«Ο πόλεμος τελείωσε» του Αλέν Ρενέ – Κριτική του Γιάννη Ν. Γκακίδη

Με αφορμή την προβολή τη Δευτέρα  5 Μαΐου του αριστουργηματικού φιλμ νουάρ "Ο πόλεμος τελείωσε" από τον αυτοδιαχειριζόμενο κινηματογράφο των εργαζομένων της ΕΡΤ3, (διαβάστε εδώ περισσότερα για την προβολή) ακολουθεί η κριτική του Γιάννη Ν. Γκακίδη.

 

 

 

 

 

 

 

Ταινιοθήκη ΕΡΤ3: "Ο πόλεμος τελείωσε" του Αλέν ΡενέΔε νομίζω πως τελειώνει ο πόλεμος. Υπάρχουν μικρά διαλείμματα, αλλά τέλος ποτέ. Η ζωή, δηλαδή το να ζω, να επιβιώνω πριν απ’ όλα, είναι από μόνο του είναι ένας διαρκής πόλεμος. Άλλοι τον λένε ευγενικά αγώνα. Ο τίτλος της ταινίας του Ρενέ, υπονοεί σαφώς την επανάσταση και φυσικά προσπαθεί να καταγράψει τα τεκταινόμενα της εποχής της.


Ο Ντιέγκο είναι ισπανός που ζει κατά βάση στο Παρίσι. Ανήκει σε μιαν οργάνωση που έχει σαν στόχο την πτώση του δικτάτορα Φράνκο. Ω ποία ειρωνεία. Η μεγαλύτερη επανάσταση προερχόμενη από αγρότες και εργάτες και κατευθυνόμενη, όχι από τα εγνωσμένα κόμματα που έχουν αναλάβει την διεξαγωγή της επανάστασης, κατέληξε στην πιο μακρόπνοη δικτατορία. Τέλος πάντων. Ο Ντιέγκο λοιπόν με μια τσάντα στο χέρι ταξιδεύει συνεχώς, κουβαλώντας υλικό, κυρίως έντυπο σχετικά με τις δράσεις της οργάνωσης. Ο κεντρικός στόχος στη φάση αυτή είναι η προκήρυξη γενικής απεργίας λίγο πριν την πρωτομαγιά του 1965, κάτι που δεν είχε επιτευχθεί εδώ και πολλά χρόνια που κυβερνούσε ο Φράνκο από το 1939.

Ωστόσο ο στόχος αυτός δεν μοιάζει πειστικός για την επιτυχία του, όχι μόνο από τους νεαρούς φοιτητές, αλλά ούτε πια κι από τον βετεράνο επαναστάτη Ντιέγκο. Βλέποντας τον εξαιρετικό Ιβ Μοντάν(υποδύεται τον ρόλο του Ντιέγκο) με μια βαλίτσα στο χέρι, να ταξιδεύει συνεχώς, κτυπώντας κουδούνια σε διάφορα διαμερίσματα λέγοντας συνθηματικές λέξεις και ανταλλάσσοντας ελάχιστες κουβέντες μου δημιουργήθηκε μια παράξενη αίσθηση. Καθότι αρχικά δεν αναφερόταν η ιδιότητά του, μου έμοιαζε κάτι σαν κατάσκοπος. Τι διάολο συνωμοτικές κινήσεις, με σημειώματα, κάποιες σκόρπιες κουβέντες, μερικές ερωτικές συνευρέσεις, με εξαίρεση την αγωνία στον έλεγχο στα σύνορα, σκέφτηκα.

Αυτός δεν μοιάζει με επαναστάτη, αλλά με σύγχρονο μάνατζερ πολυεθνικής εταιρείας. Ο Ρενέ στην αρχή της αφηγηματικής περιήγησής του είναι σκόπιμα νωχελικός, με έμφαση στην εικόνα και σχεδόν απουσία λόγου, απαιτεί την προσοχή μας για να μυηθούμε στους σκοπούς του ταξιδιού του. Όταν έρχεται και ο λόγος στο κάδρο είναι λιτός, κοφτός και με αρκετά σημαινόμενα. Τα ερωτήματα στέκονται πια αμείλικτα απέναντί μας. Τι είναι επαναστάτης; Τι είναι ζωή; Ποια η διαδρομή της επανάστασης και που τελικά οδηγεί; Γιατί δεν ενεργοποιείται αυτό που λέμε λαό κι ανάλογα με τις περιστάσεις, του αποδίδεται άλλοτε περιφρονητικός κι άλλοτε εγκωμιαστικός χαρακτήρας; Ποιος ο ρόλος της διανόησης στην πορεία μιας επανάστασης και φυσικά της κοινωνίας στο σύνολό της; Πως βιώνεται η ματαίωση μιας πορείας ενός επαναστάτη, αλλά και κάθε ανθρώπου; Και μέσα σε όλα αυτά δεν μπορεί να απουσιάζει ο συστατικός όρος αυτού που ονομάζουμε ζωή, ο έρωτας.

Στη ζωή λίγοι οι πρωταγωνιστές ή οι δρώντες, πολλοί μοιάζουμε απόντες κι οι θεατές πολλοί, οχλαγωγούν ή φωνασκούν επικροτώντας και ύστερα πάνε ήρεμοι να κοιμηθούν και ίσως κάτι ωραιότερο να ονειρευτούν.

Στις μέρες μας δεν υπάρχει επανάσταση, υπάρχουν αρκετοί που προσδοκούν σε κάποια ανάσταση. Κάποιοι το βαφτίσανε success story, μα το ερώτημα είναι πόσο φορτίο θα αντέξει ακόμη το βαπόρι.

Το συμπέρασμα από τα διαχρονικά σημαινόμενα της ταινίας του Αλεν Ρενέ, αν και τοποθετημένης σε ν εποχή που, εκκολαπτότανε ο «Γαλλικός Μάης» είναι πως, δύο πράγματα φαίνονται ότι θα είναι εσαεί παρόντα στην ανθρώπινη διαδρομή. Η επανάσταση και ο έρωτας. Μπορεί να αλλάζουνε μορφή, αλλά θα υπάρχουν, ο έρωτας για τη ζωή και η επανάσταση για μια καλύτερη ζωή.

Τους ρόλους υποστηρίζουν οι: Ιβ Μοντάν, Ίγκριτ Τούλιν, Ζενεβιέ Μπουγιόλ σε σενάριο Χόρχε Σεμπρούν.

Τελευταία τροποποίηση στις Κυριακή, 04/05/2014 - 15:21