Θεόδωρος Μεγαλοοικονόμου*

ίναι σχεδόν τριάντα χρόνια από τότε που έγινε η παρέμβαση για την Αποϊδρυματοποίηση στο ψυχιατρείο της Λέρου. Μια παρέμβαση που, αν και συνάντησε τα μύρια όσα εμπόδια από τους άνωθεν κρατούντες και την κυρίαρχη ψυχιατρική, κατάφερε ν΄ αλλάξει ριζικά την κατάσταση, αυτήν που, πανευρωπαϊκά, σε πρωτοσέλιδα εφημερίδων περιγραφόταν ως η «ντροπή», ή το «ένοχο μυστικό της Ευρώπης». Έπεσαν τα συρματοπλέγματα, άνοιξαν οι πόρτες των ψυχιατρικών τμημάτων, καταργήθηκαν οι μηχανικές καθηλώσεις, οι καταδικασμένοι ως «ανίατοι» από την κυρίαρχη ψυχιατρική, επανεντάχθηκαν (ως υποκείμενα, πλέον, με πλήρη δικαιώματα) σε διαμερίσματα στην κοινότητα (ή σε ενδονοσοκομειακούς ξενώνες), πολλοί βρήκαν αμειβόμενη θέση εργασίας σε συνεταιρισμούς.

Και παρόλο που το όλο εγχείρημα δεν κατάφερε να ολοκληρωθεί, καθώς η ΕΕ δεν ανανέωσε την χρηματοδότηση των προγραμμάτων, ενώ η ντόπια πολιτική εξουσία τα άφησε να καταρρεύσουν αποποιούμενη την όποια ευθύνη για την συνέχεια και την ολοκλήρωσή τους, ωστόσο, ο σπόρος μιας «άλλης» ψυχιατρικής, στη βάση του προτάγματος «η Ελευθερία είναι Θεραπευτική» (μια ελευθερία που θα πρέπει να στηρίζεται υλικά, θεσμικά και σχεσιακά) είχε ριζώσει. Αυτό εκφράστηκε, από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, μεταξύ άλλων και από την ίδρυση και λειτουργία (από τον Γιάννη Λουκά) του «τμήματος εισαγωγών» (ή, άλλως, «τμήματος οξέων»). Σημειωτέον ότι η ίδια θεραπευτική ομάδα είχε πάρει την πρωτοβουλία για την ίδρυση και λειτουργία μιας δημόσιας Κινητής Μονάδας (μια από τις λίγες δημόσιες καθώς οι πιο πολλές έχουν δοθεί σε ΜΚΟ) για τα Δωδεκάνησα, που λειτούργησε με θαυμαστό τρόπο, μέχρι που η Διοίκηση του ΚΘ Λέρου σταμάτησε, χωρίς καμιά εξήγηση, την χρηματοδότησή της.

Το «τμήμα εισαγωγών» είχε στεγαστεί σε μια από τις λεγόμενες «βίλλες» (κατοικίες των Ιταλών αξιωματικών επί ιταλικής κατοχής), που χρησιμοποιήθηκαν είτε ως γραφεία της νοσηλευτικής υπηρεσίας ή άλλου προσωπικού του ΚΘΛ, είτε ως ενδονοσοκομειακοί ξενώνες/κατοικίες ασθενών. Η «βίλλα» στην οποία εγκαταστάθηκε το «τμήμα εισαγωγών» ήταν πιο παλιά ξενώνας ασθενών και βρισκόταν πολύ κοντά στην έξοδο από το χώρο των Λεπίδων, μέσα στον οποίο είναι τα όποια κτίρια και δομές έχουν απομείνει του ΚΘΛ, όπως και όλα όσα έχουν απομείνει άδεια και υπό κατάρρευση. Η μονάδα πήρε το όνομα «Φορτούνα» («Τύχη», ή «καλοτυχία»). Λειτουργούσε με «ανοιχτές πόρτες και χωρίς μηχανικές καθηλώσεις», με την θεραπευτική σχέση να συγκροτείται μέσα από διάλογο, επικοινωνία, διαπραγμάτευση, συνοδεία.

Καθώς, όμως, το ΚΘ Λέρου οδηγείτο, όλα αυτά τα χρόνια, σ΄ έναν ήδη από μακρού προβλεπόμενο «μαρασμό», με άνωθεν υψωμένα τείχη απέναντι στο όποιο ουσιαστικά μεταρρυθμιστικό πλάνο, με προϊούσα την υποχρηματοδότηση και την υποστελέχωση, η «Φορτούνα», ο τρόπος λειτουργίας της και η θεραπευτική της ομάδα φαινόταν όλο και πιο πολύ σαν εμπόδιο στα πλάνα συρρίκνωσης, περιστολής δαπανών και υιοθέτησης απίστευτα αντιδραστικών προσεγγίσεων ασφυκτικού εγκλεισμού και καταστολής των νοσηλευομένων. Οι όποιοι Διοικητές πέρασαν από εκεί επί Νέας Δημοκρατίας, από το 2019 και μετά, πέρα από την απερίγραπτη ασχετοσύνη τους για το αντικείμενο που τους είχε ανατεθεί (όπως, άλλωστε, ισχύει για όλους τους διορισμένους Διοικητές στο ΕΣΥ), σαν στόχο είχαν την ιδιωτικοποίηση λειτουργιών του νοσοκομείου (πιο πρόσφατα των μαγειρείων) και, εδώ και καιρό, την μεταφορά της «μονάδας εισαγωγών» στο τμήμα του νοσοκομείου που είναι στο Λακκί (εκεί που, από παλιά, ήταν έγκλειστες οι γυναίκες ασθενείς). Μετά την αποχώρηση του Γ. Λουκά (που αν και τα τελευταία χρόνια ήταν σε σύνταξη, ωστόσο, συνέχιζε να εργάζεται στη «Φορτούνα») μετέφεραν, πριν μερικούς μήνες, το «τμήμα εισαγωγών» στο Λακκί. Σ’ ένα προκάτ κτίριο (που πριν ήταν ξενώνας), με όχι μόνο «κλειστή πόρτα», αλλά και περίκλειστο με συρματόπλεγμα, κάτι που δεν έχουμε δει ούτε στο Δαφνί, ούτε στο Δρομοκαϊτειο, ακόμα στις «παλιές» τους εποχές.

Το πρόβλημα, για κάποιους/ες από μας, ήταν η «κλειστή πόρτα», δεν είχαμε δει και συρματόπλεγμα λίγα μέτρα πιο πέρα από την κλειδωμένη πόρτα. Το συρματόπλεγμα, που υπήρχε παλιά μπροστά από το 11ο περίπτερο, το είχε γκρεμίσει η θεραπευτική ομάδα το 1990. Και ξαναμπήκε όταν ο χώρος εκεί χρησιμοποιήθηκε, από το 2016, για τον εγκλεισμό των προσφύγων (τώρα αυτό, το ένα συρματόπλεγμα, έχει «αντικατασταθεί» από τα πολλαπλά συρματοπλέγματα, από τα σιδερένια τείχη και τις άπειρες τηλεκάμερες του κλειστού «στρατοπέδου συγκέντρωσης» για τους πρόσφυγες στη Λέρο). Λίγα μέτρα, από το καγκελόφρακτο, πλέον, «τμήμα εισαγωγών», είναι οι δυο εναπομείναντες ξενώνες στο Λακκί, με τους ενοίκους τους να έχουν ως μόνιμη θέα, πλέον, απέναντί τους, το συρματόπλεγμα, προς το παρόν έξω από αυτό, αλλά… πολύ κοντά. Και για να ολοκληρωθεί η εικόνα της κατάστασης που κατέλειπε ο Θ. Πλεύρης και η Ζ. Ράπτη (και παρέλαβε ο Χρυσοχοϊδης και το επιτελικό του γραφείο), στο ΚΘ Λέρου υπάρχει μια μόνο ειδικευμένη ψυχίατρος για το «τμήμα εισαγωγών» και για όλο το ψυχιατρείο.

Θυμάμαι μια επίσκεψή μου, τον περασμένο Νοέμβρη στο χώρο των Λεπίδων. Κάποια στιγμή που περνούσα έξω από τη «Φορτούνα. Η πόρτα ήταν, όπως πάντα, ανοιχτή και ένας ασθενής βγήκε και άρχισε να βαδίζει προς την έξοδο από τον χώρο των Λεπίδων. Αμέσως έτρεξαν μια νοσηλεύτρια και ένας νοσηλευτής και άρχισαν να μιλάνε μαζί του. Δεν τον άγγιξαν καθόλου, μόνο μιλούσαν. Σε λίγα λεπτά γύρισε μαζί τους πίσω. Ένας «άλλος κόσμος» της ψυχιατρικής, που έχει έμπρακτα αποδείξει πως είναι δυνατός… ανθρώπινος, θεραπευτικός. Και υπάρχει πολύ από το μόνιμο προσωπικό στο ΚΘ Λέρου που έχει μάθει να δουλεύει έτσι και που του λείπει πολύ η συνθήκη, η δυνατότητα να ασκεί τον πραγματικά θεραπευτικό του ρόλο που έχει μάθει εδώ και χρόνια.

Η τρέχουσα πολιτική, για όλους τους, όλο και πιο πολλούς, «απόβλητους» αυτής της κοινωνικής οργάνωσης και των πολιτικών που ασκεί η κυρίαρχη εξουσία, είναι τα συρματοπλέγματα στις ποικίλες μορφές τους, εν προκειμένω με την κυριολεκτική, υλική τους μορφή. Εκτός από τα συρματοπλέγματα, ο χώρος του πρώην ψυχιατρείου στα Λέπιδα είναι κυριολεκτικά στρατοκρατούμενος. Ο χώρος που ήταν του ψυχιατρείου, αλλά ανήκε πάντα στο Υπουργείο Εθνικής Αμυνας - εκεί που, από το 1985, ήταν το περίπτερο 16, των «γυμνών ασθενών», το ίδιο κτίριο όπου, χρόνια πριν (1967-71), ήταν έγκλειστοι οι πολιτικοί εξόριστοι της χούντας και, παραδίπλα, οι «Βασιλικαί Τεχνικαί Σχολαί», της μεγαλύτερης Παιδούπολης (ανταρτόπαιδων «προς εθνικήν αναμόρφωσιν») της Φρει(δερί)κης - αυτός ο χώρος, που τώρα έχει αδειάσει (άραγε για πόσο;) που, όμως, ήταν ελεύθερος να τον περιηγηθεί κανείς, τώρα, εδώ και καιρό, είναι απαγορευμένος. Όλα, τα μεγάλης ιστορικής αξίας κτίρια, που θα μπορούσαν να κατάλληλα να αξιοποιηθούν, έχουν αφεθεί να καταρρεύσουν. Γεμάτος ο δρόμος με ταμπέλες «Verboten». Είναι δίπλα η ναυτική βάση ΥΝΤΕΛ, αλλά αυτή υπήρχε πάντα - και όταν λειτουργούσε το περίπτερο 16 και υπήρχε εκεί γύρω μεγάλη κίνηση ασθενών και προσωπικού, λειτουργών ψυχικής υγείας κλπ. Μέχρι και μια καγκελόπορτα έχει μπει, σ΄ ένα σημείο πριν το περίπτερο 16, που φράζει το δρόμο. Όταν περπατάς προς τα εκεί έρχεται φρουρός και σε διώχνει.

Ας μη ξεχνάμε και την απόπειρα, πριν δυο χρόνια, να ξαναρχίσουν την μεταφορά ασθενών στη Λέρο από όλη την Ελλάδα. Μια απόπειρα στην οποία μπήκε φραγμός, αλλά πάντα επικρεμάμενη, για να υλοποιηθεί αν και όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες.

Με δεδομένη την τωρινή ηγεσία του Υπουργείου Υγείας και το ποιόν της ομάδας που έχει αναλάβει τον τομέα της ψυχικής υγείας, ας ετοιμαστούμε και (κατάλληλα προετοιμαστούμε) για τα χειρότερα.

*Ψυχίατρος, πρώην μέλος ιατρικού προσωπικού του ψυχιατρείου Λέρου και μέλος της Πρωτοβουλίας Ψ

Πηγή: efsyn.gr

Μέχρι και οι Κούρδοι του Λαυρίου φαίνεται πως ενοχλούν την κυβέρνηση αναφορικά με το δόγμα της περί «νόμου και τάξης», αφού μεγάλος αριθμός αστυνομικών δυνάμεων πραγματοποίησαν σήμερα διευρυμένη επιχείρηση εκκένωσης του καμπ όπου διέμεναν δεκάδες άνθρωποι εδώ και δεκαετίες.

Λίγες μόλις μέρες στη νέα της θητεία και η κυβέρνηση της ΝΔ συνεχίζει με συνέπεια το «έργο» της αντιμεταναστευτικής πολιτικής και των εκκενώσεων δομών αλληλεγγύης, ακόμη και εκείνων που είναι αρμονικά συνδεδεμένες με τις τοπικές κοινωνίες εδώ και πολλά χρόνια.

Σύμφωνα με πληροφορίες της αστυνομίας, η επιχείρηση εκκένωσης ξεκίνησε στις 6 τα ξημερώματα και ολοκληρώθηκε στις 7. Άλλες πληροφορίες, ωστόσο, αναφέρουν ότι η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε νωρίτερα τη νύχτα.

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε η ΕΛΑΣ αναφέρεται ότι «η εκκένωση του κτιρίου πραγματοποιήθηκε σε κλίμα ηρεμίας και χωρίς να προβληθεί αντίσταση, έχοντας ως στόχο την εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης των ατόμων καθώς το συγκεκριμένο κτίριο ήταν ακατάλληλο για διαμονή». Όμως η αφήγηση της ΕΛΑΣ υποπίπτει σε αντιφάσεις, καθώς σε άλλο σημείο αναφέρεται ότι το κτίριο «λειτουργούσε από το 1947 αρχικά νόμιμα και τα τελευταία χρόνια τελούσε υπό κατάληψη». Η επισήμανση λοιπόν του «παράνομου» χαρακτήρα της διαμονής των Κούρδων αφήνει να εννοηθεί ότι η εκκένωση έγινε με γνώμονα τη «νομιμότητα» και όχι την «ασφάλειά» τους.

Ακόμη κι έτσι ωστόσο, είναι γνωστή η επιχειρηματολογία της κυβέρνησης για να υποστηρίξει τις δεκάδες επιχειρήσεις εκκένωσης δομών και καταλήψεων στέγης, αλλά και πολιτικής δράσης.

Σύμφωνα με την ΕΛΑΣ, από το κτίριο μεταφέρθηκαν συνολικά 53 άτομα (26 άνδρες, 8 γυναίκες και 19 παιδιά), σε υφιστάμενες δομές του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.

Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι η επιχείρηση αυτή ήταν προαποφασισμένη και πώς οι δομές που μεταφέρθηκαν οι Κούρδοι έχουν δημιουργηθεί από καιρό ειδικά για αυτό το σκοπό, σύμφωνα με πληροφορίες.

«Με το πέρας της επιχείρησης το κτίριο αποδόθηκε στο Δήμαρχο του Δήμου Λαυρεωτικής, καθώς τον Απρίλιο του 2023 με τροπολογία της Κυβέρνησης η εν λόγω έκταση παραχωρήθηκε από το Δημόσιο στον Δήμο», αναφέρεται στην ανακοίνωση της Αστυνομίας.

Όχι και τόσο κλίμα ηρεμίας κατά την εκκένωση λένε οι Κούρδοι

Ορισμένοι Κούρδοι πρόσφυγες που διέμεναν στο καμπ δηλώνουν, μιλώντας στην «Εφ.Συν.», σοκαρισμένοι από την αιφνιδιαστική αστυνομική επιχείρηση, που, όπως λένε, ξεκίνησε γύρω στις 3:00 μετά τα μεσάνυχτα με συμμετοχή περίπου 200 αστυνομικών. Μιλούν για ιδιαιτέρως τραυματική επιχείρηση, καθώς τους επανέφερε στη μνήμη βιώματα αστυνομικής βίας και διώξεων που έχουν υποστεί από τις τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας στις περιοχές του Κουρδιστάν.

Αναφέρουν ότι κάποια προσωπικά τους αντικείμενα καταστράφηκαν λόγω της αιφνιδιαστικής αστυνομικής επιδρομής και ότι η αστυνομία πέρασε χειροπέδες σε όσους και όσες επιχείρησαν να αντισταθούν, χωρίς να γνωρίζουν αν υπήρξαν στη συνέχεια συλλήψεις.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, άγνωστος αριθμός προσφύγων, που έλειπαν σε νυχτερινές δουλειές την ώρα της επιδρομής, παραμένει έξω από το καμπ, που έχει σφραγιστεί από την αστυνομία, η οποία συνεχίζει να ψάχνει το χώρο.

Συμφωνία που δεν τηρήθηκε - Η Τουρκία στο παρασκήνιο

Οι πρόσφυγες σημειώνουν ότι τους προηγούμενους μήνες βρίσκονταν σε συζητήσεις με τις ελληνικές αρχές και είχαν δεχτεί να εγκαταλείψουν το καμπ στο Λαύριο με την προϋπόθεση ότι θα μεταφερθούν όλοι σε κάποια δομή για Κούρδους πρόσφυγες, κάτι που δεν έγινε. Επισημαίνουν ότι, όντας Κούρδοι χωρίς πατρίδα και υπό συνεχείς βίαιες διώξεις από το τουρκικό κράτος, είχαν δημιουργήσει στο καμπ στο Λαύριο έναν κοινοτικό χώρο όπου ζούσαν ειρηνικά, με απόλυτη ασφάλεια και αλληλεγγύη μεταξύ τους, καλλιεργώντας τις πολιτιστικές παραδόσεις της πατρίδας τους και μεταδίδοντάς τις στα παιδιά τους.

Θεωρούν ότι η βίαιη εκκένωση του καμπ του Λαυρίου επιχειρεί να ικανοποιήσει σχετικό αίτημα της Τουρκίας και να λειτουργήσει σαν χειρονομία καλής θέλησης και πειστήριο συνεργασίας ενόψει της διακηρυγμένης πρόθεσης του υπουργού Εξωτερικών και του Πρωθυπουργού για βελτίωση των σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας ενόψει και της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ. Υπογραμμίζουν ότι στο πλαίσιο αυτό η ελληνική κυβέρνηση εργαλειοποιεί Κούρδους πρόσφυγες που έχουν υποστεί σοβαρές διώξεις και βία και τους χρησιμοποιεί σαν αντικείμενο για τις διαπραγματεύσεις της με την Τουρκία.

«Αυτή η βίαιη εκκένωση είναι μέρος της αντιπροσφυγικής και αντιμεταναστευτικής πολιτικής και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των προσφύγων στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη», λένε.

Αντανακλαστική συγκέντρωση διαμαρτυρίας στα Προπύλαια

To Πολιτιστικό Κέντρο Κουρδιστάν καταδικάζει τη βίαιη εκκένωση και καλεί σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας την Τετάρτη το απόγευμα στις 5:00 στα Προπύλαια κατά της βίαιης εκκένωσης του καμπ του Λαυρίου. Σε ανακοίνωσή του, το Πολιτιστικό Κέντρο Κουρδιστάν σημειώνει: «Σήμερα κατά τις 4 το πρωί στο καμπ Λαυρίου που έμεναν οι Κούρδοι πολιτικοί πρόσφυγες. Η αστυνομία έκανε με τη βία εκκένωση με τη παρουσία των ΜΑΤ. Το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου επικαλείται ότι οι πρόσφυγες εκκένωσαν το καμπ με τη θέληση τους αλλά στην πραγματικότητα αυτό δεν ισχύει. Εμείς ως πρόσφυγες του καμπ και ως Πολιτιστικό Κέντρο Κουρδισταν καταδικάζουμε αυτή τη πράξη της αστυνομίας και του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου. Στις επομενες μερες θα μπορέσουμε να σας δώσουμε περισσοτερες πληροφοριες για αυτό το θέμα». 

Ανακοίνωση για το περιστατικό εξέδωσε και η ΑΝΤΡΣΥΑ μιλώντας για «πράξη βαρβαρότητας».

Η ανακοίνωση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ

Πράξη βαρβαρότητας η αστυνομική εκκένωση του προσφυγικού χώρου στο Λαύριο

Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ καταγγέλλει τη βάρβαρη εισβολή της αστυνομίας τα ξημερώματα της Τετάρτης στον καταυλισμό στο Λαύριο, όπου διαμένουν οικογένειες Κούρδων. Με προκλητικό τρόπο οι αστυνομικοί μπούκαραν στον χώρο, έσπασαν πόρτες και άρπαξαν με τη βία 53 ανθρώπους, μεταξύ αυτών 9 γυναίκες και 18 παιδιά και τους πέταξαν έξω, για να τους μεταφέρουν στη μεγάλη φυλακή προσφύγων και μεταναστών στην Μαλακάσα.

Η επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη αμέσως μετά την ορκωμοσία της να διαλύσει τη δομή των Κούρδων στο Λαύριο, που λειτουργούσε εδώ και δεκαετίες, μόνο τυχαία δεν είναι. Αποτελεί έκφραση της πολιτικής της καταστολής και του  αντιπροσφυγικού-αντιμεταναστευτικού ρατσιστικού οδοστρωτήρα.

Ταυτόχρονα, είναι κι ένα μήνυμα προς την κυβέρνηση της Άγκυρας, λίγο πριν τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στο ΝΑΤΟ, πως μπορούν να τα βρίσκουν οι δύο κυβερνήσεις και οι δύο αστικές τάξεις σε βάρος των λαών και των αγωνιστών. Εδώ και πολλά χρόνια οι τουρκικές κυβερνήσεις καταγγέλλουν εκπαίδευση «τρομοκρατών» στον χώρο του Λαυρίου.

Οι πραγματικοί τρομοκράτες ήρθαν χαράματα κι έπιασαν γυναικόπαιδα...

Απαιτούμε την επιστροφή των Κούρδων στον χώρο τους στο Λαύριο!

Να σταματήσει κάθε κρατική και κυβερνητική καταστολή κατά των προσφύγων και των μεταναστών.

Αλληλεγγύη των λαών ενάντια στους ανταγωνισμούς και τα παζάρια των αστικών τάξεων και των αντιδραστικών κυβερνήσεων.  

Πηγή: efsyn,gr