«Για πρώτη φορά στα μεταπολιτευτικά κοινοβουλευτικά χρονικά, σε σχέδιο νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού αποκλείστηκε από την ακρόαση φορέων της αρμόδιας Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων ο καθ’ ύλην αρμόδιος Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων» καταγγέλλει ο ΣΕΑ.

«Παρότι όλα τα κόμματα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης αιτήθηκαν την πρόσκληση του Συλλόγου στην ακρόαση φορέων της 10/4/2024, ο Σύλλογος αποκλείστηκε, καθώς, κατά τα φαινόμενα, ο Πρόεδρος της Επιτροπής δεν έλαβε την έγκριση της Υπουργού Πολιτισμού», σημειώνει ο ΣΕΑ και επισημαίνει:

«Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι επελέγη να κληθεί η ΠΟΕ ΥΠΠΟ, παρά το γεγονός ότι μέλη του Προεδρείου της και ο ίδιος ο Πρόεδρός της είναι κατηγορούμενοι σε δίκη υπό εξέλιξη για τέσσερα κακουργήματα και ένα πλημμέλημα, για διασπάθιση δημοσίου χρήματος (συγκρότηση κι ένταξη σε εγκληματική οργάνωση, πλαστογραφία, ηθική αυτουργία σε πλαστογραφία, νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, υπεξαίρεση από κοινού και κατ’ εξακολούθηση) μετά από ελέγχους του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και του Σώματος Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, στο Ταμείο Αλληλοβοήθειας Υπαλλήλων ΥΠΠΟ, την διοίκηση του οποίου ασκούσε από το 2002 ως το 2018 το προεδρείο της ΠΟΕ ΥΠΠΟ».

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων αποτελεί τον κατεξοχήν φορέα τον οποίο αφορούν οι διατάξεις καθώς εκπροσωπεί τους αρχαιολόγους της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που διεξάγουν σωστικές ανασκαφές, αναστηλώσεις και παντός είδους αρχαιολογικό έργο ανά την επικράτεια, έχει συμμετάσχει στη διαβούλευση του νομοσχεδίου, έχει εκδώσει σχετικές ανακοινώσεις και τις έχει αποστείλει σε όλα τα μέλη της Επιτροπής της Βουλής, σημειώνεται στην ανακοίνωση των αρχαιολόγων.

«Καλούνται λοιπόν στη Βουλή από την υπουργό συνδικαλιστές εκπρόσωποι υπόδικοι για αδικήματα κατά του δημοσίου και όχι το σωματείο των οποίων τα μέλη είναι επιστημονικά και διοικητικά υπεύθυνα για τα αρχαιολογικά έργα και τις σωστικές ανασκαφές» καταλήγει η ανακοίνωση του ΣΕΑ

Στις αρχές του Φεβρουαρίου το Συμβούλιο της Επικρατείας εξέδωσε προσωρινή διαταγή αναστολής των εργασιών επί του άλσους στην Ακαδημία Πλάτωνος, σηματοδοτώντας έτσι την πρώτη δικαίωση στον αγώνα των κατοίκων ενάντια στην ισοπέδωση του αρχαιολογικού άλσους που αποτελεί τον σημαντικότερο πνεύμονα πρασίνου για τη δυτική Αθήνα και έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους. Το ΣτΕ έκρινε σύννομο το αίτημα των κατοίκων, οπότε οι καταστροφικές εργασίες αναστέλλονται μέχρι την τελική έκδοση της απόφασης στη δίκη τον Απρίλιο. Οι 22 κάτοικοι, που έχουν προσφύγει στο ΣτΕ και υποστηρίζονται από τις συλλογικότητες, που δίνουν συντεταγμένο αγώνα από την άνοιξη του 2021 για το δικαίωμα στον δημόσιο χώρο, κατέθεσαν τον Φεβρουάριο του 2024 και δεύτερη αίτηση ακύρωσης, η οποία αφορά τον διαγωνισμό για το Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών που χωροθετείται εντός του πάρκου.

Οι κάτοικοι λένε «ναι» στη δημιουργία του μουσείου και αντιπροτείνουν την ανέγερσή του εκτός του άλσους, προκειμένου να μη «θυσιαστούν» τα γήπεδα ποδοσφαίρου και μπάσκετ, μαζί με ζωτικό χώρο πρασίνου και ελεύθερης χρήσης. «Εχουν την ευκαιρία» αναφέρει η Λαϊκή Συνέλευση Κολωνού- Ακαδημίας Πλάτωνος-Σεπολίων και η Πρωτοβουλία Αγώνα για το Πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνα, η χωροθέτηση του μουσείου να μεταφερθεί «στα δεκάδες τεράστια οικόπεδα-χωματερές δίπλα στο Πάρκο, στο πρώην οικόπεδο της Reds, όπως τους έχουμε καλέσει, ή σε άλλες εκτάσεις, επεκτείνοντας έτσι τον αρχαιολογικό χώρο που συρρικνώθηκε διαχρονικά με πολύ συγκεκριμένες πολιτικές ευθύνες κυβερνήσεων και δημοτικών αρχών».

Μέσω της εναλλακτικής μορφής χρηματοδότησης crowdfunding, οι κάτοικοι προσπαθούν να συγκεντρώσουν το ποσόν των 5.000 ευρώ για τα δικαστικά έξοδα (ακόμα και η ελάχιστη ενίσχυση είναι σημαντική στο https://www.firefund.net/akadimiaplatona) και όπως σημειώνουν στη σχετική σελίδα «Για μας τους κατοίκους της Ακαδημίας Πλάτωνος, αλλά και της Αθήνας στο σύνολό της, που χρησιμοποιούμε το πάρκο καθημερινά, ωφέλιμη θα ήταν μια ανάπλαση που θα περιλάμβανε νέες δεντροφυτεύσεις αντί της καταστροφής της υπάρχουσας βλάστησης, ζωντανούς χώρους κοινωνικοποίησης, νέους χώρους άθλησης και παιδικών χαρών αντί της οικοπεδοποίησης και της τουριστικοποίησης ενός ακόμα δημόσιου χώρου, ποδηλατόδρομους διασύνδεσης των γειτονικών αρχαιολογικών και πολιτιστικών χώρων, αντί της ανυπαρξίας συγκοινωνιολογικής μελέτης στη χωροθέτηση ενός μουσείου σε μια γειτονιά με πεπερασμένο οδικό δίκτυο. Ωφέλιμος θα ήταν ένας σχεδιασμός που θα μας χωρούσε. Στα προγραμματιζόμενα έργα τους, στα συμφέροντά τους, στη ζωή σε μακέτες και στα κλουβιά από μπετό, προτάσσουμε την αναγκαιότητα της επέκτασης του πρασίνου, του ελεύθερου δημόσιου χώρου, της αρχαιολογικής έρευνας που συνυφαίνει τη γνώση του παρελθόντος με το παρόν, τον σεβασμό στο περιβάλλον και τους κατοίκους, το δικαίωμα στην πόλη».

Η θέση του μουσείου ορίστηκε με νόμο του 2002, που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση Σημίτη, αλλά έκτοτε δεν προωθήθηκε ούτε η ανέγερσή του, ούτε άλλες ρυθμίσεις (στο πλαίσιο για την «Ολυμπιάδα 2004») που περιλάμβαναν την ενοποίηση του Αρχαιολογικού Χώρου της Ακαδημίας Πλάτωνος με Δημόσιο Σήμα – Κεραμεικό και Ιππιο Κολωνό. Η ανάπλαση του αρχαιολογικού άλσους της Ακαδημίας Πλάτωνος προωθήθηκε από την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και τον τέως δήμαρχο Κώστα Μπακογιάννη. «Δημιουργούμε έναν σημαντικό πόλο ανάπτυξης και αναβάθμισης ευρύτερα για την Αθήνα» έχει δηλώσει η υπουργός Πολιτισμού. Η προγραμματική συμφωνία μεταξύ υπουργείου Πολιτισμού και Δήμου Αθηναίων, η οποία υπεγράφη πριν από δύο χρόνια, καταγγέλλεται από πολίτες της ευρύτερης περιοχής ότι αποσκοπεί στην υποβάθμιση του πάρκου, στην εμπορευματοποίηση και την τουριστικοποίηση της περιοχής όπως και της Αθήνας γενικότερα.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη ευνοεί τα ιδιωτικοποιημένα περιβάλλοντα και την εμπορευματοποίηση του δημόσιου χώρου που συρρικνώνει σταθερά και μεθοδικά. Ωστόσο η ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στον δημόσιο χώρο και η χρήση του συνδέεται απ’ ευθείας με τη δημοκρατία, με την καλή ποιότητα ζωής των πολιτών, με την προστασία του περιβάλλοντος.

Τα έργα της Ακαδημίας Πλάτωνος που προωθούνται από το υπουργείο Πολιτισμού και την προηγούμενη δημοτική διοίκηση του Δήμου Αθηναίων (Κώστα Μπακογιάννη) χαρακτηρίζονται καταστροφικά για την περιοχή, όχι μόνον από τους κατοίκους, αλλά από αρχαιολόγους, πολεοδόμους, αρχιτέκτονες, μηχανικούς. Για την πραγμάτωσή τους θα καταστραφεί μέρος της υπάρχουσας βλάστησης και του τοπικού οικοσυστήματος, θα κοπούν 580 μεγάλα δέντρα, ορισμένα εκ των οποίων ακόμα και τέσσερα μέτρα, από τα 100 στέμματα συνολικής έκτασης του πάρκου θα αποκοπούν τα 60 στρέμματα ελεύθερης χρήσης.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ) εξέδωσε πρόσφατα ψήφισμα (5/2/24) με το οποίο υποστηρίζει τον δικαστικό αγώνα των κατοίκων και το σύνολο των κινητοποιήσεών τους. «Πρακτικά με την υλοποίηση του προγράμματος εκτιμάται ότι το Πάρκο θα μικρύνει κατά τουλάχιστον 30%, χάνοντας ζωτικές λειτουργίες από την καθημερινή χρήση του καθώς και την οικολογική του ισορροπία. Ας σημειωθεί ότι το αρχαιολογικό άλσος Ακαδημίας Πλάτωνος, που αποτελεί έναν από τους πολύτιμους ελεύθερους δημόσιους χώρους που σπανίζουν στην αθηναϊκή πρωτεύουσα, χρησιμοποιείται εντατικά από τους κατοίκους τόσο των γύρω περιοχών όσο και από κατοίκους λοιπών δήμων της Αττικής» αναφέρει ο ΣΕΠΟΧ. Σημειώνει, δε, ότι το «“Αρχαιολογικό άλσος” (αρχαιολογικός χώρος και πάρκο) θα πρέπει να διατηρήσει τον διττό χαρακτήρα του -όπως άλλωστε και στην αρχαιότητα- και να συνεχίσει να αποτελεί “ανοιχτό” αρχαιολογικό χώρο ως τόπο προβολής πολιτισμικής/ιστορικής κληρονομιάς και συγχρόνως χώρο πρασίνου και αναψυχής με ελεύθερη πρόσβαση, μεταξύ άλλων και για τη θωράκιση της ευρύτερης περιοχής έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής». Για το Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών προτείνει να αναζητηθεί εναλλακτική χωροθέτηση «σύμφωνα και με τις αντίστοιχες προτάσεις του ΣΑΔΑΣ, των τοπικών συλλογικοτήτων, καθώς και επώνυμες προτάσεις ειδικών που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, με δεδομένο ότι η γύρω περιοχή προσφέρει σημαντικό αριθμό κτιρίων που αποτελούν βιομηχανική κληρονομιά της πόλης ιδανικά για να στεγάσουν ένα τέτοιο μουσείο σύμφωνα και με αντίστοιχα επιτυχημένα ευρωπαϊκά παραδείγματα».

Ο αρχαιολογικός χώρος της Ακαδημίας Πλάτωνος ανήκει αποκλειστικά στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Αρχαιολόγοι έχουν επισημάνει ότι τα μνημεία της αποτελούν «ένα απλώς εντοπισμένο αλλά σχεδόν παρθένο πεδίο για ανασκαφική και επιστημονική έρευνα. Ουδείς γνωρίζει τον χαρακτήρα τους, την έκτασή τους και την πιθανή συμπλοκή τους. Στη δομή του έργου αυτού που επαγγέλλεται την ανάδειξη του χώρου και των μνημείων δεν έχουν καν ενταχθεί αρχαιολογικές διανοίξεις και ανασκαφικοί έλεγχοι, οι οποίοι θα έπρεπε να προηγηθούν μιας τέτοιας μείζονος επέμβασης στον χώρο των μνημείων. Η απαράδεκτη αυτή παράλειψη, σε συνδυασμό με την ευρεία χρήση εκσκαφικών μηχανημάτων κάθε είδους, η οποία προβλέπεται σε όλα τα υποέργα, αποτελεί πρωτοφανή τρόπο προσέγγισης της έννοιας της “ανάδειξης” σε χώρο με άγνωστες υποκείμενες αρχαιότητες, ο οποίος μάλιστα είναι κηρυγμένος κατά κύριο λόγο απαλλοτριωμένος από το ελληνικό δημόσιο είτε παραχωρημένος ως προς κάποια τμήματα για αρχαιολογικό σκοπό».

Οι συλλογικότητες που δραστηριοποιούνται από το 2008 αντιπροτείνουν ένα φιλόδοξο σχέδιο ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων, δημιουργίας του μουσείου, διατήρησης του αρχαιολογικού πάρκου και ουσιαστικής αναβάθμισης της ευρύτερης περιοχής καθώς δεν υπάρχει δίκτυο ομβρίων υδάτων, το σχέδιο πόλης δεν έχει εφαρμοστεί από το 1968, «υπάρχουν αδιάνοιχτοι και τυφλοί δρόμοι, δεν έχουν γίνει αντιπλημμυρικά έργα με αποτέλεσμα η περιοχή να πλημμυρίζει με την παραμικρή βροχή». Οι συλλογικότητες έχουν ζητήσει ραντεβού με τον νέο δήμαρχο Χάρη Δούκα, η παράταξη του οποίου είναι πλήρως ενημερωμένη. Ακόμα, ωστόσο, δεν έχει καταστεί εφικτή μια συνάντηση μαζί του και, όπως μαθαίνουμε, δεν φαίνεται να αντιμετωπίζει το ζήτημα με την ίδια ζέση που έχει επιδείξει για την πεζοδρόμηση της Αμαλίας και τον λόφο του Στρέφη. Γιατί άραγε;

Πηγή: efsyn.gr

• ΓΕΩΡΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Ένας χρόνος κλείνει σήμερα (16/2) από την ημέρα που δημοσιεύτηκε ο νόμος 5021/2023, με τον οποίο τα πέντε μεγάλα αρχαιολογικά Μουσεία της χώρας μετατράπηκαν σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και αποκόπηκαν από τον κορμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, εν μέσω απεργιών των εργαζόμενων στο Υπουργείο Πολιτισμού.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων εξέδωσε αναλυτική -και άκρως ανησυχητική- ανακοίνωση αναφορικά με την κατάσταση που επικρατεί σήμερα σε αυτά τα Μουσεία, οι Διοικήσεις των οποίων έχουν διοριστεί από την Υπουργό Πολιτισμού.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων διαπιστώνει ότι «έναν χρόνο μετά η εμφανιζόμενη ως “μεταρρύθμιση” δεν έχει δικαιώσει κανέναν από τους διακηρυγμένους στόχους της».

Στην ανακοίνωση διαβάζουμε πως “Τα Μουσεία σήμερα λειτουργούν με τις μισές αίθουσες κλειστές. Από τις αρχές του περασμένου Νοεμβρίου, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο από τις 64 αριθμημένες αίθουσες, ανοιχτές είναι μόνον οι 27.

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, το οποίο αμέσως μετά τη μετατροπή του σε «ευέλικτο» ΝΠΔΔ, έμεινε για μήνες χωρίς κλιματισμό για επισκέπτες και υπαλλήλους εν μέσω θέρους, σήμερα λειτουργούν μόνο οι αίθουσες του ισογείου. Όλες οι αίθουσες του πρώτου ορόφου του Μουσείου παραμένουν κλειστές, και μόνο μία (τοιχογραφίες) είναι ανοιχτή για τους επισκέπτες.

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης η περιοδική έκθεση του 2023 δεν είναι ανοιχτή στους επισκέπτες, αίθουσες της μόνιμης έκθεσης είναι κλειστές, ενώ το Μουσείο που μέχρι πέρσι ήταν όλες τις μέρες ανοιχτό, τώρα παραμένει κλειστό μία μέρα την εβδομάδα.

Στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, εκτός από τις κλειστές αίθουσες (περισσότερες από τις μισές), οι επισκέπτες αντικρίζουν και την έλλειψη καθαριότητας, καθώς δεν υπήρξε σύμβαση με συνεργείο καθαριότητας ήδη από το 2023, και μία εργαζόμενη επιφορτίζεται την καθαριότητα όλων των χώρων του Μουσείου.

Στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης δεν λειτουργεί πλέον ούτε το καφέ του Μουσείου”.

SOOC

Αίσθηση προκαλεί στην ανακοίνωση του ΣΕΑ το σημείο που αναφέρεται στους προϋπολογισμούς: “Τα «ευέλικτα» Μουσεία ΝΠΔΔ από 1/1/2024 δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν καμία δαπάνη. Οι προϋπολογισμοί των πέντε Μουσείων για το 2024, που είναι αποκλειστική ευθύνη των διορισμένων Διοικητικών Συμβουλίων, έχουν εγκριθεί μόνο σε δύο από τα πέντε Μουσεία ΝΠΔΔ.

Το γεγονός ότι δεν υπάρχουν εγκεκριμένοι προϋπολογισμοί, ενώ βρισκόμαστε στα μέσα Φεβρουαρίου, σημαίνει ότι καμία δαπάνη δεν μπορεί να γίνει ακόμη για το 2024, για πιεστικά ζητήματα όπως η καθαριότητα, οι εκθέσεις, οι συντηρήσεις εξοπλισμού, οι επισκευές κ.ά. Ούτε καν σε αυτό το θέμα δεν κατάφεραν τα διορισμένα ΔΣ να επιτελέσουν τις αρμοδιότητές τους εμπρόθεσμα και ολοκληρωμένα.»

Και σε άλλο σημείο αναφέρει: «Η υποτονική παραγωγή δράσεων σε σχέση με το παρελθόν, η μη ύπαρξη εγκεκριμένου εκθεσιακού προγράμματος σε κανένα από τα Μουσεία ΝΠΔΔ καταδεικνύουν την προβληματική κατάσταση που έχει φέρει ο νόμος 5021 και η υποβιβασμός των μεγάλων δημόσιων αρχαιολογικών μουσείων σε κυβερνητικά υποχείρια.»

Σε κάθε περίπτωση, καμία μεγάλη έκθεση ή καινοτόμα δράση δεν έχει ανακοινωθεί από τα πέντε Μουσεία που έγιναν Νομικά Πρόσωπα, ώστε να δικαιολογηθούν τα όσα υποσχόταν η Υπουργός Πολιτισμού πέρσι τέτοια εποχή στη Βουλή, για τη «νέα εποχή» που θα έφερνε για τα Μουσεία η μεταρρύθμιση του διοικητικού τους καθεστώτος.

SOOC

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο έναν χρόνο μετά

Σύμφωνα και με δικές μας πληροφορίες, από τις αρχές του περασμένου Νοεμβρίου, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο οι κλειστές αίθουσες είναι περισσότερες από τις ανοιχτές. Συγκεκριμένα από τις 64 αριθμημένες αίθουσες, ανοιχτές είναι μόνον οι 27, δηλαδή η μεγάλη Μυκηναϊκή αίθουσα, η κύρια διαδρομή της Συλλογής Γλυπτών, η αίθουσα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων και η αίθουσα της Σαντορίνης. Κάποιες Κυριακές ανοίγει η Αιγυπτιακή Συλλογή, η Κυκλαδική και η Νεολιθική αίθουσα. Ερμητικά κλειστές ως τον Απρίλιο, στην καλύτερη περίπτωση, θα παραμένουν οι αίθουσες των Συλλογών Αγγείων, Μικροτεχνίας, Σταθάτου, Σερπιέρη-Βλαστού, Κυπριακή, το σύνολο της Συλλογής Χαλκών (πλην του Μηχανισμού).

Παράλληλα, η ψηφιακή αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, που παρουσιάστηκε με συνέντευξη τύπου τον Δεκέμβριο 2023 είναι ένα έργο που σχεδίασε και υλοποίησε το προσωπικό του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου από το 2020, με την προηγούμενη νομική του μορφή, ως υπηρεσία του ΥΠΠΟ. Περιέργως αυτό η Υπουργός, που ήταν παρούσα, «ξέχασε» να το αναφέρει. Όπως ξέχασε να αναφέρει και ότι ο ψηφιακός οδηγός του Μουσείου μιλά σε 6 γλώσσες για εκθέματα τα οποία από Οκτώβριο ως Απρίλιο ο επισκέπτης δεν μπορεί να δει, καθώς βρίσκονται στις κλειστές αίθουσες.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI

Ένα χρόνο πριν, η Υπουργός έλεγε ότι τα Μουσεία δεν καταφέρνουν να επιτελέσουν τους σκοπούς τους, παρέλειψε να πει ότι ουδέποτε έδωσε στα Μουσεία το αναγκαίο προσωπικό που ζητούσαν για να λειτουργήσουν. Αντιθέτως τώρα -όπως μαθαίνουμε από την ανακοίνωση του ΣΕΑ- βγήκαν προκηρύξεις για απόσπαση προσωπικού από όλες τις Υπηρεσίες του ΥΠΠΟ στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (και στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης).

Πριν την ψήφιση του Νόμου 5021 η Υπουργός ισχυριζόταν ότι δεν φταίει η έλλειψη προσωπικού, φταίει η νομική μορφή για τις ελλείψεις των Μουσείων. Μετά την ψήφιση του Νόμου 5021, ξαφνικά σπεύδει να καλύψει τις κενές οργανικές θέσεις! Φαίνεται ότι είναι άλλο να της το ζητάνε οι εργαζόμενοι και άλλο τα διορισμένα από την ίδια ΔΣ και οι Γενικές Διευθύντριες. Επιτελικό κράτος…

Σημειώστε επίσης, πως το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο δεν έχει ακόμη εγκεκριμένο προϋπολογισμό. Πληροφορίες μας λένε ότι ο προϋπολογισμός που συνέταξε το ΔΣ του Μουσείου είναι… εξωπραγματικός και ζητήθηκαν αλλαγές και μειώσεις από το Υπουργείο Πολιτισμού. Έτσι δεν μπορεί να γίνει καμία δαπάνη, ούτε για να αγοραστεί ένας…συνδετήρας.

Ούτως ή άλλως, είναι απορίας άξιον γιατί η Υπουργός επέμενε να μιλά για “οικονομική αυτοτέλεια”, ειδικά για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, αφού σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του ίδιου του Πρωθυπουργού, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο θα κλείσει για να επεκταθεί υπόγεια. Βέβαια, από την παρουσίαση της πρότασης Τσίπερφιλντ, παρουσία του Πρωθυπουργού πριν ένα χρόνο, δεν έχει υπάρχει καμία ανακοίνωση για το αν έχουν βρεθεί κονδύλια για να προχωρήσουν οι μελέτες.

Αν όμως θεωρήσουμε ότι θα προχωρήσουν τα σχέδια που παρουσίασαν ο Πρωθυπουργός και η Υπουργός Πολιτισμού, το Μουσείο στο προσεχές μέλλον δεν θα έχει έσοδα, αφού δεν θα εισπράττει ούτε εισιτήρια, ούτε έσοδα από το καφέ, το εστιατόριο ή το πωλητήριο.

Πηγή: news247.gr

Το Υπουργείο Πολιτισμού, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών των τριών αρμόδιων Επιτροπών (Επιτροπή Κρατικού Βραβείου Συγγραφής Θεατρικού Έργου, Επιτροπή Κρατικού Βραβείου Συγγραφής Θεατρικού Έργου για Παιδιά και Επιτροπή Κρατικού Βραβείου για Νέους Θεατρικούς Συγγραφείς «Χρύσα Σπηλιώτη»), ανακοινώνει τα Κρατικά Βραβεία Συγγραφής Θεατρικού Έργου 2022.

Εντύπωση μας προκάλεσαν τα σχόλια που έγιναν από την Επιτροπή για την ανάδειξη του φετινού Κρατικού Βραβείου Συγγραφής Θεατρικού Έργου για Παιδιά. Τα μέλη της Επιτροπής παρατήρησαν ότι αφενός οι συμμετοχές υπήρξαν ανησυχητικά χαμηλές σε αριθμό, και επιπλέον υπήρξαν έργα με σαφείς στερεοτυπικές, σεξιστικές έως και εθνικιστικού χαρακτήρα αναφορές, που δεν έχουν θέση στη σύγχρονη δραματουργία και, κυρίως, στη δραματουργία για παιδικό και νεανικό κοινό.

Δείτε αναλυτικά τα βραβεία και τις παρατηρήσεις των Επιτροπών.

1. Κρατικό Βραβείο Συγγραφής Θεατρικού Έργου

Πρώτο βραβείο, απονέμεται ομοφώνως, από κοινού στα έργα:

α) «Οι αποκάτω» του Ζέτης (Γεωργίας-Παρασκευής) Φίτσιου, που υποβλήθηκε στο διαγωνισμό με το ψευδώνυμο «Αλίκη Καρνέζου».

β) «Terra Incognita» της Ελευθερίας Μιχαηλίδη, που υποβλήθηκε στο διαγωνισμό με το ψευδώνυμο «Ειρήνη Αγγελίδη»

Σύμφωνα με το σκεπτικό της Επιτροπής, πρόκειται για δύο θεατρικά έργα που χαρακτηρίζονται από πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα δραματουργία, καθαρό χειρισμό χαρακτήρων και φαντασία. Η θεματολογία τους διακρίνεται από πρωτοτυπία και η ανθρώπινη παρουσία συνομιλεί με σύγχρονα θέματα.

Το Κρατικό Βραβείο Θεατρικού Έργου έτους 2022 συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο επτά χιλιάδων (7.000) ευρώ.

Επιπλέον, η Επιτροπή απονέμει Επαίνους σε τέσσερα έργα:

α) «Η κοιλάδα με τις παπαρούνες» του Δημητρίου Αλέξιου, που υποβλήθηκε στο διαγωνισμό με ψευδώνυμο «Βλαντίμιρ Ζελέτιν»,

β) «Τση Λένης Η Μιλιά» της Στυλιανής Χαιρέτη, που υποβλήθηκε στο διαγωνισμό με το ψευδώνυμο «Μυρσίνη Ζαχαρία»,

γ) «Blood Ντέμη» της Ελένης Κωστοπούλου, που υποβλήθηκε στο διαγωνισμό με το ψευδώνυμο «Dylan_Akulinos» και

δ) «Το Πέρασμα» της Άννας Πίττα, που υποβλήθηκε στο διαγωνισμό με το ψευδώνυμο «Κάπως».

Η Επιτροπή ξεχωρίζει τα τέσσερα αυτά έργα, σύμφωνα με το σκεπτικό της, για τις αρετές τους και επισημαίνει τις πολύ σημαντικές υποσχέσεις που τα έργα αυτά και οι συγγραφείς τους αφήνουν για το μέλλον.

Επίσης, η Επιτροπή προτείνει ομοφώνως προς το Υπουργείο Πολιτισμού την άμεση και διαρκή στήριξη του κειμένου και του ελληνικού λόγου.

Συνολικά υποβλήθηκαν στο διαγωνισμό 76 έργα.

Η Επιτροπή αποτελείται από τους:

• Νίκο Διαμαντή, σκηνοθέτη, ως πρόεδρο

και τα μέλη:

• Αμαλία Κοντογιάννη, θεατρολόγο, υπεύθυνη δραματολογίου και μέλος της Επιτροπής αξιολόγησης και κρίσης παραστάσεων του Κ.Θ.Β.Ε.,
• Πέγκυ Σταθακοπούλου, ηθοποιό,
• Ανδρέα Φλουράκη, θεατρικό συγγραφέα,
• Μπέτυ Αρβανίτη, ηθοποιό.

2. Κρατικό Βραβείο Συγγραφής Θεατρικού Έργου για Παιδιά

Κρατικό Βραβείο Θεατρικού Έργου για Παιδιά έτους 2022 απονέμεται ομοφώνως στο έργο, «Ο αδερφός μου από τ’ αστέρια» της Αγγελικής Δαρλάση, που υποβλήθηκε στο διαγωνισμό με το ψευδώνυμο «Άννα Δήμου».

Το σκεπτικό της βράβευσης:

Πρόκειται για ένα θεατρικό κείμενο με σύγχρονο και πρωτότυπο θέμα το οποίο αναφέρεται στη σχέση δύο αδελφών, ενός κοριτσιού και ενός αγοριού. Εστιάζει με τρυφερότητα, ευαισθησία και, κυρίως, με σεβασμό, στον τρόπο με τον οποίο το κορίτσι προσπαθεί να διερευνήσει τον ιδιαίτερο κόσμο του αδελφού της, ο οποίος βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού. Γύρω από αυτή την κεντρική δραματική συνθήκη χτίζεται ένα έργο με γοργό ρυθμό, εξωτερική αλλά και εσωτερική δράση το οποίο διαθέτει μορφολογικές και δραματουργικές αρετές: οι χαρακτήρες είναι στέρεοι και ολοκληρωμένοι, η πλοκή στρωτή και συνεπής, η χρήση της αφήγησης μέσα από τον κύριο χαρακτήρα ως εργαλείο επικοινωνίας με το παιδικό κοινό είναι ισορροπημένη, ο λόγος σύγχρονος, απλός και στρωτός ενώ οι τεχνικές αποστασιοποίησης διασφαλίζουν την έλλειψη μελοδραματισμού, Η χρήση πολλών οπτικοακουστικών μέσων στην απόδοση του κόσμου όπως την αντιλαμβάνεται ένα αυτιστικά παιδί είναι επίσης δραματουργικά λειτουργική. Είναι φυσικά δεδομένο ότι σε περίπτωση παρουσίασης στο κοινό θα πρέπει να προηγηθεί περαιτέρω έρευνα και διάλογος με ειδικούς πάνω στο ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα της παρουσίασης των ατόμων που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού και της πρόσληψης που έχουν οι άλλοι πάνω στο τρόπο που αντιλαμβάνονται τον κόσμο καθώς πρόκειται για ένα θέμα που ελάχιστα έχει απασχολήσει έως τώρα την επαγγελματική ελληνική παιδική δραματουργία.

«Ο αδερφός μου από το αστέρια» αποτελεί ένα πρωτότυπο κείμενο δυνάμει παραστάσιμο το οποίο παραμένει «ανοικτό», αναζητώντας τη σκηνοθετική διαμεσολάβηση και ανάδειξή του στη σκηνή του Θεάτρου για ανήλικους θεατές και το οποίο μπορεί να συγκινήσει, να τέρψει, αλλά και να προβληματίσει τους νεαρούς αναγνώστες και θεατές αγγίζοντας θέματα όπως η δύναμη της αγάπης, της αποδοχής της διαφορετικότητας, της ενσυναίσθησης.

Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ.

Επίσης, η Επιτροπή, ομόφωνα απονέμει Έπαινο στο έργο «Κάποτε στο Χάμελιν» της Μαρίας Χίου, που υποβλήθηκε στο διαγωνισμό με το ψευδώνυμο «Μέλισσα».

Το σκεπτικό του Επαίνου έχει ως εξής:

Το έργο αποτελεί μία απόπειρα δραματοποίησης του παραμυθιού «Ο Αυλητής του Χάμελιν», το οποίο κατεγράφη και έγινε γνωστό από τους αδελφούς Γκριμ. Πρόκειται για ένα καλογραμμένο κείμενο το οποίο διαθέτει μια μεγάλη αίσθηση οικονομίας στα δραματουργικά μέσα (4 ρόλοι /ένας σκηνικός χώρος). Η θεατρική φόρμα υπηρετείται ορθώς σε μεγάλο βαθμό με, ανάγλυφες σχέσεις προσώπων επί σκηνής ζωντανό διάλογο, παρότι σε ορισμένα σημεία υπολείπεται προφορικότητας. Η εξέλιξη της ιστορίας γίνεται μέσα από τα διαλογικά μέρη κυρίως μέσω της περιγραφής (μέσα από τους χαρακτήρες) γεγονότων που συμβαίνουν σε άλλους –εκτός της σκηνής– χώρους και χρόνους. Μια αρτιότερη και ευρύτερη ανάπτυξη θα μπορούσε πιθανώς να επιτύχει τον στόχο αυτόν με μεγαλύτερη πληρότητα, ξεφεύγοντας από τον «μαγικό» κόσμο του παραμυθιού και επεκτείνοντας το ιδεολογικό και αξιακό υπόβαθρο στο σήμερα. Παραμένει, ωστόσο, ένα έργο με θεατρικές αρετές στην ανάπτυξή του, με τρυφερότητα, ευαισθησία και σεβασμό απέναντι στο ανήλικο κοινό.

Η απόφαση της Επιτροπής, στο σύνολό της, συνοδεύεται από το εισαγωγικό/επεξηγηματικό κείμενο που ακολουθεί:

Η Επιτροπή μελέτησε με ιδιαίτερη προσοχή τα δεκατρία (13) έργα που υποβλήθηκαν στο διαγωνισμό και επισημαίνει τα παρακάτω:

Ο ανησυχητικά χαμηλός αριθμός συμμετοχών αποτέλεσε σημείο έντονου προβληματισμού και κεντρικό σημείο των συζητήσεων της Επιτροπής καθώς ο διαγωνισμός φαίνεται να ακολουθεί μια φθίνουσα πορεία τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον, στην πλειονότητα των έργων παρατηρήθηκε η απουσία ενός στέρεου δραματικού πλαισίου που να ευνοεί και να αναδεικνύει δραματικές καταστάσεις, συγκρούσεις και χαρακτήρες, με δεδομένη επιπλέον την έλλειψη προφορικότητας στο λόγο, τη διαγραφή σχηματικών χαρακτήρων, τα δραματουργικά χάσματα και την έλλειψη σαφούς στόχου. Επίσης, εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι υπήρξαν έργα με σαφείς στερεοτυπικές, σεξιστικές έως και εθνικιστικού χαρακτήρα αναφορές, που δεν έχουν θέση στη σύγχρονη δραματουργία και, κυρίως, στη δραματουργία για παιδικό και νεανικό κοινό. Διαπίστωση της Επιτροπής είναι ότι ο Διαγωνισμός πρέπει να απευθυνθεί στοχευμένα σε νέες δημιουργικές δυνάμεις που υπάρχουν και δρουν σήμερα στο χώρο της θεατρικής γραφής ενθαρρύνοντας την ενασχόληση με τη συγγραφή για ανήλικους θεατές.

Παρά τον προβληματισμό που προκάλεσε σε πολλαπλά επίπεδα η πλειονότητα των έργων που κατατέθηκαν, τα δύο που απολύτως ομόφωνα ξεχώρισε η Επιτροπή και προτείνονται για το Βραβείο και τον Έπαινο αποτελούν εξαιρετικά αξιόλογα θεατρικά εγχειρήματα τα οποία μπορούν άμεσα να πάρουν το δρόμο για τη σκηνή.

Η Επιτροπή αποτελείται από τους:

• Τάκη Τζαμαργιά, σκηνοθέτη, ηθοποιό, εκπαιδευτικό, μέλος του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (Ε.Ε.Π.) του Ε.Κ.Π.Α., ως πρόεδρο

και τα μέλη:

• Μαρία Καρανάνου, θεατρολόγο, υπεύθυνη Εκδόσεων και Βιβλιοπωλείου-Πωλητηρίου του Εθνικού Θεάτρου,
• Μαρία Δημάκη - Ζώρα, Επίκουρη Καθηγήτρια Θεατρολογίας Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ, με γνωστικό αντικείμενο «Θεατρολογία: Νεοελληνική Δραματουργία και Πολιτισμός» και Σύμβουλο – Καθηγήτρια στο ΕΑΠ, στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Δημιουργική Γραφή»,
• Δήμητρα - Βικτωρία Πανάγου, θεατρική συγγραφέα, σκηνογράφο,
• Εδουάρδο - Δημήτριο Γεωργίου, σκηνογράφο, αρχιτέκτονα.

3. Κρατικό Βραβείο Συγγραφής για Νέους Θεατρικούς Συγγραφείς «Χρύσα Σπηλιώτη»

Πρώτο βραβείο απονέμεται ομοφώνως στο έργο «Αλμυρά Γράμματα» της Μαρίας Ψαρολόγου, το οποίο υποβλήθηκε στο διαγωνισμό με το ψευδώνυμο «Δαίμων Εαυτού».

Σύμφωνα με το σκεπτικό της Επιτροπής, πρόκειται για ένα θεατρικό κείμενο το οποίο, στο σύνολό του, συγκεντρώνει αρετές που το καθιστούν άρτιο και ενδιαφέρον προς παράσταση υλικό. Διαθέτει ολοκληρωμένη σύλληψη της ιδέας, επάνω στην οποία στέρεα δομείται και εξελίσσεται η δράση, με τα εκφραστικά εργαλεία της θεατρικής γλώσσας σαφώς επιστρατευμένα. Πετυχαίνει, μέσα από δύο μόνο πρόσωπα επί σκηνής και της μεταξύ τους σχέσης (όπως αυτή κλιμακώνεται από εικόνα σε εικόνα), να ζωντανέψει με γνήσια συγκίνηση έναν ολόκληρο κόσμο που έχει παρέλθει –στα κυρίαρχα χαρακτηριστικά του– ανεπιστρεπτί, αντλώντας μεν την πλοκή του από το παρελθόν, αλλά στοχεύοντας στο συναίσθημα του σύγχρονου θεατή. Συνιστά, επομένως δραματουργικά, ένα καλλιτεχνικό προϊόν κατάλληλο να αξιοποιηθεί με γόνιμο τρόπο σε μια πιθανή θεατρική πραγμάτωση του.

Το Κρατικό Βραβείο Συγγραφής για Νέους Θεατρικούς Συγγραφείς «Χρύσα Σπηλιώτη» έτους 2022 συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ.

Συνολικά υποβλήθηκαν στο διαγωνισμό 26 έργα.

Η Επιτροπή Κρατικού Βραβείου για Νέους Θεατρικούς Συγγραφείς αποτελείται από τους: Αντώνη Αντωνίου, σκηνοθέτη, ηθοποιό, ως πρόεδρο και τα μέλη:

• Λεία Βιτάλη, θεατρική συγγραφέα,
• Λεωνίδα Προυσαλίδη, θεατρικό συγγραφέα,
• Λίλλυ Μελεμέ, σκηνοθέτιδα, ηθοποιό,
• Γεώργιο Βουδικλάρη, κριτικό θεάτρου και χορού

Οι θίασοι του ελεύθερου θεάτρου οι οποίοι θα εντάξουν στο ρεπερτόριό τους έργα που έχουν τιμηθεί με Κρατικό Βραβείο Συγγραφής Θεατρικού έργου επιχορηγούνται από το ΥΠΠΟ για το ανέβασμα τους, με τους όρους που εκάστοτε ισχύουν.

Ο Συρτός Κρήτης, το Καρναβάλι Μεσότοπου Λέσβου, το Μοιρολόι της Παναγίας στην Κοπάνη Δωδώνης και το Πανηγύρι του Αγίου Πέτρου στα Σπάτα είναι μεταξύ των νέων εγγραφών στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Συγκεκριμένα, το υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε την εγγραφή δέκα (10) νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η διαδικασία εμπλουτισμού του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας είναι ετήσια και ξεκινάει τον Ιανουάριο, με τη δημόσια πρόσκληση που απευθύνει η Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.

Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, μετά την αποδοχή της εισήγησης της Επιστημονικής Επιτροπής για την εγγραφή των δέκα νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο, δήλωσε: «Το ΥΠΠΟ εφαρμόζοντας από το 2006, τη Σύμβαση της UNESCO 2003, για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, προσθέτει σήμερα δέκα νέες εγγραφές στον, ήδη, πλούσιο κατάλογο του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, επιβεβαιώνοντας τον πλούτο, την πολυμορφία, τις πολλαπλές επιρροές και την ενσωμάτωση στέρεων παραδόσεων, για τις οποίες είναι περήφανες οι τοπικές κοινωνίες. Ο λαϊκός πολιτισμός μας, οι τελετές, οι γιορτές, οι παραδοσιακές τέχνες μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, παραδίδοντας στους νεότερους ένα βαθύ πολιτιστικό απόθεμα, που το διαμόρφωσαν ο μόχθος των ανθρώπων, η συνύπαρξη, η αλληλεγγύη, η ανάγκη της ταυτότητας. Ένας πλούτος διαφορετικός από περιοχή σε περιοχή, αποτέλεσμα συλλογικής δραστηριότητας, του μέτρου και της αισθητικής, που φτάνει ζωντανός στις μέρες μας, από τα βάθη του χρόνου και οφείλουμε να τον αναδείξουμε, πιστοί στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Ευχαριστώ την αρμόδια Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου, καθώς και την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την αφοσίωσή τους στην διάσωση και ανάδειξη του άυλου πολιτιστικού μας αποθέματος, με την Εφαρμογή της Σύμβασης της UNESCO».

Όπως ενημερώνει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, η Ελλάδα ως κράτος-μέλος εμπλουτίζει συστηματικά το Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, εφαρμόζοντας τη διαδικασία εμπλουτισμού του Ευρετηρίου, το οποίο και αποτελεί σημαντική προτεραιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού. Ο λόγος δίνεται στις ίδιες τις κοινότητες, φορέων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, προκειμένου να τεκμηριώσουν και να αναδείξουν τα στοιχεία που οι ίδιες θεωρούν μέρος της συλλογικής τους ταυτότητας. Επιπλέον, η διαδικασία εγγραφής στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς παρέχει ένα πλαίσιο συνεργασίας των κοινοτήτων με τη διοίκηση και την επιστημονική κοινότητα, για την εκπόνηση σχεδίων και την εφαρμογή πολιτικών που στοχεύουν στη διαφύλαξη των στοιχείων και τη μετάδοσή τους στις νεότερες γενιές.

Τα δέκα νέα στοιχεία μελετήθηκαν συστηματικά από τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την Εφαρμογή στην Ελλάδα της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) και τις ίδιες τις κοινότητες φορέων. Η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή γνωμοδότησε επί των προτάσεων στη συνεδρίαση της 7ης Απριλίου 2023. Η εισήγησή τους έγινε αποδεκτή, στο σύνολό της, από την Υπουργό Πολιτισμού.

Τα στοιχεία που εγγράφονται στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς είναι τα εξής, σύμφωνα με πληροφορίες του ΥΠΠΟ:

1. Συρτός Κρήτης
 

Ο συρτός Κρήτης είναι κυκλικός χορός, βασισμένος σε οργανικές μελωδίες με βιολί ή λύρα και λαούτο, πάνω στις οποίες τραγουδιούνται δίστιχα (μαντινάδες). Χορεύεται, κυρίως, από άνδρες. Τοπική παράδοση και έρευνα συμφωνούν ότι εντοπίζεται στη Δυτική Κρήτη (Κίσσαμος), ενισχύοντας τον μύθο που τοποθετεί τις απαρχές του συρτού στον 18ο αιώνα, ως δημιούργημα ντόπιου μουσικού. Κατά τον Μεσοπόλεμο εξαπλώθηκε σε όλη την Κρήτη. Αργότερα, μέσω της μετακίνησης Κρητών οργανοπαικτών και της διάδοσης της δισκογραφίας, εντάχθηκε στο ρεπερτόριο των χορευτικών συλλόγων όλης της Ελλάδας και της διασποράς. Η μελωδία του συρτού αναγνωρίστηκε διεθνώς, καθώς συνδέθηκε με το παγκόσμιας εμβέλειας «συρτάκι» της ταινίας «Αλέξης Ζορμπάς». Ο συγκεκριμένος χορός είναι συνυφασμένος με τη μουσικοχορευτική παράδοση και εν γένει την πολιτιστική κληρονομιά της Κρήτης και ιδιαίτερα της Δυτικής Κρήτης και της περιοχής Κίσσαμου.

2. Καρναβάλι Μεσότοπου Λέσβου

Η περίοδος της αποκριάς γιορταζόταν από παλιά στον Μεσότοπο Λέσβου με γλέντια που κρατούσαν μία εβδομάδα. Ήταν μια ευκαιρία για τους Μεσοτοπίτες να αποδώσουν φόρο τιμής στην παράδοσή τους, που απηχεί μνήμες από την Τουρκοκρατία, τη Μικρά Ασία και τη Σμύρνη. Οι απόκριες αποτελούν περίοδο ξεφαντώματος για όλο το χωριό. Στο Καρναβάλι του Μεσότοπου, που από το 1987 διοργανώνεται με τη συμμετοχή όλων των φορέων του χωριού, περιλαμβάνονται αποκριάτικα δρώμενα, σάτιρα δοσμένη στην ντοπιολαλιά, μασκαροντυμένοι όλων των ηλικιών, μουτσούνια όπως αποκαλούνται, τραγούδι, χορός και οι λεγόμενοι κουδουνάτοι, άντρες που περιφέρονται κατά ομάδες στο χωριό, φορώντας κουδούνια από πρόβατα και έχοντας βάψει τα πρόσωπά τους μαύρα με κάρβουνο και λάδι. Το Καρναβάλι Μεσότοπου Λέσβου αποτελεί σημαντικό στοιχείο συλλογικής μνήμης και ταυτότητας της κοινότητας, αλλά και δημοφιλή αποκριάτικη εκδήλωση που ενθουσιάζει το ευρύτερο κοινό.

3. Μαλεβιζιώτης

Ο Μαλεβιζιώτης είναι χορός της Κρήτης, κυκλικός και ζωηρός. Χορεύεται από άντρες και γυναίκες με πιασμένες παλάμες, σε ρυθμό 2/4, με συνοδεία λύρας ή βιολιού, λαγούτου, μαντολίνου ή ασκομαντούρας. Πρόκειται για έναν χορό μεγάλης δυναμικής και έντασης, ζωηρό και εντυπωσιακό, που επιτρέπει στους χορευτές, κυρίως στον πρωτοχορευτή, να αυτοσχεδιάσει και να επιδείξει τη δεξιοτεχνία του.

Είναι συνδεδεμένος με τη μουσικοχορευτική παράδοση, την πολιτιστική ταυτότητα και όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής των Κρητών και ειδικότερα των Μαλεβιζιωτών, επειδή στην επαρχία Μαλεβιζίου, του νομού Ηρακλείου, έλαβε την τελική του μορφή. Σήμερα, χορεύεται σε όλη την Ελλάδα και στον απόδημο ελληνισμό, καθώς έχει διαδοθεί ευρέως μέσω της εκμάθησης των κρητικών χορών, κυρίως στο πλαίσιο των χορευτικών συλλόγων.

4. Το Μοιρολόι της Παναγίας, στην Κοπάνη Δωδώνης

Είναι πασχαλινά κάλαντα που ψάλλονται κάθε Μεγάλη Παρασκευή σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων και στην Κοπάνη Δωδώνης. Τα κάλαντα αφηγούνται τον θρήνο της Παναγίας για τον μονογενή υιό της. Τα μέλη της κοινότητας Κοπάνης, η πλειονότητα των οποίων δεν κατοικεί πλέον μόνιμα στο χωριό, έχουν την ευκαιρία να συναντηθούν και να ανανεώσουν τους κοινούς δεσμούς τους, συμμετέχοντας στο έθιμο που διατηρεί ζωντανή την παράδοση των προγόνων τους. Το Μοιρολόι της Παναγίας αναβιώνει στην Κοπάνη από το 2006, συνιστώντας μια σημαντική έκφανση της συλλογικής μνήμης της κοινότητας.

5. Μπαμπούγερα, στην Καλή Βρύση Δράμας

Το δρώμενο τελείται στην Καλή Βρύση Δράμας, στις 6-7 και 8 Ιανουαρίου, κάθε χρόνο. Μέλη της κοινότητας, με ζωόμορφες μεταμφιέσεις, ζωσμένα με κουδούνια στη μέση τους και με προσωπίδα στο κεφάλι, κυκλοφορούν στο χωριό τραγουδώντας και χορεύοντας. Η κορύφωση του δρώμενου είναι στις 8 Ιανουαρίου με την αναπαράσταση σατυρικού γάμου. Αποτελεί σημαντικό στοιχείο συλλογικής μνήμης και ταυτότητας της κοινότητας Καλής Βρύσης Δράμας.

6. Μπαντίδοι και Γαϊτανάκι Άρτας (παραδοσιακά δρώμενα Αποκριών)

Εθιμικά αποκριάτικα δρώμενα που τελούνται στην πόλη της Άρτας, με κύρια χαρακτηριστικά τις μεταμφιέσεις, τις πατινάδες με συνοδεία παραδοσιακής ζυγιάς και τις στάσεις σε καθορισμένα σημεία, όπου επιτελούνται ορχηστικά επεισόδια με περιπαικτικά δίστιχα, με κύκλιους αποκριάτικους χορούς.

Οι Μπαντίδοι είναι μπουλούκια δέκα-δεκαπέντε ανδρών, οι οποίοι την Πέμπτη και την Παρασκευή, πριν από τη Μεγάλη Αποκριά, ξεκινούν από τις γειτονιές της Άρτας τραγουδώντας και πειράζοντας τον κόσμο. Καταλήγουν στις κεντρικές οδούς της πόλης, σατιρίζοντας την επικαιρότητα, πρόσωπα και καταστάσεις. Το Σάββατο της Αποκριάς οι συμμετέχοντες, φορώντας μάσκες και ντυμένοι είτε ως γενίτσαροι είτε ως νύφες, βγαίνουν στους κεντρικούς δρόμους της πόλης και στις γειτονιές. Κάθε λίγο σταματούν και πλέκουν το γαϊτανάκι, ένα ξύλο που στην κορυφή του δένονται και κρέμονται δώδεκα κορδέλες, όσοι και οι μήνες του χρόνου, πότε με συρτούς χορούς, πότε με τσάμικα (ιδιαίτερη μελωδία με το όνομα Γαϊτανάκι) και στο τέλος με τα μαλώματα των βιολιτζήδων. Μετά το πλέξιμο ακολουθούν αποκριάτικα δρώμενα και χοροί. Το έθιμο αποτελεί σημαντική έκφραση της συλλογικής μνήμης και ταυτότητας της πόλης της Αρτας και των απανταχού Αρτινών.

7. Η τέχνη της κατασκευής αντιγράφων παραδοσιακών ενδυμασιών, όπως ασκείται από τον Νικόλαο Πλακίδα, στην Κατοχή Αιτωλοακαρνανίας

Ο Νικόλαος Πλακίδας ράβει και κεντάει πιστά αντίγραφα παραδοσιακών ενδυμασιών. Οι φορεσιές δημιουργούνται κατόπιν παραγγελίας, προκειμένου να φορεθούν σε γάμους, πανηγύρια, αναπαραστάσεις ιστορικών γεγονότων, παρελάσεις κτλ. Το εργαστήρι του Νικόλαου Πλακίδα βρίσκεται στην Κατοχή Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας, της Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, περιοχή όπου πραγματοποιούνται πολλές γιορτές και πανηγύρια, όπως η γιορτή της Εξόδου στο Μεσολόγγι, τα πανηγύρια της Αγίας-Αγάθης στο Αιτωλικό, του Αϊ-Συμιού στο Μεσολόγγι, της Αγίας Παρασκευής στο Νεοχώρι. Η τέχνη της κατασκευής αντιγράφων παραδοσιακών ενδυμασιών, όπως ασκείται από τον Νικόλαο Πλακίδα, στην Κατοχή Αιτωλοακαρνανίας, αποτελεί παράδειγμα προσαρμογής στο σύγχρονο πολιτιστικό περιβάλλον της τέχνης του ελληνοράπτη.

8. Το πανηγύρι του Αγίου Πέτρου στα Σπάτα

Πραγματοποιείται κατά τον τριήμερο εορτασμό των Αγίων Πέτρου και Παύλου, στα Σπάτα, στις 29 Ιουνίου, συνδυάζοντας στοιχεία της επίσημης χριστιανικής θρησκείας και της λαϊκής λατρείας. Κατά τον πανηγυρισμό προσφέρονται ζώα (ταύροι) ως τάμα, με το κρέας των οποίων παρασκευάζεται στιφάδο. Η παρασκευή του φαγητού απαιτεί τη συνεργασία όλων των κατοίκων του χωριού, που συνεισφέρουν εθελοντικά, ως εκπλήρωση του τάματος για υγεία και καλή σοδειά. Τα τελευταία χρόνια η κοινότητα, σεβόμενη τις παραμέτρους που διέπουν πλέον τη συμπεριφορά των ανθρώπων προς τα ζώα, δεν τελεί την ταυροθυσία. Το πανηγύρι του Αγίου Πέτρου στα Σπάτα αποτελεί μια εθιμική πρακτική που συμβάλλει στη διαφύλαξη της συλλογικής μνήμης και ταυτότητας των κατοίκων των Σπάτων και ενισχύει τους δεσμούς που συνέχουν τους απανταχού Σπαταναίους με τον τόπο τους.

9. «Μπέης» Πρωτοκκλησίου

Ο «Μπέης» είναι αποκριάτικο δρώμενο με περιπαικτικό - σκωπτικό χαρακτήρα που πραγματοποιείται από άντρες την Καθαρά Δευτέρα, στο προσφυγικό χωριό Πρωτοκκλήσι του δήμου Σουφλίου, στον Έβρο. Συμμετέχουν νεαρά και μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, που σχηματίζουν θίασο και περιφέρονται στο χωριό χορεύοντας με τους ήχους της γκάιντας και του νταουλιού. «Ο Μπέης» αποτελεί σημαντική έκφραση της συλλογικής μνήμης και ταυτότητας της κοινότητας Πρωτοκκλησίου του δήμου Σουφλίου Έβρου.

10. Κάλαντα Κρυόνερου Ανατολικής Θράκης, στο Καλαμπάκι Δράμας

Πρόκειται για θρησκευτικού περιεχομένου κάλαντα που τραγουδιούνται αντιφωνικά, στο Καλαμπάκι Δράμας, τη νύχτα της παραμονής έως το ξημέρωμα των Χριστουγέννων, από ομάδες ανύπαντρων νεαρών ανδρών, με τα οποία ανακοινώνεται από τους καλαντιστές η χαρμόσυνη είδηση της γέννησης του Χριστού. Τα κάλαντα συνοδεύονται από παινέματα για τον οικοδεσπότη και την οικογένειά του. Τα κάλαντα συνιστούν σημαντική έκφανση της συλλογικής μνήμης της κοινότητας Καλαμπακίου Δράμας, ιδιαίτερα των απογόνων προσφύγων, από το Κρυόνερο Ανατολικής Θράκης.

Απάντηση έδωσε στα ερωτήματα που έθεσε η υπουργός Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη σε σχέση με τη χρήση του κτιρίου του, με αφορμή την πραγματοποίηση στον προαύλιο χώρο του εκδήλωσης σχετικά με το πρόσφατο τραγικό ναυάγιο στην Πύλο, που είχα αποτέλεσμα τον πνιγμό πολύ μεγάλου αριθμού προσφύγων και μεταναστών.

Ειδικότερα, την Τρίτη 1^η Αυγούστου η υπουργός Πολιτισμού έστειλε επιστολή στα μέλη της διοίκησης του Συλλόγου στην οποία υποστήριζε ότι η πραγματοποίηση της εκδήλωσης για το ναυάγιο της Πύλου ήταν πέρα από τους σκοπούς για τους οποίους έχει παραχωρηθεί το συγκεκριμένο κτίριο που ανήκει στο υπουργείο Πολιτισμού και ότι έπρεπε να είχε προηγηθεί σχετικό αίτημα για τη χορήγηση αδείας για την πραγματοποίηση της εκδήλωσης.

Από τη μεριά του, το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων υπενθυμίζει ότι η χρήση του συγκεκριμένου κτιρίου παραχωρήθηκε στον σύλλογο το 1982 με απόφαση της αείμνηστης Μελίνας Μερκούρη, για την εξυπηρέτηση των δράσεων και σκοπών του συλλόγου, υπογραμμίζει ότι με βάση την κείμενη νομοθεσία και το Σύνταγμα, η υπουργός δεν μπορεί να ζητά «εξηγήσεις» για ζητήματα που αφορούν την ελεύθερη συνδικαλιστική δράση του Συλλόγου, και επισημαίνει ότι εδώ και δεκαετίες ο χώρος του Συλλόγου προσφέρεται για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων επιστημονικού και πολιτιστικού χαρακτήρα όπως και εκδηλώσεων που αφορούν ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά:

«Ιδιαίτερα ο κήπος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων έχει φιλοξενήσει, ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, εκδηλώσεις του Δήμου Αθηναίων (οι δράσεις του Athens City Festival φιλοξενούνται πλέον κάθε χρόνο στον κήπο του Συλλόγου), την ετήσια γιορτή της Ανεξαρτησίας του Μεξικού που διοργανώνει η Πρεσβεία του Μεξικού, την ετήσια γιορτή του Συλλόγου Αλσατών, σχολικές γιορτές των γειτονικών σχολείων, το Φεστιβάλ Κόμικ, το Φεστιβάλ Women in Arts, βιβλιοπαρουσιάσεις εκδοτικών οίκων όπως οι εκδόσεις Gutenberg, Τόπος, Μέλισσα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Στερέωμα κ.ά., παρουσιάσεις των αρχαιολογικών λευκωμάτων του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ι. Λάτση («Ο Κύκλος των Μουσείων»), μουσικές εκδηλώσεις, εκθέσεις φωτογραφίας, δράσεις κατά του κοινωνικού αποκλεισμού του Υπουργείου Δικαιοσύνης, φιλανθρωπικά μπαζάρ, κινηματογραφικές προβολές. Επιπλέον, ο Σύλλογος έχει διοργανώσει με εθελοντική συνεισφορά των μελών του επί 4 χρόνια θερινό σινεμά στον κήπο, δωρεάν για όλους τους πολίτες, κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο. Εκτός από εκδηλώσεις που προβάλλουν την αρχαιολογία και τον πολιτισμό, ο Σύλλογος έχει φιλοξενήσει εκδηλώσεις και φεστιβάλ άλλων φορέων με θέματα την οικολογία, την περιβαλλοντική κρίση, την φιλοζωία, την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και την προβολή της επανένταξης των κρατουμένων και των τοξικοεξαρτημένων, εκδηλώσεις ενάντια στον φασισμό, εκδηλώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών και τον φεμινισμό, τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, και όλα τα θέματα που απασχολούν κάθε δημοκρατικό πολίτη, αλλά και την ευνομούμενη πολιτεία.»

Τέλος, ως προς τα ζητήματα που αφορούν το γεγονός ότι είναι ένα χαρακτηρισμένο διατηρητέο κτίριο, υπογραμμίζουν ότι τηρείται η κείμενη νομοθεσία που δεν περιλαμβάνει ειδική άδεια για κάθε εκδήλωση πραγματοποιείται, επισημαίνοντας ότι το ίδιο ισχύει και για ένα μεγάλο αριθμό κτιρίων που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα στο κέντρο της Αθήνας.

Το πλήρες κείμενο της επιστολής του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων προς την υπουργό Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη έχει ως εξής:

Αξιότιμη κ. Υπουργέ,

Σε απάντηση της επιστολής σας με αρ. πρωτ. 368706/1-8-2023, την οποία παραλάβαμε όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, τόσο με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (μέσω ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου), όσο και με επίδοση από κλητήρα του Γραφείου σας, σας επισημαίνουμε τα εξής:

1) Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, σύμφωνα με το καταστατικό του (http://sea.org.gr/details.php?id=498), αποτελεί συνδικαλιστικό και επιστημονικό σωματείο των αρχαιολόγων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού, η λειτουργία του οποίου διέπεται από τις διατάξεις του Ν. 1264/82 και το άρθρο 23 του Συντάγματος, που θεσμοθετούν ως απόλυτο και προστατευόμενο δικαίωμα την ελευθερία της συνδικαλιστικής δράσης των εργαζόμενων. Το Διοικητικό Συμβούλιο και τα λοιπά αντιπροσωπευτικά όργανα του Συλλόγου, που προβλέπονται από το καταστατικό (άρθρα 17, 35, 36), λογοδοτούν για τη συνδικαλιστική τους δράση αποκλειστικά στα μέλη του Συλλόγου, τα οποία τους εκλέγουν. Συνεπώς, το να αναζητάτε «εξηγήσεις» για θέματα που άπτονται της λειτουργίας του ΔΣ ή άλλων οργάνων του Συλλόγου δεν είναι μόνον άκομψο και αντιθεσμικό, αλλά και εμπίπτει στις απαγορευτικές διατάξεις του Ν. 1264, ο οποίος ρητά αναφέρει: «Απαγορεύεται στους εργοδότες, σε πρόσωπα που ενεργούν για λογαριασμό τους και σε οποιονδήποτε τρίτο να προβαίνουν σε οποιαδήποτε πράξη ή παράλειψη που κατατείνει στην παρακώλυση της άσκησης των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων και ιδιαίτερα: (…) ε) να επεμβαίνουν με οποιονδήποτε τρόπο στη διοίκηση, στη λειτουργία και στη δράση των συνδικαλιστικών οργανώσεων, στ) να μεταχειρίζονται με ευμένεια ή δυσμένεια τους εργαζομένους, ανάλογα με τη συμμετοχή τους σε ορισμένη συνδικαλιστική οργάνωση». (άρθρο 14, παρ.2)

Ομοίως, η προσπάθεια ερμηνείας του καταστατικού του Συλλόγου από εσάς, με διατύπωση μάλιστα κρίσεων για το ποιες δράσεις κείνται «εκτός των σκοπών» του είναι, κατά τα ανωτέρω, όχι μόνο εκτός πεδίου αρμοδιοτήτων σας αλλά εμπίπτει στις ίδιες ως άνω απαγορευτικές διατάξεις. Κατά τούτο, κάθε παροχή εξηγήσεων ενώπιόν σας σε σχέση με τη λειτουργία και τη δράση του συλλόγου μας παρέλκει.

2) Παρά ταύτα, προς αποφυγή τυχόν εντυπώσεων, εκθέτουμε τα κάτωθι:

α. Η Γενική Συνέλευση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, που υπερψήφισε στις 19/6/2023 ομόφωνα ψήφισμα για το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου με τίτλο «Κάνουν τη Μεσόγειο υγρό νεκροταφείο, δεν θα συνηθίσουμε ποτέ μας το σφαγείο» , είναι το ανώτερο όργανο του Συλλόγου και αρμόδια να κρίνει τα ενδιαφέροντα και συμφέροντα των μελών του Συλλόγου, όπως αυτά ορίζονται στο νομίμως δημοσιευθέν καταστατικό του (άρ. 2 και 3).

β. Τα οικονομικά πεπραγμένα του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων ελέγχονται από τα θεσμοθετημένα όργανα που προβλέπει ο Ν. 1264/82 και το καταστατικό του Συλλόγου (άρθρο 31) και εγκρίνονται από την Γενική Συνέλευση των μελών. Προς διευκόλυνσή σας σάς ενημερώνουμε ότι τα έσοδα του Συλλόγου προέρχονται αποκλειστικά από τις πηγές που αναφέρονται στο άρθρο 13 του καταστατικού. Από τη μακρόχρονη θητεία σας στο ΥΠΠΟ, άλλωστε, ήδη γνωρίζετε ότι ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων δεν έχει αιτηθεί ούτε λάβει χρηματοδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού ή από οποιονδήποτε άλλον κυβερνητικό φορέα για τις δράσεις του, διαφυλάττοντας την ανεξαρτησία του σωματείου και συμμορφούμενος απολύτως με την πρόβλεψη του Ν. 1264/82 που ορίζει ότι «απαγορεύεται να δέχονται οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εισφορές και ενισχύσεις από εργοδότες ή οργανώσεις τους» (άρ. 5, παρ. 4).

γ. Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων καταθέτει ετήσια φορολογική δήλωση, ως οφείλει, και ελέγχεται από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών, που είναι και οι καθ’ ύλην αρμόδιες να ενημερώσουν οιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον ή να διερευνήσουν οποιαδήποτε τυχόν καταγγελία.

δ. Το επί της Ερμού 134-136 κτίριο ιδιοκτησίας ελληνικού δημοσίου/ΥΠΠΟ (κηρυγμένο ως «έργο τέχνης» και απαλλοτριωμένο «για αρχαιολογικούς σκοπούς» δυνάμει των ΦΕΚ 40/Δ/1973 και 254/Β/1994) παραχωρήθηκε κατά χρήση στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων από την αείμνηστη Υπουργό Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη (Υπουργική Απόφαση 18/1/1982) και αποκαταστάθηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟ, στο πλαίσιο της συνολικής παρέμβασης που δρομολογήθηκε για την αποκατάσταση του ιστορικού κέντρου της Αθήνας και ιδιαίτερα της συνοικίας της Πλάκας . Η απόφαση παραχώρηση χρήσης δεν προβλέπει όρους: ήταν και είναι προφανές ότι ο Σύλλογος των επιστημόνων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, που έχει στους σκοπούς του την εν γένει μέριμνα για τις αρχαιότητες (Κατ. άρ. 2.β) γνωρίζει πώς να διαχειριστεί με τον προσήκοντα τρόπο ένα προστατευόμενο κτίριο εντός κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου.

ε. Ως γνωστόν, ήδη από τη δεκαετία του 1990, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, στη βάση αποφάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου και των Γενικών Συνελεύσεων, χρησιμοποιεί το κτίριο και τον κήπο του Συλλόγου για τους καταστατικούς του σκοπούς: την στέγαση των γραφείων του, της βιβλιοθήκης, του ξενώνα για τους αρχαιολόγους που δεν έχουν μόνιμη διαμονή στην Αθήνα, δράσεις του Συλλόγου, την πραγματοποίηση επιστημονικών σεμιναρίων, διαλέξεων και εκδηλώσεων του Συλλόγου, εκδηλώσεων και δράσεων Υπηρεσιών του ΥΠΠΟ, εκδηλώσεων άλλων φορέων, καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και πολιτιστικών δρώμενων, με ιδιαίτερη έμφαση στην απεύθυνση στη γειτονιά και τους φορείς της πόλης, σε πολιτιστικούς φορείς, και στην κοινωνία των πολιτών. Ιδιαίτερα ο κήπος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων έχει φιλοξενήσει, ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, εκδηλώσεις του Δήμου Αθηναίων (οι δράσεις του Athens City Festival φιλοξενούνται πλέον κάθε χρόνο στον κήπο του Συλλόγου), την ετήσια γιορτή της Ανεξαρτησίας του Μεξικού που διοργανώνει η Πρεσβεία του Μεξικού, την ετήσια γιορτή του Συλλόγου Αλσατών, σχολικές γιορτές των γειτονικών σχολείων, το Φεστιβάλ Κόμικ, το Φεστιβάλ Women in Arts, βιβλιοπαρουσιάσεις εκδοτικών οίκων όπως οι εκδόσεις Gutenberg, Τόπος, Μέλισσα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Στερέωμα κ.ά., παρουσιάσεις των αρχαιολογικών λευκωμάτων του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ι. Λάτση («Ο Κύκλος των Μουσείων»), μουσικές εκδηλώσεις, εκθέσεις φωτογραφίας, δράσεις κατά του κοινωνικού αποκλεισμού του Υπουργείου Δικαιοσύνης, φιλανθρωπικά μπαζάρ, κινηματογραφικές προβολές. Επιπλέον, ο Σύλλογος έχει διοργανώσει με εθελοντική συνεισφορά των μελών του επί 4 χρόνια θερινό σινεμά στον κήπο, δωρεάν για όλους τους πολίτες, κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο. Εκτός από εκδηλώσεις που προβάλλουν την αρχαιολογία και τον πολιτισμό, ο Σύλλογος έχει φιλοξενήσει εκδηλώσεις και φεστιβάλ άλλων φορέων με θέματα την οικολογία, την περιβαλλοντική κρίση, την φιλοζωία, την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και την προβολή της επανένταξης των κρατουμένων και των τοξικοεξαρτημένων, εκδηλώσεις ενάντια στον φασισμό, εκδηλώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών και τον φεμινισμό, τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, και όλα τα θέματα που απασχολούν κάθε δημοκρατικό πολίτη, αλλά και την ευνομούμενη πολιτεία.

Με τον τρόπο αυτό, το δημόσιο κτίριο που έχει παραχωρηθεί από το ΥΠΠΟ στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων όχι μόνο προάγει την σχέση των αρχαιολόγων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας με την κοινωνία και το κύρος του Συλλόγου (Κατ. άρ. 2, 3, 4), αλλά και εκπληρώνει τους κοινωνικούς σκοπούς ενός δημόσιου κτηρίου, αποτελώντας πλέον ένα ζωντανό χώρο – τοπόσημο στην περιοχή του Θησείου και αποδεικνύοντας ότι τα κτήρια ιδιοκτησίας του ΥΠΠΟ μπορούν να αποτελέσουν αναζωογονητικό στοιχείο για την πόλη και τον πολιτισμό, χωρίς καμία εμπορευματική χρήση.

στ. Ο υπαινιγμός για «οικονομικό αντάλλαγμα» του Συλλόγου είναι τουλάχιστον αβάσιμος, αλλά και δυνάμει δυσφημιστικός. Κανένα οικονομικό αντάλλαγμα δεν υπήρξε από την εκδήλωση με τίτλο «Δικαιοσύνη στο έγκλημα της Πύλου», που πραγματοποιήθηκε με την εθελοντική συνεισφορά των διοργανωτών, των ομιλητών και των μουσικών αλλά και των συμμετεχόντων, οι οποίοι ανέλαβαν την τακτοποίηση του χώρου, την φύλαξη και την καθαριότητά του και παρέδωσαν τον χώρο στην προτέρα κατάσταση μετά το πέρας της εκδήλωσης, σύμφωνα με τη μεταξύ μας συμφωνία.

ζ. Εξίσου αβάσιμος και δυνάμει δυσφημιστικός είναι ο υπαινιγμός περί «πρόκλησης οιασδήποτε οικονομικής δαπάνης ή άλλης επιβάρυνσης του ΥΠΠΟ και/ή του ελληνικού δημοσίου εν γένει». Όπως γνωρίζετε, όλα τα έξοδα για τη λειτουργία, τον εξοπλισμό και τη συντήρηση του κτιρίου βαρύνουν αποκλειστικά τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων και τους πόρους του.

η. Για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων εντός κτιρίων χαρακτηρισμένων ως νεότερων μνημείων ή έργων τέχνης, ανεξαρτήτως κυριότητάς τους, είτε δηλαδή αυτά ανήκουν στο ελληνικό δημόσιο/ΥΠΠΟ και έχουν παραχωρηθεί κατά χρήση σε άλλους φορείς είτε ανήκουν σε ιδιώτες, τα οποία βρίσκονται εντός του ιστορικού κέντρου των Αθηνών (κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου), δεν προβλέπεται ξεχωριστή αδειοδότηση, κατά το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, εκτός αν τέτοιος όρος έχει προβλεφθεί ρητώς στην απόφαση παραχώρησης -κάτι που, όπως γνωρίζετε, δεν ισχύει εν προκειμένω- ή αν πρόκειται για εκδήλωση ή δράση που είναι πιθανό να αλλοιώσει τα χαρακτηριστικά του ή να θέσει σε κίνδυνο το κτίριο-μνημείο και την ακεραιότητά του -κάτι που καταφανώς δεν αφορά τις εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα στο κτίριο και τον κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων.

Εάν η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ έχει σκοπό να εγκαινιάσει μια νέα περίοδο γραφειοκρατικής λειτουργίας, κατά την οποία κάθε εκδήλωση που πραγματοποιείται σε νεοκλασικά ή άλλα κηρυγμένα νεότερα μνημεία στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας (λχ στο Ζάππειο Μέγαρο, το κτίριο της Βουλής των Ελλήνων, το κτίριο της παλιάς Βουλής, την Τριλογία της Πανεπιστημίου, το Πολυτεχνείο, τα νεοκλασικά κτήρια κ.ά.) και στα κτήρια ιδιοκτησίας ΥΠΠΟ που έχουν παραχωρηθεί σε άλλους φορείς (λχ ΠΟΕ ΥΠΠΟ, Κοινωνικό Πολύκεντρο ΑΔΕΔΥ, Ίδρυμα Μητσοτάκη, Ίδρυμα Σαμαρά, Ίδρυμα Γεωργίου Παπανδρέου κ.ά.) θα εισάγονται για έγκριση ή μη στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων και θα απαιτούν απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης Μνημείων και Τεχνικών Έργων του ΥΠΠΟ, αυτό θα πρέπει να θεσμοθετηθεί με οριζόντιο τρόπο, και να ενημερωθούν όλοι οι κάτοχοι ή οι χρήστες μνημείων εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου της Αθήνας, καθώς και οι αρμόδιες Υπηρεσίες, που θα κληθούν να αναλάβουν το αδιανόητο διοικητικό βάρος τυχόν τέτοιας πρόβλεψης.

Τέλος, καθώς είναι η πρώτη φορά εδώ και τέσσερα χρόνια που επικοινωνείτε απευθείας με το ΔΣ του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, έστω και με αυτόν τον ανορθόδοξο τρόπο, θα θέλαμε να σας υπενθυμίσουμε ότι παραμένουν αναπάντητες όλες οι επιστολές του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων με αίτημα για συνάντηση μαζί σας για θέματα που απασχολούν το σώμα των αρχαιολόγων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, από το 2020 ως σήμερα.

Σας επισυνάπτουμε εκ νέου την τελευταία μας επιστολή (συν. 1), που εστάλη αμέσως μετά την πρόσφατη ανάληψη των καθηκόντων σας ως Υπουργού Πολιτισμού. Εν όψει δε της υποχρέωσης που επιβάλλει ο Νόμος («Ο εργοδότης ή εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπός του έχει την υποχρέωση να συναντάται με τους εκπροσώπους των συνδικαλιστικών οργανώσεων μετά από αίτησή τους τουλάχιστον μια φορά τον μήνα και να μεριμνά για την επίλυση των θεμάτων που απασχολούν τους εργαζομένους ή την οργάνωσή τους», Ν. 1264, άρ. 16), αναμένουμε την πρόσκλησή σας για συνάντηση.

Για το ΔΣ

————–

1 Αποφάσεις Εκλογοαπολογιστικής Συνέλευσης http://sea.org.gr/details.php?id=1388

2 Παραχώρηση που επιπλέον ερείδεται στο άρθρο 16, παρ. 5 του Ν. 1264/1982 («Ο εργοδότης του οποίου η εκμετάλλευση απασχολεί περισσότερους από εκατό (100) εργαζομένους έχει υποχρέωση να διαθέτει κατάλληλο χώρο για γραφείο στον τόπο εργασίας στη συνδικαλιστική οργάνωση της επιχείρησης που έχει τα περισσότερα μέλη, για την εξυπηρέτηση των συνδικαλιστικών σκοπών της, εφόσον ζητηθεί και σύμφωνα με τις δυνατότητές του»). 

Στάση εργασίας κήρυξαν για την Τετάρτη 14 Ιουνίου, από τις 12:00 έως τη λήξη της βάρδιας, τα σωματεία του ΥΠΠΟΑ που συνεχίζουν τις κινητοποιήσεις κατά του νόμου για τα πέντε μεγάλα κρατικά μουσεία (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού), καλώντας σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας, στις 13:00, στο κεντρικό κτίριο του ΥΠΠΟΑ (Μπουμπουλίνας 20).

Επίσης, σύμφωνα με το ΑΠΕ, θα πραγματοποιηθεί παράσταση στην ιεραρχία για την υπηρεσιακή κατάσταση των εργαζόμενων στα Μουσεία.

“Ο απαράδεκτος ν. 5021/2023 διαλύει τα μεγάλα Κρατικά Μουσεία, υπονομεύει τον ερευνητικό, εκπαιδευτικό και κοινωνικό τους ρόλο και δίνει τη “χαριστική βολή” στην Αρχαιολογική Υπηρεσία”, αναφέρουν, σε ανακοίνωσή τους, ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων Υπουργείου Πολιτισμού Αττικής, Στερεάς και Νήσων, η Πανελλήνια Ένωση Συντηρητών Αρχαιοτήτων, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Πτυχιούχων Υπαλλήλων Ανώτατης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, που συνεχίζουν την απεργία-αποχή από κάθε διαδικασία η οποία έχει σχέση με τον νόμο που μετατρέπει τα πέντε μουσεία σε ΝΠΔΔ.

Οι διατάξεις του συγκεκριμένου νόμου “δημιουργούν ήδη σειρά προβλημάτων στην εξυπηρέτηση πολιτών και στις Υπηρεσίες για απλά ζητήματα”, “η έκδοση καρτών ελευθέρας εισόδου ή η πιστοποίηση αντιγράφων για εξαγωγή, που ως τώρα γίνονταν από τα Μουσεία, επιβαρύνουν τώρα άλλες Υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ και προστίθενται στον φόρτο που ήδη έχουν οι εργαζόμενοι στις ΕΦΑ”, ενώ “την ίδια ώρα το προσωπικό των Μουσείων παραμένει εγκλωβισμένο, όπως και όσοι εργαζόμενοι είχαν αιτηθεί μετάθεσης πριν την ψήφιση του νόμου”, όπως τονίζουν, μεταξύ άλλων, τα σωματεία.
 

Τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών, Εσωτερικών και Πολιτισμού και Αθλητισμού διαμόρφωσαν σχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης, που αφορά στο μισθολογικό καθεστώς των αποφοίτων δραματικών σχολών και σχολών χορού στο Δημόσιο ανεξαρτήτως του έτους αποφοίτησης.

Η ρύθμιση δεν προβλέπει ισοτίμηση των πτυχίων με αυτά της τεχνολογικής εκπαίδευσης, όπως ζητούσαν οι καλλιτέχνες, παρά μόνο μισθολογική ισοτίμηση, ενώ κάνει λόγο για καλλιτεχνικό έργο κι όχι για καλλιτεχνική εκπαίδευση. Ωστόσο αναμένεται η αντίδραση των σωματείων. 

H ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού:

«Σε συνέχεια της συνάντησης που πραγματοποιήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου, μεταξύ του Πρωθυπουργού και εκπροσώπων καλλιτεχνών και σπουδαστών παραστατικών τεχνών, η κυβέρνηση προχωρά στη θεραπεία της μακροχρόνιας στρέβλωσης που προϋπήρχε του ΠΔ85/2022 και εντάθηκε κατά τη θητεία της προηγούμενης κυβέρνησης, αίροντας τη χρόνια μισθολογική διχοτόμηση των αποφοίτων σχολών παραστατικών τεχνών στο Δημόσιο.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα συναρμόδια Υπουργεία Οικονομικών, Εσωτερικών και Πολιτισμού και Αθλητισμού διαμόρφωσαν σχέδιο ΚΥΑ, που αφορά στο μισθολογικό καθεστώς των αποφοίτων δραματικών σχολών και σχολών χορού στο Δημόσιο ανεξαρτήτως του έτους αποφοίτησης (προ ή μετά του 2003), και η οποία καθιερώνει έναν ορθολογικό και ισότιμο τρόπο αμοιβής, τόσο εκείνων που παρέχουν καλλιτεχνικό έργο, όσο και εκείνων που παρέχουν συναφές έργο, όπως το καλλιτεχνικό-εκπαιδευτικό.

Βασικά σημεία της προτεινόμενης ΚΥΑ είναι:

- Η διαμόρφωση ειδικής μισθολογικής κλίμακας Καλλιτεχνικού Έργου (ΚΕ) με 19 μισθολογικά κλιμάκια (ΜΚ). Ο μηνιαίος βασικός μισθός του ΜΚ1 ορίζεται σε €1.037, με δυνατότητα μισθολογικής εξέλιξης.

- H ένταξη σε αυτήν αρρύθμιστων ειδικοτήτων θεάτρου, χορού και κινηματογράφου, καθώς και συναφών εκπαιδευτικών ειδικοτήτων, κάτι που θα θεραπεύσει χρόνια προβλήματα στον τρόπο αμοιβής σε καλλιτεχνικές-εκπαιδευτικές θέσεις, ιδίως σε ΟΤΑ. (Υπενθυμίζεται ότι η ρύθμιση δεν αφορά θέσεις που προκηρύσσει το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων καθώς ακολουθείται για αυτές διακριτό προσοντολόγιο.)

- Η ισότιμη μισθολογική αντιμετώπιση όλων των αποφοίτων δραματικών σχολών και σχολών χορού, ανεξάρτητα από το έτος αποφοίτησής τους. Ικανοποιείται έτσι ένα διαχρονικό αίτημα του κλάδου, λύνεται ένας γόρδιος δεσμός εικοσαετίας, διορθώνεται η στρέβλωση που παγιώθηκε το 2017 με τη διάταξη του ΣΥΡΙΖΑ.

Η προτεινόμενη ρύθμιση αντιμετωπίζει παθογένειες που ταλανίζουν τον κλάδο από το 2003 και αποτελεί έμπρακτη ηθική και ουσιαστική αναγνώριση του έργου των καλλιτεχνών που εργάζονται στον δημόσιο τομέα. Μετά από δύο δεκαετίες, η σημερινή Κυβέρνηση δίνει λύση σε ακόμη ένα πρόβλημα των εργαζομένων στον πολιτισμό.

Η ρύθμιση αυτή έρχεται να προστεθεί στο πλέγμα ευρύτερων πρωτοβουλιών που έχει αναλάβει η Κυβέρνηση για τη διαμόρφωση για πρώτη φορά ενός εθνικού πλαισίου εκπαίδευσης στις παραστατικές τέχνες και την αναβάθμιση των σπουδών στο πεδίο αυτό, μέσα από την ίδρυση πανεπιστημιακού επιπέδου Σχολής Παραστατικών Τεχνών το 2025, τη διαβάθμιση όσων σχολών παραμένουν αδιαβάθμητες, και τη διαπερατότητα των σπουδών στις παραστατικές τέχνες με την πρόβλεψη ακαδημαϊκών διαδρόμων για αποφοίτους σχολών παραστατικών σχολών που επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους».

Βασιλική Τζεβελέκου

Η διαδικασία για την εκμίσθωση υποδιαιρείται γεωγραφικά σε τρεις ομάδες και θέτει προϋποθέσεις στις οποίες μπορούν να ανταποκριθούν μόνο μεγάλες αλυσίδες ● Προϋποθέτει όμως και κάτι άλλο: τη «διοικητική αποβολή εντός 3 ημερών» δεκάδων μικρών επιχειρήσεων με εκατοντάδες εργαζόμενους και συσσωρευμένα χρέη ● «Πώς θα αποπληρώσουμε π.χ. τις επιστρεπτέες προκαταβολές που έχουν ρυθμιστεί σε 96 δόσεις;» αναρωτιούνται οι ίδιοι, που θα καταθέσουν αγωγές.

Ο Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ, πρώην ΤΑΠ) προκήρυξε την 1η Φεβρουαρίου Δημόσιο Ανοιχτό Πλειοδοτικό Διαγωνισμό για 59 αναψυκτήρια και εστιατόρια σε αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία της χώρας. Παράλληλα προβλέπεται να εγκατασταθούν αυτόματοι πωλητές νερού-αναψυκτικών σε 36 σημεία, καθώς δεν ήταν καθόλου αυτονόητο τα τρία προηγούμενα καλοκαίρια ότι οι επισκέπτες μας απ' όλον τον κόσμο είχαν τη δυνατότητα πρόσβασης σ' ένα μπουκαλάκι κρύο νερό έστω όταν επισκέπτονταν προβεβλημένους ή λιγότερο γνωστούς αρχαιολογικούς χώρους.

Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και η πρόεδρος του ΟΔΑΠ Νικολέτα Βαλάκου (στενή συνεργάτριά της από τα χρόνια που η πρώτη ήταν γενική γραμματέας του ΥΠΠΟΑ) αναφέρονται στην «αναβάθμιση παροχής υπηρεσιών προς τους επισκέπτες» και στην «εύρυθμη λειτουργία των αναψυκτηρίων» εφόσον η διαγωνιστική διαδικασία έχει αίσιο τέλος. Στη σχετική ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ η κ. Μενδώνη δίνει μια «αίσθηση» του σχεδίου που επιχειρείται να εφαρμοστεί. «Το ΥΠΠΟΑ και ο ΟΔΑΠ δουλέψαν μεθοδικά και συστηματικά, ώστε ο Οργανισμός να αξιοποιήσει την αναπτυξιακή του δυναμική, εφαρμόζοντας σύγχρονο τρόπο λειτουργίας». Η κ. Βαλάκου είναι λίγο περισσότερο αποκαλυπτική, καθώς αναφέρεται στην «προσέλκυση αξιόλογων οικονομικών φορέων, που θέλουν να επενδύσουν στην ευπρόσωπη και ομαλή λειτουργία των αναψυκτηρίων, για την αποτελεσματική εξυπηρέτηση. [...] Ταυτόχρονα, ενδιαφέρει η παρουσίαση και η προβολή των τοπικών γεύσεων κάθε περιοχής, σημαντικό τμήμα της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, αλλά και η αύξηση των εσόδων του Οργανισμού».

Πώς ακριβώς είναι τα πράγματα πίσω από τα λόγια; Η αξιοποίηση των αναψυκτηρίων, ζητούμενο δεκαετιών, πήρε τη θετική γνωμοδότηση του ΚΑΣ. Ο διαγωνισμός για την εκμίσθωση των 59 αναψυκτηρίων υποδιαιρείται γεωγραφικά σε τρεις ομάδες. Η πρώτη αφορά 19 αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία ανάμεσα στα οποία Ακρόπολη, Νομισματικό, αρχαιολογικός χώρος Βραυρώνας, Μουσεία Λαμίας, Μυτιλήνης, Σάμου, Ακρόπολη Ρόδου κ.ά.

Ο μισθωτής αναλαμβάνει επίσης την τοποθέτηση αυτόματων πωλητών προϊόντων σε 14 χώρους όπως οι αρχαιολογικοί: Ορχομενού, Θερμοπυλών, Λαυρίου, Μαραθώνα, Καστελόριζου, Ιερά Μονή Οσίου Λουκά κ.ά. Η δεύτερη ομάδα αφορά 14 αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία (Μυκηνών, Μεσσήνης, Κνωσού, Σπιναλόγκας, Ναυπάκτου, Πατρών κ.ά.) και την τοποθέτηση αυτόματων πωλητών σε 13 σημεία, ενώ η τρίτη ομάδα αφορά 26 χώρους (Εθνικό Αρχαιολογικό, Βυζαντινό και Χριστιανικό, Παλαιό Φρούριο Κέρκυρας, Βυζαντινού Πολιτισμού, Κάστρο Ιωαννίνων κ.ά.) και την τοποθέτηση αυτόματων πωλητών σε 9 σημεία (αρχαίο θέατρο Μαρωνείας, Κάστρο Πλαταμώνα, αρχαιολογικός χώρος αρχαίων Σταγείρων κ.ά.).

Η διάρκεια της σύμβασης θα είναι έξι χρόνια με δυνατότητα παράτασης για έξι επιπλέον. «Ως κριτήριο ανάθεσης ορίζεται αποκλειστικά η τιμή και, συγκεκριμένα, η υψηλότερη ετήσια τιμή του προσφερόμενου μισθώματος συνολικά ανά ομάδα». Περιμέναμε από το υπουργείο Πολιτισμού και τον ΟΔΑΠ να θέσουν ποιοτικά κριτήρια για τα προϊόντα και την υποχρέωση ή τη δυνατότητα να διακινούνται τοπικά εδέσματα συνεταιρισμών, αλλά ο «πλουτισμός» μάλλον προηγείται και είναι αμείλικτος.

Το ελάχιστο ετήσιο μίσθωμα για την Ομάδα Α ορίζεται στο ποσό των 529.995€ (μηνιαία περίπου 44.000 ευρώ), για την Ομάδα Β 293.620€ (μηνιαία περίπου 24.000 ευρώ) και για την Ομάδα Γ 531.347€ (επίσης γύρω στα 44.000 ευρώ), που δεν το λες και ακριβό καθώς μιλάμε για δεκάδες χώρους ανάμεσα στους οποίους και εκείνοι που έχουν υψηλή επισκεψιμότητα.

«Φωτογραφικές» προϋποθέσεις

Και ενώ θεωρητικά σ' έναν ανοιχτό διαγωνισμό μπορούν να πάρουν μέρος εκατοντάδες ενδιαφερόμενοι, στον συγκεκριμένο πέφτει «μαχαίρι» αφού στα «Κριτήρια Χρηματοοικονομικής Επάρκειας» διαβάζουμε ότι οι συμμετέχοντες οφείλουν τα τελευταία πέντε χρόνια (2017-2021) να έχουν «ετήσιο κύκλο εργασιών μεγαλύτερο του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00€) ευρώ και θετικά ίδια κεφάλαια»! Επίσης στα «Κριτήρια Τεχνικής και Επαγγελματικής Ικανότητας» απαιτείται «επαγγελματική εμπειρία τουλάχιστον κατά τα τελευταία έξι (6) έτη (2017-2022) στη λειτουργία 10 τουλάχιστον καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, κλειστής ή ανοιχτής αγοράς, στα οποία τρόφιμα και ροφήματα (περιλαμβανομένων πρόχειρων ή και πλήρων γευμάτων, κρύας ή και ζεστής κουζίνας, πιτών, γλυκισμάτων, καφέ, χυμών φρούτων κ.λπ.) προετοιμάζονται και προσφέρονται σε όρθιους ή και καθήμενους πελάτες, σε δύο τουλάχιστον διαφορετικές γεωγραφικές περιφέρειες της Χώρας».

Γίνεται σαφές αυτό που τονίζουν οι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στον χώρο, ότι πρόκειται για «φωτογραφικό» διαγωνισμό ο οποίος απευθύνεται αποκλειστικά σε μεγάλες αλυσίδες τροφοδοσίας που θα αναλάβουν «πακέτο» τα αναψυκτήρια κατά 20άδες. Ολοι οι υπόλοιποι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες και συνεταιριστικά εγχειρήματα τοπικών κοινωνιών αποκλείονται εξ αρχής από τα οικονομικά κριτήρια. Τη στιγμή που η εξωστρέφεια των μουσείων σε διεθνές επίπεδο (αλλά και σε μεμονωμένες περιοχές στην Ελλάδα) έρχεται και από τα καφέ που συναγωνίζονται ποιο θα γίνει πιο ελκυστικό για τους επισκέπτες, υπουργείο Πολιτισμού και ΟΔΑΠ επιβάλλουν την ομοιογένεια και την ομοιοχρωμία μίας ή δύο μεγάλων αλυσίδων. Αντίστοιχος διαγωνισμός επιχειρήθηκε την περίοδο 2016-2017 από την τότε πρόεδρο του ΤΑΠ Ασπασία Λούβη, αλλά τελικά κατηγορήθηκε επίσης ως «φωτογραφικός» και σκανδαλώδης, βγήκε άγονος και αποσύρθηκε. Ο ίδιος επανέρχεται με περισσότερα προβληματικά σημεία και παρουσιάζεται ως εκσυγχρονιστική πρόταση για την εύρυθμη λειτουργία των αναψυκτηρίων και την υψηλή ποιότητα παροχής υπηρεσιών.

«Διοικητική αποβολή εντός 3 ημερών σε δεκάδες μικρές επιχειρήσεις»

Από τον κατάλογο που δημοσιεύει ο ΟΔΑΠ αποκαλύπτεται ότι από τα 59 αναψυκτήρια λειτουργούν αυτή τη στιγμή τα 16 στους μεγαλύτερους, πιο προβεβλημένους και επισκέψιμους χώρους όπως: αρχαιολογικός χώρος Ακρόπολης, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Νομισματικό, αρχαιολογικός χώρος Κνωσού, Κάστρο Ιωαννίνων, Σπιναλόγκα κ.ά. Ολα τα υπόλοιπα αναφέρονται ως «ελεύθερα», που μεταφράζεται σε κλειστά. Για τα 16 που λειτουργούν ο ΟΔΑΠ λέει ότι «εκκρεμεί η παράδοση Μισθίου στο πλαίσιο σύμβασης που έχει λήξει». Πότε ειδοποιήθηκαν οι επιχειρηματίες να εκκενώσουν τις επιχειρήσεις τους;

Πριν από τέσσερις ημέρες. «Διοικητική αποβολή εντός 3 ημερών σε δεκάδες μικρές επιχειρήσεις, με εκατοντάδες εργαζόμενους και με συσσωρευμένα χρέη; Πώς θα αποπληρώσουν π.χ. τις επιστρεπτέες προκαταβολές που έχουν ρυθμιστεί σε 96 δόσεις;» σχολίασαν στην «Εφ.Συν.». Οι επιχειρηματίες αναμένεται να απαντήσουν με αγωγές κατά του ΟΔΑΠ κι έτσι η κ. Μενδώνη καταφέρνει, εκτός από τους εργαζόμενους στον σύγχρονο πολιτισμό και στα μουσεία οι οποίοι αντιστέκονται στην κατάργηση των πτυχίων τους και στη μετατροπή των πέντε δημόσιων μουσείων σε ΝΠΔΔ αντίστοιχα, να ανοίξει μέτωπο και με τους επιχειρηματίες και τους εργαζόμενους στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους αρχαιολογικούς χώρους και στα μουσεία.

Η απορία μας είναι αν αύριο οι επαγγελματίες αδειάσουν τους χώρους, όπως ζητάει ο ΟΔΑΠ, θα μείνει το Εθνικό Αρχαιολογικό, για παράδειγμα, ή ο αρχαιολογικός χώρος της Ακρόπολης χωρίς αναψυκτήριο; Μέχρι πότε; Καταληκτική ημερομηνία προσφορών είναι η 28η Φεβρουαρίου, ενώ ο ανάδοχος καλείται σε 45 μέρες να ανακαινίσει, να εξοπλίσει και να λειτουργήσει άρτια τα δεκάδες αναψυκτήρια που αναλαμβάνει, ορισμένα εκ των οποίων χρειάζονται ανακατασκευή.

Να θυμίσουμε ότι το «καυτό» καλοκαίρι του 2022, όπου η τουριστική κίνηση άρχισε να κινείται σε νούμερα πριν από την πανδημία, οι περισσότεροι αυτόματοι πωλητές δεν λειτουργούσαν. Στο ρεπορτάζ της «Εφ.Συν.» («Ετοιμότης μηδέν στην Ακρόπολη για τις ορδές των τουριστών» 16/8/22) γράφαμε: «Τι συμβαίνει με τους αυτόματους πωλητές νερού στο σύνολο των αρχαιολογικών χώρων (συμπεριλαμβανομένης της Ακρόπολης) καθώς καταγγέλλεται ότι οι περισσότεροι είτε δεν λειτουργούν, είτε δεν ανατροφοδοτούνται, είτε υπολειτουργούν; Η έλλειψη εμφιαλωμένου νερού συνδέεται με την απευθείας ανάθεση που προχώρησε το Δ.Σ. του ΟΔΑΠ σε νεοσύστατη εταιρεία για το σύνολο των αυτόματων πωλητών σε όλους τους αρχαιολογικούς χώρους; Και ποιο είναι το οικονομικό ύψος της ανάθεσης;» Ποτέ δεν πήραμε απάντηση.

Πηγή: efsyn.gr

Συμμετοχή του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας στη Δημόσια διαβούλευση επί του σχεδίου νόμου για τη μετατροπή αρχαιολογικών Μουσείων σε ν.π.δ.δ.
http://www.opengov.gr/cultureathl/?p=8978

Το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας εκφράζει την απόλυτη αντίθεσή του προς το νομοσχέδιο μετατροπής των πέντε κορυφαίων αρχαιολογικών Μουσείων της χώρας σε νπδδ, με το οποίο διασπάται η δομική και λειτουργική ενότητα του Υπουργείου Πολιτισμού και πλήττεται ανεπανόρθωτα η προστασία και διαχείριση της αρχαιολογικής μας κληρονομίας ως ενιαίου συνόλου.

Κατ’ αρχάς η νομοθετική αυτή πρωτοβουλία δεν τεκμηριώνει την ανάγκη της και προκαλεί τα εξής ερωτήματα: Ερώτημα πρώτο: Ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα; Τι συγκεκριμένο θέλουν να κάνουν τα αρχαιολογικά Μουσεία και δεν μπορούν γιατί τα εμποδίζει η υπάρχουσα οργανωτική δομή;  Ερώτημα δεύτερο: Αν υποτεθεί ότι υπάρχουν κάποια προβλήματα, ποιες εναλλακτικές λύσεις εξετάστηκαν μέσα στο πλαίσιο της δομής αυτής και γιατί αποκλείστηκαν; Ερώτημα τρίτο: Με ποιο τρόπο τεκμηριώνεται ότι η επίμαχη μετατροπή είναι και η ενδεδειγμένη λύση για τα προβλήματα αυτά;
 

Σε κάθε περίπτωση, η επιχειρούμενη ρήξη δημιουργεί σοβαρά συνταγματικά προβλήματα.  Το Σύνταγμα ρητά επιφυλάσσει τρεις δημόσιους σκοπούς, τη στοιχειώδη και μέση παιδεία (άρθ. 16), τη χωροταξία και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομίας (άρθ. 24), αποκλειστικά και μόνο στο νομικό πρόσωπο του ίδιου του Κράτους, δηλ. στα καθ’ ύλην αρμόδια Υπουργεία.  Όπως έχει κριθεί από το ΣτΕ, οι τρεις αυτοί δημόσιοι σκοποί δεν μπορούν να ανατίθενται όχι μόνο σε ιδιώτες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, αλλά ούτε σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου.  Ο λόγος είναι ότι τα νπδδ επιδιώκουν μεν και αυτά σκοπούς αναγόμενους στο δημόσιο συμφέρον (π.χ. ΑΕΙ, ΟΤΑ, Εκκλησία, Οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης κ.λπ.), πλην όμως οι σκοποί αυτοί είναι ειδικοί, αυτοτελείς και ανεξάρτητοι και δεν συνδέονται άρρηκτα με το αντικείμενο των αντίστοιχων Υπουργείων.  Ειδικότερα, τα νπδδ σχεδιάζουν και υλοποιούν με δικά τους όργανα και δικά τους κριτήρια τη δική τους πολιτική σε σχέση με το αντικείμενό τους και εκτελούν δικό τους προϋπολογισμό, ο οποίος βέβαια κατά κανόνα χρηματοδοτείται από το κράτος.  Τα όργανα του νπδδ (Πρόεδρος και ΔΣ) εκδίδουν εκτελεστές διοικητικές πράξεις που δεν υπόκεινται σε ιεραρχικό έλεγχο από τον Υπουργό, ο οποίος περιορίζεται σε άσκηση απλής εποπτείας.  Ο σκοπός όμως των αρχαιολογικών Μουσείων της Ελλάδας σε καμμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ειδικός, αυτοτελής και αυτόνομος σε σχέση με τη δημόσια πολιτική διοίκησης και διαχείρισης της αρχαιολογικής μας κληρονομιάς, ώστε να μπορεί να αποσπαστεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και να ανατεθεί σε αυτοτελές, ανεξάρτητο και αυτοδιοίκητο νομικό πρόσωπο.

Η ιδιαιτερότητα των ελληνικών αρχαιολογικών Μουσείων συνίσταται στο γεγονός ότι δεν στεγάζουν απλώς αρχαιολογικούς θησαυρούς πανταχόθεν προερχόμενους, με ποικίλους τρόπους αποκτηθέντες και παντελώς ξένους προς τη χώρα που βρίσκεται το Mουσείο (λ.χ. το Λούβρο, το Βρετανικό Μουσείο, το Μετροπόλιταν Ν.Υόρκης κ.λπ.).  Το σύνολο των αντικειμένων που βρίσκονται στα αρχαιολογικά Μουσεία της Ελλάδας αποτελεί μια αδιάσπαστη λειτουργική ενότητα με τους αρχαιολογικούς χώρους από τους οποίους προέρχονται, η οποία καθιστά αναγκαία τη λειτουργική ενότητα και της Δημόσιας Υπηρεσίας που είναι επιφορτισμένη με το βαρύ και απαιτητικό καθήκον της διοίκησης και διαχείρισής τους, δηλ. το Υπουργείο Πολιτισμού. 

Εξεταζόμενη και από τη σκοπιά της διοικητικής επιστήμης, η διοίκηση και διαχείριση της αρχαιολογικής μας κληρονομιάς αποτελεί ένα ενιαίο σύστημα το οποίο συνίσταται στο άρρηκτα συνδεδεμένο πλέγμα των αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού. Οι αρμοδιότητες αυτές εκτείνονται σε πολλούς τομείς και ασκούνται κατά διαφορετικά στάδια, από την ανασκαφή, αποκάλυψη, διάσωση, μελέτη και ερμηνεία των ευρημάτων μέχρι την ασφαλή φύλαξη, συντήρηση, ανάδειξη και προβολή τους, ώστε να παραδοθούν εν τέλει αναλλοίωτα στις επόμενες γενιές. Αυτά τα στάδια δεν συνδέονται μεταξύ τους γραμμικά, δεν υπάρχει πρώτο, δεύτερο και τελευταίο, αλλά κυκλικά, βρίσκονται δηλαδή σε συνεχή ανάδραση και αλληλεξάρτηση. Το κάθε στάδιο επανατροφοδοτείται συνεχώς από τα ευρήματα και τα πορίσματα του άλλου και, άρα, δεν μπορεί κάποιο να αποσυνδεθεί από αυτά χωρίς βλάβη και απορρύθμιση των υπόλοιπων. Με απλά λόγια, τα αρχαιολογικά Μουσεία δεν είναι ο τελευταίος κρίκος μιας ανοιχτής αλυσίδας, ο οποίος μπορεί να αποκοπεί χωρίς συνέπειες.  Η Αρχαιολογική Υπηρεσία είναι ένας ζωντανός οργανισμός ο οποίος, αν του αποσπαστεί ένα μέλος, δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί ανεπηρέαστος.

Αν οι αρμοδιότητες διαχείρισης της αρχαιολογικής μας κληρονομιάς οι οποίες ανήκουν στο Υπουργείο Πολιτισμού εδώ και 200 περίπου χρόνια, διασπαστούν και κάποιες από αυτές ανατεθούν στα νπδδ των Μουσείων, ο αναγκαίος συντονισμός μεταξύ Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και Μουσείων θα υποστεί κρίσιμο πλήγμα: Είτε δεν θα υπάρχει καθόλου, πράγμα αδιανόητο, είτε θα χρειαστεί να προβλεφθούν τόσοι νέοι κόμβοι αποφάσεων (λ.χ. προηγούμενες άδειες, συναρμοδιότητες, εγκρίσεις κ.λπ.) ώστε μόνον ευελιξία δεν θα προκύψει.  Για να πούμε ένα απλό παράδειγμα, αν π.χ. προκύψει διαφωνία για τη μεταχείριση ενός αντικειμένου ή μιας συλλογής, ποιος θα έχει τον τελευταίο λόγο;  Η αρμόδια επαγγελματική Διοίκηση, δηλαδή η Αρχαιολογική Υπηρεσία, ή το Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσείου στο οποίο θα ανήκει πλέον η αποφασιστική αρμοδιότητα για τη διοίκηση και διαχείριση των αντικειμένων αυτών;  Είναι προφανές ότι η ασφαλής, επιστημονική και αποτελεσματική διαχείριση της αρχαιολογικής κληρονομίας σύμφωνα με τον προορισμό της απαιτεί ενιαία πολιτική, η οποία σχεδιάζεται με συνολικά κριτήρια, συνεκτιμά και εναρμονίζει ανάγκες και ιδιαιτερότητες, ιεραρχεί προτεραιότητες και κατανέμει ανάλογα τους πόρους και το ανθρώπινο δυναμικό.

Αρχαιολογική Υπηρεσία αποστερημένη από τα αρχαιολογικά Μουσεία, θα αποτελεί Υπηρεσία της οποίας οι αρμοδιότητες θα ασκούνται ουσιαστικά επί χάρτου και μοιραία θα οδηγηθεί σε ατροφία και μαρασμό. Η ελληνική Πολιτεία θα εξουδετερώσει (για ποιο λόγο άραγε;) μια Υπηρεσία που υφίσταται από το 1834, χαρακτηρίζεται από μακρά και συνεπή επιστημονική και διοικητική παράδοση και διαμορφώνει στελέχη που διακρίνονται για την εμπειρία, το ζήλο και την αφοσίωση στο αντικείμενό τους.

Για το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας
Μαρία Καραμανώφ
Πρόεδρος ΔΣ
Αντιπρόεδρος ΣτΕ ε.τ.

-----------------------------------------------------------------
Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας
τηλ:+30 210 3823 850 , Καλλιδρομίου 30, 11473 ΑΘΗΝΑ
http://environ-sustain.gr/