Μισό αιώνα πριν, άρχισε η καταγραφή σε μορφή ημερολογίου συμβάντων από τη ζωή της Φρούλης, της μητέρας μου, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Ιστορίες μικρές και μεγαλύτερες με ήρωες του οικογενειακού κι ευρύτερου κοινωνικού περίγυρου. Μαζί παίρνει ζωή ολόκληρη η πόλη, με τους δρόμους και τις άμαξες, τις πλατείες με τα κτίρια: μία ολόκληρη εποχή σε «Carte-Postale vivante» (Κάρτα με ζωντανές εικόνες)! Γυρίζομε πίσω στον 20ο αιώνα, στη Μεσοπολεμική Περίοδο, αλλά και κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μπροστά μας η σπουδαιότερη Μητρόπολη της Ανατολικής και, γιατί όχι, όλης της Μεσογείου. Οι Αιγυπτιώτες Έλληνες στο επίκεντρο των δράσεων μαζί με τους Αιγυπτίους και τους Άγγλους κυρίως, αλλά και τους Ιταλούς και άλλους Ευρωπαίους. Ο Καβάφης, φυσικά, στοιχειώνει την ατμόσφαιρα με τη λογοτεχνική λαγνεία, τη μοναδική ελληνικότητα, τον φιλοσοφικό στοχασμό. Από την ανέμελη ζωή της παροικίας με τις εκδρομές στις πλαζ και τις βόλτες στα μπαξεδάκια και τα εξοχικά, επιστροφή στη μεγάλη πατρίδα, την Ελλάδα του ’60 με τις πολιτικές συγκρούσεις και ανατροπές. Ένας κόσμος μαγικός πίσω, ένα παρόν αλλιώτικο, σκληρά απρόοπτο. Αυτό το χρονικό αφηγείται η μητέρα μου, με ιδιαίτερα αισθαντικό τρόπο, ως μαρτυρία μιας εποχής ονειρικής, που παρήλθε ανεπιστρεπτί…
H Μαιριλή Κορφιάτη είναι η επιμελήτρια του βιβλίου και μέλος του Εργαστηρίου Δημιουργικής Γραφής και Αυτογνωσίας των Εκδόσεων Ραδάμανθυς
Λίγα Λόγια για τη Φρούλη Κορφιάτου
Γεννημένη στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ζυμώθηκε σ’ αυτό το σταυροδρόμι από το 1924. Παλιννόστησε στην Ελλάδα κι εγκαταστάθηκε με την οικογένεια της στην Αθήνα το 1964, όπου δίδασκε αγγλικά, γαλλικά. Γνώριζε καλά έξι γλώσσες με ευρύτατη κλασική παιδεία. Μετά από μία σύντομη και ευχάριστη διαμονή στην όμορφη Εύβοια κατέληξε στην Κρήτη με την οικογένεια της, όπου εντάχθηκε γρήγορα στο θερμό μεσογειακό περιβάλλον. Η περίσσεια αγάπη της για τους ανθρώπους την έκανε γνωστή καθώς ανέπτυξε πλούσια δράση, για να βοηθήσει και να ανακουφίσει όσους το είχαν ανάγκη, χωρίς διακρίσεις, με μόνη ικανοποίηση την ηθική ανταμοιβή. Υπομονή, αντοχή κι αισιοδοξία πάντα φώτιζαν την πορεία της, ακόμη κι αν τα προβλήματα έφραζαν τον δρόμο. Έφυγε το 2013, αποχαιρετώντας με χαμόγελο τη ζωή, που της χάρισε άφθονες χαρές αλλά και λύπες.
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Χιλιάδες βιβλία κλάπηκαν από το βιβλιοπωλείο των αστέγων στην οδό Πειραιώς στο κέντρο της Αθήνας.
Όπως αναφέρει η ΕΡΤ, την κλοπή διαπίστωσε το πρωί της Παρασκευής (12/1) ένας από τους τρεις ιδρυτές του όταν έφτασε στο βιβλιοπωλείο. Υπολογίζεται ότι οι άγνωστοι έκλεψαν περίπου 8.000 βιβλία τα περισσότερα από τα οποία είναι δωρεές ιδιωτών και εκδοτικών οίκων, κυρίως τις γιορτές, προκειμένου να συντηρηθούν άστεγοι.
«Τα πήραν – ας με ρωτούσανε ειλικρινά σας το λέω θα τους τα έδινα με όλη μου την καρδιά, αλλά μπαίνουν και τα παίρνουν. Εμείς δεν έχουμε χρήματα ούτε τίποτα, ζούμε 4 άνθρωποι με μεγάλη δυσκολία (…) Δεν στεναχωριέμαι που πήραν τα βιβλία γιατί θα μας ξαναέρθουν βιβλία – ο κόσμος μας αγαπάει, μας έχει αγκαλιάσει…» τόνισε ο Ιδρυτής του βιβλιοπωλείου των αστέγων, Λεωνίδας Κουρσούμης.
Όπως λέει ο ίδιος εδώ και 5 χρόνια γίνονται προσπάθειες μετεγκατάστασης σε άλλο μόνιμο χώρο στου Γκύζη, ώστε να μπορέσουν να ανοίξουν όλα αυτά τα βιβλία και να είναι προσβάσιμα στο κοινό. Ωστόσο λόγω κυρίως οικονομικών δυσκολιών το εγχείρημα δεν έχει επιτευχθεί.
Από τα κλασικά και εμβληματικά έργα που γεννήθηκαν στον βρασμό της προεπαναστατικής εποχής, μέχρι κάποια σύγχρονα δοκίμια που φωτίζουν από διαφορετική οπτική την περίοδο της Τουρκοκρατίας και τον Αγώνα, αλλά και βιβλία για τη πορεία της Ελλάδας μετά το 1821, όλα περιμένουν στα ράφια των βιβλιοπωλείων αναγνώστες έτοιμους να βουτήξουν στα ενίοτε θολά νερά της ιστορίας μας.
Η ιστορία μας δεν έχει γίνει κτήμα μας και τα βιβλία που την αφορούν δεν ανήκουν στα ευπώλητα. Οι δύο αιώνες από την επανάσταση πέρασαν πριν από δύο χρόνια, τότε που σύσσωμοι οι Έλληνες «θυμηθήκαμε» τις ένδοξες στιγμές της ιστορίας μας.
Αλλά αν μας ρωτήσει κάποιος τα «γιατί» και τα «πώς» ενός Αγώνα, που οδήγησε στην αλλαγή του γεωπολιτικού χάρτη της Ευρώπης, θα κυριευτούμε από αμηχανία, και καμία Μπουμπουλίνα και κανείς Κολοκοτρώνης δεν θα μας βγάλει από τη δύσκολη θέση.
Μία επανάσταση, έντεκα βιβλία
Μη νιώθοντας άνετα με την άγνοιά μας, αναζητήσαμε τα βιβλία εκείνα που, είτε ερχόμενα απευθείας από το βαθύ παρελθόν, όπως τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη και ο Θούριος του Ρήγα, είτε γράφτηκαν στον 20ό και τον 21ο, όπως η «κλασική» Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης από τον Σαράντο Καργάκο, θα ρίξουν φως στα σκοτάδια μας.
ΘΟΥΡΙΟΣ, Ρήγας Βενεστινλής
Ως πότε παλληκάρια να ζούμεν στα στενά, Μονάχοι σαν λιοντάρια, σταις ράχαις στα βουνά;… Καλλιώναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή, Παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά, και φυλακή.
Το τετράστιχο απόσπασμα από τον Θούριο το αποστηθίζαμε ως παιδιά του δημοτικού για τη γιορτή της 25ης Μαρτίου, αλλά κατανοήσαμε τη δύναμη των στίχων μεγαλώνοντας. Το πολεμικό εμβατήριο-προσκλητήριο επανάστασης το έγραψε ο Ρήγας Βελεστινλής (Φεραίος) το 1796, δύο χρόνια πριν στραγγαλιστεί από Τούρκους στο Σεράγεβο.
Ως μεγάλης αξίας ιστορική πηγή, αποτυπώνει την οργή και τον πόνο των καταπιεσμένων προγόνων μας και τη λαχτάρα τους για ελευθερία. Αφύπνισε τους Έλληνες και τόνωσε το πατριωτικό τους αίσθημα: «Όσοι από τους Ιερολοχίτες στο Δραγατσάνι δεν βρήκαν το θάνατο στη μάχη παρά πέσανε στα χέρια των τυράννων, τραγουδάγανε το Θούριο όταν τους οδηγούσαν να τους σφάξουν...», έγραφε τον περασμένο αιώνα ο Δημήτρης Φωτιάδης. Ο Θούριος κυκλοφορεί πάντα ανάμεσά μας κρατώντας αναμμένη τη φλόγα της αντίστασης, αλλά και της ανάγκης για εθνική ομοψυχία. Σημαδεύω τον στίχο 42: Για την Πατρίδα όλοι να ‘χωμεν μια καρδιά.
Remaining Time-0:01
Fullscreen
Mute
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821, Σαράντος Καργάκος
Τα λόγια του ίδιου του συγγραφέα δίνουν το στίγμα του κλασικού αυτού έργου του, που μετριέται σε τρεις τόμους και δύο χιλιάδες σελίδες. «Υπάρχει κάτι που το θεωρώ βασικό και στον παρόντα καιρό. Δεν πρέπει να μικροποιούμε τους ανθρώπους που έζησαν στο παρελθόν και που δημιούργησαν το δικό μας παρόν (με ό,τι καλό ή κακό). Συχνά η μικροποίηση του χθες δεν γίνεται από αντικειμενικότητα αλλά σκοπιμότητά· κρύβει τη δική μας μικρότητα. Κάποιοι, όταν δεν μπορούν να φθάσουν ψηλά, προσπαθούν να κατεβάσουν τούς υψηλούς του χθες στα χαμηλά.
»Αυτό γίνεται σήμερα, εν ονόματι της «νέας διδακτικής» η εν ονόματι κάποιας νεφελώδους «αποδομητικής ιστορίας», με την οποία προσπαθούν να εξαλείψουν ό,τι μπορεί να λέγεται «έθνος» και «εθνικό», και πρώτα απ᾽ όλα την εθνική ιστορία και εθνική λογοτεχνία, που εμπνέουν το εθνικό φρόνημα και την εθνική πολιτική της ανεξαρτησίας. Έτσι σπιλώνονται συστηματικά οι άνθρωποι πού δημιούργησαν το 1821».
ΤΟ 1821 ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ, Γιάννης Σκαρίμπας
Υπάρχει «αλήθεια» σε ένα ιστορικό γεγονός; Το ερώτημα στέκει μετέωρο. Όσο για την αλήθεια των γεγονότων της επανάστασης, ο Γιάννης Σκαρίμπας απόγονος αγωνιστών του 1821, την αναζήτησε παίρνοντας θέση απέναντι από την επίσημη ιστορία και κυρίως απέναντι στους κοτζαμπάσηδες, την εκκλησία και της λόγιους της εποχής εκείνης. Το συγκεκριμένο βιβλίο, που κυκλοφόρησε το 1971 μέσα στη δικτατορία (ο Σκαρίμπας ήταν 73 ετών τότε), έγινε ανάρπαστο στη Μεταπολίτευση. Αποτελεί μέρος της τριλογίας, που περιλαμβάνει ακόμη τα έργα «Το 1821 και η αριστοκρατία του» και «Η τράπουλα».
Σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Τετράδιο», τον Αύγουστο του 1974, έλεγε: «Μ’ αρωτάτε πώς αποφάσισα σ’ αυτή την προχωρημένη ηλικία ν’ ασχοληθώ με την ιστορία. Πράγματι, μέχρι το Φλεβάρη του 1971 αυτό το πώς ούτε το υποπτευόμουν... Όμως κανείς δεν ξέρει τη στιγμή που η μοίρα του αλλάζει… Από καιρούς και ζαμάνια, σχεδόν από τα χρόνια της εφηβικής ηλικίας μου, μου μπαίναν οι βαριές υποψίες, ότι η «επίσημη» ιστορία ήταν ιστορία «κοκκινοσκουφίστικη» μάλλον παρά η αληθινή ιστορία, κι έμεινε το πράγμα αυτού, ενώ ήξερα ακόμα ότι ούτε η πανούκλα ούτε η ανεμοβλογιά έκαναν τόσο κακό στην ανθρωπότητα όσο οι ιστορικοί και ιστορία…»
ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1821, Βασιλική Λάζου
Η ιστορία της ελληνικής επανάστασης συγγράφηκε κυρίως από άντρες, που ενίοτε «ξεχνούσαν» τις γυναίκες. Η Βασιλική Λάζου βγάζει από τη λήθη τις γυναίκες της προεπαναστατιής περιόδου στα Γιάννενα, την Αθήνα, τις Κυκλάδες, τη Χίο και την Ύδρα. Μας συστήνει ακόμη τις Φαναριώτισσες και τις γυναίκες της αναδυόμενης αστικής τάξης να προετοιμάζουν τον Αγώνα. Και καθώς το βιβλίο προχωράει χρονικά συναντάμε τις γυναίκες στον πόλεμο κάποτε ως «βάρος» ή ως «λάφυρα».
Πώς έδρασαν; Ήταν μόνο επικουρική η δραστηριότητά τους ή πολέμησαν αληθινά; Στο επίκεντρο των εξελίξεων διαβάζουμε για τη Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και τη Μαντώ Μαυρογένους και προχωρώντας την ανάγνωση μαθαίνουμε για τις μαζικές αιχμαλωσίες γυναικών στην Πελοπόννησο, τη Νάουσα, τη Χίο, τα Ψαρά, την Κάσο και την Αθήνα, όπου αντιμετωπίστηκαν ως λεία πολέμου προς εκμετάλλευση και εμπόρευμα για προσπορισμό κέρδους. Και προς το τέλος με την εμφάνιση του Καποδίστρια και τις πρώτες προσπάθειες συγκρότησης του ελληνικού κράτους τις ψάχνουμε στα «πολιτικά πράγματα» του τόπου απ’ όπου - το μαντέψατε: απουσιάζουν.
21 ΡΩΓΜΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΗΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ 1821, Σπύρος Αλεξίου
Οι «ρωγμές» είναι οι διαφορετικές ματιές στα γεγονότα και γίνονται ο ίδιος ο λόγος για να διαβάσει κανείς αυτό το βιβλίο. Στις σελίδες του, ο συγγραφέας γράφει για τον ξεσηκωμό του 1821 έξω από «ακαδημαϊσμούς». Ο Σπύρος Αλεξίου με προσήλωση στις πηγές παραθέτει 21 ιστορίες με πρωταγωνιστές αγωνιστές της Επανάστασης, τους οποίους περιφρονεί η επίσημη ιστορία.
Η εξαφάνιση της Φιλικής Εταιρείας, τα περιβόητα «δάνεια» και η πολυαναλυόμενη πολιτική των Μεγάλων Δυνάμεων απέναντι στον Αγώνα, οι προύχοντες και η στάση τους απέναντι στους πρόσφυγες μετά τη σφαγή στα Ψαρά, αλλά και στο πολιορκημένο Μεσολόγγι και, τέλος, το πολυσυζητημένο πρόσωπο -κατά κάποιους «ιστορικό πρόβλημα», που ακούει στο όνομα Καποδίστριας.
ΜΙΑ ΕΛΛΗΝΙΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, Βασιλική Χατζηγεωργίου, Ματθίλδη Πυρλή
Ένα φωτογραφικό λεύκωμα είναι το Μια Ελληνίς της ιστορίας - Πορτραίτα γυναικών που έζησαν στην επανάσταση του 1821, το οποίο τιμά τις αφανείς, αλλά όχι απούσες από τον Αγώνα γυναίκες. Η έκδοση εστιάζει στις συζύγους, μητέρες, αδελφές αγωνιστών και επιφανών πολιτικών, οι οποίες έζησαν από κοντά τα συνταρακτικά εκείνα γεγονότα, που οδήγησαν στην ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.
Στο μικρό φωτογραφικό «συναξάρι» συγκεντρώνονται φωτογραφίες τους, που τραβήχτηκαν από τα μέσα της βασιλείας του Όθωνα έως και τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α'. Φορώντας τοπικές ενδυμασίες ή ρούχα ευρωπαϊκά, αντικρίζουν -κάποιες για πρώτη φορά- τον φωτογραφικό φακό σε στούντιο της Αθήνας αλλά και σε φωτογραφεία ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων.
Ο Μαρκ Μαζάουερ γράφει στον πρόλογο του βιβλίου: «Οι γυναίκες αυτές, που στέκονται με αμηχανία ανάμεσα στον χαμένο κόσμο της παιδικής της ηλικίας και στον «θαυμαστό καινούργιο κόσμο» του καπιταλισμού, της εθνικής πολιτικής και του δημόσιου διαλόγου, απαιτούν από εμάς να της αντιμετωπίσουμε με σοβαρότητα ως υποκείμενα της Ιστορίας».
ΟΣΑ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΑΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821, Γιάννης Γρυντάκης, Γιώργος Δάλκος, Άγγελος Χόρτης, Έκτορας Χόρτης
Ένα βιβλίο για όσους θέλουν να μάθουν περισσότερα για την τουρκοκρατία και την επανάσταση: Άγνωστα περιστατικά, μαρτυρίες και διηγήσεις για τα καθημερινά προβλήματα των απλών ανθρώπων, τον τρόπο που ζούσαν και σκέφτονταν, τον αγώνα τους για επιβίωση, αλλά και πράξεις σπουδαίων ανδρών, που έμειναν στην αφάνεια και αποτυπώνονται στις σελίδες φωτίζοντας τον χαρακτήρα, τη δράση και το ήθος τους. Κεφάλαια για τις γυναίκες, τον έρωτα και τον γάμο ακόμη και για τους γιατρούς και την ιατρική, για την πειρατεία συμπεριλαμβάνονται σε αυτό το συλλογικό έργο.
Μέσα από σύντομα κείμενα, κάποια σε μορφή ανεκδότων, το βιβλίο προσεγγίζει την Ιστορία διαφορετικά και ρίχνει «αδιάκριτες» ματιές σε σημεία που η έρευνα συχνά αποσιωπά ή αντιπαρέρχεται. Γι’ αυτό και γοητεύει τον αναγνώστη που δεν θέλει να διαβάσει «άλλο ένα βιβλίο ιστορίας».
Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΟΥ ΝΑΒΑΡΙΝΟΥ, Κ. Μ. Γουντχάουζ
Στη δυτική ακτή της Πελοποννήσου, εκεί που σήμερα δεσπόζουν υπερπολυτελή καταλύματα και πλήθος κόσμου συρρέει το κατακαλόκαιρο, έγινε στις 20 Οκτωβρίου του 1827 η ναυμαχία του Ναβαρίνου και ο βρετανικός, ρωσικός και γαλλικός στόλος υπό τις διαταγές του Άγγλου ναυάρχου Έντουαρντ Κόδριγκτον, εξάλειψαν σχεδόν τον αντίστοιχο τουρκο-αιγυπτιακό.
Στα κεφάλαια του βιβλίου του, ο Κρίστοφερ Μόνταγκιου Γουντχάους (1917-2001), συντηρητικός πολιτικός και μέλος του Βρετανικού Κοινοβουλίου για την Οξφόρδη, δίνει το ιστορικό πλαίσιο κοιτάζοντας ίσως τα πράγματα από τη βρετανική σκοπιά. Παραθέτει στο κείμενό του τις οδηγίες προς τον Κόδριγκτον, περιγράφει τη συγκέντρωση των δυνάμεων, την προσπάθεια για μεσολάβηση και τις προετοιμασίες για μάχη. Στο τέλος μιλάει για το μεγάλο αυτό γεγονός και για την επίγευση που αυτό άφησε στους ηγέτες της εποχής: «Η βρετανική κυβέρνηση με πολύ κόπο κατάφερε να προσποιηθεί ότι η καταστροφή του τουρκο-αιγυπτιακού στόλου στο Ναβαρίνο δεν επέφερε καμιά ουσιαστική αλλαγή στο status quo, και την ίδια στάση τήρησαν και οι άλλες Μεγάλες Δυνάμεις της Ευρώπης, αν και λιγότερο πειστικά ... Δεν συνέβη όμως το ίδιο με τους Τούρκους και τους Έλληνες, οι οποίοι αντιλήφθηκαν την αποφασιστική σημασία του γεγονότος… Με τη ναυμαχία του Ναβαρίνου είχε προστεθεί ένα νέο εθνικό κράτος στον χάρτη της Ευρώπης».
ΕΘΝΙΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΧΟΝΟΙΑ, Γ.Θ. Μαυρογορδάτος
Ο συγγραφέας, πανεπιστημιακός, πολιτικός επιστήμονας και ιστορικός, δεν έγραψε ένα βιβλίο για το 1821, αλλά ένα βιβλίο για τη διαδικασία που ονομάζεται «εθνική ολοκλήρωση» και από την οποία περνάει κάθε έθνος. Το βιβλίο εκδόθηκε το 2020 και μπήκε στις προθήκες των βιβλιοπωλείων λίγους μήνες μετά για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.
Τι θέλει να πει ο συγγραφέας; Ότι η νεοελληνική εμπειρία εμφυλίων συγκρούσεων σχετικών με την εθνική ολοκλήρωση αποτελεί απλώς μία περίπτωση ανάμεσα σε πολλές άλλες, που διέπονται από την ίδια γενική νομοτέλεια: Απελευθέρωση από ξένο ζυγό και ενοποίηση στο πλαίσιο ενός ανεξάρτητου εθνικού κράτους.
Διαβάζεται με μεγάλο ενδιαφέρον ειδικά το κεφάλαιο που αναφέρεται στη Θρησκεία («ως καταλύτης και ως τροχοπέδη») και εκείνο για τα νέα εθνικά κράτη από τον 18ο μέχρι τον 20ό αιώνα.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, Μαρκ Μαζάουερ
Ο Μαρκ Μαζάουερ λογίζεται στο μυαλό μου σαν Έλληνας και μάλιστα Σαλονικιός, που δείχνει αμέριστο ενδιαφέρον κι αγάπη μαζί για την ελληνική ιστορία, κομβικό σημείο της οποίας είναι ο Αγώνας και η δημιουργία του ελληνικού κράτους. Σπουδαίος -πρωτίστως- ερευνητής, αλλά στα μάτια του αναγνώστη γοητευτικός «γραφιάς», ο Μαζάουερ στηρίζεται σε διεξοδική έρευνα για να ερμηνεύσει μία σειρά γεγονότων, τα οποία οδήγησαν γεωπολιτικά την Ευρώπη.
Στις σελίδες του «μιλούν» όλοι: Και οι άμαχοι και οι Οθωμανοί αξιωματούχοι και οι Ρώσοι, Γάλλοι, Βρετανοί και Αυστριακοί. «Άρχισα να αντιλαμβάνομαι», γράφει ο Μαζάουερ στην εισαγωγή του, «ότι η επανάσταση του 1821 είχε πετύχει επειδή, πέρα από τις επικές και πολυύμνητες στιγμές ατομικής γενναιότητας και αυτοθυσίας, ήταν στη βάση της μια ιστορία κοινωνικής συνοχής απέναντι σε μια συστημική αναστάτωση. Δεν ήταν τόσο οι νίκες που χάρισαν στους Έλληνες την ανεξαρτησία τους όσο η άρνησή τους ν΄ αποδεχτούν την ήττα».
ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ, Ιωάννης Μακρυγιάννης
«Πέρασαν τόσα χρόνια από τότε που ξέσπασε η Επανάσταση του Εικοσιένα και από τις 3 του Σεπτέμβρη του 1843, που διώχτηκαν τα Βαυαρικά στρατεύματα κατοχής κι έγινε σύνταγμα. Χύσαμε για τη λευτεριά μας ποτάμι αίμα. Αναστήσαμε, στα χρόνια του τελευταίου πολέμου, ένα νέο '21. Σταθήκαμε στην πρώτη έπαλξη στον αγώνα για τον πολιτισμό. Πολεμήσαμε ως την ανάσταση και τη νίκη. Και λευτεριά δε γνωρίσαμε. Όπως και τότε, έπειτα από το '21, έτσι και τώρα, οι ίδιες σκοτεινές δυνάμεις μεταχειρίζουνται τα ίδια μέσα, για να μας κάνουν είλωτες. Κι όλα αυτά γίνουνται -τι υποκρισία- στ' όνομα μιας ψεύτικης λευτεριάς».
Ο στρατηγός και ήρωας της ελληνικής επανάστασης, Μακρυγιάννης, δεν πήγε ποτέ του σχολείο, έμαθε την αλφαβήτα μεγάλος και δεν κατάφερε ποτέ να την καλομάθει, αλλά έγραψε αυτή την ανεκτίμητη «αυτοβιογραφία»-απάντηση στους αυτόκλητους προστάτες των Ελλήνων. Τόσο ο Παλαμάς όσο και ο Σεφέρης τίμησαν το έργο του, τα χειρόγραφα του οποίου ανακάλυψε ο ιστοριοδίφης, Γιάννης Βλαχογιάννης, που πρωτοέκδοσε τα Απομνημονεύματα το 1907. Σήμερα, στις μηχανές αναζήτησης η φράση Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη μπορεί να σου αποκαλύψει διαμάντια, όπως το ηχητικό ντοκουμέντο της εκπομπής του τρίτου προγράμματος «Όταν ο Τζίμης Πανούσης συνάντησε τον στρατηγό Μακρυγιάννη».
Ηταν 99 ετών μεν, αυτό όμως δεν σημαίνει τίποτε άλλο. Πλήρης ημερών ήταν ο σπουδαίος αγωνιστής και λογοτέχνης Αλέξης Πάρνης, αλλά έφυγε χθες το πρωί από τη ζωή, σχεδόν από μια ατυχία. Ενα απλό πέσιμο τον οδήγησε στο νοσοκομείο, όπου και κατέληξε μετά από λίγες μέρες νοσηλείας. Πλήρης ημερών ήταν, αλλά είχε και να ζήσει και να προσφέρει ακόμα - συμβαίνει αυτό με κάποιους ανθρώπους ιδιαίτερους.
Ως «ΕΦ.ΣΥΝ.» εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένειά του, την κόρη του Στέλλα και τον εγγονό του Γιώργο, τους οικείους και φίλους του. Η κηδεία θα τελεστεί τη Δευτέρα 13/3 στον ναό Μεταμορφώσεως Σωτήρος στα Γλυκά Νερά.
Ο Αλέξης Πάρνης (πραγματικό όνομα Σωτήρης Λεωνιδάκης) είχε γεννηθεί στις 24 Μαΐου 1924 στον Πειραιά (με καταγωγή από Κρήτη και Μάνη). Από μικρός οργανώθηκε στην Εθνική Αντίσταση, ήταν στην τελευταία μάχη της Αθήνας πριν από την απελευθέρωση από τους Γερμανούς κατακτητές, έλαβε μέρος στα Δεκεμβριανά (ήταν-δεν ήταν 20 χρόνων), όπου και τραυματίστηκε.
Για το τέλος του Β’ Π.Π. έμαθε στο νοσοκομείο. Από εκεί πέρασε στην Αλβανία. Το θεατρικό του «Τελευταία νύχτα» για τα Δεκεμβριανά παίχτηκε στο βουνό από τους αντάρτες, ενώ ο ίδιος εργάστηκε ως πολεμικός ανταποκριτής, υπολοχαγός στις κεντρικές εφημερίδες του ΔΣΕ. Με την κατάρρευση του μετώπου, βρέθηκε στην Τασκένδη ως πολιτικός πρόσφυγας και μετά ξεκίνησε τις σπουδές του στο Λογοτεχνικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας «Μαξίμ Γκόρκι». Εκεί συνδέθηκε φιλικά με σπουδαίες προσωπικότητες των γραμμάτων όπως οι Μπορίς Πάστερνακ και Ναζίμ Χικμέτ, ενώ υπήρξε στενός φίλος του Ζαχαριάδη έως το τέλος.
Το επικό του ποίημα «Μπελογιάννης» κέρδισε το πρώτο Παγκόσμιο Βραβείο Ποίησης στο Φεστιβάλ της Βαρσοβίας του 1955 και ο ίδιος συνέχισε γράφοντας θεατρικά, ποίηση και λογοτεχνία (τα βιβλία του κυκλοφορούν τελευταία από τις Εκδόσεις Καστανιώτης)... «Υπήρξαν και θαυμάσιοι κομμουνιστές, με στάση ζωής συνεπή σε ό,τι πίστευαν. Κι αυτό είναι η ουσία της ιδεολογίας. Δεν ρουφιάνεψαν, δεν κατέδωσαν, προτίμησαν να πάνε εξορία. Δυστυχώς, είναι άλλο να ζεις σαν κομμουνιστής κι άλλο να επιχειρείς να κάνεις με το ζόρι δισεκατομμύρια ανθρώπους κομμουνιστές. Ο άνθρωπος δεν έχει ωριμάσει για τέτοια τεράστια αλλαγή... Ξέρεις τι ωραίο είναι να είσαι κομμουνιστής ως άτομο; Καλύτερη ζωή δεν νομίζω ότι μπορεί να ζήσει κανείς!» είχε πει σε συνέντευξή του στην «Εφημερίδα των Συντακτών» το 2018.
Ως εφημερίδα είχαμε μια στενή συνεργασία με τον Αλέξη. Μας αγαπούσε, πίστευε στην προσπάθειά μας και τον αγαπούσαμε κι εμείς. Το 2018, με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων από την σοβιετική επέμβαση στην Τσεχοσλοβακία παραχώρησε αφιλοκερδώς στην εφημερίδα μας το έργο του «Μια Πράγα στον καθένα», το οποίο μοιράστηκε με το φύλλο της «Εφ.Συν.» στις 25-8-2018.
«Τριαντάρισαν» οι γνωστές εκδόσεις που υποδέχονται τα «γενέθλιά» τους, αλλά και την κληρονομιά της λογοτέχνιδας που σφράγισε (και) την εφηβική λογοτεχνία στη χώρα μας, με σειρά εκδηλώσεων υπέρ της φιλαναγνωσίας σε όλες τις ηλικίες.
Διπλή επέτειος για το Μεταίχμιο που φέτος γιορτάζει 30 χρόνια δυναμικής παρουσίας στον χώρο των εκδόσεων αλλά και λόγω του Λογοτεχνικού Ετους Αλκης Ζέη, καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση της αγαπημένης συγγραφέως, επανεκδίδει τα βιβλία της στα ελληνικά και ταυτόχρονα τα προωθεί στο εξωτερικό με μεταφράσεις.
«Αυτή τη χρονιά γιορτάζουμε 30 χρόνια δημιουργικής δουλειάς με αγάπη για το καλό βιβλίο. Ο κατάλογός μας μεγάλωσε, όπως κι εμείς. Η συντροφιά μας μεγάλωσε κι αυτή και δυνάμωσε. Ελπίζουμε και θέλουμε να συνεχίσουμε εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν» είπε ο εκδότης Νώντας Παπαγεωργίου σε πρόσφατη συνάντηση στο καφέ του Βυζαντινού Μουσείου πλαισιωμένος από συγγραφείς, μεταφραστές, εικονογράφους, επιμελητές κ.ά. «Για την επέτειο κάνουμε συμβολικές ενέργειες που έχουν σχέση με το άνοιγμα και την επικοινωνία με το κοινό, όπως εκπαιδευτικά προγράμματα, διαγωνισμό δημιουργικής γραφής, δράσεις αλληλεγγύης, εκδηλώσεις, προσφορές κ.ά.» συνέχισε, εκτιμώντας ότι η φιλαναγνωσία είναι σε χαμηλά ποσοστά στη χώρα μας.
Ιδιαίτερη σημασία δίνει στα παιδιά, στη διαμόρφωση των μελλοντικών αναγνωστών, γι’ αυτό οργανώνεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Φτιάξε το δικό σου βιβλίο» σε Νηπιαγωγεία και Δημοτικά σχολεία, ενώ στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης το Μεταίχμιο θα ενισχύσει με βιβλία 30 φορείς-ιδρύματα (βιβλιοθήκες σχολείων σε ακριτικές περιοχές, φυλακές, δομές προσφύγων, νοσοκομεία με νοσηλευόμενα παιδιά κ.λπ.) με σύνθημα «Το διάβασμα είναι δικαίωμα όλων».
Αυτή η χρονιά όμως ανήκει στην «πρύτανη» της λογοτεχνίας για παιδιά και νέους και το Λογοτεχνικό Ετος Αλκης Ζεη, που ανακήρυξε το υπουργείο Πολιτισμού, «αποτελεί μεγάλη τιμή και αναγνώριση της σπουδαιότητας του έργου της και ιδανική ευκαιρία να θυμηθούμε τα βιβλία της, να συζητήσουμε για τα βιβλία της, να τη νιώσουμε δίπλα μας γιατί ως συγγραφέας παρέμεινε ενεργή μέχρι το τέλος της ζωής της, συμμετείχε στα κοινά και συνομιλούσε τακτικά με τους αναγνώστες» επισήμανε η κόρη του εκδότη, Ελένη Παπαγεωργίου, παίρνοντας τη σκυτάλη.
Για να την τιμήσει το Μεταίχμιο θα προχωρήσει στη δωρεά όλων των βιβλίων της Αλκης Ζέη αλλά και πολλών δεκάδων άλλων βιβλίων σε συνολικά 20 σχολικές βιβλιοθήκες Δημοτικών και Γυμνασίων, προτρέποντας να δοθεί το όνομά της σε αυτές τις βιβλιοθήκες. Επιπλέον θα γίνει εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές και μαθήτριες του Δημοτικού με τίτλο «Ταξίδι στους κόσμους της Αλκης Ζεη», θα προκηρυχτεί διαγωνισμός συγγραφής με βραβεία και επαίνους για παιδιά και εφήβους (μέσω των σχολείων) με θέμα τη μετανάστευση -ένα από τα ζητήματα που εμφανίζεται συχνά στο έργο της. Τέλος καθιερώνεται Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας Αλκη Ζέη, που θα δίνεται σε πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας μέσα από διαγωνισμό.
Απίστευτο και όμως αληθινό! Το πανεπιστήμιο που έχει ντυθεί στα χακί λόγω των ΜΑΤ, μοιράζει πλέον και δωρεάν βιβλία του Γεώργιου Παπαδόπουλου.
«Η Επανάστατις της 21ης Απριλίου υπήρξεν από πάσης πλευράς Εθνοσωτήριος» διαβάζουμε στην πρώτη φράση του βιβλίου που μόλις μας μοίρασε δωρεάν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Έτσι, όπως γράφει ο δημοσιογράφος Χρήστος Αβραμίδης στην Ελληνοφρένεια, η πρώτη εικόνα που βλέπει κανείς μπαίνοντας στη βιβλιοθήκη μετά το κατεστραμμένο απ’ τη βροχή πάτωμα, είναι μια φωτογραφία του δικτάτορα. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί πως το συγκεκριμένο βιβλίο μπορεί να αξιοποιηθεί για ερευνητικούς λόγους.
Όμως θα μπορούσε να αξιοποιείται από τις ερευνήτριες και τους ερευνητές ακόμα και εάν απλώς διατίθετο για δανεισμό, όπως συνέβαινε, άλλωστε όλες τις τελευταίες δεκαετίες. Τι άλλαξε και το βιβλίο μοιράζεται δωρεάν (μαζί με άλλα) στην βιβλιοθήκη των Μεταπτυχιακών και Υποψηφίων Διδακτόρων για να διαβαστεί (και να επηρεάσει) νέους αναγνώστες;
Πιθανότατα πρόκειται απλώς για κάποια (τουλάχιστον) άστοχη επιλογή.
Συνδεόμενη όμως με όλα όσα συμβαίνουν τον τελευταίο καιρό στο ΑΠΘ, η εικόνα είναι ακόμα πιο ανατριχιαστική.
Ξεκινά την Πέμπτη, 18 Αυγούστου 2022, στις 12:00, η ηλεκτρονική υποβολή αιτήσεων δικαιούχων και παρόχων για το πρόγραμμα της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) χορήγησης επιταγών αγοράς βιβλίων έτους 2022. Οι αιτήσεις των ενδιαφερόμενων δικαιούχων και παρόχων θα υποβάλλονται έως τις 25 Αυγούστου 2022, στις 23:59.
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της ΔΥΠΑ, σκοπός του προγράμματος είναι η πνευματική ανάπτυξη του εργατικού δυναμικού και η στήριξη των επιχειρήσεων στο χώρο του βιβλίου.
Συνολικά θα εκδοθούν 150.000 επιταγές, αξίας 20 ευρώ η καθεμία, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, με προϋπολογισμό 3 εκατ. ευρώ.
Με την επιταγή, που έχει τη μορφή ενός μοναδικού ηλεκτρονικού κωδικού αριθμού, οι δικαιούχοι και ωφελούμενοι μπορούν να αγοράσουν με έκπτωση 10% όποιο βιβλίο επιλέξουν από τα βιβλιοπωλεία και τους εκδοτικούς οίκους του μητρώου παρόχων.
Συγκεκριμένα, η διαδρομή είναι: Αρχική/Εργασία και Ασφάλιση/Αποζημιώσεις και Παροχές/Επιταγές αγοράς βιβλίων.
Δικαιούχοι είναι εργαζόμενοι/ες και άνεργοι/ες οι οποίοι/ες το έτος 2021 συγκέντρωσαν 50 ημέρες:
– εργασίας στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) ή
– ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας ή
– επιδότησης ανεργίας ή μακροχρόνιας ανεργίας ή
– συνδυασμό των παραπάνω.
Δικαιούχοι είναι επίσης άνεργοι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Ανέργων της Δ.ΥΠ.Α., που έχουν συνεχόμενο χρονικό διάστημα ανεργίας κατά την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων τουλάχιστον τεσσάρων μηνών.
Ωφελούμενοι του προγράμματος είναι οι σύζυγοι των δικαιούχων, όταν είναι έμμεσα ασφαλισμένα μέλη τους, καθώς και τα παιδιά των δικαιούχων ηλικίας άνω των πέντε ετών, με την προϋπόθεση ότι είναι έμμεσα ασφαλισμένα μέλη των ιδίων ή του άλλου γονέα.
Το σύστημα επιλογής βασίζεται στη μοριοδότηση των δικαιούχων με βάση το εισόδημά τους και τη σειρά προτεραιότητας υποβολής της αίτησής τους.
Πάροχοι του προγράμματος είναι τα βιβλιοπωλεία και οι εκδοτικοί οίκοι οποιασδήποτε νομικής μορφής, που έχουν νόμιμη άδεια λειτουργίας.
Συγκεκριμένα, η διαδρομή είναι: Αρχική/Εργασία και Ασφάλιση/Αποζημιώσεις και Παροχές/Πάροχοι επιταγών αγοράς βιβλίων.
Σημειώνεται ότι οι πάροχοι που θέλουν να κάνουν αίτηση για πολλά υποκαταστήματα πρέπει να έχουν κωδικούς Δ.ΥΠ.Α..
Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση, δεν απαιτείται η προσκόμιση δικαιολογητικών. Στις ελάχιστες περιπτώσεις που απαιτούνται δικαιολογητικά, αυτά επισυνάπτονται στις ηλεκτρονικές αιτήσεις.
Επιχορηγήσεις συνολικού ύψους 446.000 ευρώ ανακοινώνονται σήμερα από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού για την ενίσχυση, προβολή και προώθηση των γραμμάτων και του βιβλίου, την φιλαναγνωσία και την υποστήριξη επιστημονικών συναντήσεων.
Η σχετική πρόσκληση του ΥΠΠΟΑ της 7ης Ιανουαρίου 2021, απευθύνονταν σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου με κοινωφελείς ή πολιτιστικούς σκοπούς. Κατατέθηκαν μέσω του Μητρώου 71 αιτήματα. Η Επιτροπή, γνωμοδότησε για την ενίσχυση 51 φορέων με το ποσό των 446.000 ευρώ. Τριάντα ένας (31) εξ αυτών των φορέων αιτήθηκαν και την χορήγηση αιγίδας, ενώ ένας φορέας αιτήθηκε μόνον αιγίδα.
Ως προς την αξιολόγηση των αιτημάτων η Γνωμοδοτική Επιτροπή έλαβε υπόψη της τη συνάφεια και την εμβέλεια των δράσεων σε σχέση με τους σκοπούς της προκήρυξης, καθώς και παραμέτρους όπως τη γεωγραφική κατανομή δράσεων, την ικανότητα του φορέα να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις εγγραφής του μητρώου και την αναπτυξιακή προοπτική του.
Η Γνωμοδοτική Επιτροπή αποτελούμενη από τους:
Σίσσυ Παπαθανασίου, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Γραμμάτων του ΥΠΠΟΑ, ως Πρόεδρο
Αγγελική Στρατηγοπούλου, συγγραφέα, μέλος Δ.Σ. της Εταιρείας Συγγραφέων
Η πρόεδρος του Οργανισμού Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) Άννα Ροκοφύλλου στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής του ΟΠΑΝΔΑ μετέβη στο κατάστημα Φυλακών Κορυδαλλού και παρέδωσε 1.300 μπλουζάκια και 1.500 βιβλία για τους κρατούμενους.
Η πρόεδρος του ΟΠΑΝΔΑ συναντήθηκε με τη διευθύντρια φυλακών Κορυδαλλού κυρία Μαρία Στέφη, στην οποία και παρέδωσε ένα μέρος των υλικών. Τα υπόλοιπα βιβλία και μπλουζάκια, κατόπιν σχετικής συνεννόησης, θα δοθούν στα καταστήματα κράτησης Θήβας.
