«Φωτιά» στη Μέση Ανατολή από τη δολοφονία Σουλεϊμανί-Διεθνής ανησυχία
Η χωρίς προηγούμενο αμερικανική επιδρομή, με την οποία σκοτώθηκε στη Βαγδάτη ο Ιρανός στρατηγός Κασέμ Σουλεϊμανί φέρνουν το Ιράκ στα όρια του χάους, εκτιμούν πολιτικοί αναλυτές. Ταυτόχρονα ανοίγει μια περίοδο αβεβαιότητας για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους στην περιοχή.
«Πρόκειται για τη σημαντικότερη «επιχείρηση αποκεφαλισμού» που έχει ποτέ πραγματοποιηθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες, σημαντικότερη και από τις επιχειρήσεις εξόντωσης του Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι ή του Οσάμα μπιν Λάντεν» σύμφωνα με τον Φίλιπ Σμιθ, αμερικανό ειδικό σε θέματα ένοπλων σιιτικών οργανώσεων.
Η αμερικανική επιδρομή πραγματοποιήθηκε μετά την επίθεση της Τρίτης κατά της αμερικανικής πρεσβείας στην Βαγδάτη από χιλιάδες υποστηρικτές του Χασντ αλ-Σάαμπι σε μία πρωτοφανή επίδειξη ισχύος που ξαναζωντάνεψε για την Ουάσινγκτον το φάσμα της κρίσης των ομήρων στην αμερικανική πρεσβεία της Τεχεράνης το 1979.
Η Ουάσινγκτον αποφάσισε να στείλει 3.500 επιπλέον στρατιώτες στην Μέση Ανατολή, για την ενίσχυση της ασφάλειας των αμερικανικών θέσεων στην περιοχή, καθώς η Τεχεράνη,υποσχέθηκε εκδίκηση.
Από τον Μάιο, οι ΗΠΑ έχουν ήδη αναπτύξει περίπου 14.000 επιπλέον στρατιώτες στην Μέση Ανατολή.
Σε κατάσταση αυξημένης επιφυλακής έχουν τεθεί οι υπηρεσίες ασφαλείας στην Νέα Υόρκη, για να ανταποκριθούν σε ενδεχόμενα αντίποινα του Ιράν,ανέφερε ο δήμαρχος Μπιλ ντε Μπλάζιο.
Ο κόσμος δεν μπορεί να αντέξει ακόμη ένα πόλεμο στον Κόλπο, δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Πομπέο: «Προσηλωμένη στην αποκλιμάκωση» η Ουάσινγκτον
Η Ουάσινγκτον «είναι προσηλωμένη στην αποκλιμάκωση», επέμεινε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο συνοδεύοντας με την επωδό αυτήν τα μηνύματα στον λογαριασμό του στο Twitter με τα οποία γνωστοποίησε την σειρά των επαφών που είχε με τους υπουργούς Εξωτερικών της Βρετανίας και της Γερμανίας Ντόμινικ Ράαμπ και Χάικο Μαας αντίστοιχα, καθώς και τον υψηλόβαθμο κινέζο διπλωματικό αξιωματούχο του Πολιτικού Γραφείου Γιανγκ Τζιετσί, μετά την αμερικανική επιχείρηση στην Βαγδάτη για την εξόντωση του Κασέμ Σουλεϊμανί.
Πώς διεξήχθη η επιχείρηση;
Το Πεντάγωνο παρέμεινε αόριστο σχετικά με την ίδια την επιχείρηση, όταν παραδέχθηκε σε ανακοίνωσή του πως διεξήγαγε την ενέργεια αυτή κατά διαταγήν του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Όμως σύμφωνα με αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, αυτή πραγματοποιήθηκε από ένα αμερικανικό μη επανδρωμένο αεροπλάνο, το οποίο έπληξε δύο οχήματα που μετέφεραν τον Σουλεϊμανί, διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης, του ιδεολογικού στρατού της Ισλαμικής Δημοκρατίας, σε οδό πρόσβασης στο διεθνές αεροδρόμιο της Βαγδάτης.
Βίντεο-ντοκουμέντο: Η στιγμή της ανατίναξης του οχήματος
Την ίδια ώρα βίντεο – ντοκουμέντο που φέρεται να καταγράφει τη στιγμή της δολοφονίας του Ιρανού στρατηγού Σουλεϊμανί είδε το φως της δημοσιότητας.
Ο Αμπού Μάχντι αλ-Μουχάντις, δεύτερος στην ιεραρχία της Χασντ αλ-Σάαμπι, ενός συνασπισμού κυρίως φιλοϊρανικών πολιτοφυλακών ο οποίος έχει πλέον ενταχθεί στον ιρακινό τακτικό στρατό, έχασε επίσης τη ζωή του κατά την επίθεση αυτή.
Αυτού του είδους οι φόνοι ξένων στρατιωτικών φέρνουν στο νου τις μεθόδους του ισραηλινού στρατού μάλλον παρά αυτές των αμερικανών στρατιωτικών, οι οποίοι οργανώνουν συνήθως με ακρίβεια επιχειρήσεις των ειδικών δυνάμεών τους, όταν θέλουν να εξοντώσουν καταζητούμενους όπως ο Οσάμα Μπιν Λάντεν ή, πιο πρόσφατα, ο αρχηγός της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι.
Γιατί σήμερα;
Οι ΗΠΑ παρακολουθούσαν εδώ και μήνες από κοντά τις μετακινήσεις του στρατηγού Σουλεϊμανί και θα μπορούσαν να τον είχαν σκοτώσει πολύ νωρίτερα. Το Πεντάγωνο εξήγησε πως ο ιρανός στρατηγός «προετοίμαζε σχέδια επιθέσεων σε αμερικανούς διπλωμάτες και στρατιωτικούς στο Ιράκ και σε όλη την περιοχή».
Νωρίτερα ο αμερικανός υπουργός Άμυνας Μαρκ Έσπερ είχε προειδοποιήσει πως οι ΗΠΑ δεν θα δίσταζαν να λάβουν «προληπτικά» μέτρα, αν πληροφορούνταν ότι προετοιμάζονται νέες επιθέσεις.
Είχε προειδοποιήσει πως ο θάνατος την περασμένη εβδομάδα ενός αμερικανού εργολάβου σε επίθεση με ρουκέτα σε βάση του Κιρκούκ (βόρειο Ιράκ), η οποία αποδόθηκε σε μια φιλοϊρανική παράταξη, «άλλαξε τα δεδομένα».
Τραμπ:Ο Σουλεϊμανί σχεδίαζε να σκοτώσει πολλούς Αμερικανούς
Ο Κασέμ Σουλεϊμανί, ο διοικητής της Δύναμης Κουντς του Ιράν, σχεδίαζε να σκοτώσει «πολλούς Αμερικανούς», υποστήριξε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, με ανάρτησή του στο Twitter. «Ο στρατηγός Κασέμ Σουλεϊμανί σκότωσε ή τραυμάτισε σοβαρά χιλιάδες Αμερικανούς σε μεγάλο χρονικό διάστημα και σχεδίαζε να σκοτώσει πολλούς ακόμη», ανέφερε ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος.
Ο Τραμπ πρόσθεσε ότι ο Σουλεϊμανί ευθύνεται για τον θάνατο «χιλιάδων ανθρώπων», συμπεριλαμβανομένου και «μεγάλου αριθμού διαδηλωτών στο ίδιο το Ιράν» και εκτίμησε ότι θα έπρεπε να τον έχουν σκοτώσει «εδώ και χρόνια».
Ο πρόεδρος Τραμπ δεν έχει την εξουσιοδότηση να οδηγήσει τη χώρα σε πόλεμο με το Ιράν, δηλώνει ο ηγέτης των Δημοκρατικών στην Γερουσία.
«Είναι η άποψή μου ότι ο πρόεδρος δεν έχει την εξουσιοδότηση για ένα πόλεμο με το Ιράν», τόνισε ο Σούμερ από το βήμα της ολομέλειας της Γερουσίας.«Αν σχεδιάζει μια μεγάλη αύξηση στρατευμάτων, και δυνητικά εχθρικών, για ένα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, η κυβέρνηση θα χρειαστεί έγκριση από το Κογκρέσο και την έγκριση από τον αμερικανικό λαό», συμπλήρωσε.
Ποιες θα είναι οι συνέπειες;
Οι τιμές του πετρελαίου, όπως και του χρυσού και άλλων περιουσιακών στοιχείων που θεωρούνται ασφαλή καταφύγια, εκτινάχθηκαν σήμερα, μετά τον φόνο του Ιρανού στρατηγού. Οι χρηματιστές τρόμαξαν, καθώς ο θάνατος του Σουλεϊμανί οδήγησε τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, τον Αλί Χαμενεΐ, να υποσχεθεί εκδίκηση.
Ο πανευρωπαϊκός χρηματιστηριακός δείκτης Stoxx 600 υποχωρούσε 0,85% στις 13.10 (ώρα Ελλάδας), καθώς εξανεμίσθηκαν οι ελπίδες για ένα μεγάλης διάρκειας ράλι στο νέο έτος.
Τα στοιχεία ενεργητικού, που θεωρούνται ασφαλή καταφύγια, κινήθηκαν ανοδικά, με το ιαπωνικό γεν να αυξάνεται κατά 0,5% έναντι του δολαρίου σε υψηλό επίπεδο δύο μηνών και το ελβετικό φράγκο να καταγράφει την υψηλότερη ισοτιμία του έναντι του ευρώ από τον Σεπτέμβριο. Οι τιμές του πετρελαίου μπρεντ εκτινάχθηκαν σχεδόν τρία δολάρια στα 69,16 δολάρια το βαρέλι, επίσης η υψηλότερη τιμή από τον Σεπτέμβριο.
Τον Σεπτέμβριο, Αμερικανοί αξιωματούχοι κατηγόρησαν το Ιράν για την επίθεση με πύραυλο και drone σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της σαουδαραβικής εταιρείας Aramco που κάνει τις μεγαλύτερες εξαγωγές στον κόσμο. Η κυβέρνηση Τραμπ δεν αντέδρασε, πέρα από μία ρητορική σε υψηλούς τόνους και απειλές που εκτόξευσε.
Τα γερμανικά κρατικά ομόλογα καθώς και τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου – που αποτελούν και τα κρατικά ομόλογα αναφοράς παγκοσμίως – κινήθηκαν επίσης ανοδικά. Οι αποδόσεις των 10ετών γερμανικών τίτλων, που κινούνται αντίστροφα με τις τιμές, μειώθηκαν περαιτέρω από τα υψηλά επίπεδα επτά μηνών που είχαν σημειώσει νωρίτερα στην εβδομάδα, ενώ οι αποδόσεις των αντίστοιχων αμερικανικών ομολόγων μειώθηκαν κατά πέντε μονάδες βάσης σε χαμηλό επίπεδο τριών εβδομάδων.
Ο χρυσός, που είναι παραδοσιακό καταφύγιο για τους επενδυτές που αποστρέφονται τον κίνδυνο, αυξήθηκε 1% στα 1.543,66 δολάρια ανά ουγγιά, που είναι υψηλό επίπεδο τεσσάρων μηνών.
Ποια είναι τα μέτρα ασφαλείας;
Τους τελευταίους μήνες οι ΗΠΑ έστειλαν περισσότερους από 14.000 στρατιωτικούς ως ενισχύσεις στην περιοχή και ανακοίνωσαν την αποστολή επιπλέον 500 ανδρών μετά την επίθεση εναντίον της πρεσβείας τους στη Βαγδάτη.
Χθες, Πέμπτη, ο Έσπερ ανακοίνωσε πως ένα τάγμα 4.000 ανδρών έλαβε εντολή να βρίσκεται σε ετοιμότητα και μπορεί να αναπτυχθεί μέσα στις επόμενες ημέρες.
Οι ΗΠΑ έχουν αυτή τη στιγμή 5.200 στρατιωτικούς ανεπτυγμένους στο Ιράκ, επισήμως για να «βοηθούν και να εκπαιδεύουν» τον ιρακινό στρατό και για να αποφευχθεί μια ανάκαμψη της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος. Οι συνολικές δυνάμεις τους στη Μέση Ανατολή ανέρχονται σε 60.000 άτομα.
Η αμερικανική πρεσβεία κάλεσε τους αμερικανούς υπηκόους που κατοικούν στο Ιράκ να εγκαταλείψουν το ταχύτερο τη χώρα. Το Ισραήλ έκλεισε ένα χιονοδρομικό κέντρο στις πλαγιές του Γκολάν, μια περιοχή στα σύνορα της Συρίας και του Λιβάνου την οποία έχει προσαρτήσει.
Διαδηλώσεις στην Τεχεράνη
Δεκάδες χιλιάδες διαδηλώνουν στην Τεχεράνη για να καταγγείλουν τα αμερικανικά «εγκλήματα», σύμφωνα με πληροφορίες δημοσιογράφου του AFP που βρίσκεται επί τόπου, μετά τον θάνατο του στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί.
Μετά την μεγάλη προσευχή της Παρασκευής, πλήθος ξεχύθηκε στους κεντρικούς δρόμους της ιρανικής πρωτεύουσας κρατώντας πορτρέτα του διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης και φωνάζοντας «Θάνατος στην Αμερική».
Διεθνείς αντιδράσεις
«Ο κύκλος της βίας, των προκλήσεων και των αντιποίνων πρέπει να σταματήσει» στο Ιράκ, δήλωσε σήμερα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, μετά τον θάνατο του ιρανού στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί σε επίθεση στη Βαγδάτη η οποία πραγματοποιήθηκε από την Ουάσινγκτον.«Πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία μια κλιμάκωση», πρόσθεσε ο Μισέλ σε μήνυμά του στο Twitter.
Ο φόνος του Ιρανού στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί στη Βαγδάτη μπορεί «να επιδεινώσει σοβαρά την κατάσταση» στη Μέση Ανατολή, προειδοποίησε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Γάλλο ομόλογό του Εμμανουέλ Μακρόν.
«Σημειώθηκε ότι η ενέργεια αυτή μπορεί να επιδεινώσει σοβαρά την κατάσταση στην περιοχή», αναφέρεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε το Κρεμλίνο. Και οι δύο ηγέτες εξέφρασαν την «ανησυχία» τους για τον θάνατο του Σουλεϊμανί από το αμερικανικό πυραυλικό πλήγμα στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας δήλωσε σήμερα ότι ο φόνος του επικεφαλής της ιρανικής Δύναμης Κουντς και αρχιτέκτονα της αυξανόμενης στρατιωτικής επιρροής της Τεχεράνης στη Μέση Ανατολή υποστράτηγου Κασέμ Σουλεϊμανί, από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης, θα αυξήσει τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή, μετέδωσε νωρίτερα το πρακτορείο ειδήσεων RIA.
«Θεωρούμε τον φόνο του Σουλεϊμανί από αμερικανικό πυραυλικό πλήγμα στα προάστια της Βαγδάτης ένα παράτολμο βήμα που θα οδηγήσει στην αύξηση των εντάσεων σε όλη την περιοχή. Ο Σουλεϊμανί υπηρετούσε πιστά τον σκοπό της προστασίας των ιρανικών εθνικών συμφερόντων», δήλωσε ένας αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών στο Sputnik. «Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια προς τον ιρανικό λαό», τόνισε ο αξιωματούχος.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν το δικαίωμα να υπερασπισθούν εαυτές σκοτώνοντας τον ιρανό στρατιωτικό διοικητή Κασέμ Σουλεϊμανί. «Ακριβώς όπως το Ισραήλ έχει το δικαίωμα αυτοάμυνας, οι ΗΠΑ έχουν ακριβώς το ίδιο δικαίωμα», δήλωσε ο Νετανιάχου, σύμφωνα με ανακοίνωση που εκδόθηκε από το πρωθυπουργικό γραφείο.
«Ο Κασέμ Σουλεϊμανί είναι υπεύθυνος για τον θάνατο αμερικανών πολιτών και πολλών αθώων. Σχεδίαζε και άλλες τέτοιες επιθέσεις», δήλωσε ο ισραηλινός πρωθυπουργός πριν επιβιβασθεί στο αεροπλάνο για να επιστρέψει στο Ισραήλ, επισπεύδοντας την αναχώρησή του από την Αθήνα. «Ο πρόεδρος Τραμπ αξίζει τα εύσημα γιατί ενήργησε γρήγορα, σθεναρά και αποφασιστικά. Το Ισραήλ παραμένει στο πλευρό των ΗΠΑ στον δίκαιο αγώνα τους για ειρήνη, ασφάλεια και αυτοάμυνα», πρόσθεσε.
Η Γερμανία εξέφρασε την «έντονη ανησυχία» της μετά τον φόνο από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ του επικεφαλής της ιρανικής Δύναμης Κουντς υποστράτηγου Κασέμ Σουλεϊμανί στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης και ζήτησε «αποκλιμάκωση».
«Βρισκόμαστε σε ένα επίπεδο επικίνδυνης κλιμάκωσης και είναι σημαντικό εφεξής να συμβάλουμε σε μια αποκλιμάκωση με προσοχή και αυτοσυγκράτηση», δήλωσε μια εκπρόσωπος της καγκελαρίας, η Ουλρίκε Ντέμερ, σε συνέντευξη Τύπου κάνοντας έκκκληση για εξεύρεση λύσεων «με διπλωματικούς τρόπους».
Παράλληλα το Βερολίνο περιορίζει τις κινήσεις των στρατευμάτων του στο Ιράκ.
Η Βρετανία αύξησε την ασφάλεια και την ετοιμότητα στις στρατιωτικές της βάσεις στη Μέση Ανατολή, μετέδωσε σήμερα το δίκτυο Sky News χωρίς να επικαλεστεί πηγή.Η Βρετανία διαθέτει στο Ιράκ στρατιωτικό προσωπικό περίπου 400 ανδρών που βοηθούν στην εκπαίδευση των ιρακινών στρατιωτών. Οι περισσότεροι εδρεύουν στη βάση Τάτζι, βόρεια της Βαγδάτης.
Σε γραπτή ανακοίνωσή του το υπουργείο Eξωτερικών της Τουρκίας, εκφράζει έντονη ανησυχία για την κλιμάκωση της έντασης μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν. Τονίζει επίσης ότι η μετατροπή του Ιράκ σε πεδίο σύγκρουσης θα βλάψει την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Αιγύπτου παρακολουθεί με μεγάλη ανησυχία τις εξελίξεις στο Ιράκ και έκανε έκκληση να μην κλιμακωθεί η κατάσταση. Η ανακοίνωση αυτή εκδόθηκε μετά τον φόνο, από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ, του επικεφαλής της ιρανικής Δύναμης Κουντς, υποστράτηγου Κασέμ Σουλεϊμανί, στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης.
Για να μην κλιμακωθεί η κατάσταση «απαιτείται η άμεση διακοπή όλων των περιφερειακών παρεμβάσεων στις υποθέσεις των αραβικών χωρών κα λαών που τροφοδοτούν τη διχόνοια και τις εντάσεις», τονίζει το ΥΠΕΞ της Αιγύπτου.
Ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ, το καθεστώς του οποίου στηρίζεται στρατιωτικά από την Τεχεράνη, κατήγγειλε την αμερικανική αεροπορική επιδρομή από την οποία σκοτώθηκε ο Ιρανός στρατηγός Κασέμ Σουλεϊμανί, διαβεβαιώνοντας ότι η συμβολή του στον συριακό στρατό «δεν θα ξεχαστεί».
«Ο συριακός λαός δεν θα λησμονήσει την παρουσία του στο πλευρό του αραβικού συριακού στρατού για την άμυνα της Συρίας απέναντι στην τρομοκρατία και τους υποστηρικτές της», ανέφερε ο Άσαντ σε επιστολή του που απευθύνεται στον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, όπως μετέδωσε το επίσημο συριακό πρακτορείο Sana.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Συρίας καταδίκασε επίσης τον φόνο του Σουλεϊμανί, κάνοντας λόγο για «εγκληματική επιθετικότητα» των ΗΠΑ που παραπέμπει «σε εγκληματικές συμμορίες».
Ποιος ήταν ο Κασέμ Σουλεϊμανί
Με καταγωγή από φτωχή αγροτική οικογένεια και χωρίς πολλή εκπαίδευση ανέβηκε στην ιεραρχία των Φρουρών. Θεωρείται υπεύθυνος για το θάνατο εκατοντάδων Αμερικανών στρατιωτών από το 2003 και μετά, έχει βοηθήσει τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, Σιίτες και Κούρδους κατά του Σαντάμ Χουσεϊν στο Ιράκ, τους Χούθι στην Υεμένη και ήταν αυτός που χάραξε τη στρατηγική που κράτησε όρθιο το καθεστώς του Άσαντ στη Συρία. Αν και κρατούσε χαμηλό προφίλ ήταν δημοφιλέστατος στο Ιράν και ο εκπρόσωπος των Φρουρών της Επανάστασης δάκρυσε στην είδηση του θανάτου του.
Για τους Αμερικανούς ήταν η μεγαλύτερη ίσως απειλή στην ευρύτερη περιοχή, είχε χαρακτηριστεί «διαβολικό» πρόσωπο και του είχαν επιβληθεί κυρώσεις.
Σε όποια χώρα ξέσπασαν αντιδράσεις κατά της ιρανικής επιρροής τις κατέπνιξε στο αίμα και λόγω της πολιτικής που ακολουθούσε είχε πολλούς αντιπάλους στο εσωτερικό του Ιράν.
Τη θέση του Σουλεϊμανί καταλαμβάνει ο μέχρι σήμερα υπαρχηγός του, Εσμαήλ Καανί. Το μεγάλο ερώτημα είναι ποια θα είναι η εκδίκηση που θα σχεδιάσει για το ισχυρό πλήγμα που δέχτηκε το Ιράν.
Πηγή: ΕΡΤ,ΑΠΕ-ΜΠΕ,dpa,AFP,Reuters