Νομισματικές ασκήσεις από τας Ινδίας….
Του Χρηστου Χρυσοστομίδη
Οι Ινδίες δεν συγκρίνονται με την Ελλάδα στο μέγεθος. Ούτε στον πληθυσμό. Ούτε στο μέσο επίπεδο ζωής. Ούτε στην τεχνολογική ανάπτυξη. Ούτε στη διαστημική τεχνολογία. Ούτε στους εξοπλισμούς. Παρ’ όλα αυτά είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες ορισμένες εξελίξεις σε μια χώρα με πιο αρχαίο ίσως πολιτισμό από τον δικό μας.
Μια από αυτές έχει σχέση με τη νομισματική κυκλοφορία. Στις 8 Νοεμβρίου 2016 οNarendaModi, πρωθυπουργός, με εθνικιστικές και αυταρχικές τάσεις, αποφάσισε να αποσύρει από την κυκλοφορία τα χαρτονομίσματα των των 1000 και των 500 ρουπίων. Αυτά δεν συγκρίνονται με τα χαρτονομίσματα των 100, 200 ή 500 ευρώ. Το πρώτο αξίζει περίπου 15 ευρώ και το δεύτερο 7,5 ευρώ. Βέβαια το ένα ευρώ έχει πολύ μεγαλύτερη αγοραστική αξία στην Ινδία από ότι στην Ελλάδα.
Τα χαρτονομίσματα έπρεπε να κατατεθούν στις τράπεζες μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου 2016 με μεγάλους περιορισμούς στις αναλήψεις ρευστού με νομίσματα μικρότερης αξίας. Επρόκειτο για ένα μεγάλο σοκ για την ινδική οικονομία, ασύλληπτα πιο έντονο από τους περιορισμούς στην ανάληψη ρευστού από τα ΑΤΜ στην Ελλάδα που επιβλήθηκε στο πλαίσιο τωνcapitalcontrols. Ας πάρουμε υπόψη ότι τα δύο αυτά χαρτονομίσματα καλύπτανε το 86% της νομισματικής κυκλοφορίας. Κι ότι ένα τεράστιο τμήμα του πληθυσμού λόγω φτώχειας ή χαμηλής εκπαίδευσης δεν χρησιμοποιεί το ηλεκτρονικό χρήμα: το 78% των καταναλωτικών πληρωμών στις Ινδίες γίνεται με ρευστό.
Η έκθεση του Υπουργείου Οικονομικών Economic Survey 2016-2017 εξετάζει τους στόχους και τα άμεσα αποτελέσματα αυτής της θεαματικής οικονομικής κίνησης. Ο αναλύτής Martin Wolf στους Financial Times φιλτράρει τις ινδικές εκτιμήσεις και κάνει μερικές πρώτες παρατηρήσεις για το θέμα. Έτσι, ως τώρα, συνέπειες είναι ή φαίνονται να είναι:
Πρώτο: η προσφορά ρευστού είχε μια πτώση 35% σε σχέση με την καταναλωτική ζήτηση. Μέσα στον ίδιο χρόνο όμως το έλλειμμα αυτό καλύφθηκε από συναλλαγές μέσω καταθέσεων, με το παράδοξο φαινομενικά αποτέλεσμα να μειωθούν τα επιτόκια.
Δεύτερο: η μέση ζήτηση έπεσε, λόγω της μείωσης του ρευστού. Η μέση προσφορά επίσης έπεσε, λόγω της μείωσης του ρευστού ως μέσου για την κάλυψη των εισροών σε πολύ μικρές παραγωγικές μονάδες, ιδιαίτερα στην αγροτική οικονομία. Αυτή η «απονομισματοποίηση» μπορεί επομένως βραχυπρόθεσμα να έχει ως συνέπεια την πτώση κατά 1,5% του ΑΕΠ, σχετικά με την προβλεπόμενη ετήσια αύξηση 7%.
Τρίτο: δεδομένου ότι θεωρείται ότι 2% του ΑΕΠ καλύπτει δράσεις της μαύρης οικονομίας, έσοδα από την εκτεταμένη διαφθορά, τρομοκρατικές δραστηριότητες, μεγάλο μέρος της προσωρινής πτώσης του ΑΕΠ αφορά σε αφανισμό παράνομων δραστηριοτήτων.
Τέταρτο: ποσά που κατατέθηκαν στις τράπεζες λόγων της επικείμενης ακυρότητας των δύο αυτών χαρτονομισμάτων, τώρα φορολογούνται. Με μια έννοια λοιπόν υπάρχει μια μεταφορά πλούτου από την παρανομία στα δημόσια έσοδα.
Πέμπτο: ένα ακόμα όφελος προκαλείται από την «ψηφιοποίηση» της οικονομίας, που είναι σημαντική μακροπρόθεσμα, ενισχύει την αποτελεσματική φορολόγηση, τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα.
«Το ισοζύγιο κόστους και οφέλους», είναι το συμπέρασμα τουWolf, «τελικά θα εξαρτηθεί από το τι συμβαίνει σήμερα. Ένα σημαντικό σημείο είναι η μετατρεψιμότητα ανάμεσα σε τραπεζικές καταθέσεις και ρευστό, που πρέπει να αποκατασταθεί πλήρως. Μακροπρόθεσμα η Ινδία μπορεί να ακολουθήσει άλλες οικονομίες προς μια οικονομία χωρίς καθόλου μετρητά».
Μακρινή, εξωτική και αχανής η Ινδία, αξίζει όμως να τα γνωρίζουμε αυτά. Μας δίνουν τη δυνατότητα να στοχασθούμε, έστω και με το ενδιαφέρον μας στραμμένο σε μια χώρα απόμακρη και μικρή, τη δική μας. Για παράδειγμα πόσο πιο εύκολη και ταχεία μπορεί να είναι η αλλαγή νομίσματος στην τεχνική της πλευρά, με τη διόγκωση του ηλεκτρονικού χρήματος και συναλλαγών. Ή πόσες νέες δυνατότητες για εντοπισμό και φορολόγηση μαύρου χρήματος δίνονται, σε περίπτωση που ισχύσει αυτό που λένε συνεχώς οι εχθροί του εθνικού νομίσματος ότι θα ανοίξουν τα παράνομα σεντούκια τους στο εξωτερικό οι πλούσιοι, και θα έρχονται στην για να αγοράζουν μισοτιμής με ένα υποτιμημένο εθνικό νόμισμα. Ή πόσες δυνατότητες για τον εντοπισμό και κολασμό της διαφθοράς. Κι ας αφήσουμε τη σκέψη μας να περιπλανάται.-
sxedio-b
Οι Ινδίες δεν συγκρίνονται με την Ελλάδα στο μέγεθος. Ούτε στον πληθυσμό. Ούτε στο μέσο επίπεδο ζωής. Ούτε στην τεχνολογική ανάπτυξη. Ούτε στη διαστημική τεχνολογία. Ούτε στους εξοπλισμούς. Παρ’ όλα αυτά είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες ορισμένες εξελίξεις σε μια χώρα με πιο αρχαίο ίσως πολιτισμό από τον δικό μας.
Μια από αυτές έχει σχέση με τη νομισματική κυκλοφορία. Στις 8 Νοεμβρίου 2016 οNarendaModi, πρωθυπουργός, με εθνικιστικές και αυταρχικές τάσεις, αποφάσισε να αποσύρει από την κυκλοφορία τα χαρτονομίσματα των των 1000 και των 500 ρουπίων. Αυτά δεν συγκρίνονται με τα χαρτονομίσματα των 100, 200 ή 500 ευρώ. Το πρώτο αξίζει περίπου 15 ευρώ και το δεύτερο 7,5 ευρώ. Βέβαια το ένα ευρώ έχει πολύ μεγαλύτερη αγοραστική αξία στην Ινδία από ότι στην Ελλάδα.
Τα χαρτονομίσματα έπρεπε να κατατεθούν στις τράπεζες μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου 2016 με μεγάλους περιορισμούς στις αναλήψεις ρευστού με νομίσματα μικρότερης αξίας. Επρόκειτο για ένα μεγάλο σοκ για την ινδική οικονομία, ασύλληπτα πιο έντονο από τους περιορισμούς στην ανάληψη ρευστού από τα ΑΤΜ στην Ελλάδα που επιβλήθηκε στο πλαίσιο τωνcapitalcontrols. Ας πάρουμε υπόψη ότι τα δύο αυτά χαρτονομίσματα καλύπτανε το 86% της νομισματικής κυκλοφορίας. Κι ότι ένα τεράστιο τμήμα του πληθυσμού λόγω φτώχειας ή χαμηλής εκπαίδευσης δεν χρησιμοποιεί το ηλεκτρονικό χρήμα: το 78% των καταναλωτικών πληρωμών στις Ινδίες γίνεται με ρευστό.
Η έκθεση του Υπουργείου Οικονομικών Economic Survey 2016-2017 εξετάζει τους στόχους και τα άμεσα αποτελέσματα αυτής της θεαματικής οικονομικής κίνησης. Ο αναλύτής Martin Wolf στους Financial Times φιλτράρει τις ινδικές εκτιμήσεις και κάνει μερικές πρώτες παρατηρήσεις για το θέμα. Έτσι, ως τώρα, συνέπειες είναι ή φαίνονται να είναι:
Πρώτο: η προσφορά ρευστού είχε μια πτώση 35% σε σχέση με την καταναλωτική ζήτηση. Μέσα στον ίδιο χρόνο όμως το έλλειμμα αυτό καλύφθηκε από συναλλαγές μέσω καταθέσεων, με το παράδοξο φαινομενικά αποτέλεσμα να μειωθούν τα επιτόκια.
Δεύτερο: η μέση ζήτηση έπεσε, λόγω της μείωσης του ρευστού. Η μέση προσφορά επίσης έπεσε, λόγω της μείωσης του ρευστού ως μέσου για την κάλυψη των εισροών σε πολύ μικρές παραγωγικές μονάδες, ιδιαίτερα στην αγροτική οικονομία. Αυτή η «απονομισματοποίηση» μπορεί επομένως βραχυπρόθεσμα να έχει ως συνέπεια την πτώση κατά 1,5% του ΑΕΠ, σχετικά με την προβλεπόμενη ετήσια αύξηση 7%.
Τρίτο: δεδομένου ότι θεωρείται ότι 2% του ΑΕΠ καλύπτει δράσεις της μαύρης οικονομίας, έσοδα από την εκτεταμένη διαφθορά, τρομοκρατικές δραστηριότητες, μεγάλο μέρος της προσωρινής πτώσης του ΑΕΠ αφορά σε αφανισμό παράνομων δραστηριοτήτων.
Τέταρτο: ποσά που κατατέθηκαν στις τράπεζες λόγων της επικείμενης ακυρότητας των δύο αυτών χαρτονομισμάτων, τώρα φορολογούνται. Με μια έννοια λοιπόν υπάρχει μια μεταφορά πλούτου από την παρανομία στα δημόσια έσοδα.
Πέμπτο: ένα ακόμα όφελος προκαλείται από την «ψηφιοποίηση» της οικονομίας, που είναι σημαντική μακροπρόθεσμα, ενισχύει την αποτελεσματική φορολόγηση, τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα.
«Το ισοζύγιο κόστους και οφέλους», είναι το συμπέρασμα τουWolf, «τελικά θα εξαρτηθεί από το τι συμβαίνει σήμερα. Ένα σημαντικό σημείο είναι η μετατρεψιμότητα ανάμεσα σε τραπεζικές καταθέσεις και ρευστό, που πρέπει να αποκατασταθεί πλήρως. Μακροπρόθεσμα η Ινδία μπορεί να ακολουθήσει άλλες οικονομίες προς μια οικονομία χωρίς καθόλου μετρητά».
Μακρινή, εξωτική και αχανής η Ινδία, αξίζει όμως να τα γνωρίζουμε αυτά. Μας δίνουν τη δυνατότητα να στοχασθούμε, έστω και με το ενδιαφέρον μας στραμμένο σε μια χώρα απόμακρη και μικρή, τη δική μας. Για παράδειγμα πόσο πιο εύκολη και ταχεία μπορεί να είναι η αλλαγή νομίσματος στην τεχνική της πλευρά, με τη διόγκωση του ηλεκτρονικού χρήματος και συναλλαγών. Ή πόσες νέες δυνατότητες για εντοπισμό και φορολόγηση μαύρου χρήματος δίνονται, σε περίπτωση που ισχύσει αυτό που λένε συνεχώς οι εχθροί του εθνικού νομίσματος ότι θα ανοίξουν τα παράνομα σεντούκια τους στο εξωτερικό οι πλούσιοι, και θα έρχονται στην για να αγοράζουν μισοτιμής με ένα υποτιμημένο εθνικό νόμισμα. Ή πόσες δυνατότητες για τον εντοπισμό και κολασμό της διαφθοράς. Κι ας αφήσουμε τη σκέψη μας να περιπλανάται.-
sxedio-b