό να συνειδητοποιήσει ότι δεν κινδυνεύει από κάτι και ότι δεν έχει κάποια ασθένεια.

Καλό είναι, τις περιόδους που είμαστε πιεσμένοι/αγχωμένοι, θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τη διατροφή, καθώς ακόμα και ένα κομματάκι σοκολάτας μπορεί να κάνει τη διαφορά.

Θα πρέπει να παρατηρούμε τι μας πειράζει και τι όχι, γιατί και οι υγιεινές τροφές μπορεί να μας προκαλούν συμπτώματα.

Η καθημερινή άσκηση 15-20 λεπτά την ημέρα βοηθά αρκετά και τέλος θα πρέπει να βρούμε τρόπους να μειώνουμε το άγχος», καταλήγει ο κ. Πάρχας.

 

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί την τρίτη αιτία απώλειας ζωής στον κόσμο (3η στους  άντρες - 2η στις γυναίκες). Στην Ευρώπη είναι ο πιο συχνός καρκίνος και ο δεύτερος στη σειρά με τη χειρότερη έκβαση, καθώς περισσότεροι από 200.000 πάσχοντες καταλήγουν ετησίως.
«Έχει αποδειχθεί από μελέτες ότι στις περιοχές/χώρες όπου αυξάνει ο αριθμός των προληπτικών κολονοσκοπήσεων μειώνονται οι θάνατοι από τη νόσο και αυξάνουν οι διαγνώσεις προκαρκινικών καταστάσεων. Με την κολονοσκόπηση ελέγχουμε το παχύ έντερο, μπορούμε να ανιχνεύσουμε πολύποδες και να τους αφαιρέσουμε, καθώς περίπου το 10% από αυτούς μπορεί να εξελιχθεί σε καρκίνο. Ο χρόνος εξέλιξης ποικίλει και υπολογίζεται περίπου στα 10-15 έτη», τονίζει ο κ. Θεοδόσιος Πάρχας Γαστρεντερολόγος, Επιμελητής Α΄ Γαστρεντερολογικής Κλινικής Metropolitan General.

Σε ποια ηλικία πρέπει να ξεκινά η προληπτική κολονοσκόπηση;

«Ο καρκίνος του παχέος εντέρου, είναι πολύ πιο συχνός μετά την ηλικία των 50 ετών. Από τα 10 περιστατικά, τα 9 αφορούν ηλικίες άνω των πενήντα. Όμως την τελευταία 20ετία παρατηρείται πτώση της μέσης ηλικίας εμφάνισης. Ενώ το 2000 ήταν περίπου τα 72 έτη, σήμερα έχει πέσει στα 66 έτη. Το πιο ανησυχητικό όμως είναι, ότι παρατηρείται αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης κατά 2% ετησίως, σε άτομα κάτω από 50 ετών», επισημαίνει ο ειδικός.

Τα νεότερα επιδημιολογικά δεδομένα οδήγησαν την Αμερικανική Γαστρεντερολογική Εταιρία να συστήσει προληπτική κολονοσκόπηση από την ηλικία των 45 ετών. Και για άτομα με οικογενειακό ιστορικό (1ου βαθμού συγγενείς  <60 ή 2FDR οποιασδήποτε ηλικίας), έναρξη ελέγχου στα 40 ή 10 έτη νωρίτερα από την εμφάνιση του πιο πρόσφατου καρκίνου στην οικογένεια. 

Σύμφωνα με αποτελέσματα μελετών, οι γεννηθέντες τη δεκαετία του 1990 έχουν διπλάσιο κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου, σε σύγκριση με τους ενήλικες που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1950. Η κατανάλωση κόκκινου κρέατος (ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει μέχρι 500γρ. την εβδομάδα), το κάπνισμα, η καθιστική ζωή, η παχυσαρκία και η κατάχρηση αλκοόλ αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου. Δίαιτες πλούσιες σε φυτικές ίνες  μειώνουν τον κίνδυνο. Η βιταμίνη D, το ασβέστιο, το γάλα, το ψάρι, φαίνεται επίσης να δρουν θετικά.

Είναι επώδυνη εξέταση η κολονοσκόπηση;

Σε μία σύγχρονη ενδοσκοπική μονάδα, ο εξεταζόμενος δεν αισθάνεται κάτι κατά την διάρκεια της ενδοσκόπησης. Εκτός από τον γαστρεντερολόγο υπάρχει και αναισθησιολόγος ο οποίος θα χορηγήσει ένα μείγμα κατασταλτικών-αναλγητικών φαρμάκων, με αποτέλεσμα να υπάρχει  απόλυτη ασφάλεια, αλλά και ο εξεταζόμενος να μην αισθανθεί καμία ενόχληση. Αντί για ατμοσφαιρικό αέρα, η εμφύσηση του εντέρου γίνεται με διοξείδιο του άνθρακα, αποβάλλεται πολύ πιο γρήγορα με συνέπεια μετά το πέρας της εξέτασης να μην υπάρχει δυσφορία ή  πόνος. Στις δύσκολες κολονοσκοπήσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ειδική αντλία νερού που ξεδιπλώνει καλύτερα το παχύ έντερο και μειώνει την διάρκεια της εξέτασης.

Ποιες είναι οι νέες τεχνολογίες που διευκολύνουν την εξέταση;

«Τα ενδοσκόπια που χρησιμοποιούμε στη δική μας Γαστρεντερολογική Κλινική είναι τελευταίας γενιάς, δηλαδή υψηλής ανάλυσης, με αποτέλεσμα να ελέγχουμε καλύτερα τον βλεννογόνο του εντέρου. Καθημερινότητα αποτελεί και η εικονική χρωμοενδοσκόπηση, δηλαδή αντί για να ψεκάσουμε το έντερο με ειδικές χρωστικές κάτι που απαιτεί χρόνο, αλλά βοηθά στην αναγνώριση προκαρκινικών βλαβών, αυτό γίνεται πλέον με την εικονική χρωμοενδοσκόπηση. Τέλος υπάρχει και η τεχνητή νοημοσύνη για την ανάδειξη πολυπόδων, δηλαδή ο υπολογιστής από μόνος του μπορεί να αναγνωρίσει πολύποδες αλλά και να τους ταξινομεί» καταλήγει ο κ. Πάρχας.