Μίνως-Αθανάσιος Καρυωτάκης
Η έλευση του διαδικτύου άλλαξε άρδην την παγκόσμια κοινότητα, δημιουργώντας νέους τρόπους επικοινωνίας και διακίνησης της πληροφορίας. Αυτές οι αλλαγές δεν μπόρεσαν να μην επηρεάσουν και τη βιομηχανία του πορνό, η οποία τα τελευταία χρόνια φαίνεται να ελέγχεται σχεδόν ολοκληρωτικά από μια πολυεθνική εταιρεία με έδρα το Λουξεμβούργο και γραφεία στο Βουκουρέστι, τη Λευκωσία, το Αμβούργο, το Λονδίνο, το Μόντρεαλ και το Λος Άντζελες, την MindGeek
Η έλευση του διαδικτύου άλλαξε άρδην την παγκόσμια κοινότητα, δημιουργώντας νέους τρόπους επικοινωνίας και διακίνησης της πληροφορίας. Αυτές οι αλλαγές δεν μπόρεσαν να μην επηρεάσουν και τη βιομηχανία του πορνό, η οποία τα τελευταία χρόνια φαίνεται να ελέγχεται σχεδόν ολοκληρωτικά από μια πολυεθνική εταιρεία με έδρα το Λουξεμβούργο και γραφεία στο Βουκουρέστι, τη Λευκωσία, το Αμβούργο, το Λονδίνο, το Μόντρεαλ και το Λος Άντζελες, την MindGeek.
«Έχουν γραφεία στην Ιρλανδία. Πρόκειται για μια ομάδα αντρών με ελληνικά επώνυμα και βαριά ελληνική προφορά, που ισχυρίζονται ότι είναι από το Κεμπέκ», αναφέρει χαρακτηριστικά η γνωστή πορνοστάρ Στόγια (Stoya) στο πρόσφατο ντοκιμαντέρ Pornocracy: The New Sex Multinationals.
Το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ προσπαθεί να αναδείξει την καταστροφή της παραδοσιακής βιομηχανίας του πορνό λόγω της ύπαρξης του διαδικτύου και το διαμοιρασμό δωρεάν ή πειρατικά ταινιών/βίντεο. Αυτή η εξέλιξη έχει οδηγήσει στη χειροτέρευση των εργασιακών συνθηκών, με τις ηθοποιούς να αναγκάζονται να παίρνουν μέρος σε πολύ πιο σκληρές ερωτικές σκηνές για λιγότερα χρήματα. Παράλληλα, είναι γεγονός ότι πλέον έχουν πρόσβαση σε πορνογραφικό περιεχόμενο όλο και νεότερα άτομα. Παλαιότερα, η διαδικτυακή δομή για την πρόσβαση σε σχετικό περιεχόμενο ήταν ελεγχόμενη, καθώς ο χρήστης μεταφερόταν σε μια πλατφόρμα όπου υποχρεούταν να καταβάλει το ανάλογο αντίτιμο για να έχει πρόσβαση. Αυτή η σχετικά ελεγχόμενη διαδικασία άλλαξε ριζικά με την εμφάνιση του YouTube το 2005. Η γνωστή υπηρεσία προβολής βίντεο έμελλε να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία των PornoTube, RedTube και YouPorn το 2006. Αυτές οι ιστοσελίδες φιλοξενούσαν πληθώρα από δωρεάν περιεχόμενο, το οποίο είτε ήταν πειρατικό, είτε είχε αγοραστεί από παραδοσιακές εταιρείες, οι οποίες δεν καταλάβαιναν ακόμα τη χρήση του διαδικτύου. Ουσιαστικά τα έσοδα δεν προέρχονταν από τα βίντεο, αλλά από το χρόνο που ο χρήστης παρέμενε στην ιστοσελίδα, κυρίως, μέσω των πολλών διαφημίσεων που φιλοξενούσαν. Επιπλέον, η εμφάνιση ιστοσελίδων με κάμερες (cam sites), όπου ο εκάστοτε χρήστης μπορεί να μιλήσει ζωντανά με γυναίκες ή άνδρες, είχε σαν αποτέλεσμα αρκετοί καταναλωτές ερωτικού περιεχομένου να στραφούν προς τα εκεί.
Παράνομες χρηματικές δραστηριότητεςΕίναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι κολοσσοί στο χώρο της δημιουργίας και διακίνησης πορνό έφτασαν σε σημείο να έχουν πτώση στα έσοδα περίπου 50% μέσα σε λίγα χρόνια μετά την εμφάνιση του δωρεάν διαδικτυακού πορνό. Οι παραδοσιακές εταιρείες του χώρου κινήθηκαν εναντίον αυτού του φαινομένου, αλλά οι ιστοσελίδες ισχυρίζονταν ότι δεν κάνουν τίποτα παράνομο, δηλώνοντας ότι χρησιμοποιούν το ίδιο επιχειρηματικό μοντέλο όπως το YouTube, το οποίο είχε αγοραστεί το 2006 από την Google. Οι ανακατατάξεις στο χώρο της πορνογραφίας αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τον Ελληνοκαναδό Στεφάν Μάνος (Stephane Manos), που μαζί με δύο φίλους του δημιούργησαν το 2005 την εταιρεία Brazzers στο Μόντρεαλ της επαρχίας Κεμπέκ του Καναδά, η οποία έμελλε να γίνει από τα ισχυρότερα ονόματα στην παγκόσμια βιομηχανία πορνό, πουλώντας ποιοτικά βίντεο με γυναίκες με μεγάλα στήθη. Μέσα σε μια πενταετία η Brazzers θα φτάσει να έχει περίπου 300 εργαζόμενους και να κατέχει πληθώρα γνωστών ιστοσελίδων ερωτικού περιεχομένου με ιδιαίτερα αδιαφανή τρόπο. Ως αποτέλεσμα, πολλοί στράφηκαν κατά του Μάνος και των φίλων του, αφήνοντας αιχμές για εμπλοκή σε παράνομες δραστηριότητες. Οι φήμες θα επιβεβαιωθούν όταν το 2009 η μυστική υπηρεσία Οργανωμένης Απάτης των ΗΠΑ θα δεσμεύσει κεφάλαια περίπου 7 εκατ. δολάρια, τα οποία σχετίζονταν με τον όμιλο Mansef, στον οποίον άνηκε η Brazzers. Ο Μάνος και τα άλλα δύο ιδρυτικά μέλη του ομίλου θα αποφασίσουν ότι έχει έρθει η στιγμή να εγκαταλείψουν την ενασχόλησή τους και να σβήσουν τα ίχνη τους. Τελικά, ο όμιλος Mansef θα πουληθεί το 2010 στον Γερμανό Φάμπιαν Τίλμανν (Fabian Thylmann). Ο Φάμπιαν θα τον μετονομάσει σε Manwin Inc. και θα πάρει ένα δάνειο ύψους 362 εκατ. δολάρια από την Colbeck Capital, που είχε δημιουργηθεί από δύο πρώην υπαλλήλους της Goldman Sachs. Το τεράστιο αυτό ποσό χρησιμοποιήθηκε για την εξαγορά και άλλων ιστοσελίδων και πάροχων πορνογραφικού περιεχομένου. Το 2012, ο νέος ιδιοκτήτης θα εκδοθεί από το Βέλγιο στη Γερμανία για υποψία φοροδιαφυγής. Αφέθηκε ελεύθερος λόγω της καταβολής ενός σημαντικού ποσού, το οποίο δεν έχει γίνει γνωστό μέχρι σήμερα, αλλά πιστεύεται ότι ήταν επταψήφιο. Ένα χρόνο αργότερα, θα πουλήσει τον όμιλο για αδιευκρίνιστους λόγους έναντι 73 εκατ. ευρώ και ο Manwin θα μετονομαστεί σε MindGeek. Αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνη την περίοδο όλες μαζί οι ιστοσελίδες της Manwin ξεπερνούσαν τα 16 δισ. κλικ από χρήστες κάθε μήνα, ενώ υποστηρίζεται ότι ήταν στις πέντε κορυφαίες εταιρείες στον κόσμο όσον αφορά το εύρος ζώνης (bandwidth), με εκτιμώμενα έσοδα παραπάνω από 100 εκατ. ευρώ ετησίως και περίπου 1.000 υπαλλήλους παγκοσμίως.
«Με βαριά καρδιά πρέπει να ανακοινώσω ότι αποφάσισα να πουλήσω τον Manwin στα κορυφαία στελέχη της ομάδας διαχείρισης του Manwin. Παρακαλώ, πιστέψτε με ότι αυτή η απόφαση ήταν μία από τις δυσκολότερες της ζωής μου, τόσο για εμένα όσο και για τη γυναίκα μου. Τόσο εγώ όσο και ο Manwin είναι σ’ ένα στάδιο όπου δεν μπορώ πλέον να προσθέσω σημαντική αξία στο μέγιστο των δυνατοτήτων μου. Ελπίζω ότι σας έχω διδάξει όλους και να διαχειριστείτε τις σωστές αξίες, ώστε να μπορέσει να συνεχίσει ο όμιλος με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και περιμένω με ανυπομονησία να ακολουθήσω αυτή την εξέλιξη», δήλωνε στο γράμμα που άφησε στους εργαζομένους ο Φάμπιαν Τίλμανν προτού εγκαταλείψει τον όμιλο.
Το 2015 ο γερμανός επιχειρηματίας θα ξαναέρθει στο προσκήνιο, καθώς θα κατηγορηθεί από τον ομοσπονδιακό εισαγγελέα της Κολωνίας για φοροδιαφυγή. Θα αφεθεί όμως ελεύθερος μετά την καταβολή 5 εκατ. ευρώ.
Εμπόριο σαρκόςΗ κυριαρχία της MindGeek είναι ξεκάθαρη και στον ελληνικό χώρο. Η χώρα μας βρίσκεται στην 24η θέση παγκοσμίως στην επισκεψιμότητα του Pornhub.com, ενώ το 2015 ήταν στην 21η θέση. Παράλληλα, σύμφωνα με τη μηχανή αναζήτησης alexa, το Pornhub.com βρίσκεται στην 31η θέση των πιο δημοφιλών ιστοσελίδων της χώρας. Η ελληνική βιομηχανία πορνό είναι αρκετά περιορισμένη καθώς υπολογίζεται ότι στο συγκεκριμένο κλάδο δουλεύουν λιγότερο από χίλια άτομα, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει συρρικνωθεί λόγω της οικονομικής κρίσης και του διαδικτύου. Ουσιαστικά κινείται σε μια αγορά μονοπωλιακού τύπου. Η μεγαλύτερη και πιο αναγνωρισμένη επιχείρηση παραγωγής πορνό στην ελληνική αγορά είναι η Sirina του Δημήτρη Σειρηνάκη. Τα βίντεο/ταινίες που διακινούνται μέσω των καναλιών της εταιρείας προέρχονται είτε από επαγγελματικές είτε από ερασιτεχνικές συμπράξεις. Ο Σειρηνάκης έχει καταφέρει να συνεργαστεί και με ξένους πρωταγωνιστές ερωτικών ταινιών. Είναι ιδιοκτήτης του πρώτου καναλιού ερωτικού περιεχομένου στη χώρα, ενώ διαθέτει και περιοδικό, ηλεκτρονικό κατάστημα για αγορές αντικειμένων όπως δονητές, DVD κτλ. Ο Σειρηνάκης άρχισε να ασχολείται με τη βιομηχανία του πορνό πριν από 15 χρόνια, εισάγοντας ερωτικές ταινίες από την Ιταλία, Γαλλία και Αμερική. Αυτή η ενασχόληση τον οδήγησε να ξεκινήσει τις δικές του παραγωγές. Πρόκειται για έναν άνθρωπο-ορχήστρα. Όλα περνούν από τα χέρια του, από τα σενάρια των ταινιών μέχρι τις διαφημίσεις και τη σχεδίαση του περιοδικού της Sirina. Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι μπήκε στη βιομηχανία του πορνό όχι για να βγάλει χρήματα, αλλά επειδή του αρέσει αυτό που κάνει. Επίσης, ο γνωστός επιχειρηματίας τονίζει ότι λαμβάνει διαρκώς αρκετά μεγάλο όγκο βίντεο από ερασιτέχνες, οι οποίοι θεωρούν, μεταξύ άλλων, ότι μπορεί να αποκτήσουν μεγαλύτερο κύρος μέσω μιας ταινίας. Οι περισσότεροι ερασιτέχνες που έχουν τέτοιες φιλοδοξίες δουλεύουν είτε σε κλαμπ με στριπτίζ είτε είναι συνοδοί πολυτελείας. Ταυτοχρόνως, υποστηρίζει ότι οι ελληνίδες επαγγελματίες του χώρου είναι από τις πιο ακριβοπληρωμένες παγκοσμίως χωρίς όμως να έχουν τον ανάλογο επαγγελματισμό. Αυτό που προκαλεί αλγεινή εντύπωση είναι το γεγονός ότι η ελληνική αγορά της βιομηχανίας πορνό είναι αυτορρυθμιζόμενη. Οι κρατικοί μηχανισμοί απουσιάζουν και επαφίεται στους επαγγελματίες του κλάδου να τηρούν τα διεθνή στάνταρ. Επί παραδείγματι, ο Σειρηνάκης ακολουθεί τις αυστηρές προϋποθέσεις παραδοσιακών δυνάμεων στο χώρο της πορνογραφίας λόγω της προσωπικότητάς του.
Η έλλειψη του κρατικού μηχανισμού ίσως να είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους στην Ελλάδα εμφανίζεται μια πληθώρα σχετικών παράνομων δραστηριοτήτων, όπως, άλλωστε συμβαίνει και σε άλλες χώρες παγκοσμίως. Το εμπόριο λευκής σαρκός, η πορνεία και οι συνοδοί πολυτελείας με τις μη νόμιμες υψηλές απολαβές, είναι μερικά από τα προβλήματα που εντοπίζονται στη χώρα μας. Η διακίνηση γυναικών συνεχίζει να αφορά κυρίως κοπέλες από την πρώην Σοβιετική Ένωση. Σύμφωνα με την πρεσβεία της Ουκρανίας στην Ελλάδα, στο παρελθόν υπολογιζόταν ότι 3.000 νεαρές Ουκρανές δούλευαν είτε νόμιμα είτε παράνομα στον κλάδο στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, ενώ στην Τουρκία το αντίστοιχο νούμερο ουκρανών γυναικών ανερχόταν στις 5.000. Η χώρα μας μέχρι σήμερα θεωρείται δίοδος για τη μεταφορά γυναικών, ανδρών και παιδιών στην υπόλοιπη Ευρώπη για σεξουαλικές υπηρεσίες. Αυτού του είδους τα κυκλώματα είναι συνδεδεμένα συνήθως με το διεθνές οργανωμένο έγκλημα. Για παράδειγμα είναι γεγονός ότι η ιαπωνική μαφία, Γιάκουζα, έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στο εμπόριο λευκής σαρκός. Σύμφωνα με όσα έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας, η Γιάκουζα είναι ο κύριος χρηματοδότης της βιομηχανίας πορνό στην Ολλανδία.
Μια σκιώδης και επικίνδυνη αγοράΈνα άλλο πρόβλημα που έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα είναι και η εκμετάλλευση των προσφύγων ή μεταναστών προς τέρψη σεξουαλικών αναγκών. Υπάρχουν ακόμα και ανήλικα παιδιά τα οποία εκδίδονται για να μαζέψουν μερικά χρήματα. Ωστόσο, τέτοιου είδους πρακτικές είχαν κάνει την εμφάνισή τους στον ελληνικό χώρο πριν ακόμα ξεσπάσει το μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα από τη Συρία. Σε αυτή την κατάσταση προστίθεται προοδευτικά και το διαδίκτυο, όπου μέσα από τις διάφορες δωρεάν υπηρεσίες πορνογραφικού περιεχομένου διακινείται υλικό που προέρχεται από σεξουαλική εκμετάλλευση ή τα άτομα που πρωταγωνιστούν, αναγκάζονται να συμμετέχουν στο σεξουαλικό παιχνίδι επειδή βρίσκονται μπλεγμένα σ’ ένα κύκλωμα από το οποίο δεν μπορούν να ξεφύγουν.
Το βασικό πρόβλημα με τη βιομηχανία πορνό είναι ότι κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει με σαφήνεια το πραγματικό της μέγεθος, καθώς ανήκει κυρίως σε σκιώδεις επιχειρήσεις. Πιστεύεται ότι το παράνομο κομμάτι δραστηριοτήτων του κλάδου είναι μεγαλύτερο από το νόμιμο. Το 2007 εκτιμήθηκε ότι τα έσοδα της βιομηχανίας πορνό ήταν 20 δισ. δολάρια, με τα 10 δισ. να προέρχονται από τις ΗΠΑ. Επιπλέον, πριν από περίπου μια δεκαετία η πορνεία στην Κίνα ήταν το 8% της οικονομίας της με έσοδα περίπου 700 δισ. δολάρια. Τέλος, ακόμα και οι συνήθειες των νεαρών ατόμων έχουν επηρεαστεί από τη διακίνηση του δωρεάν διαδικτυακού περιεχομένου με 9 στα 10 αγόρια και 6 στα 10 κορίτσια να εκτίθενται σε πορνογραφικό περιεχόμενο πριν την ενηλικίωσή τους, ενώ 15% των αγοριών και 9% των κοριτσιών έχουν δει παιδική πορνογραφία.
