Ο παρεξηγημένος Ιούλιος Βερν

Ένα απ’ τα στοιχεία που έκαναν εντύπωση στον Σπάρταλη όταν ξαναδιάβασε πριν 5 χρόνια το ομώνυμο βιβλίο του Ιούλιου Βερν, ήταν ο διάλογος μεταξύ δύο στρατιωτικών μετά το τέλος του αμερικάνικου εμφυλίου, στον οποίο λέει ο ένας «πρόσεξες ότι το μπαμπάκι ξαναφυτρώνει στους κάμπους;» για να του απαντήσει ο άλλος «γιατί, τα πένθιμα ρούχα που μένουν αχρησιμοποίητα στις ντουλάπες;». Ο Βερν έχει ένα χιούμορ που κατά το σκηνοθέτη έχουμε ξεχάσει. Κακώς νομίζουμε ότι έγραφε παραμυθάκια επιστημονικής φαντασίας.

Και γιατί τότε το "Από τη γη στη σελήνη" είναι από τα λιγότερο κινηματογραφημένα βιβλία του συγγραφέα; Το πρόβλημα είναι ότι έχει πάρα πολλούς διαλόγους, ευφυείς μεν, αλλά δύσκολους στην οπτικοποίηση. Ο Σπάρταλης ξεπερνά αυτό τον σκόπελο, διατηρώντας το πνεύμα και τον εξαιρετικό λόγο του συγγραφέα, φροντίζοντας όμως ταυτόχρονα να διατηρεί το κινηματογραφικό ενδιαφέρον αμείωτο, με όχημα το χιούμορ: Προκειμένου να αναδείξει τις διαφορές που υπήρχαν τότε μεταξύ των αμερικάνικων πολιτειών, χρησιμοποιεί στην ταινία του διαφορετικές προφορές. Έτσι, οι - δευτερεύοντες κυρίως - χαρακτήρες μιλάνε κρητικά, κοζανίτικα, ποντιακά, οι δε ινδιάνοι μιλάνε αρχαία ελληνικά κ.ό.κ.

Άλλο κωμικό στοιχείο είναι οι αναχρονισμοί, με στοιχεία απ’ το μέλλον που εμφανίζονται εντελώς απρόσμενα: οι Beatles, οι μπολσεβίκοι, υπολογιστές, διακτινισμοί κλπ. Οι πρωταγωνιστές ξαφνιάζονται και οι ίδιοι μ’ όσα συναντούν, για να το προσπεράσουν τελικά με ένα «συμβαίνουν αυτά».  Σκοπός είναι να βγει γέλιο και να διατηρηθεί όσο γίνεται ο λόγος του Βερν.

Μαύρη κωμωδία στα όρια του μιούζικαλ

Γίνεται εμφανές πως μιλάμε για μαύρη κωμωδία, το μιούζικαλ όμως από πού προκύπτει; Το "Από τη γη στη σελήνη" περιέχει πέντε πρωτότυπα τραγούδια που είναι σημαντικά για τη ροή της ταινίας, ερμηνευμένα από τον Ψαραντώνη και τον Διονύση Σαββόπουλο, σε στίχους του Άγγελου Σπάρταλη και μουσική της Ζηνοβίας Αρβανιτίδη. Μάλιστα, τόσο ο Ψαραντώνης όσο και ο Σαββόπουλος, είναι από τις ελάχιστες φορές που ερμηνεύουν τραγούδια άλλων.

Η ταινία κατά τον σκηνοθέτη, πατάει στο κοινό του Τιμ Μπάρτον, ενώ ποντάρει πολύ και στο μορφωτικό επίπεδο του θεατή, με την έννοια ότι, για παράδειγμα, ένας απόφοιτος της Καλών Τεχνών είναι πιθανό να μείνει με ανοιχτό το στόμα για το εικαστικό κομμάτι, ενώ κάποιος που σπουδάζει ιστορία θα εντυπωσιαστεί με το κομμάτι της ιστορίας. Έχει δηλαδή κομμάτια τα οποία δεν απαιτούν ακριβώς κάποια ειδική εκπαίδευση απ’ τον θεατή, αλλά αν την έχεις, την χρησιμοποιούν. Κάποια κρυμμένα στοιχεία που θα εκτιμήσεις ιδιαίτερα αν είσαι μαθηματικός, μηχανικός, αστροφυσικός ή καλλιτέχνης. Βέβαια, σε πρώτο επίπεδο η ταινία είναι ανοιχτή σε όλους και κυλάει χωρίς να την καταλάβεις, απορροφημένος απ’ τις περιπέτειες των 4 βασικών και 76 συνολικά χαρακτήρων της.

Δείτε τη Σκάλα. Ένα ακυκλοφόρητο τραγούδι με τη φωνή του Ψαραντώνη και τη λύρα του Περυσινάκη, αντίδοτο στη μιζέρια του καιρού μας.

«Κολάζ animation» και θέατρο σκιών

Πώς όμως ξεπερνάς ζητήματα πνευματικών δικαιωμάτων, χαμηλού προϋπολογισμού και τεχνικών αδυναμιών ώστε το αποτέλεσμα να μην είναι «φτωχό»; Πώς δημιουργείς τη σκηνή στην οποία 3.000 άνθρωποι παρακολουθούν την εκτόξευση του πυραύλου αν δεν είσαι η Pixar; Η δημιουργικότητα των συντελεστών έδωσε τη δική της απάντηση, με μια τεχνική που ονόμασε «κολάζ animation»: Η ταινία είναι φτιαγμένη με περισσότερες από 10.000 φωτογραφίες, κομμάτια έργων από πασίγνωστους ζωγράφους, φωτογράφους, του ίδιου του Σπάρταλη ή άλλων άγνωστων καλλιτεχνών, τα οποία βρέθηκαν στο διαδίκτυο, φωτογραφήθηκαν ή ζωγραφίστηκαν και κόπηκαν με την τεχνική του κολάζ, στο σημείο που το επιτρέπει η νομοθεσία.

Το ίδιο ισχύει και με τα πρόσωπα των πρωταγωνιστών. Βλέπεις ξαφνικά κάποιον και σου θυμίζει τον Μπραντ Πιτ, γιατί το μάτι και το μουστάκι είναι δικά του, αλλά το άλλο μισό πρόσωπο μπορεί να είναι του Τζόνι Ντεπ και τα μαλλιά του Ντι Κάπριο. Όχι με τόσο γνωστούς ηθοποιούς αλλά καταλαβαίνετε την ιδέα. Ο Σαββόπουλος για παράδειγμα, είναι ο μισός Σαββόπουλος κι ο άλλος μισός Μπομπ Ντίλαν. Ο Ψαραντώνης είναι μισός Ψαραντώνης και μισός Τζον Λένον. Αυτό γλίτωσε τους συντελεστές κι απ’ τα δικαιώματα.

Κι όχι μόνο «κολάζ animation» αλλά και μια δόση θεάτρου σκιών, δηλαδή τριασδιάστατα περιβάλλοντα με δισδιάστατους χαρακτήρες, οι οποίοι μάλιστα στρέφονται όπως ο Καραγκιόζης, πράγμα που δίνει μια ιδιαίτερη εικαστικότητα στην ταινία, ένα ενδιαφέρον στην εικόνα, αλλά και το «μειονέκτημα» της ανυπαρξίας πίσω όψης. Οι χαρακτήρες δεν έχουν πλάτη, όταν γυρίζουν πλευρά είναι μαύροι. Δύσκολο στο σχεδιασμό μεν, αλλά πολύ πιο εύκολο να το χειριστείς, μιας και απαιτεί λιγότερη μνήμη, λιγότερους δίσκους, λιγότερες ώρες rendering. Εμφανίζεται μάλιστα κάποια στιγμή κι ο ίδιος ο Καραγκιόζης στην ταινία.

Δείτε το Πυροβολικό. Για πρώτη φορά μαζί ο Διονύσης Σαββόπουλος και ο Ψαραντώνη σε τραγούδι από την ταινία.

Και τώρα τι;

Αν όλα πάνε καλά, η ταινία θα κάνει πρεμιέρα στο Animasyros 6.0 τον Σεπτέμβρη, μετά στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης κι από το Δεκέμβρη στη διανομή. «Φτωχά» πράγματα κι ωραία. Σε 2 αίθουσες το πολύ, με χαμηλό εισιτήριο και την ελπίδα να ανταποκριθεί ο κόσμος.

Δείτε το teaser trailer

Υπόθεση

Στην Αμερική του 1869, 100 χρόνια δηλαδή πριν την προσσελήνωση του Apollo 11, oι πολεμοχαρείς κλαίνε τη μοίρα τους γιατί ο πόλεμος έχει τελειώσει και έχουν πέσει όλοι τους σε απραξία. Αναπολούν το ένδοξο παρελθόν και νιώθουν άβολα με τα πένθιμα ρούχα που παλιώνουν αχρησιμοποίητα στις ντουλάπες και το μπαμπάκι που ξαναφυτρώνει στα χωράφια, όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Βερν!

Τότε ακριβώς έρχεται ο πρόεδρος του Τηλεβολικού Συλλόγου Ίμπεϋ Μπαρμπικάν να δώσει τη λύση ανακοινώνοντας ένα σχέδιο για τη ρήψη μίας οβίδας από τη Γη στη Σελήνη, πράξη που θα αποτελέσει και την πρώτη ουσιαστική επικοινωνία τού ανθρώπου με τον δορυφόρο της Γης και θα δοξάσει και τις 36 Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής στα πέρατα του πλανήτη.

Ένας άσπονδος εχθρός του προέδρου αλλά και ένας παράξενος Γάλλος που θα απαιτήσει και τελικά θα πετύχει να μπει μέσα στην οβίδα για να πάει στη Σελήνη, είναι μόνο λίγα από τα στοιχεία που κάνουν τη συνέχεια συγκινητική και ταυτόχρονα σπαρταριστική.

Βασικοί συντελεστές

Σενάριο, σκηνοθεσία, animation, μοντάζ: Άγγελος Σπάρταλης

Μουσική: Ζινοβία Αρβανιτίδη

Σχεδιασμός ήχου: Λουκάς Μεσσηνέζης

Ηχοληψία: Κώστας Τυμπακιανάκης

Τραγούδι: Διονύσης Σαββόπουλος, Ψαραντώνης

Φωνές: Μάνος Βακούσης, Αλέξανδρος Λογοθέτης, Στράτος Τζώρτζογλου, Δημήτρης Σταρόβας

Παραγωγοί: Άγγελος Σπάρταλης & Αγγελική Σβορώνου

Παραγωγή: Wish You Luck film productions

Πηγή: SevenArt